Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Vùng đồng bào DTTS và miền núi với mục tiêu tăng trưởng toàn diện: Bình đẳng trong cơ hội tiếp cận dịch vụ cơ bản (Bài 4)

Sỹ Hào - 05:09, 01/11/2022

Y tế, giáo dục là hai trụ cột của dịch vụ cơ bản, đồng thời là chỉ tiêu để đánh giá bình đẳng trong tăng trưởng toàn diện. Với hệ thống chính sách đầu tư, hỗ trợ đồng bộ được triển khai trong những năm qua, lĩnh vực giáo dục, y tế ở vùng đồng bào DTTS và miền núi nước ta đã đạt được những thành tựu vượt bậc.

“Báo cáo phát triển con người toàn cầu 2021/2022” của Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) được công bố ngày 9/9/2022
“Báo cáo phát triển con người toàn cầu 2021/2022” của Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) được công bố ngày 9/9/2022

Nhiều chỉ tiêu vượt Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ

Theo đánh giá trong “Báo cáo phát triển con người toàn cầu 2021/2022” của Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) được công bố ngày 9/9/2022, mặc dù chịu tác động nặng nề bởi đại dịch Covid – 19 trong năm 2020 và 2021 nhưng Chỉ số phát triển con người của nước ta vẫn được duy trì, không có nhiều thay đổi so với năm 2019. Không những vậy, Việt Nam còn tăng hai bậc trong bảng xếp hạng toàn cầu về Chỉ số phát triển con người, từ 117/189 quốc gia vào năm 2019 lên 115/191 quốc gia vào năm 2021.

Trước đó, trong “Báo cáo phát triển con người 2019”, UNDP đánh giá Chỉ số phát triển con người của Việt Nam đã tăng đáng kể sau hơn 35 tiến hành Đổi mới. Đặc biệt, UNDP đánh giá cao về nỗ lực bảo đảm bình đẳng trong cơ hội phát triển giáo dục của Việt Nam.

Chỉ số quan trọng nhất để UBDP đánh giá sự bình đẳng này là Chỉ số tri thức (đo lường ở số năm đi học bình quân và số năm đi học kỳ vọng) của Việt Nam đã tăng lên. Nếu như năm 1990, số năm đi học kỳ vọng của nước ta là 7,8 năm thì đến năm 2018 đã tăng lên 12,7 năm; số năm đi học bình quân tăng từ 4,0 năm (năm 1990) lên 8,2 năm vào năm 2018.

Tính đến hết năm 2020, tỷ lệ người biết chữ trong độ tuổi 15 - 60 ở Việt Nam đạt 97,85%; trong đó nhóm tuổi 15-35 đạt 99,3%. (Trong ảnh: Lớp học xòa mù chữ ở thôn Khe Tiền, xã Đồng Văn của huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh - Ảnh: TL)
Tính đến hết năm 2020, tỷ lệ người biết chữ trong độ tuổi 15 - 60 ở Việt Nam đạt 97,85%; trong đó nhóm tuổi 15-35 đạt 99,3%. (Trong ảnh: Lớp học xóa mù chữ ở thôn Khe Tiền, xã Đồng Văn của huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh - Ảnh: TL)

Trước năm 2010, UNDP đo lường Chỉ số tri thức bằng tỷ lệ người lớn biết chữ. Nếu chiếu theo tiêu chí này thì Việt Nam cũng đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Số liệu tại Hội nghị Tổng kết thực hiện Đề án “Xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2012-2020” (tổ chức ngày 18/6/2021) cho thấy, tính đến hết năm 2020, tỷ lệ người biết chữ trong độ tuổi 15 - 60 ở Việt Nam đạt 97,85%; trong đó nhóm tuổi 15-35 đạt 99,3%. Tại các khu vực có đông đồng bào DTTS sinh sống (Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam bộ), tỷ lệ người biết chữ trong độ tuổi 15 - 60 đạt 94,88%, độ tuổi 15 - 35 đạt 97,91%.

