Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Khi cô giáo người Dao về phố

Hiếu Anh - 10:12, 31/01/2020

Hình ảnh “cõng chữ lên non” đã khắc sâu vào tâm trí bao thế hệ về nỗi nhọc nhằn của những giáo viên miền xuôi lên công tác ở miền núi. Nhưng cũng có một hình ảnh “gai góc” không kém, đó là hành trình của những giáo viên người DTTS, lớn lên cùng với những khó khăn của núi rừng, đang vượt qua thách thức để lập nghiệp ở thành thị, khẳng định mình trong môi trường hội nhập.

Để triển khai luận án tiến sĩ, TS. Quỳnh Giao thường xuyên về tìm hiểu thực tế tại cơ sở
Để triển khai luận án tiến sĩ, TS. Quỳnh Giao thường xuyên về tìm hiểu thực tế tại cơ sở

Tôi may mắn gặp cô giáo Bàn Thị Quỳnh Giao, sinh năm 1977, dân tộc Dao, ở xã Phấn Mễ, huyện Phú Lương (Thái Nguyên), hiện đang công tác tại Viện Văn học. Cô đã kể tôi nghe hành trình “hạ sơn” nhiều khó khăn nhưng cũng đầy háo hức của mình.

Cô bảo, cô được sinh ra trong một gia đình trí thức ở xã Phấn Mễ. Bố cô là Tiến sĩ Bàn Tiến Tân, người Dao đầu tiên giành được học vị Tiến sĩ tại Trường Đại học Lomonoxop (Liên Xô cũ); sau khi về nước là giảng viên, Trưởng bộ môn Ngữ Văn của Trường Đại học Sư phạm Việt Bắc.

“Suốt những năm tháng tuổi thơ, khi cha đi học xa nhà, tôi cùng mẹ thường xuyên phải lên nương tăng gia sản xuất, bởi một suất tem phiếu của mẹ không đủ nuôi bốn miệng ăn trong nhà”, cô bồi hồi nói.

Nhưng có lẽ, tuổi thơ nghèo đói, cơ cực ấy đã tôi luyện được một tinh thần thép trong cô. Học xong đại học, bạn bè người ngược, người xuôi, cô trở về quê dạy đàn em nhỏ. Nhưng sau 10 năm gắn bó với mái Trường THCS Giang Tiên (huyện Phú Lương), đến năm 2008, cô tự bỏ kinh phí để đi học Thạc sĩ; mặc dù với tấm bằng đại học khi đó, giảng dạy ở Trường THCS Giang Tiên cô đã thừa chuẩn. “Ngang” hơn, năm 2010, cầm tấm bằng Thạc sĩ trong tay, cô quyết định xin nghỉ công tác, khăn gói xuống Thủ đô tìm cơ hội.

Cô bảo, vì cô nhớ lời cha cô khi còn sống dặn “nếu làm việc gì đó khi đến đích mà con thấy hài lòng và buông xuôi không nỗ lực phấn đấu tiếp thì con sẽ vứt tất cả mọi công sức trước đó của con”.

Năm 2011, cô đến công tác tại Viện Văn Học, một trong những cơ quan đầu ngành của đất nước về công tác nghiên cứu văn học. Cô Quỳnh Giao tâm sự, khi về môi trường mới, những ngày đầu đi làm, cô hoàn toàn bỡ ngỡ, nhiều khi sợ đến phát khóc.

Thế nhưng, bản lĩnh của người miền núi không cho phép cô gục ngã. Sau hơn một năm công tác, cô đã có bài hội thảo khoa học đầu tiên, là bài nghiên cứu về tri thức bản địa chọn giống ngô và giống lúa của người Dao cổ. Bài viết khi tham gia hội thảo đã được chọn in vào kỷ yếu của Viện Văn hóa dân gian năm 2012.

“Với người khác là rất bình thường, nhưng với tôi đây là một nguồn cổ vũ lớn lao bởi nó giúp tôi tự tin và tiếp tục hành trình chinh phục”, cô Giao tâm sự.

Đến năm 2013, sau khi nghỉ sinh con thứ 2, cô quyết định làm hồ sơ đi học Tiến sĩ, đồng thời đăng ký học lớp Văn bằng 2 Ngoại ngữ. Khi thi nghiên cứu sinh, cô tự thử thách bản thân khi chọn đề tài nghiên cứu là dân ca nghi lễ của đồng bào Dao, chú trọng vào nghi lễ tang ma (tang ca).

Khi cô giáo người Dao về phố 1

Cô Giao cho biết, tang ca là một tiểu loại vô cùng khó trong dân ca nghi lễ của người Dao. Nếu nghiên cứu thành công thì đồng nghĩa với việc mở ra được thế giới tâm linh của đồng bào dân tộc Dao - vốn dĩ tương đối khép kín, rất nhiều nhà khoa học muốn khám phá nhưng chưa thành.

“Bình thường trong nghi lễ tang ma, người Dao sẽ không cho người lạ vào tham dự một số nghi lễ quan trọng và nếu được tham dự các thầy cúng cũng phải mất rất nhiều âm binh để xin”, cô Giao cho hay.

