Hò Cửa đình là loại hình diễn xướng có chiều dài lịch sử suốt 5 thế kỷ và chỉ tồn tại duy nhất ở làng Phú Nhiêu, xã Quang Trung, huyện Phú Xuyên (Hà Nội). Với những tâm huyết dành cho điệu hò của thế hệ cao niên trong làng, Hò Cửa đình ngày càng được nhiều người biết đến, đặc biệt là thế hệ trẻ.
Những tấm vải của dân tộc Mông nhiều màu sắc tưởng như chỉ tồn tại ở trên núi cao, nơi những mái nhà trình tường nằm chênh vênh quanh năm suốt tháng. Ấy vậy mà, từ sâu thẳm của núi rừng đó, có một người phụ nữ Mông đã mang những tấm vải ấy xuất khẩu khắp nơi trên thế giới. Chị là Vàng Thị Mai ở xã Lùng Tám, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang.
Quảng Ngãi có 6 huyện miền núi với 3 dân tộc thiểu số Hrê, Cor, Ca dong, sống chủ yếu ở các huyện Sơn Tây, Sơn Hà, Trà Bồng, Ba Tơ, Tây Trà và Minh Long. Những năm qua, văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc nơi đây luôn đứng trước nguy cơ bị mai một. Tuy nhiên, đáng mừng là vẫn có những người con của buôn làng nặng lòng với việc lưu giữ giá trị truyền thống của dân tộc mình.
Không chỉ tự mình sưu tầm, lữu giữ lại những bài ca, nhạc cụ của dân tộc mình, nghệ nhân Lương Văn Nghiệp, ở bản Cằng, xã Môn Sơn, huyện Con Cuông (Nghệ An) còn lập ra CLB dân ca Thái để truyền dạy lại cho con cháu trong bản.
Đến xã Phước Hà , huyện Thuận Nam (Ninh Thuận), chúng tôi nghe âm vang nhạc cụ mã la từ Trường Phổ thông Dân tộc bán trú (PTDTBT) THCS Phước Hà ngân nga. Tiếng “tìn toon” của nhịp điệu mã la như làm ấm áp không gian thôn xóm vùng cao trong những ngày Xuân Mậu Tuất 2018. Việc đưa nhạc cụ mã la vào chương trình hoạt động ngoại khóa tạo nên nét mới trong đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc Raglai.
Là giáo viên dạy Văn của Trường THCS Thanh Xương (xã Thanh Xương, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên), cô giáo Lò Thị Kim có niềm đam mê, tâm huyết sâu nặng với di sản văn hóa Thái của cha ông...
Tranh dân gian Kim Hoàng xã Vân Canh, huyện Hoài Đức, tỉnh Hà Tây cũ (nay là Hà Nội) hay còn gọi là tranh đỏ Kim Hoàng là một loại tranh dân gian rất đặc sắc của xứ Đoài nhưng gần như đã bị thất truyền nhiều năm trước đây. 3 năm trở lại đây, cùng sự nỗ lực của những người yêu mến tranh dân gian Kim Hoàng, loại tranh đặc biệt này đang dần được hồi sinh.
Trước nguy cơ mai một các giá trị văn hóa của người Pa Kô, ông Mai Hoa Sen, nghệ nhân, Người có uy tín ở xã Tà Rụt (Hướng Hóa, Quảng Trị) đã bỏ thời gian và công sức để chế tác các loại nhạc cụ và sưu tầm các làn điệu dân ca. Sự miệt mài của ông đã góp phần bảo tồn và lưu giữ các giá trị văn hóa của người Pa Kô trên dãy Trường Sơn hùng vĩ.
Đồng bào Thái quan niệm “con trâu là đầu cơ nghiệp”, cả năm trâu đã vất vả giúp sức cho người nông dân cày ruộng làm ra thóc lúa nuôi sống con người nên cần sắm lễ để cúng vía cho trâu khỏe mạnh. Hiện nay, ở xã Ngọc Chiến, huyện Mường La (Sơn La), đồng bào Thái vẫn tổ chức lễ cúng vào tháng 5, còn lại các vùng cấy lúa 2 vụ thì tổ chức sau khi cấy xong vụ mùa (khoảng tháng 7 âm lịch).
Mới đây, Lễ Xên lẩu nó được đồng bào Thái ở Sơn La tái hiện tại Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) với ý nghĩa cảm tạ tổ tiên, thần sông, thần núi… Đây là dịp để tạ ơn công đức của thầy cúng (ông Một) đã chữa bệnh cho mọi người và cũng là dịp để bà con dân tộc Thái thể hiện tình đoàn kết cộng đồng, cùng giúp nhau vươn lên trong cuộc sống.