Đặc biệt, Việt Nam đã đạt được những thành tựu quan trọng trong thực hiện mục tiêu phát triển bền vững đối với đồng bào DTTS trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo (GD&ĐT). Tại một hội thảo liên quan đến vấn đề này được tổ chức ngày 29/9/2021, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Thị Minh thông tin, đến hết năm 2020, đối với mục tiêu phổ cập giáo dục tiểu học và xóa mù chữ, nếu tính theo vùng thì cao nhất là khu vực Đông Bắc (đạt 99,906%); thấp nhất là khu vực Tây Nguyên (đạt 97,893%).

“Nếu tính theo dân tộc, hầu hết các tỉnh vùng đồng bào DTTS và miền núi đạt tỷ lệ trẻ em đi học tiểu học đúng độ tuổi trên 94% và đạt mức tăng trưởng bình quân 0,5%/năm; là chỉ số đạt và vượt chỉ tiêu của Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ đề ra cho năm 2020. Đáng chú ý, có tới 50/53 DTTS đạt và vượt chỉ tiêu, 7 DTTS rất ít người đạt 100%”, bà Minh cho hay.

Hầu hết các tỉnh vùng đồng bào DTTS và miền núi đạt tỷ lệ trẻ em đi học tiểu học đúng độ tuổi trên 94% và đạt mức tăng trưởng bình quân 0,5%/năm; là chỉ số đạt và vượt chỉ tiêu của Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ đề ra cho năm 2020.
Hầu hết các tỉnh vùng đồng bào DTTS và miền núi đạt tỷ lệ trẻ em đi học tiểu học đúng độ tuổi trên 94% và đạt mức tăng trưởng bình quân 0,5%/năm; là chỉ số đạt và vượt chỉ tiêu của Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ đề ra cho năm 2020.

Kết quả này xuất phát từ sự đầu tư có trọng điểm cho lĩnh vực GD&ĐT vùng đồng bào DTTS và miền núi của Đảng, Nhà nước ta. Năm 1989, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 22/NQ-TW về một số chủ trương, chính sách lớn phát triển kinh tế - xã hội miền núi; đến năm 2013, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW, trong đó yêu cầu ưu tiên phát triển giáo dục và đào tạo với các vùng đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào DTTS…

Thể chế hóa chủ trương của Đảng, Chính phủ đã ban hành, triển khai nhiều chính sách đầu tư, hỗ trợ phát triển giáo dục dân tộc (Nghị định số 86/2015/NĐ-CP, ngày 2/10/2015; Nghị định số 116/2016/NĐ-CP, ngày 18/7/2016; Nghị định số 57/2017/NĐ-CP, ngày 9/5/2017;…). Theo khảo sát của Viện Chiến lược và Chính sách tài chính (Bộ Tài chính), tỷ lệ chi ngân sách cho GD&ĐT của Việt Nam tương đối lớn, xấp xỉ 20% tổng chi ngân sách Nhà nước hằng năm; trong đó, nguồn lực được ưu tiên phát triển giáo dục dân tộc. Nhờ đó, công tác phát triển GD&ĐT ở vùng đồng bào DTTS và miền núi đã đạt những kết quả tích cực, chất lượng và hiệu quả giáo dục, đào tạo ngày càng được nâng cao.

Bình đẳng về chăm sóc sức khỏe

Cùng với tập trung đầu tư cho lĩnh vực giáo dục, vùng đồng bào DTTS và miền núi cũng được Đảng, Nhà nước ta quan tâm phát triển mạng lưới y tế cơ sở, bảo đảm quyền được chăm sóc sức khỏe của người dân, nhất là ở địa bàn vùng sâu, vùng xa. Trên cơ sở những thành tựu của giai đoạn trước, ngày 25/10/2017, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành Nghị quyết số 20-NQ/TW về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới. Nghi quyết xác định, y tế dự phòng là then chốt, y tế cơ sở là nền tảng để thực hiện vai trò là tuyến đầu trong phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe cho người dân.

