Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Páo Dung - Tiếng lòng của người Dao

PV - 14:41, 04/08/2020

Những câu hát Páo dung giản dị, mộc mạc đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống đồng bào Dao. Đó chính là tiếng lòng của người Dao mà thông qua đó họ muốn gửi gắm niềm tin, khát vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Sự đổi thay khu tái định cư cũng là đề tài để người dân nơi đây sáng tác Páo dung. Trong ảnh, khu tái định cư thôn Tân Quang (Yên Sơn) ngày càng khang trang, sạch đẹp.
Sự đổi thay khu tái định cư cũng là đề tài để người dân nơi đây sáng tác Páo dung. Trong ảnh, khu tái định cư thôn Tân Quang (Yên Sơn) ngày càng khang trang, sạch đẹp.

"Nhất nhất choảng sun mẩy tú phiêu

Nhất nhất choảng sun càng hò súi

Choảng súi dấm gai mẩy tứ phiêu"

Dịch nghĩa:

Ngày ngày cùng nhau lao động sản xuất
Lội chung dòng suối
Uống chung nguồn nước vẫn không lấy được nhau.

Để tìm hiểu về làn điệu Páo dung, chúng tôi tìm đến khu tái định cư thôn Tân Quang, xã Hoàng Khai (Yên Sơn), nơi có gần 100% đồng bào dân tộc Dao sinh sống. Chị La Thị Nhất, Chi hội trưởng Chi hội phụ nữ thôn Tân Quang dẫn chúng tôi đến gặp bà La Thị Xuân, bậc cao niên trong làng còn lưu giữ nhiều bản sắc văn hóa Dao, trong đó có làn điệu Páo dung.

Bà Xuân bảo, "hát" trong tiếng Dao là “dung”. “Dung” là hình thức hát các bài hát ngẫu hứng, người hát tự đặt lời và truyền miệng hoặc ghi chép lại cho các thế hệ. Các làn điệu Páo dung phản ánh cuộc sống lao động, sinh hoạt, phong tục, tập quán, lễ nghi và những tâm tư, tình cảm, mong ước của người Dao trong cuộc sống. Páo dung gồm 3 loại hình: Páo dung sinh hoạt, Páo dung lễ nghi tín ngưỡng - phong tục và Páo dung lao động sản xuất. Páo dung sinh hoạt là loại hình ca hát chiếm vai trò chủ đạo trong kho tàng dân ca Dao gồm nhiều loại như: hát giao duyên, hát ru, hát đồng dao, hát than... Nói đến đây, bà Xuân liền ngân nga điệu hát giao duyên:

Muộn chầm dầu dâu chấu hái chiêu

Muộn chầm dầu dâu chấu hái quyên
Phín búa phái mìu tồng lẩu dầu
(Mình muốn hỏi người đang đi đâu?
Người đi đâu xa đến huyện nào?
Cho mình biết để cùng đi...)

Lời bài hát như đưa bà trở lại thuở đôi mươi, thuở ông và bà nên duyên cũng từ câu hát giao duyên. Để rồi đến nay, khi ông bà đã vào tuổi thất thập thì những cuốn sách lưu giữ bản sắc văn hóa Dao cứ dày lên. Khi rảnh, ông bà vẫn cùng nhau hát, truyền dạy cho con cháu.

Bà La Thị Xuân, thôn Tân Quang, xã Hoàng Khai (Yên Sơn) dạy con, cháu hát Páo dung.
Bà La Thị Xuân, thôn Tân Quang, xã Hoàng Khai (Yên Sơn) dạy con, cháu hát Páo dung.

Cùng với Páo dung sinh hoạt thì Páo dung lễ nghi tín ngưỡng, phong tục là một loại hình không thể thiếu trong đời sống đồng bào Dao. Đó là những bài hát được sử dụng trong lễ cưới, lễ cấp sắc, đám chay, cúng Bàn Vương, cúng đầy tháng, cúng người chết, cúng lên nương, cúng tra hạt… Các bài hát lễ nghi tín ngưỡng - phong tục được ghi chép thành sách và thường được các thầy cúng Dao lưu giữ trong quá trình hành nghề.

Sự đằm thắm, mượt mà của Páo dung còn được thể hiện trong những bài hát cao ngợi lao động sản xuất hay những kinh nghiệm về thời tiết, mùa vụ được các thế hệ người Dao tích lũy và truyền lại cho thế hệ sau. Họ luôn răn dạy con cháu phải biết ơn tổ tiên đã không quản ngại khó khăn, vất vả để các thế hệ sau có cuộc sống tốt đẹp hơn.

