Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Páo Dung - Tiếng lòng của người Dao

PV - 14:41, 04/08/2020

Những câu hát Páo dung giản dị, mộc mạc đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống đồng bào Dao. Đó chính là tiếng lòng của người Dao mà thông qua đó họ muốn gửi gắm niềm tin, khát vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Sự đổi thay khu tái định cư cũng là đề tài để người dân nơi đây sáng tác Páo dung. Trong ảnh, khu tái định cư thôn Tân Quang (Yên Sơn) ngày càng khang trang, sạch đẹp.
Sự đổi thay khu tái định cư cũng là đề tài để người dân nơi đây sáng tác Páo dung. Trong ảnh, khu tái định cư thôn Tân Quang (Yên Sơn) ngày càng khang trang, sạch đẹp.

"Nhất nhất choảng sun mẩy tú phiêu

Nhất nhất choảng sun càng hò súi

Choảng súi dấm gai mẩy tứ phiêu"

Dịch nghĩa:

Ngày ngày cùng nhau lao động sản xuất
Lội chung dòng suối
Uống chung nguồn nước vẫn không lấy được nhau.

Để tìm hiểu về làn điệu Páo dung, chúng tôi tìm đến khu tái định cư thôn Tân Quang, xã Hoàng Khai (Yên Sơn), nơi có gần 100% đồng bào dân tộc Dao sinh sống. Chị La Thị Nhất, Chi hội trưởng Chi hội phụ nữ thôn Tân Quang dẫn chúng tôi đến gặp bà La Thị Xuân, bậc cao niên trong làng còn lưu giữ nhiều bản sắc văn hóa Dao, trong đó có làn điệu Páo dung.

Bà Xuân bảo, "hát" trong tiếng Dao là “dung”. “Dung” là hình thức hát các bài hát ngẫu hứng, người hát tự đặt lời và truyền miệng hoặc ghi chép lại cho các thế hệ. Các làn điệu Páo dung phản ánh cuộc sống lao động, sinh hoạt, phong tục, tập quán, lễ nghi và những tâm tư, tình cảm, mong ước của người Dao trong cuộc sống. Páo dung gồm 3 loại hình: Páo dung sinh hoạt, Páo dung lễ nghi tín ngưỡng - phong tục và Páo dung lao động sản xuất. Páo dung sinh hoạt là loại hình ca hát chiếm vai trò chủ đạo trong kho tàng dân ca Dao gồm nhiều loại như: hát giao duyên, hát ru, hát đồng dao, hát than... Nói đến đây, bà Xuân liền ngân nga điệu hát giao duyên:

Muộn chầm dầu dâu chấu hái chiêu

Muộn chầm dầu dâu chấu hái quyên
Phín búa phái mìu tồng lẩu dầu
(Mình muốn hỏi người đang đi đâu?
Người đi đâu xa đến huyện nào?
Cho mình biết để cùng đi...)

Lời bài hát như đưa bà trở lại thuở đôi mươi, thuở ông và bà nên duyên cũng từ câu hát giao duyên. Để rồi đến nay, khi ông bà đã vào tuổi thất thập thì những cuốn sách lưu giữ bản sắc văn hóa Dao cứ dày lên. Khi rảnh, ông bà vẫn cùng nhau hát, truyền dạy cho con cháu.

Bà La Thị Xuân, thôn Tân Quang, xã Hoàng Khai (Yên Sơn) dạy con, cháu hát Páo dung.
Bà La Thị Xuân, thôn Tân Quang, xã Hoàng Khai (Yên Sơn) dạy con, cháu hát Páo dung.

Cùng với Páo dung sinh hoạt thì Páo dung lễ nghi tín ngưỡng, phong tục là một loại hình không thể thiếu trong đời sống đồng bào Dao. Đó là những bài hát được sử dụng trong lễ cưới, lễ cấp sắc, đám chay, cúng Bàn Vương, cúng đầy tháng, cúng người chết, cúng lên nương, cúng tra hạt… Các bài hát lễ nghi tín ngưỡng - phong tục được ghi chép thành sách và thường được các thầy cúng Dao lưu giữ trong quá trình hành nghề.