“Năm 2022, tổng chi thường xuyên ngân sách Nhà nước cho lĩnh vực y tế là 120.112 tỷ đồng, tính riêng chi ngân sách Trung ương là 28.560 tỷ đồng, tăng so với các năm trước đây do tăng kinh phí cho công tác phòng, chống dịch Covid-19. Như vậy, Nhà nước đã ưu tiên ngân sách, kết hợp với các nguồn xã hội hóa, các nguồn tài chính khác để đầu tư cho ngành y tế, đảm bảo công tác chăm sóc, chữa trị cho bệnh nhân, phòng chống dịch bệnh, nâng cao sức khỏe của Nhân dân”.
Báo cáo số 47/BC-CP ngày 15/10/2021 của Chính phủ trình Quốc hội về phân bổ dự toán ngân sách Trung ương năm 2022

Bởi vậy, những năm qua, bên cạnh thực hiện chủ trương xóa xã “trắng” về y tế, xây dựng, củng cố, hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở, Nhà nước còn có thêm nhiều chính sách hỗ trợ khám, chữa bệnh cho đồng bào vùng sâu, vùng xa, bảo đảm công bằng trong chăm sóc sức khỏe. Đầu tiên là củng cố mạng lưới y tế cơ sở; đến nay cả nước có hơn 700 trung tâm y tế quận, huyện, thị xã, hơn 11.000 trạm y tế xã, phường, thị trấn, trong đó hơn 60% số trạm đã đạt tiêu chí quốc gia về y tế xã giai đoạn 2010 - 2020.

Để nâng cao tính công bằng trong công tác chăm sóc sức khỏe cho đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng DTTS, Chính phủ đã ban hành các nhóm chính sách để ưu tiên giải quyết các vấn đề sức khỏe của người nghèo, vùng nghèo. Kế đó là nhóm chính sách nhằm tăng cường khả năng tiếp cận của người nghèo đến dịch vụ y tế công và cuối cùng là nhóm chính sách nhằm hỗ trợ tài chính cho người nghèo, vùng nghèo trong khám, chữa bệnh.

Trong Báo cáo số 732/BC-UBDT ngày 10/6/2021 về Tổng kết Chiến lược Công tác dân tộc đến năm 2020, Ủy ban Dân tộc khẳng định, đồng bào DTTS, phụ nữ, trẻ em dưới 6 tuổi, người dân ở vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo,… ngày càng có nhiều cơ hội được tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản. So với giai đoạn trước, số người nghèo, người DTTS tham gia khám chữa bệnh BHYT tăng, đạt 42,909 triệu lượt người, chiếm 24% số người tham gia BHYT trên toàn quốc. Các dịch bệnh sốt rét, bướu cổ cơ bản được không chế, tuổi thọ trung bình tăng; tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng giảm mạnh qua từng năm.

“Thành tựu về giảm trẻ em suy dinh dưỡng nhanh, bền vững và giảm tử vong mẹ, tử vong trẻ em của Việt Nam đã bảo đảm tiến độ thực hiện Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ”, Báo cáo số 732/BC-UBDT ngày 10/6/2021 của Ủy ban Dân tộc khẳng định.

Để nâng cao tính công bằng trong công tác chăm sóc sức khỏe cho đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng DTTS, Chính phủ đã ban hành các nhóm chính sách để ưu tiên giải quyết các vấn đề sức khỏe của người nghèo, vùng nghèo. (Trong ảnh: Khám chữa bệnh cho người cao tuổi ở xã Bản Hon, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu - Ảnh: TL)
Để nâng cao tính công bằng trong công tác chăm sóc sức khỏe cho đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng DTTS, Chính phủ đã ban hành các nhóm chính sách để ưu tiên giải quyết các vấn đề sức khỏe của người nghèo, vùng nghèo. (Trong ảnh: Khám chữa bệnh cho người cao tuổi ở xã Bản Hon, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu - Ảnh: TL)

