Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Xứ Tuyên - mảnh đất truyện cổ dân gian

Giang Lam - 16:31, 24/05/2020

Mảnh đất Tuyên Quang với những nét văn hóa đặc sắc, những ngọn núi cao “mây giăng huyền ảo”, dòng suối trong trẻo, mát lành luôn có sức hút lạ kỳ với du khách phương xa. Thế nhưng, ít ai biết rằng, mỗi ngọn núi, dòng sông, con suối, đình, đền đều có sự tích gắn với địa danh đó. Theo dòng chảy thời gian, kho tàng truyện cổ dân gian xứ Tuyên được lưu truyền qua nhiều thế hệ.

Các hội viên Chi hội Văn nghệ dân gian đi sưu tầm tìm hiểu về truyện cổ dân gian của người Tày
Các hội viên Chi hội Văn nghệ dân gian đi sưu tầm tìm hiểu về truyện cổ dân gian của người Tày

Tuyên Quang với 22 dân tộc anh em, mỗi vùng miền, dân tộc đều có kho tàng truyện cổ tạo nên nét văn hóa riêng. Truyện kể đến ngày nay phần lớn là qua truyền miệng, qua trí nhớ của các già làng, người cao tuổi.

Đến với Chiêm Hóa, mảnh đất chứa đựng nhiều giá trị văn hóa độc đáo. Các già làng, trưởng bản, nghệ nhân người Tày, Dao như ông Hà Thuấn ở xã Tân An; ông Bàn Công Hiến ở xã Yên Nguyên là kho tư liệu sống về các tích truyện: “Sự tích đèo Nàng”, “Vua cóc”, “Cây lá dong đỏ”, “Vợ chồng nhà họ Lý”; sự tích thác Bản Ba...

Đến với Na Hang có “Sự tích đèo Cổ Yểng”, “Sự tích hoa Phặc Phiền”, “Vua Cóc”, “Vua Quạ”… Hay đến với mảnh đất Lâm Bình, người dân vẫn truyền miệng về “Sự tích thác Tin Tốc”, “Nguồn gốc nghề dệt ở Lăng Can”, “Sự tích 99 ngọn núi Thượng Lâm”…

Những câu chuyện cổ vốn lưu truyền bằng hình thức truyền miệng, vì vậy, việc lưu giữ chúng đang đứng trước nhiều thử thách và dần có nguy cơ bị mai một. Trước thực trạng đó, một số nhà văn hóa dân gian, nhà văn trên địa bàn tỉnh dày công sưu tầm. Tiêu biểu là nhà văn Phù Ninh, Ma Văn Đức, Tống Đại Hồng (TP. Tuyên Quang); nghệ nhân Hà Thuấn và ông Nguyễn Đôn, xã Tân An (Chiêm Hóa); ông Bàn Công Hiến, xã Yên Nguyên (Chiêm Hóa)...

Ông Nguyễn Đôn, xã Tân An (Chiêm Hóa) cho biết, do tính chất truyền miệng nên những câu chuyện thường có kết cấu đơn giản, dung lượng vừa đủ để lý giải vấn đề, nội dung dễ hiểu. Ông đã sưu tầm được nhiều truyện cổ ghi chép lại để truyền cho con cháu. Nhiều truyện cổ ông sưu tầm được thế hệ trẻ yêu thích như “Tiếng suối”, “Hồn núi”, “Sự tích nàng Mai”...

Nhà văn Phù Ninh cũng đã dành nhiều tâm huyết với truyện cổ Tuyên Quang. Trong đó, tập truyện “Chiếc sừng nai” và “Truyện cổ Nà Hang” là thành quả của những tháng ngày ngược xuôi bám dân, bám bản. Đó là những câu truyện mang ý nghĩa sâu sắc, thể hiện những khát vọng trong cuộc sống của đồng bào vùng cao. Trước đó, vào năm 1978, Sở Văn hóa - Thông tin Hà Tuyên đã xuất bản tập truyện cổ “Sự tích một loài hoa”. Qua mỗi câu chuyện chúng ta được hiểu rõ hơn về sự ra đời của mỗi tên sông, tên núi như “Sự tích núi Ái Cao”, “Sự tích núi Pác Tạ”, “Sự tích Đền Đôi Cô”…

Năm 2016, Thạc sĩ Bùi Mai Anh (TP. Tuyên Quang) đã sưu tầm được hơn 103 truyện, bao gồm các tích truyện của đồng bào Tày, Dao, Mông, Cao Lan. Công trình đã được in thành sách với tựa đề: “Tuyển tập truyện cổ tích Tuyên Quang”. 

Bên cạnh đó, những năm gần đây tại Trường Đại học Tân Trào cũng đưa một số truyện cổ Tuyên Quang vào chương trình ngữ văn địa phương. Qua đó, giúp các em thấu hiểu nguồn cội, gốc tích quê hương thông qua tích truyện để thêm yêu thương đất nước.

Truyện cổ tích xứ Tuyên giàu chất trữ tình, tính hiện thực gửi gắm nhiều thông điệp sâu sắc, hướng con người đến chân thiện mỹ trong cuộc sống. Những năm gần đây, nhiều câu truyện cổ tích đã được chuyển thể trở thành kịch bản sân khấu… tạo “hiệu ứng” tích cực từ phía khán giả. Điều đó chứng tỏ truyện cổ tích luôn có sức sống mãnh liệt và sẽ là tài sản vô giá để thế hệ sau thấu hiểu nguồn cội, gốc tích quê hương.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.