Phóng sự

Ở Ra Manh, xã Sơn Long, huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi bây giờ, không còn là “điểm nóng”, nhiều gia đình Ca Dong đã phát triển kinh tế, gương mẫu tích cực tham gia các phong trào xây dựng nông thôn mới, xây dựng mô hình nhà sạch, vườn đẹp, phong trào “5 không 3 sạch”…tại địa phương.

Dưới đỉnh núi Kà Rá U Sầu có một ngôi làng nhỏ, tuy ở vùng sâu, vùng xa, nhưng lại có nhiều hộ gia đình tiêu biểu cấp huyện, cấp tỉnh, là những tấm gương sáng trong phong trào xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hóa, tiên phong, sáng tạo trong phát triển kinh tế.

Từ bao đời nay, người Dao ở xã Tầm Xuân, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái vẫn luôn trân trọng cây quế. Đầu năm nào, người Dao cũng cúng thần rừng và thần quế, mong cho có sức khoẻ, mùa màng bội thu và đặc biệt mong cho những em bé mới ra đời có được sức sống mãnh liệt như cây quế rừng, trở thành người có ích cho xã hội. Từ lâu, cây quế đã trở thành một thành tố trong đời sống văn hoá và trở thành cây chủ lực phát triển kinh tế giúp bà con làm giàu.

Bây giờ, có lẽ nhiều người đã lãng quên mất Lung Leng - địa danh từng một thời làm chấn động giới khảo cổ học cả nước. Các hố khai quật nằm ngay sát mép nước lòng hồ thủy điện chỉ có dòng sông và cánh rừng là trầm mặc như luyến tiếc dấu xưa. Ngàn đời đã trôi qua, và người dân xứ này vẫn ngày ngày sống trên vùng di chỉ.

Riêng với người dân Pêtapot, tôi ví hành trình “lột xác” của họ như hạt lúa nảy mầm trên đá, đầy gian nan và khắc nghiệt. Đằng sau câu chuyện tưởng chừng “không có lối thoát” ấy là những mảnh ghép mới mẻ và thú vị đang dần hiện hữu, ở nơi này.

Không có gì khác, ngoài sự biệt lập. Cụm dân cư Pêtapot (thôn 48, xã Đắc Pring, huyện Nam Giang, Quảng Nam) vẫn thẳm sâu với hủ tục và thiếu thốn. Nơi này, chỉ duy nhất có thể tạm gọi mới, là hành trình của những đứa trẻ đang ngày đêm miệt mài tìm kiếm con chữ, mong thoát khỏi số phận chung nghèo khó của làng.

Chợ tình Phong Lưu ở thị trấn Bảo Lạc, huyện Bảo Lạc (tỉnh Cao Bằng) nằm trên một con phố giữa trung tâm thị trấn với một bên có dãy nhà nhỏ dựa vào vách núi, một bên là dòng sông Gâm uốn lượn hiền hòa. Chợ đã có từ xa xưa, mỗi năm chỉ họp 2 lần vào ngày 30/3 và 15/8 (âm lịch). Người dân đến chợ không chỉ để mua bán, mà chợ còn là nơi để các chàng trai, cô gái trao gửi niềm thương, nỗi nhớ, tín vật tình yêu; để đồng bào cùng nhau thưởng thức chén rượu ngô, men lá thơm nồng, trao nhau những khúc hát ân tình say đắm…

Đối với các em nhỏ ở bản Suối Thản, xã Đú Sáng (huyện Kim Bôi, tỉnh Hoà Bình), ánh trăng rằm năm nay tròn trịa hơn, sáng hơn, vui hơn bởi đây là lần đầu tiên các em được đón nhận một Trung thu vui đến thế.

Rừng Quốc gia U Minh Hạ với những khu rừng tràm bạt ngàn xanh tốt quanh năm, sản vật phong phú, tạo nên một hệ sinh thái đa dạng, dựa vào thế mạnh này nhiều người dân đã đẩy mạnh phát triển du lịch dưới tán rừng và gác kèo ong, cũng là một nghề đặc trưng, khác biệt, tạo nên thương hiệu trăm năm, sự tò mò thích thú thúc giục những bước chân tìm đến khám phá và trải nghiệm.