Với nỗ lực của cả hệ thống chính trị trong chăm sóc sức khỏe cho Nhân dân, Việt Nam được UNDP đám giá cao trong thực hiện Chỉ số phát triển con người. Trong "Báo cáo phát triển con người 2019", Chỉ số sức khỏe của UNDP cho thấy, tuổi thọ trung binh của Việt Nam đã tăng từ 67,6 tuổi năm 1980 lên 75,3 tuổi năm 2018. Số giường bệnh tăng từ 192,3 nghìn giường năm 1990 lên 308,4 nghìn giường năm 2018 và tương ứng số bác sỹ tăng từ 31 nghìn lên 84,8 nghìn người...

Trong 2 năm (2020, 2021) chịu tác động nặng nề bởi đại dịch Covid – 19 nên Chỉ số phát triển con người suy giảm trên toàn cầu, nhưng Việt nam vẫn duy trì. Điều này gây ấn tượng cho UNDP tại Lễ công bố "Báo cáo phát triển con người toàn cầu 2021/2022", ngày 9/9/2022 tại Hà Nội.

“Việt Nam đã cố gắng duy trì tăng trưởng kinh tế trong những năm khó khăn nhất của đại dịch Covid - 19. Mặc dù tốc độ tăng trưởng trung bình chậm lại, các nhóm và cá nhân dễ bị tổn thương đã trải qua những giai đoạn rất khó khăn, nhưng Việt Nam đã tránh được sự đảo ngược trong tiến độ phát triển con người”, Báo cáo của UNDP đánh giá.

Cùng với đó, theo đánh giá của UNDP, Chỉ số Bất bình đẳng giới của Việt Nam, đo lường sự sụt giảm phát triển con người do bất bình đẳng giữa nam và nữ, tiếp tục được cải thiện vào năm 2021. Những nỗ lực can thiệp về bình đẳng giới, nhất là ở vùng đồng bào DTTS và miền núi, đã đóng góp vào sự tăng trưởng toàn diện của địa bàn này.

Báo Dân tộc và Phát triển sẽ phản ánh nội dung này trong số báo tiếp theo.

Ngày 30/7/2021, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1373/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2021 - 2030”. Mục tiêu chung của Đề án là tiếp tục và tạo chuyển biến cơ bản trong xây dựng xã hội học tập bảo đảm đến năm 2030 mọi người dân đều có cơ hội bình đẳng trong việc tiếp cận hệ thống giáo dục mở, đa dạng, linh hoạt, liên thông, hiện đại với nhiều mô hình, phương thức và trình độ đào tạo, góp phần đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và hội nhập quốc tế.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Không khí chuẩn bị đón Tết Chôl Chnăm Thmây rộn ràng nơi phum, sóc

Không khí chuẩn bị đón Tết Chôl Chnăm Thmây rộn ràng nơi phum, sóc

Về với đồng bào Khmer ở các tỉnh như Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu… mới cảm nhận được không khí đón Tết cổ truyền Chôl Chnăm Thmây của đồng bào Khmer đang tới gần. Đi qua từng phum sóc, chúng tôi cảm nhận được không khí rộn ràng, náo nức chuẩn bị đón tết cổ truyền của đồng bào qua từng việc làm, hoạt động cụ thể.
Tin nổi bật trang chủ
Không khí chuẩn bị đón Tết Chôl Chnăm Thmây rộn ràng nơi phum, sóc

Không khí chuẩn bị đón Tết Chôl Chnăm Thmây rộn ràng nơi phum, sóc

Thời sự - Phương Nghi - 7 giờ trước
Về với đồng bào Khmer ở các tỉnh như Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu… mới cảm nhận được không khí đón Tết cổ truyền Chôl Chnăm Thmây của đồng bào Khmer đang tới gần. Đi qua từng phum sóc, chúng tôi cảm nhận được không khí rộn ràng, náo nức chuẩn bị đón tết cổ truyền của đồng bào qua từng việc làm, hoạt động cụ thể.
Lễ hội