Người Dao hát Páo dung mọi lúc mọi nơi. Tuy nhiên, dựa vào tài ứng tác của người hát, tùy từng hoàn cảnh, đối tượng mà một chủ đề lại có những lời ca khác nhau. Để chúng tôi hiểu hơn về vấn đề này, chị Triệu Thị Lan, thôn Tân Quang, xã Hoàng Khai (Yên Sơn) vừa mời chúng tôi nhâm nhi ly trà, vừa hát: “Sau khi di dân về để nhường đất xây dựng thủy điện Tuyên Quang, đời sống người dân đã khá lên từng ngày. Bà con rất vui...”.

Ông Bàn Xuân Triều, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Bảo tồn văn hóa dân tộc Dao tỉnh Tuyên Quang trải lòng, ông rất vui vì ở đâu có người Dao sinh sống thì ở đó làn điệu Páo dung vẫn được duy trì. Song điều ông trăn trở là số người biết hát chủ hầu hết đã cao tuổi. Vì vậy, để Páo dung được lưu giữ thì chính người Dao phải tự chăm lo bằng nhiều hình thức. Lợi thế hiện nay toàn tỉnh đã thành lập 20 câu lạc bộ bảo tồn văn hóa dân tộc Dao với 248 hội viên tham gia. Qua 6 năm hoạt động (từ 2014 đến nay), Ban chủ nhiệm các câu lạc bộ luôn động viên các thành viên tích cực nghiên cứu, sưu tầm bản sắc văn hóa tín ngưỡng của 9 ngành Dao, trong đó có làn điệu Páo dung. Trên cơ sở này, Ban chủ nhiệm sẽ tiếp tục đề ra những giải pháp cụ thể để làn điệu Páo dung nói riêng và bản sắc văn hóa của người Dao nói chung sẽ được lưu giữ và phát triển.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Gia Lai: Tiếp tục xảy ra vụ phá rừng tự nhiên quy mô lớn gần 5ha

Gia Lai: Tiếp tục xảy ra vụ phá rừng tự nhiên quy mô lớn gần 5ha

Tỉnh Gia Lai vừa phát hiện vụ phá rừng tự nhiên quy mô lớn trên địa bàn huyện Kông Chro với tổng diện tích lên đến gần 5ha. Hiện Hạt Kiểm lâm huyện Kông Chro đang phối hợp với các ngành chức năng tiến hành mở rộng hiện trường, điều tra, xác minh làm rõ đối tượng để xử lý nghiêm theo quy định. Đồng thời, kiến nghị cấp trên làm rõ trách nhiệm của chủ rừng khi để xảy ra phá rừng.
Mang Tết Trung thu đến với trẻ em vùng cao biên giới Mèo Vạc

Mang Tết Trung thu đến với trẻ em vùng cao biên giới Mèo Vạc

Xã hội - Văn Hoa - Minh Đức - 22:51, 24/09/2023
Nhằm để các em thiếu nhi nơi vùng cao biên giới Mèo Vạc được tận hưởng một mùa Trung thu rộn ràng, ấm áp và đong đầy yêu thương, vừa qua, Đoàn thiện nguyện Thanh Maika và những người bạn (Thành phố Hà Nội) phối hợp UBND xã Pải Lủng tổ chức chương trình “Trung thu cao nguyên đá” cho hơn 1.000 em học sinh liên trường của xã.
Bình Thuận: Phổ biến, cung cấp thông tin cho Người có uy tín và cán bộ làm công tác dân tộc ở cơ sở

Bình Thuận: Phổ biến, cung cấp thông tin cho Người có uy tín và cán bộ làm công tác dân tộc ở cơ sở

Công tác Dân tộc - L.Phương - 22:46, 24/09/2023
Ngày 24/9, Ban Dân tộc tỉnh Bình Thuận đã tổ chức Hội nghị tập huấn phổ biến, cung cấp thông tin cho 87 Người có uy tín trong vùng đồng bào DTTS và cán bộ, công chức thuộc các Phòng Dân tộc trên địa bàn tỉnh.
An Giang: Khai Giảng lớp đào tạo kỹ năng tiếng Khmer cho cán bộ Bộ đội Biên phòng

An Giang: Khai Giảng lớp đào tạo kỹ năng tiếng Khmer cho cán bộ Bộ đội Biên phòng

Công tác Dân tộc - Như Tâm - Lê Vũ - 22:42, 24/09/2023
Ngày 24/9, tại Tiểu đoàn Huấn luyện - Cơ động, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh An Giang phối hợp với Sở Nội vụ và Trường Dân tộc nội trú - Trung học phổ thông tỉnh An Giang tổ chức Lễ khai giảng lớp 4 kỹ năng tiếng Khmer cho cán bộ trong đơn vị.
Đồng bào Dao cải thiện thu nhập từ các bài thuốc cổ truyền