Theo thông tin từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Liên hoan nghệ thuật hát Then-đàn Tính các dân tộc Tày-Nùng-Thái toàn quốc lần thứ VI-năm 2018 sẽ diễn ra trong hai ngày (từ 13-14/5) tại TP. Hà Giang (tỉnh Hà Giang).
Đến Mường Lay là đến với những nếp nhà sàn san sát, in bóng xuống lòng hồ mênh mông thơ mộng. Bình minh lên, những mái nhà sàn đá đen ẩn hiện trong làn sương sớm, khiến ta liên tưởng đến một bức tranh thủy mặc làm say đắm lòng người. Ngôi nhà sàn chính là nét văn hóa độc đáo của cộng đồng người Thái Tây Bắc ở Mường Lay.
Trải qua bao thăng trầm, tiếng sáo, điệu múa truyền thống của cộng đồng người Raglai ở các tỉnh Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận…đi vào cuộc sống như người bạn tinh thần với mỗi người. Từ buôn làng, tiếng sáo, điệu múa ấy còn ngân xa hơn đến nhiều vùng đất trong và ngoài nước như sự chuyển tải khát vọng vươn lên không ngừng nghỉ của cộng đồng người Raglai vậy.
Vào Đăk Lăk lập nghiệp từ những năm 50 của thế kỷ trước, nhưng các hộ đồng bào dân tộc Thái đến từ các tỉnh miền núi phía Bắc vẫn giữ gìn và phát huy phong tục, giá trị văn hóa đặc thù của dân tộc mình. Theo đó, họ đã tổ chức phục dựng các loại hình nghệ thuật dân gian trong Lễ hội cổ truyền, trang phục truyền thống, chữ viết…
Lễ, Tết và những phong tục về ma chay, cưới hỏi, cúng bái tạo nên một nét văn hóa riêng, chỉ người Giáy mới có.
Ở thành phố Huế (tỉnh Thừa Thiên - Huế) có một phường mà tên gọi gắn với làng nghề nổi tiếng, đó là phường Đúc. Phường Đúc nằm trên dải đất khiêm tốn ven dòng Hương Giang, cách trung tâm Thành phố khoảng 3km về phía Tây Nam, phường Đúc ở Huế vốn có gốc gác từ Chú tượng ty thời nhà Nguyễn.
Lễ cưới của dân tộc Bố Y là sự kết tinh những nét đẹp văn hóa truyền thống, thể hiện qua các nghi lễ, trang phục truyền thống và văn hóa ứng xử trong Lễ cưới. Lễ cưới thường được tổ chức đầu Xuân, với mong muốn hướng đến sự sinh sôi, nảy nở. Mới đây, tại Chương trình “Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc”, nhóm đồng bào dân tộc Bố Y đến từ Lào Cai, đã tái hiện phong tục Lễ cưới của dân tộc mình tại Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam.
Trong cuộc sống hiện đại, dù nhiều nét sinh hoạt văn hóa của đồng bào DTTS theo dòng thời gian mà thay đổi để phù hợp với điều kiện và môi trường sống. Tuy nhiên, đồng bào M’nông sinh sống ở Nam Tây Nguyên (Đăk Lăk, Đăk Nông), có một món đồ vật gắn liền với cuộc sống của bà con từ nhà, ra ngõ, lên nương, xuất hiện trong sính lễ của đám cưới, theo người mất về thế giới bên kia... Đó chính là chiếc túi đựng cơm.
Khi nhắc đến những điệu múa truyền thống của đồng bào các dân tộc Tày, Nùng ở Lạng Sơn trong các dịp lễ hội không thể không nói tới điệu múa sư tử mèo. Múa sư tử mèo mang nhiều ý nghĩa, không chỉ thể hiện tinh thần thượng võ của người miền núi, mà còn là biểu tượng của sự may mắn, hạnh phúc trong cuộc sống. Hiện tại, múa sư tử mèo tập trung chủ yếu ở các huyện: Cao Lộc, Lộc Bình, Văn Lãng, Văn Quan, Bình Gia và Tràng Định.
Dân tộc Thái ở Điện Biên có nhiều phong tục truyền thống rất đặc sắc, trong đó, phong tục cưới truyền thống với các nghi lễ độc đáo.
