Bên cạnh các chỉ tiêu về kinh tế và bình đẳng, thì việc đảm bảo cho người dân nâng cao điều kiện sống cơ bản được coi là một trong những mục tiêu của tăng trưởng toàn diện. Với nguồn lực đầu tư của Nhà nước, hệ thống cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ ở vùng đồng bào DTTS và miền núi, vừa phục vụ phát triển kinh tế, vừa nâng cao điều kiện sống cơ bản cho người dân.
Để triển khai thực hiện Dự án số 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, TP. Đà Nẵng đã xây dựng Đề án Bảo tồn và phát huy văn hóa đồng bào dân tộc Cơ Tu giai đoạn 2022-2030 với tổng kinh phí 31,3 tỷ đồng. Đề án vừa được UBND Thành phố phê duyệt, tạo điều kiện phục dựng, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Cơ Tu
Những năm qua, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị đã đầu tư xây dựng các công trình thủy lợi và hỗ trợ khai hoang đất bằng. Chính quyền các xã, thị trấn đã tích cực tuyên truyền vận động người dân, nhất là đồng bào dân tộc Vân Kiều, Pa Kô thay đổi nếp nghĩ, cách làm, đầu tư công sức, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất ruộng nước 2 vụ. Qua đó đã góp phần đảm bảo nguồn lương thực tại chỗ cho người dân.
Trong những năm qua, công tác bảo tồn, gìn giữ và phát huy nét đẹp văn hóa, phong tục, nghi lễ của các dân tộc trên địa bàn huyện Quang Bình (Hà Giang) luôn được cấp ủy Đảng, chính quyền chú trọng quan tâm. Đặc biệt là việc bảo tồn văn hóa tâm linh trong Lễ hội Nhảy lửa của người Pà Thẻn. Tại thôn My Bắc, xã Tân Bắc, huyện Quang Bình, ông Sìn Văn Phong là Người có uy tín nắm giữ những giá trị văn hóa truyền thống quý giá của dân tộc Pà Thẻn để truyền dạy cho thế hệ trẻ.
Trong đợt phong tặng, truy tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước Nghệ nhân nhân dân (NNND), Nghệ nhân ưu tú (NNƯT) cho 628 nghệ nhân có cống hiến xuất sắc trong gìn giữ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc trong tháng 9 vừa qua, tỉnh Hà Giang có 1 nghệ nhân được phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân” và 15 “Nghệ nhân ưu tú”.
Tôi có dịp đi cùng các nhà nghiên cứu “Nghiên cứu, phục dựng và phát triển nghệ thuật diễn xướng dân gian Chơ Ro” qua các cuộc khảo sát điền dã. Để thấy, nghệ nhân, già làng, đồng bào dân tộc Chơ Ro đều lo lắng về sự mai một của văn hóa Chơ Ro. Họ mong muốn được phục dựng nguyên bản và phát triển, nâng cao nghệ thuật diễn xướng dân gian Chơ Ro, đồng thời truyền dạy để bảo tồn văn hóa dân tộc.
Vụ Văn hoá Dân tộc (Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch) vừa phối hợp với Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Thanh Hoá, UBND huyện Thạch Thành tổ chức Chương trình trình diễn, tái hiện Lễ hội Mường Đòn (xã Thành Mỹ) phục vụ bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá truyền thống dân tộc Mường gắn với phát triển du lịch.
Việt Nam đã xây dựng khuôn khổ pháp luật quốc gia về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ khá tiến bộ; cùng với đó là những chính sách thúc đẩy bình đẳng giới ở vùng đồng bào DTTS và miền núi. Những kết quả đạt được bước đầu về bình đẳng giới đã làm bức tranh tăng trưởng ở vùng đồng bào DTTS và miền núi thêm toàn diện hơn.
Sơn La là tỉnh vùng cao Tây Bắc, có đường biên giới dài hơn 270 km, tiếp giáp với hai tỉnh Hủa Phăn và Luông Pha Băng của nước bạn Lào. Trong những năm kháng chiến, Nhân dân 2 bên biên giới đã cùng nhau sát cánh, chung một chiến hào đánh giặc ngoại xâm. Hôm nay, trên con đường dựng xây quê hương đất nước, Nhân dân các dân tộc Lào và Việt Nam ở biên giới tỉnh Sơn La lại cùng nhau san sẻ những khó khăn, quyết tâm bồi đắp mối quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt Việt - Lào bằng những việc làm cụ thể, đầy tính nhân văn.
Huyện Than Uyên (Lai Châu) sở hữu cánh đồng Mường Than, là một trong những cánh đồng lớn của khu vực Tây Bắc. Người dân nơi đây có trình độ canh tác cao, là một trong những địa phương đã gặt hái nhiều trái ngọt, mùa vàng sau mỗi vụ sản xuất. Sản xuất theo hướng hàng hóa tập trung, cung ứng ra thị trường, nâng cao giá trị nông sản, là một trong những định hướng đúng để Than Uyên đánh thức tiềm năng, thế mạnh nông nghiệp.
Với lòng đam mê văn hóa dân tộc, những năm qua, ông Danh Bê (SN 1955) ở ấp Hòa Thiện, xã Định Hòa (huyện Gò Quao, Kiên Giang) đã dành nhiều tâm huyết cho công tác bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống dân tộc Khmer. Ông đã tập hợp con cháu trong dòng tộc, phum sóc để hình thành đội văn nghệ Khmer, thường xuyên đi biểu diễn tại địa phương và cấp toàn quốc.
Đại bộ phận người dân ở vùng đồng bào DTTS và miền núi hiện có nhu cầu rất lớn trong tiếp cận chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước; nhất là trong giai đoạn các địa phương đồng thời thời triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia, với những cơ chế, chính sách mới. Để công tác tuyên truyền, vận động đạt hiệu quả cao thì việc tăng cường sử dụng đội ngũ tuyên truyền viên, báo cáo viên là người DTTS, hoặc biết tiếng DTTS được xem là giải pháp hiệu quả.
Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa nói chung, giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam nói riêng là một trong những nội dung được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm, nhất là trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay. Chủ trương xây dựng một nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, “hội nhập mà không hòa tan” là một chủ trương đúng đắn trong chiến lược phát triển toàn diện của đất nước.
Nghị định 05/2011/NĐ-CP về công tác dân tộc (CTDT) sau khi ra đời, đã đảm đương sứ mệnh lịch sử. Sau hơn 10 năm thực hiện, Nghị định đã định hướng tổ chức thực hiện hệ thống chính sách dân tộc (CSDT) một cách thống nhất, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng tốt yêu cầu thực tế.
Nghị định số 05/2011/NĐ-CP ngày 14/01/2011 là văn bản pháp lý cao nhất về công tác dân tộc. Với việc thực hiện hiệu quả 13 nhóm chính sách trong Nghị định, đã góp phần thúc đẩy phát triển toàn diện vùng đồng bào DTTS và miền núi. Để đáp ứng yêu cầu về công tác dân tộc trong tình hình mới, Ủy ban Dân tộc đang xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 05/2011/NĐ-CP, với kỳ vọng tạo đột phá cho lĩnh vực công tác dân tộc trong tình hình mới.
Đồng bào dân tộc Chơ Ro ở Bà Rịa- Vũng Tàu sinh sống tập trung tại một số xã thuộc các huyện Châu Đức, Xuyên Mộc, Đất Đỏ, TX. Phú Mỹ và một số ít tại TP. Bà Rịa. Qua thời gian, chỉ còn một số nơi duy trì các lễ hội dân gian, lễ nghi tín ngưỡng, tôn giáo… Trước thực tế đó, Sở Khoa học và Công nghệ và Trung tâm Văn hóa-Nghệ thuật (VH-NT) tỉnh đã quyết tâm phục dựng văn hóa Chơ Ro qua quá trình thực hiện Đề tài “Nghiên cứu, phục dựng và phát triển nghệ thuật diễn xướng dân gian Chơ Ro, tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu”.
Vượt 40km từ thị trấn Trà My (huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam) đến chân đập chính của thủy điện Sông Tranh, rồi men theo hữu ngạn của sông trên những triền núi cao để về xã Trà Bui trên con đường đầy ổ gà, quanh co- một quãng đường không dễ dàng với chúng tôi. Thế nhưng, khi gặp bà Hồ Thị Don, lắng nghe tiếng hát dân ca trong trẻo của người phụ nữ 71 tuổi chúng tôi biết rằng, đây thực sự là một hành trình đáng giá khi được gặp nhân vật đặc biệt này.
Y tế, giáo dục là hai trụ cột của dịch vụ cơ bản, đồng thời là chỉ tiêu để đánh giá bình đẳng trong tăng trưởng toàn diện. Với hệ thống chính sách đầu tư, hỗ trợ đồng bộ được triển khai trong những năm qua, lĩnh vực giáo dục, y tế ở vùng đồng bào DTTS và miền núi nước ta đã đạt được những thành tựu vượt bậc.
Ở làng Kgiang, xã Kông Lơng Khơng (huyện Kbang, Gia Lai), nghệ nhân Đinh Bi được biết đến là người có tài đan lát giỏi nhất nhì làng. Ông còn là bậc thầy trong việc đánh và truyền dạy lại các bài chiêng truyền thống, từ đó đóng góp vào công cuộc giữ gìn văn hóa dân tộc ở vùng Đông Trường Sơn.
Suốt nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều quyết sách quan tâm đến đồng bào DTTS, đặc biệt là nữ DTTS, nữ cán bộ DTTS. Trong điều kiện đó, Lai Châu tiếp tục thực hiện hiệu quả, nâng cao hơn nữa chất lượng của công tác cán bộ đối với nữ cán bộ là người DTTS, đặc biệt ở vùng biên giới, khó khăn.