Bằng lòng quyết tâm của người con dân tộc Dao, đồng thời vận dụng hết khả năng của một nhà khoa học, cô đã thuyết phục được cộng đồng hé mở thế giới thần bí của mình, tạo điều kiện để cô làm luận án. Luận án của cô đã dành được sự quan tâm đặc biệt của Hội đồng Khoa học trong và ngoài nước. Ngày cô bảo vệ luận án, nhiều Giáo sư đầu ngành dù không có trong Hội đồng nhưng vẫn tới tham dự. Nhiều nhà khoa học nước ngoài như Trung Quốc, Úc gặp cô trong một cuộc hội thảo Quốc tế bày tỏ sự quan tâm và xin tài liệu từ cô để đối chiếu về tộc người Dao sinh sống tại đất nước họ.

Tấm bằng Tiến sĩ là hoàn toàn xứng đáng cho những nỗ lực không ngừng nghỉ của cô giáo người Dao khi “hạ sơn” về Thủ đô làm công tác nghiên cứu. Vui mừng hơn cô vừa được nhận giải 3A của Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam cho cuốn Dân ca Nghi lễ tang ma. Nhưng với Quỳnh Giao, đây không chỉ đơn thuần là một luận án mà còn là một sự trăn trở. Trong nhịp sống hiện đại, người Dao trẻ không còn mặn mà với chính văn hóa của dân tộc mình. Vì thế, cô mong muốn thông qua luận án mọi nghi lễ vòng đời của người Dao sẽ được ghi chép lại một cách trung thực để bảo tồn các nghi lễ vòng đời của người Dao.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Quảng Ninh: Thiếu hàng nghìn giáo viên trước thềm năm học mới, tân cử nhân sư phạm lên đường về các trường vùng cao

Quảng Ninh: Thiếu hàng nghìn giáo viên trước thềm năm học mới, tân cử nhân sư phạm lên đường về các trường vùng cao

Thiếu hơn 2.200 giáo viên, ngành giáo dục Quảng Ninh hiện đang đối mặt nhiều áp lực trước thềm năm học 2025-2026. Tại các địa phương vùng sâu, vùng xa, gần như không có nguồn tuyển, tỉnh buộc phải tăng tốc điều chuyển, ký hợp đồng và huy động tân cử nhân sư phạm xung phong về vùng khó.
Tin nổi bật trang chủ
Quảng Ngãi: Cán bộ đến từng thôn, trao tận tay quà Quốc khánh 2/9 cho đồng bào DTTS

Quảng Ngãi: Cán bộ đến từng thôn, trao tận tay quà Quốc khánh 2/9 cho đồng bào DTTS

Xã hội - Ngọc Chí - 18:12, 01/09/2025
Tỉnh Quảng Ngãi có dân số hơn 2.161.700 người; trong đó, đồng bào DTTS hơn 540.000 người, chiếm 24,98% tổng dân số tỉnh. Với đặc thù đồng bào DTTS sinh sống ở vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn, chính quyền các xã ở khu vực phía Tây tỉnh Quảng Ngãi đã thành lập các tổ, cử cán bộ về từng thôn, làm việc xuyên đêm để đồng bào DTTS sớm nhận được quà Quốc khánh 2/9 của Đảng, Nhà nước.
Chủ tịch nước Lương Cường: Đoàn kết với Cuba xuất phát từ trái tim và trong suy nghĩ của mỗi người Việt Nam

Chủ tịch nước Lương Cường: Đoàn kết với Cuba xuất phát từ trái tim và trong suy nghĩ của mỗi người Việt Nam

Thời sự - PV - 17:40, 01/09/2025
Chiều 1/9, tại Nhà hát Hồ Gươm, Chủ tịch nước Lương Cường và Phu nhân cùng Bí thư Thứ nhất Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cuba Miguel Diaz Canel Bermudez và Phu nhân dự lễ mít tinh trọng thể kỷ niệm 65 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Cuba (2/12/1960-2/12/2025).
Vượt núi, xuyên đêm trao quà Tết Độc lập cho người dân

Vượt núi, xuyên đêm trao quà Tết Độc lập cho người dân

Xã hội - T.Hải - 17:25, 01/09/2025
Bất chấp đêm tối, quãng đường xa ngái… cán bộ các xã miền núi tỉnh Nghệ An đã vượt hàng chục cây số, mang quà Tết Độc lập đến từng hộ gia đình ở bản xa. Niềm vui mừng 80 năm Quốc khánh của đất nước như được nhân đôi, càng thấy rõ hơn trọng trách của một chính Đảng của dân, do dân, vì dân.
Thủ tướng Phạm Minh Chính hội kiến Chủ tịch Chính hiệp toàn quốc Trung Quốc