Cứ đến dịp kỉ niệm Cách mạng Tháng 8 và Quốc khánh 2/9, trong lòng ông Hoàng Ngọc, 86 tuổi, dân tộc Tày,ở thôn Tân Lập, xã Tân Trào, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang lại chộn rộn, náo nức khó tả. Khuôn mặt ông vẫn rạng ngời niềm vui của một đứa trẻ 8 tuổi khi tua lại những thước phim lịch sử của cách đây 77 năm, ngày mà ông được gặp Bác Hồ, được chứng kiến dấu ấn làm thay đổi vận mệnh của dân tộc.

Tự hào truyền thống vùng quê cách mạng, phát huy thành quả từ phong trào xây dựng NTM, đồng bào Tày bên dòng Nậm Luông, xã Nghĩa Đô (huyện Bảo Yên, Lào Cai) hôm nay đang ngày một đổi thay. Đặc biệt là tư duy khai thác tiềm năng, lợi thế để phát triển kinh tế, trong đó chú trọng hướng phát triển du lịch cộng đồng, bảo tồn bản sắc văn hóa...

Sau 3 năm trở lại Nậm Sin, bản của đồng bào dân tộc Si La ở xã Chung Chải, huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên, điều chúng tôi cảm nhận được là diện mạo nơi đây đã có nhiều đổi khác. Từ Đề án "Hỗ trợ phát triển kinh tế -xã hội dân tộc Si La", đã giúp cho cuộc sống người dân nơi đây đang dần khởi sắc.

Ở cái tuổi thất thập, ông Lương Xuân Dán, thôn Đức Uy, xã Trung Sơn, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang vẫn giữ được nét duyên dáng, say sưa như chàng trai Tày tuổi đôi mươi đánh đàn, hát những bản tình ca tặng nàng sơn nữ. Ông còn khiến chúng tôi từ ngạc nhiên đến cảm phục khi lần lượt chơi thuần thục 15 nhạc cụ dân tộc. Và tài năng của “nghệ sĩ” Xuân Dán không chỉ dừng lại ở lĩnh vực âm nhạc.

Tôi đã không ít lần đi trên con đường 4C, nơi “đầu trời ngất đỉnh Hà Giang”. Mỗi một lần đi, cảm xúc trong tôi đều rất khác biệt. Không phải vì sự hiểm trở của một tuyến đường lên 4 huyện nơi địa đầu Tổ quốc, hay chỉ vì sức hấp dẫn của cột cờ Lũng Cú, cao nguyên đá Đồng Văn… mà hơn hết là những cảm nhận về sự đổi thay vượt bậc của đất và người nơi đây khi có con đường huyết mạch, con đường chiến lược..., đã mang lại hạnh phúc, no ấm, bình yên trên mỗi bản làng.

Trong cách mà nữ họa sỹ người Tày Lương Ánh Hiện nói về hội họa, vừa khiêm tốn, thận trọng, vừa ăm ắp nỗi niềm của người đã không ngừng trăn trở về một thứ nghệ thuật đã trót “ám” vào đời mình như định mệnh. Và suốt năm tháng tựa vào “định mệnh” như một sức mạnh niềm tin để vươn lên, thăng hoa trong đời sống nghệ thuật. Dẫu có những lúc nữ họa sỹ lặng lẽ độc hành trong cảm xúc đặc biệt của cõi sắc màu linh thiêng, huyền bí.

Không có những câu bệu treo lủng lẳng trên đầu thuyền, không có những mặt hàng đa dạng như chợ nổi miền Tây, và cũng chẳng nhiều khách du lịch ngược xuôi qua lại nườm nượp, nhưng một góc chợ nổi trên Phá Tam Giang này vẫn có nét độc đáo không nơi nào có.