Phóng sự

Rời đất Con Cuông (Nghệ An), chúng tôi cứ mãi nghĩ suy về câu chuyện những người trẻ Đan Lai rời núi, vượt rừng sang xứ người mưu sinh, tìm cách thay đổi cuộc sống. Đó cũng là điều đáng mừng về sự chuyển biến nhận thức, sự nỗ lực, quyết tâm để thay đổi cuộc sống của lớp trẻ...

Hiện nay, nhiều hộ gia đình nằm trong vùng sạt lở ở miền núi Quảng Ngãi không còn lo lắng, bởi các hộ đã được cấp đất làm nhà mới khang trang ở khu tái định cư (TĐC). Những ngày cuối tháng 3, chúng tôi có dịp ghé thăm các khu TĐC, cảm nhận niềm phấn khởi của người dân vì đã được an cư, an tâm lao động sản xuất, phát triển kinh tế.

Là người dân tộc Bru-Vân kiều, ông Hồ Văn Lý (huyện Hướng Hóa, Quảng Trị), đã có nhiều cách để lưu giữ nét đẹp văn hóa của dân tộc mình. Từ Làn điệu dân ca, đến cách chơi các loại nhạc cụ truyền thống đều được ông tận tâm truyền dạy cho người trẻ với mong muốn giữ những âm điệu tà oải, xà nớt, Ta lư...vang mãi trên đỉnh Trường Sơn.

Rượu, bia gây nhiều hệ lụy cho xã hội. Với đồng bào vùng cao, vấn nạn say xỉn đã làm cho cái đói, cái nghèo thêm phần dai dẳng. Để chấm dứt tình trạng say xỉn, bản Mò O Ô Ồ xã Thượng Hóa, huyện Minh Hóa (Quảng Bình) lập Hương ước quyết tâm đuổi “con ma rượu” ra khỏi bản.

Nhiều năm qua, hàng trăm hộ đồng bào dân tộc Mnông ở xã Yang Tao, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk sống trong cảnh thiếu nước sinh hoạt, đặc biệt là vào mùa khô. Năm nay, tình trạng thiếu nước càng trầm trọng hơn, hầu hết người dân phải đến con suối cách nhà hàng cây số chở từng bình, can nước về sử dụng.

Chúng tôi cứ mãi mang theo cảm xúc về câu chuyện của những hộ dân người Mã Liềng (dân tộc Chứt) ở bản Cà Xen nộp đơn xin thoát nghèo lên xã Thanh Hóa (Tuyên Hóa, Quảng Bình) mới đây. Phải chăng vì thế mà quãng đường rừng 60km từ bản về trung tâm xã đã không còn xa ngái. Hẳn là do ai trong chúng tôi cũng dường như đang mải mê với ý chí, quyết tâm của bà con dân bản trên hành trình thoát nghèo dưới dãy núi Giăng Màn.

Xã Canh Liên, huyện Vân Canh được mệnh danh là “cổng trời” của tỉnh Bình Định; là nơi tập trung sinh sống lâu đời của đồng bào Ba Na. Những năm về trước, đời sống của người dân vô cùng khó khăn, chủ yếu sống bằng nghề làm lúa nước và nương rẫy, các nhu cầu thiết yếu như điện- đường-nước sạch vẫn thiếu thốn. Thế nhưng, trong khoảng 3 năm trở lại đây, nhờ được sự đầu tư của Nhà nước, sự nỗ lực vươn lên của người dân, đặc biệt từ khi có điện lưới quốc gia được kéo về các làng xa nhất của xã, đời sống của người dân ở xã vùng cao đã phát triển rõ rệt.

Với 3 không gian du lịch độc đáo, sở hữu cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, đặc sắc về địa chất, địa hình cùng nhiều giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào các dân tộc… đã kết tinh lợi thế để Hà Giang đẩy mạnh phát triển “ngành công nghiệp không khói”, xây dựng thương hiệu du lịch Hà Giang hấp dẫn, an toàn.

Dày công sưu tầm, nghiên cứu, họa sĩ Nohochi đã phóng tác những bức ảnh về con người, vùng đất Buôn Ma Thuột xưa lên gỗ cà phê. Điều đó không chỉ tạo ra sự mới lạ, độc đáo trong nghệ thuật, mà còn thể hiện tình yêu của người họa sĩ đối với con người ở xứ sở cà phê, cao nguyên huyền thoại.

“Trong mỗi bước đi cùng thiên nhiên, chúng ta nhận được nhiều hơn những gì chúng ta tìm kiếm” mượn lời của John Muir, Nhà tiên phong trong phong trào bảo vệ giới nguyên sinh, Mary Jane Casanes, nữ du khách người New Zealand đã mở đầu cuốn sổ tay của mình bằng những dòng như thế khi nói về hành trình năm ngày khám phá vùng đất cực Bắc, của đất nước Việt Nam. Cô trân trọng gọi tên những điều mới mẻ đã được khám phá, những sự thú vị đã được trải nghiệm và sự hấp dẫn trong bản sắc văn hóa là: Chạm vào Hà Giang…

Có rất nhiều mô hình, ý tưởng… hay đơn giản là những nỗ lực, cố gắng của thanh niên người DTTS từng được cho là “gàn”, “điên rồ” nay đã cho hoa, cho quả. Vị thế của những người trẻ cũng nương theo đó mà đong đầy hơn, được dân làng tín nhiệm, địa phương quý mến. Tôi vẫn rất thích hình ảnh những thanh niên người DTTS từng dám nghĩ, dám làm trong phát triển kinh tế, nay đang dám thử sức cùng cấp ủy chính quyền xây dựng quê hương bằng những việc làm thầm lặng hơn.

LTS: Không cam chịu đói, nghèo; không cam chịu “thua bè kém bạn”… nhiều thanh niên người DTTS đã nỗ lực, quyết tâm lập thân lập nghiệp, làm giàu trên mảnh đất quê hương, bản làng. Dẫu những mô hình khởi nghiệp chưa thực sự phát huy hết tiềm năng, khai phá hết lợi thế; thậm chí có mô hình còn chưa thực sự hiệu quả, nhưng tất cả đã cho thấy một ý chí tiến thủ, một khát vọng đổi thay của thế hệ trẻ người DTTS hôm nay.

Chúng tôi rời “Ngôi nhà thiện nguyện” ở bản Huồi Sơn, xã Tam Hợp, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An để bắt đầu vượt dốc. Trời không mưa, nhưng con dốc vẫn ướt nhèm, trơn trượt. Chiếc xe máy cà tàng cứ rú ga trườn lên từng tí một. Thượng úy Nguyễn Bá Thế phải đánh tay lái liên tục, xoay qua xoay lại như múa, vừa chọn tìm lối đi dễ nhất vừa để giữ thăng bằng không cho xe bị đổ.

Tôi không còn nhớ mình đã gặp chị Hồ Thị Thoi, Bí thư Đảng ủy xã Trọng Hóa, huyện Minh Hóa (Quảng Bình) bao nhiêu lần. Điều nhớ được là lần nào gặp, cảm nhận về người phụ nữ Bru-Vân Kiều này là cuộc sống tràn đầy năng lượng và nhiệt huyết.

Các loài linh trưởng được những người gắn bó với thiên nhiên trên toàn thế giới coi là “linh hồn” của những cánh rừng. Tiếng hót của chúng là một trong những tiêu chí để đánh giá mức độ nguyên thủy của đại ngàn. Ở Cúc Phương, giữa thăm thẳm sắc xanh của rừng già có rất nhiều người đang ngày đêm chăm sóc, bảo vệ để cho linh hồn của rừng không biến mất.

Không phải đến mùa khởi động Tháng Thanh niên năm nay, với chủ đề “Thanh niên xung kích tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng” mới được đưa vào là một trong những hoạt động trọng tâm của tuổi trẻ. Thực ra, từ nhiều năm qua, ở đâu có màu áo xanh tình nguyện của tuổi trẻ, thì ở đó có những hoạt động vì cộng đồng, vì xã hội với phương châm “đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên”. Cũng vì thế mà những công trình, phần việc "thấm màu áo xanh tình nguyện" ở vùng khó, vùng đồng bào DTTS luôn mang nhiều ý nghĩa sâu đậm trong cộng đồng cư dân.