Sự đằm thắm, mượt mà của Páo dung còn được thể hiện trong những bài hát cao ngợi lao động sản xuất hay những kinh nghiệm về thời tiết, mùa vụ được các thế hệ người Dao tích lũy và truyền lại cho thế hệ sau. Họ luôn răn dạy con cháu phải biết ơn tổ tiên đã không quản ngại khó khăn, vất vả để các thế hệ sau có cuộc sống tốt đẹp hơn.

Người Dao hát Páo dung mọi lúc mọi nơi. Tuy nhiên, dựa vào tài ứng tác của người hát, tùy từng hoàn cảnh, đối tượng mà một chủ đề lại có những lời ca khác nhau. Để chúng tôi hiểu hơn về vấn đề này, chị Triệu Thị Lan, thôn Tân Quang, xã Hoàng Khai (Yên Sơn) vừa mời chúng tôi nhâm nhi ly trà, vừa hát: “Sau khi di dân về để nhường đất xây dựng thủy điện Tuyên Quang, đời sống người dân đã khá lên từng ngày. Bà con rất vui...”.

Ông Bàn Xuân Triều, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Bảo tồn văn hóa dân tộc Dao tỉnh Tuyên Quang trải lòng, ông rất vui vì ở đâu có người Dao sinh sống thì ở đó làn điệu Páo dung vẫn được duy trì. Song điều ông trăn trở là số người biết hát chủ hầu hết đã cao tuổi. Vì vậy, để Páo dung được lưu giữ thì chính người Dao phải tự chăm lo bằng nhiều hình thức. Lợi thế hiện nay toàn tỉnh đã thành lập 20 câu lạc bộ bảo tồn văn hóa dân tộc Dao với 248 hội viên tham gia. Qua 6 năm hoạt động (từ 2014 đến nay), Ban chủ nhiệm các câu lạc bộ luôn động viên các thành viên tích cực nghiên cứu, sưu tầm bản sắc văn hóa tín ngưỡng của 9 ngành Dao, trong đó có làn điệu Páo dung. Trên cơ sở này, Ban chủ nhiệm sẽ tiếp tục đề ra những giải pháp cụ thể để làn điệu Páo dung nói riêng và bản sắc văn hóa của người Dao nói chung sẽ được lưu giữ và phát triển.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Rực rỡ Đêm hội Raglay Ninh Thuận

Rực rỡ Đêm hội Raglay Ninh Thuận

Tối 16/5, tại xã Phước Đại, UBND huyện Bác Ái đã diễn ra Chương trình nghệ thuật với chủ đề “Đêm hội Raglay”. Đây là chuỗi hoạt động nằm trong chương trình Lễ hội Văn hóa Raglay huyện Bác Ái lần thứ III- năm 2025. Chương trình có sự tham gia biểu diễn của trên 200 nghệ nhân, diễn viên đến từ các xã trên địa bàn huyện và diễn viên Trung tâm Văn hóa- Nghệ thuật tỉnh. Đến dự có ông Phạm Văn Hậu, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy- Chủ tịch HĐND tỉnh; lãnh đạo các sở ngành và đông đảo người dân địa phương.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Chiều 17/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp triển khai kế hoạch rà soát các nhiệm vụ phân cấp, phân quyền thuộc phạm vi lĩnh vực của các bộ, cơ quan ngang bộ khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Lần đầu tiên tổ chức Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025

Lần đầu tiên tổ chức Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025

Thể thao - Minh Nhật - 27 phút trước
Diễn ra trong hai ngày 21 và 22/6, tại Thái Nguyên, Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025 quy tụ các tay ná kỳ cựu từ khắp các tỉnh thành trên cả nước tham dự.
Khắc ghi lời Bác dạy về tiết kiệm- PC Lào Cai hành động bằng hiệu quả thực tế