Đồng bào Dao cải thiện thu nhập từ các bài thuốc cổ truyền

Media - Trọng Bảo - 22:33, 24/09/2023
Đồng bào Dao đỏ ở Lào Cai sở hữu một kho tàng tri thức về cây thuốc rất có giá trị trong tự nhiên. Trải qua bao thế hệ, kinh nghiệm về những cây thuốc dân gian vẫn được lưu truyền, gìn giữ. Các bài thuốc cổ truyền không chỉ chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng trong thôn bản, mà hiện nay đã và đang được bà con khai thác, chế biến thành các sản phẩm đa dạng cũng ứng cho thị trường mang lại thu nhập, cải thiện đời sống.
Khám phá bảo tàng duy nhất về lực lượng Biệt động Sài Gòn - Gia Định

Khám phá bảo tàng duy nhất về lực lượng Biệt động Sài Gòn - Gia Định

Media - Lê Vũ – Trần Linh - 22:32, 24/09/2023
Vừa được chính thức đi vào hoạt động từ cuối tháng 8/2023, tuy nhiên, Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định đã thành địa chỉ tham quan thu hút đông đảo du khách, đặc biệt là các bạn trẻ trong thời gian gần đây. Cùng Báo Dân tộc và Phát triển khám phá bảo tàng duy nhất ở Việt Nam về lực lượng Biệt động Sài Gòn - Gia Định.
Tin trong ngày - 22/9/2023

Tin trong ngày - 22/9/2023

Bản tin hôm nay, ngày 22/9, có những thông tin đáng chú ý sau: Giới thiệu sản phẩm OCOP gắn với văn hóa các tỉnh miền núi phía Bắc. Lễ hội trà Shan tuyết lớn nhất miền Bắc. Hủy hoại cây rừng bằng thuốc độc ở huyện Bác Ái (Ninh Thuận). Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Bộ đội Biên phòng giúp đồng bào DTTS thay đổi nếp nghĩ, cách làm

Bộ đội Biên phòng giúp đồng bào DTTS thay đổi nếp nghĩ, cách làm

Media - Ngọc Chí - 22:32, 24/09/2023
Với phương châm “ba bám, bốn cùng”, lực lượng Bội đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Kon Tum đã và đang triển khai nhiều mô hình hay, cách làm hiệu quả, từng bước giúp cho đồng bào DTTS ở khu vực biên giới vươn lên thoát nghèo, có cuộc sống ấm no và hạnh phúc.
Ngày hội văn hóa, thể thao thanh niên Việt Nam - Lào tại Bình Định

Ngày hội văn hóa, thể thao thanh niên Việt Nam - Lào tại Bình Định

Tin tức - T.Nhân - 22:30, 24/09/2023
Ngày 24/9, tại huyện miền núi Vân Canh (Bình Định), Tỉnh đoàn Bình Định tổ chức Ngày hội văn hóa, thể thao thanh niên Việt Nam - Lào với sự tham gia hưởng ứng của hơn 250 đoàn viên, thanh niên, sinh viên Việt Nam và Lào.
Thanh Hóa: Ấm áp chương trình “Tết Trung thu - Tết của tình yêu thương”

Thanh Hóa: Ấm áp chương trình “Tết Trung thu - Tết của tình yêu thương”

Nhịp cầu nhân ái - Quỳnh Trâm - 22:30, 24/09/2023
Trung ương Hội Bảo trợ Người khuyết tật và trẻ mồ côi Việt Nam và Hội Bảo trợ Người khuyết tật, trẻ mồ côi và bảo vệ quyền trẻ em tỉnh Thanh Hóa vừa phối hợp với huyện miền núi Ngọc Lặc tổ chức Chương trình tặng quà “Tết Trung thu - Tết của tình yêu thương” dành cho học sinh khuyết tật, học sinh mồ côi, học sinh nghèo có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, nhân dịp Tết Trung thu và bước vào năm học mới.
Thể thao Việt Nam giành huy chương đầu tiên tại Asiad 19

Thể thao Việt Nam giành huy chương đầu tiên tại Asiad 19

Thể thao - PV - 22:27, 24/09/2023
Sáng 24/9, 4 cô gái Đinh Thị Hảo, Hà Thị Vui, Phạm Thị Huệ, Dư Thị Bông đã mang về tấm huy chương đầu tiên của Asiad 19 cho Đoàn thể thao Việt Nam ở môn Chèo thuyền Rowing.
Các lao động Việt Nam không nguy hiểm đến tính mạng trong vụ cháy tại Đài Loan (Trung Quốc)

Các lao động Việt Nam không nguy hiểm đến tính mạng trong vụ cháy tại Đài Loan (Trung Quốc)

Tin tức - L.Minh - 22:24, 24/09/2023
Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội vừa có công văn Số: 3952/LĐTBXH-VP, về việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho người lao động Việt Nam trong vụ hỏa hoạn tại Đài Loan (Trung Quốc).