Thủ tướng Phạm Minh Chính hội kiến Chủ tịch Chính hiệp toàn quốc Trung Quốc

Thời sự - PV - 17:15, 01/09/2025
Ngày 1/9, tại Bắc Kinh, trong khuôn khổ chuyến công tác tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) và làm việc tại Trung Quốc, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã hội kiến đồng chí Vương Hộ Ninh, Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị, Chủ tịch Chính hiệp toàn quốc Trung Quốc.
Tổng Bí thư Tô Lâm và Bí thư Thứ nhất Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cộng hòa Cuba Miguel Diaz-Canel Bermudez chứng kiến Lễ trao các văn kiện hợp tác

Tổng Bí thư Tô Lâm và Bí thư Thứ nhất Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cộng hòa Cuba Miguel Diaz-Canel Bermudez chứng kiến Lễ trao các văn kiện hợp tác

Thời sự - PV - 15:55, 01/09/2025
Ngày 1/9, tại Trụ sở Trung ương Đảng, ngay sau hội đàm, Tổng Bí thư Tô Lâm và Bí thư Thứ nhất Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cộng hòa Cuba Miguel Diaz-Canel Bermudez chứng kiến Lễ trao các văn kiện hợp tác.
Hà Nội: Mưa lớn gây ngập lụt nghiêm trọng, nhiều tuyến đường ở Tây Mỗ và Đại lộ Thăng Long tê liệt

Hà Nội: Mưa lớn gây ngập lụt nghiêm trọng, nhiều tuyến đường ở Tây Mỗ và Đại lộ Thăng Long tê liệt

Cơn mưa lớn kéo dài suốt hai ngày qua đã khiến nhiều khu vực tại Hà Nội chìm trong biển nước. Tính đến 15h ngày 27/8, các tuyến đường huyết mạch như Quốc lộ 70 và Đại lộ Thăng Long đoạn qua phường Tây Mỗ (quận Nam Từ Liêm cũ) bị ngập sâu nghiêm trọng, gây tê liệt giao thông và ảnh hưởng nặng nề đến đời sống người dân.
Những “ngọn lửa thiêng” cháy mãi trong lòng dân tộc

Những “ngọn lửa thiêng” cháy mãi trong lòng dân tộc

Dân tộc - Tôn giáo - Như Tâm - 15:45, 01/09/2025
Ngày 10/6/1974 là dấu mốc thiêng liêng trong hành trình đấu tranh vì độc lập và tự do tín ngưỡng của đồng bào Khmer Nam Bộ. Trong cuộc biểu tình ôn hòa phản đối chính sách đàn áp tôn giáo của chính quyền Sài Gòn tại An Giang, bốn vị sư Danh Tấp, Lâm Hùng, Danh Hom và Danh Hoi đã anh dũng hy sinh. Máu của các Ngài trở thành “ngọn lửa thiêng” khơi dậy tinh thần yêu nước, khẳng định vai trò của Hội Đoàn kết Sư sãi Yêu nước (SSYN) trong tập hợp, vận động sư sãi và đồng bào Khmer bảo vệ Tổ quốc.
Đại biểu vui mừng chứng kiến sự đổi thay của Hà Nội khi về dự Lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9

Đại biểu vui mừng chứng kiến sự đổi thay của Hà Nội khi về dự Lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9

Thời sự - Minh Thu - 15:21, 01/09/2025
Ngày 1/9, thay mặt Lãnh đạo Thành phố Hà Nội, ông Trương Việt Dũng, Phó Chủ tịch UBND Thành phố đã đến Ga Hà Nội đón Đoàn đại biểu thành phố Đà Nẵng đến Hà Nội tham dự lễ kỷ niệm 80 Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.
Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì lễ đón Bí thư thứ nhất, Chủ tịch nước Cuba

Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì lễ đón Bí thư thứ nhất, Chủ tịch nước Cuba

Thời sự - PV - 15:11, 01/09/2025
Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân chủ trì lễ đón Bí thư thứ nhất, Chủ tịch nước Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez và Phu nhân.
Thắp sáng biên cương Tổ quốc bằng “ngọn lửa” tri thức

Thắp sáng biên cương Tổ quốc bằng “ngọn lửa” tri thức

Giáo dục - Thanh Huyền - 15:05, 01/09/2025
“Chủ trương đầu tư xây dựng 248 trường nội trú liên cấp là một chủ trương đúng đắn có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa, còn nhiều khó khăn...”. Đây là nhấn mạnh của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Lễ khởi công xây dựng Trường liên cấp Tiểu học, Trung học cơ sở (THCS) xã Si Pa Phìn, tỉnh Điện Biên - công trình đầu tiên được triển khai theo chủ trương của Bộ Chính trị về đầu tư xây dựng 248 trường nội trú liên cấp Tiểu học, THCS tại các xã biên giới đất liền, hồi cuối tháng 7/2025.
Thanh Hóa công bố tình huống khẩn cấp thiên tai tại 2 xã Yên Nhân, Bát Mọt

Thanh Hóa công bố tình huống khẩn cấp thiên tai tại 2 xã Yên Nhân, Bát Mọt

Tin tức - Quỳnh Trâm - 14:59, 01/09/2025
Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa vừa ban hành Quyết định số 2952/QĐ-UBND công bố tình huống khẩn cấp về thiên tai trên địa bàn 2 xã Yên Nhân và Bát Mọt.