Giữ gìn nghề làm khay trầu cau truyền thống của người Khmer

Khay đựng trầu cau, hay còn gọi là Rông và Thon Rông theo tiếng Khmer, là một vật dụng quan trọng trong nhiều nghi lễ văn hóa, tín ngưỡng của đồng bào Khmer. Những chiếc khay này là biểu tượng cho sự thành kính dâng lên tổ tiên hay các đấng tối cao trong các dịp lễ, thể hiện nét đặc sắc trong đời sống tinh thần.

Tại xã Thuận Hòa, gia đình ông Lý Được đã trải qua hai thế hệ duy trì nghề làm khay trầu cau. Từ nhỏ, ông Được đã quen thuộc với hình ảnh cha mình cần mẫn chế tác những chiếc khay để bán ngoài chợ. Qua năm tháng, niềm yêu thích nghề nghiệp thấm sâu vào ông. Khi trưởng thành, ông tiếp nối cha, giữ lửa nghề cho đến tận hôm nay.

Quá trình chế tác một chiếc khay đòi hỏi nhiều công sức và thời gian. Ông Được đã phải trải qua nhiều năm học hỏi từ việc cắt gỗ, tạo hình đến vẽ hoa văn sao cho vừa đẹp mắt vừa đảm bảo chất lượng. Ông chia sẻ thời gian trước đây, mọi công đoạn đều làm bằng tay thủ công, từ xẻ gỗ đến mài gỗ. Ngày nay, nhờ sự hỗ trợ của máy móc, việc chế tác trở nên nhanh chóng hơn.

Gia đình ông Được có thể bền chí theo nghề một phần lớn nhờ vào sự giúp sức của vợ ông, là bà Triệu Thị Vui. Là một họa sĩ vẽ tranh kiếng nổi tiếng tại địa phương, bà Vui đã góp phần không nhỏ trong việc giữ gìn nghề truyền thống này. Khi không bận rộn với những bức tranh, bà lại cùng chồng chăm chút tạo hình và vẽ hoa văn cho khay. Nghề vẽ hoa văn của bà cũng được kế thừa từ cha mẹ chồng truyền dạy. Bà chia sẻ, ban đầu gia đình chỉ làm với số lượng ít vì khó bán, nhưng hiện nay nhờ có thị trường ổn định hơn nên số lượng sản phẩm chế tác ngày càng tăng.

Mặc dù không còn phổ biến như xưa, nghề làm khay trầu cau vẫn có chỗ đứng riêng trên thị trường. Thu nhập từ nghề không cao nhưng đủ để ông bà trang trải cuộc sống hàng ngày. Đối với họ, niềm hạnh phúc lớn nhất là thấy nghề truyền thống vẫn còn tiếp tục được lưu giữ và sản phẩm làm ra đạt được sự hài lòng của người đặt hàng.

Sự tận tâm và tay nghề khéo léo đã giúp gia đình ông luôn có đơn đặt hàng mỗi tháng từ nhiều nơi, cả trong và ngoài tỉnh. Bà Vui cho biết, mỗi chiếc khay lớn có giá khoảng 250.000 đồng, còn các loại nhỏ hơn thì giá rẻ hơn. 

Dù tuổi đã cao, mỗi ngày nghề này vẫn giúp hai vợ chồng kiếm thêm hơn 200.000 đồng. Các sản phẩm thường được giao cho các tiệm lớn tại địa phương hoặc gửi xe đến những khu vực khác như Vĩnh Châu hay Sóc Trăng.

Có thể thấy, việc giữ nghề truyền thống không chỉ giúp gia đình ông Lý Được có thu nhập trang trải cuộc sống, mà còn góp phần bảo tồn một nét đẹp văn hóa độc đáo của người Khmer.