Khắc ghi lời Bác dạy về tiết kiệm- PC Lào Cai hành động bằng hiệu quả thực tế

Xã hội - Trọng Bảo - 1 giờ trước
Cách đây tròn 67 năm (24/9/1958), Nhà máy điện Lào Cai được đón Bác Hồ tới thăm, đây là dấu son lịch sử thiêng liêng, trở thành động lực để các thế hệ cán bộ công nhân viên (CBCNV) Công ty Điện lực Lào Cai (PC Lào Cai) không ngừng phấn đấu, lan tỏa tinh thần tiết kiệm thành hành động cụ thể trong sản xuất, kinh doanh và trong phục vụ Nhân dân.
Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Nhịp cầu nhân ái - Văn Long - Tào Đạt - 21:00, 17/05/2025
Nhân dịp Kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), Đồn Biên phòng Lai Hòa, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng, đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa, chăm lo cho người nghèo trên địa bàn khu vực biên giới biển do đơn vị quản lý.
Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tin tức - Trọng Bảo - 17:23, 17/05/2025
Chiều ngày 17/5, các lực lượng chức năng đã tìm thấy 02 thi thể cuối cùng trong vụ sạt lở khi đang thi công tại công trường thủy điện Tả Páo Hồ 1A, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.
Bình Định: Tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh mở rộng

Bình Định: Tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh mở rộng

Thể thao - T.Nhân - H.Trường - 16:40, 17/05/2025
Hướng tới Kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025) và tiếp tục thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại”, ngày 17/5, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bình Định tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh Bình Định mở rộng năm 2025, với sự tham gia của 150 vận động viên.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Tạo điều kiện thuận lợi khi thực hiện thủ tục nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam

Tạo điều kiện thuận lợi khi thực hiện thủ tục nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam

Thời sự - Hoàng Quý - 16:16, 17/05/2025
Ngày 17/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam.
Bình Định: Phấn đấu giảm 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025

Bình Định: Phấn đấu giảm 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025

Công tác Dân tộc - T.Nhân - H.Trường - 16:04, 17/05/2025
Theo kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, tỉnh Bình Định đặt ra mục tiêu phấn đấu giảm từ 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025.
Phú Yên: Tập huấn, nâng cao năng lực giám sát Chương trình MTQG 1719

Phú Yên: Tập huấn, nâng cao năng lực giám sát Chương trình MTQG 1719

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường - 15:33, 17/05/2025
Nhằm nâng cao năng lực giám sát cho đội ngũ cán bộ, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Phú Yên vừa tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực tham gia giám sát, đánh giá thực hiện các dự án, tiểu dự án, nội dung thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719).
Dấu ấn 100 năm báo chí cách mạng hội tụ tại Quảng Ninh

Dấu ấn 100 năm báo chí cách mạng hội tụ tại Quảng Ninh

Trang địa phương - Mỹ Dung - 15:31, 17/05/2025
Sáng 17/5, tại Bảo tàng tỉnh Quảng Ninh, Hội Nhà báo tỉnh, Trung tâm Truyền thông tỉnh, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Bảo tàng Báo chí Việt Nam đã tổ chức khai mạc Triển lãm “100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam” nhằm tái hiện chặng đường vẻ vang của báo chí cách mạng, tôn vinh những đóng góp của người làm báo trong sự nghiệp phát triển quê hương, đất nước.
Kon Tum: Chủ trương tháo dỡ nhà rông để xây dựng phòng học của huyện Đăk Hà là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh

Kon Tum: Chủ trương tháo dỡ nhà rông để xây dựng phòng học của huyện Đăk Hà là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh

Pháp luật - Ngọc Chí - 13:34, 17/05/2025
Sáng ngày 17/5, trao đổi với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, ông Phan Văn Hoàng – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Kon Tum cho biết, việc huyện Đăk Hà yêu cầu dân làng dỡ bỏ nhà rông để xây dựng phòng học, trong khi người dân không đồng tình như báo nêu là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh.