Tục hái lộc đầu năm là nét đẹp văn hóa được người Việt Nam nói chung và đồng bào các dân tộc thiểu số (DTTS) nói riêng thực hiện vào thời khắc chuyển giao sang năm mới. Tuy nhiên, không chỉ dừng lại ở khoảnh khắc đầu năm, trong những tháng đầu mùa Xuân, đồng bào các DTTS còn tổ chức nhiều lễ hội truyền thống, trong đó tục hái lộc rừng vẫn được duy trì. Đây không chỉ là một phong tục mà còn thể hiện sự tôn kính đối với thiên nhiên, đồng thời gửi gắm ước vọng về một năm mới an lành, mùa màng bội thu.
Từ lâu, đồng bào dân tộc Pà Thẻn huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang đã hình thành và lưu giữ được một kho tàng văn hóa đa dạng, phong phú trong đó nổi bật là nghề dệt thổ cẩm. Nghề dệt thổ cẩm không chỉ phản ánh đậm nét đời sống tinh thần mà còn là niềm tự hào của người dân tộc Pà Thẻn tại vùng đất này.
Nhiều địa phương tại tỉnh Hà Giang đã và đang tiến hành song song việc bảo tồn, khai thác các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc vào phát triển du lịch. Đây là hoạt động thiết thực, giúp người dân đưa văn hóa trở thành sản phẩm hàng hóa đặc biệt, góp phần cải thiện đời sống của cộng đồng, quảng bá và lan tỏa văn hóa đến du khách trong, ngoài nước.
Tục “zà mì gù lá” nghĩa là “cưới lại vợ mình” của đồng bào Hà Nhì ở xã Y Tý, huyện bát Xát, tỉnh Lào Cai là một tập tục đẹp được lưu truyền từ đời này sang đời khác. Theo quan niệm của người Hà Nhì, như thế mới trọn nghĩa vẹn tình.
Giữa không gian yên bình của những ngôi nhà dài trong các buôn làng Tây Nguyên, bếp củi luôn giữ một vị trí đặc biệt. Khi thì nằm giữa gian chính, nơi những câu chuyện đời nối tiếp nhau theo ngọn lửa reo vui, khi lại nép vào một góc nhỏ nơi gian cuối, lặng lẽ tỏa hơi ấm từ bếp than hồng.
Về các làng Chăm tỉnh Ninh Thuận vào những ngày trung tuần tháng 2, chúng tôi gặp bà con theo đạo Hồi trong tỉnh phấn khởi vui đón Tết Ramưwan năm 2025. Các địa phương tổ chức nhiều hoạt động xây dựng khu dân cư sạch, đẹp; tổ chức văn nghệ - thể thao chào mừng Ramưwan. Không khí chuẩn bị đón Ramưwan diễn ra nhộn nhịp ở các gia đình, thôn xóm vùng đồng bào Chăm với tinh thần đầm ấm, vui tươi, tiết kiệm, an toàn.
Tháng Giêng, tháng khởi đầu của mùa Xuân. Tháng Giêng đẹp như nàng công chúa. Một chút dịu dàng, e ấp nắng Xuân. Một chút ve vuốt, mơn man của những làn gió thoảng hay một chút lả lơi, ướt át của mưa bụi phất phơ… Tất cả như hòa quyện vào nhau, ướp đượm hương tình, căng tràn nhịp đập yêu thương. Tháng Giêng - mùa lễ hội. Lễ hội là sự thăng hoa của cộng đồng, là thành tố cấu thành bản sắc văn hóa vùng miền, dân tộc.
Tết Ramưwan là một trong những lễ hội quan trọng nhất của đồng bào Chăm theo đạo Hồi (Bàni) ở Việt Nam. Đây không chỉ là dịp để cộng đồng người Chăm thực hành các nghi lễ tôn giáo, tưởng nhớ tổ tiên mà còn thể hiện tinh thần đoàn kết, tình làng nghĩa xóm và những giá trị văn hóa đặc trưng. Với bề dày lịch sử và bản sắc độc đáo, Tết Ramưwan trở thành nét đẹp văn hóa không thể thiếu trong đời sống của người Chăm.
Những ngày đầu năm mới, chúng tôi có dịp được về bản Huổi Thanh 1, xã Nậm Kè, huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên để cảm nhận cuộc sống của người Sán Chay đang thay da đổi thịt. Những thửa ruộng màu mỡ, những nương sắn xanh rì cùng những ngôi nhà sàn khang trang mùa Xuân mới đầy ấm áp và niềm vui.
Nếu ai đã từng đặt chân lên các bản làng miền biên viễn xứ Nghệ, thì đều dễ nhận ra nét riêng của những nếp nhà người Mông trên đỉnh núi cao. Nếp nhà ấy, thâm nâu như những phận người nắng mưa dầu dãi; chất chứa bao mặn chát của những cuộc mở đất dựng bản, lập mường… để làm nên cội nguồn, bản sắc của một tộc người.
Lễ hội Minh Thề tại Di tích đền - chùa Hòa Liễu ở thôn Hòa Liễu (xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, TP. Hải Phòng), diễn ra dịp đầu Xuân hằng năm thu hút sự quan tâm, tham dự của đông đảo người dân địa phương và du khách. Có tuổi đời gần 500 năm, Lễ hội dân gian này được coi là “độc nhất vô nhị” về phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam.
Hai làng nghề nổi tiếng là Gốm sứ Bát Tràng và Dệt lụa Vạn Phúc của Hà Nội được công nhận là Thành viên mạng lưới các Thành phố thủ công sáng tạo toàn cầu.
Huế định hướng phát triển trên cơ sở những nét đặc thù về lịch sử, văn hóa, cảnh quan kiến trúc của mô hình thành phố trực thuộc Trung ương. Trước vận hội mới, di sản văn hóa Huế giàu tiềm năng đứng trước ngưỡng lịch sử được cởi bỏ “tấm áo” gò bó để tỏa sáng giá trị lịch sử, văn hóa.
Miền Tây xứ Nghệ là mảnh đất giàu bản sắc văn hóa của đồng bào các DTTS Thái, Mông, Khơ Mú, Ơ Đu, Thổ...; Lên với miền biên viễn xứ Nghệ trong dịp lễ hội mùa Xuân, sẽ được đắm mình trong những lễ hội cổ truyền, mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào các DTTS.
Đầu Xuân năm mới, chúng tôi tìm đến nhà của bà Tẩn Tả Mẩy, một người phụ nữ đã bước sang tuổi 67 ở xã Dền Sáng, huyện Bát Xát, Lào Cai để tìm hiểu về những đường nét thêu hoa văn trên trang phục truyền thống của người Dao.
Người Tà Riềng là một nhóm địa phương thuộc dân tộc Gié Triêng, đồng bào cư trú lâu đời trên dãy Trường Sơn hùng vĩ thuộc huyện biên giới Nam Giang, tỉnh Quảng Nam. Người Tà Riềng có những phong tục, tập quán, lễ hội riêng mang đậm dấu ấn của nền văn hóa nương rẫy. Tại mỗi làng của người Tà Riềng đều có một ngôi nhà làng truyền thống làm nơi hội họp, sinh hoạt văn hóa, gọi là su moong.
Từ ngày 14/2 đến ngày 16/02/2025 (tức ngày 17, 18, 19 tháng Giêng âm lịch) tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du lịch sẽ tổ chức Ngày hội “Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc” năm 2025.
Nhằm góp phần giới thiệu, phát huy giá trị các di sản văn hóa truyền thống đặc sắc trên mọi miền đất nước, di sản văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số (DTTS) tỉnh Kon Tum, từ ngày 4-7/2, Bảo tàng – Thư viện tỉnh Kon Tum đã tổ chức hoạt động trình diễn, trải nghiệm di sản văn hóa truyền thống Xuân Ất Tỵ năm 2025.
Công tác bảo tồn và phát huy trang phục truyền thống của đồng bào DTTS được tỉnh Bình Thuận và các cấp, ngành chức năng quan tâm, cụ thể hóa bằng nhiều hoạt động thiết thực. Tuy nhiên, để di sản văn hóa dân tộc được phát huy hiệu quả trong cộng đồng thì vẫn còn nhiều việc cần làm.
Đàn đá là nhạc cụ độc đáo có giá trị lớn về khảo cổ, âm nhạc và văn hóa của người Mnông ở Đắk Nông. Người Mnông xưa quan niệm rằng, thanh âm đàn đá là phương tiện kết nối giữa con người với thần linh. Trải qua bao thế kỷ, đàn đá không đơn thuần chỉ là nhạc cụ giải trí, mà còn mang giá trị văn hóa gắn với đời sống tâm linh, phong tục và nghi lễ của người Mnông.
