Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Khi cô giáo người Dao về phố

Hiếu Anh - 10:12, 31/01/2020

Hình ảnh “cõng chữ lên non” đã khắc sâu vào tâm trí bao thế hệ về nỗi nhọc nhằn của những giáo viên miền xuôi lên công tác ở miền núi. Nhưng cũng có một hình ảnh “gai góc” không kém, đó là hành trình của những giáo viên người DTTS, lớn lên cùng với những khó khăn của núi rừng, đang vượt qua thách thức để lập nghiệp ở thành thị, khẳng định mình trong môi trường hội nhập.

Để triển khai luận án tiến sĩ, TS. Quỳnh Giao thường xuyên về tìm hiểu thực tế tại cơ sở
Để triển khai luận án tiến sĩ, TS. Quỳnh Giao thường xuyên về tìm hiểu thực tế tại cơ sở

Tôi may mắn gặp cô giáo Bàn Thị Quỳnh Giao, sinh năm 1977, dân tộc Dao, ở xã Phấn Mễ, huyện Phú Lương (Thái Nguyên), hiện đang công tác tại Viện Văn học. Cô đã kể tôi nghe hành trình “hạ sơn” nhiều khó khăn nhưng cũng đầy háo hức của mình.

Cô bảo, cô được sinh ra trong một gia đình trí thức ở xã Phấn Mễ. Bố cô là Tiến sĩ Bàn Tiến Tân, người Dao đầu tiên giành được học vị Tiến sĩ tại Trường Đại học Lomonoxop (Liên Xô cũ); sau khi về nước là giảng viên, Trưởng bộ môn Ngữ Văn của Trường Đại học Sư phạm Việt Bắc.

“Suốt những năm tháng tuổi thơ, khi cha đi học xa nhà, tôi cùng mẹ thường xuyên phải lên nương tăng gia sản xuất, bởi một suất tem phiếu của mẹ không đủ nuôi bốn miệng ăn trong nhà”, cô bồi hồi nói.

Nhưng có lẽ, tuổi thơ nghèo đói, cơ cực ấy đã tôi luyện được một tinh thần thép trong cô. Học xong đại học, bạn bè người ngược, người xuôi, cô trở về quê dạy đàn em nhỏ. Nhưng sau 10 năm gắn bó với mái Trường THCS Giang Tiên (huyện Phú Lương), đến năm 2008, cô tự bỏ kinh phí để đi học Thạc sĩ; mặc dù với tấm bằng đại học khi đó, giảng dạy ở Trường THCS Giang Tiên cô đã thừa chuẩn. “Ngang” hơn, năm 2010, cầm tấm bằng Thạc sĩ trong tay, cô quyết định xin nghỉ công tác, khăn gói xuống Thủ đô tìm cơ hội.

Cô bảo, vì cô nhớ lời cha cô khi còn sống dặn “nếu làm việc gì đó khi đến đích mà con thấy hài lòng và buông xuôi không nỗ lực phấn đấu tiếp thì con sẽ vứt tất cả mọi công sức trước đó của con”.

Năm 2011, cô đến công tác tại Viện Văn Học, một trong những cơ quan đầu ngành của đất nước về công tác nghiên cứu văn học. Cô Quỳnh Giao tâm sự, khi về môi trường mới, những ngày đầu đi làm, cô hoàn toàn bỡ ngỡ, nhiều khi sợ đến phát khóc.

Thế nhưng, bản lĩnh của người miền núi không cho phép cô gục ngã. Sau hơn một năm công tác, cô đã có bài hội thảo khoa học đầu tiên, là bài nghiên cứu về tri thức bản địa chọn giống ngô và giống lúa của người Dao cổ. Bài viết khi tham gia hội thảo đã được chọn in vào kỷ yếu của Viện Văn hóa dân gian năm 2012.

“Với người khác là rất bình thường, nhưng với tôi đây là một nguồn cổ vũ lớn lao bởi nó giúp tôi tự tin và tiếp tục hành trình chinh phục”, cô Giao tâm sự.

Đến năm 2013, sau khi nghỉ sinh con thứ 2, cô quyết định làm hồ sơ đi học Tiến sĩ, đồng thời đăng ký học lớp Văn bằng 2 Ngoại ngữ. Khi thi nghiên cứu sinh, cô tự thử thách bản thân khi chọn đề tài nghiên cứu là dân ca nghi lễ của đồng bào Dao, chú trọng vào nghi lễ tang ma (tang ca).

Khi cô giáo người Dao về phố 1

Cô Giao cho biết, tang ca là một tiểu loại vô cùng khó trong dân ca nghi lễ của người Dao. Nếu nghiên cứu thành công thì đồng nghĩa với việc mở ra được thế giới tâm linh của đồng bào dân tộc Dao - vốn dĩ tương đối khép kín, rất nhiều nhà khoa học muốn khám phá nhưng chưa thành.

“Bình thường trong nghi lễ tang ma, người Dao sẽ không cho người lạ vào tham dự một số nghi lễ quan trọng và nếu được tham dự các thầy cúng cũng phải mất rất nhiều âm binh để xin”, cô Giao cho hay.

Bằng lòng quyết tâm của người con dân tộc Dao, đồng thời vận dụng hết khả năng của một nhà khoa học, cô đã thuyết phục được cộng đồng hé mở thế giới thần bí của mình, tạo điều kiện để cô làm luận án. Luận án của cô đã dành được sự quan tâm đặc biệt của Hội đồng Khoa học trong và ngoài nước. Ngày cô bảo vệ luận án, nhiều Giáo sư đầu ngành dù không có trong Hội đồng nhưng vẫn tới tham dự. Nhiều nhà khoa học nước ngoài như Trung Quốc, Úc gặp cô trong một cuộc hội thảo Quốc tế bày tỏ sự quan tâm và xin tài liệu từ cô để đối chiếu về tộc người Dao sinh sống tại đất nước họ.

Tấm bằng Tiến sĩ là hoàn toàn xứng đáng cho những nỗ lực không ngừng nghỉ của cô giáo người Dao khi “hạ sơn” về Thủ đô làm công tác nghiên cứu. Vui mừng hơn cô vừa được nhận giải 3A của Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam cho cuốn Dân ca Nghi lễ tang ma. Nhưng với Quỳnh Giao, đây không chỉ đơn thuần là một luận án mà còn là một sự trăn trở. Trong nhịp sống hiện đại, người Dao trẻ không còn mặn mà với chính văn hóa của dân tộc mình. Vì thế, cô mong muốn thông qua luận án mọi nghi lễ vòng đời của người Dao sẽ được ghi chép lại một cách trung thực để bảo tồn các nghi lễ vòng đời của người Dao.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Những chuyến đi “tìm chữ” ở vùng cao

Những chuyến đi “tìm chữ” ở vùng cao

“Sáng nay anh xuống bản/Con chim rừng hót reo/Nhành cây rừng nhường lối/ Sương tan dưới chân đèo...”. Vào đêm trước ngày lên Hà Giang làm phóng viên thường trú của Báo Dân tộc và Phát triển, tôi đã viết trong cuốn sổ tay của mình những dòng thơ ấy như một lời dặn lòng nhẹ nhàng, nhưng cũng đầy háo hức. Niềm hạnh phúc khi mỗi ngày trôi qua được cùng ăn, cùng ở, cùng làm việc và cùng chung bếp lửa với đồng bào giúp tôi thêm yêu nghề và yêu cả những khó khăn làm nên bản sắc của người làm báo vùng cao.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.