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Sắc màu 54 - Hà Minh Hưng - 7 giờ trước
Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Công tác Dân tộc - Thúy Hồng - 7 giờ trước
Sau gần 4 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: 2021 -2025 (Chương trình MTQG 1719), huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Việc triển khai thực hiện hiệu quả các dự án của Chương trình đã giúp người dân được thụ hưởng các chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước kịp thời, qua đó, góp phần nâng cao đời sống của đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện.
Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Công tác Dân tộc - Trọng Bảo - 7 giờ trước
Là huyện 30a của tỉnh Lào Cai, nhiều năm qua, huyện Si Ma Cai đã nhận được sự quan tâm đầu tư từ các chương trình, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Hiện nay, huyện đang tập trung triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719). Để nâng cao chất lượng, hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ các chương trình, huyện Si Ma Cai đặc biệt chú trọng công tác luân chuyển cán bộ, góp phần củng cố hệ thống chính trị, nâng cao năng lực lãnh đạo chỉ đạo, quản lý, giám sát nguồn vốn đầu tư.
Khâu Vai mùa hoa ban nở

Khâu Vai mùa hoa ban nở

Sắc màu 54 - Quỳnh Lưu - 7 giờ trước
Được triển khai trồng từ năm 2020 với hơn 300 cây hoa ban tím, hoa ban trắng; đến nay sau hơn 3 năm, cây hoa ban tại Mê cung đá, xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang đã phát triển tốt và bắt đầu nở hoa.
Tin trong ngày - 28/3/2024

Tin trong ngày - 28/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 28/3, có những thông tin đáng chú ý sau: Bệnh lây từ động vật sang người gia tăng, khó khăn kiểm soát nguồn lây. Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện. Mưa đá xối xả, dày đặc ở Mù Cang Chải (Yên Bái). Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Du lịch - Doãn Đạt - 7 giờ trước
Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) thu hút lượng khách du lịch đông đảo với mức tăng trưởng bình quân trên 20%/năm, doanh thu bình quân 15,5%/năm. Năm 2023, tổng lượt khách du lịch đạt 586.000 lượt, tổng thu từ khách du lịch đạt 2.088 tỷ đồng.
Quảng Nam: Phấn đấu giảm 2.900 hộ nghèo trong năm 2024

Quảng Nam: Phấn đấu giảm 2.900 hộ nghèo trong năm 2024

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường - 7 giờ trước
UBND tỉnh Quảng Nam vừa có Quyết định giao chỉ tiêu giảm nghèo năm 2024 cho các địa phương trong tỉnh.
Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo dục - Tiêu Dao - 8 giờ trước
Dạy học tích hợp vẫn luôn là bài toán khó, nhất là đối với các trường ở vùng sâu, vùng xa vì điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện chuyên môn và nhiều vấn đề liên quan khác.
Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Khởi nghiệp - T.Nhân-H.Trường - 8 giờ trước
Quảng Nam có 9 huyện miền núi là nơi sinh sống chủ yếu đồng bào DTTS. Khu vực này địa hình, thổ nhưõng, khí hậu...thường khó khăn, khắc nghiệt nên vấn đề sinh kế đối với người dân luôn là vấn đề quan tâm, trăn trở của các cấp chính quyền địa phương. Theo đó, khơi dậy ý chí thoát nghèo, hỗ trợ thúc đẩy xây dựng các mô hình khởi sự, khời nghiệp từ những sản vật của quê hương...là giải pháp đang được thực hiện và nhân rộng hiệu quả trong Nhân dân.
Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Thời sự - Sỹ Hào - Như Tâm - 8 giờ trước
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cùng một số tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long đang nghiên cứu xây dựng hệ thống thủy lợi dẫn nước ngọt từ sông Hậu, sông Đồng Nai về để giải bài toán thiếu nước ngọt trầm trọng trong mùa khô. Trước biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, ý tưởng đầu tư công trình để dẫn nước về cho vùng sông nước không còn là một nghịch lý “chở củi về rừng”.