Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Vùng đồng bào DTTS và miền núi với mục tiêu tăng trưởng toàn diện: Tạo dựng cơ hội việc làm (Bài 2)

Sỹ Hào - 06:32, 31/10/2022

Để tăng trưởng toàn diện, thì tạo dựng cơ hội việc làm là chỉ tiêu đo lường quan trọng. Xuất phát từ phong tục, tập quán sản xuất của đồng bào các DTTS, Đảng, Nhà nước ta đã ban hành, thực hiện hệ thống chính sách hỗ trợ thiết thực, hiệu quả, tạo sinh kế bền vững cho đồng bào DTTS.

Nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi đã chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ - công nghiệp – nông lâm nghiệp. (Trong ảnh: Bản làng vùng cao Tây Giang, Quảng Nam làm du lịch - Ảnh: TL))
Nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi đã chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ - công nghiệp – nông lâm nghiệp. (Trong ảnh: Bản làng vùng cao Tây Giang, Quảng Nam làm du lịch - Ảnh: TL))

Bảo đảm tư liệu sản xuất

Việt Nam có 54 thành phần dân tộc, trong đó có 53 DTTS với dân số hơn 14,2 triệu người. Đồng bào các DTTS cư trú chủ yếu ở miền núi, địa bàn chiếm ¾ diện tích cả nước. Đây là những địa bàn có vị trí chiến lược, quan trọng về chính trị, an ninh - quốc phòng và tài nguyên thiên nhiên của đất nước; nhưng cũng là vùng có cấu tạo địa chất phức tạp, có độ dốc cao, chia cắt, cơ sở hạ tầng khó khăn, tập trung chủ yếu là các xã nghèo, huyện nghèo.

Hầu hết đồng bào các DTTS có sinh kế gắn liền với hoạt động sản xuất nông, lâm nghiệp. Dù một bộ phận lao động DTTS hiện đã có thu nhập khác trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nhưng đây vẫn là sinh kế chính và quan trọng nhất (khoảng trên 90% lao động người DTTS sinh sống bằng nghề nông); đất sản xuất nông nghiệp, đất rừng… là tư liệu sản xuất đặc biệt quan trọng đối với cuộc sống của đồng bào DTTS.

Từ năm 2003 đến hết năm 2016, các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi đã hỗ trợ đất sản xuất cho 107.827 hộ.
Từ năm 2003 đến hết năm 2016, các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi đã hỗ trợ đất sản xuất cho 107.827 hộ.

Vì thế, bảo đảm tư liệu sản xuất cho đồng bào DTTS, là chủ trương nhất quán của Đảng ta. Chủ trương này đã được quán triệt tại Nghị quyết 24/NQ-TW năm 2003 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về công tác dân tộc (được kế thừa và phát triển tại Kết luận số 65-KL/TW, ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị khóa XII); Nghị quyết số 19/NQ-TW, ngày 31/10/2012 Ban chấp hành Trung ương Khóa XI; Chỉ thị số 13-CT/TW, ngày 12/01/2017 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XII; Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII ngày 6/6/2022…

Thể chế hóa chủ trương của Đảng, Chính phủ đã ban hành, thực hiện chính sách hỗ trợ đất sản xuất, giao rừng khoanh nuôi bảo vệ và phát triển kinh tế cho đồng bào DTTS thiếu, hoặc chưa có đất sản xuất, được triển khai liên tục hàng chục năm qua. Việc phát huy hiệu quả chính sách đã tạo sinh kế bền vững cho hàng trăm nghìn hộ đồng bào DTTS.

Theo Báo cáo số 732/BC-UBDT ngày 10/6/2021 của Ủy ban Dân tộc về Tổng kết Chiến lược Công tác dân tộc đến năm 2020, từ năm 2003 đến hết năm 2016, các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi đã hỗ trợ đất sản xuất cho 107.827 hộ; đồng thời hỗ trợ đất ở cho 93.664 hộ. Cùng với đó, Nhà nước đã 805.559 ha rừng cho 12.095 cộng đồng DTTS và 936.135 ha rừng cho 439.374 hộ DTTS khoanh nuôi, bảo vệ và phát triển kinh tế.

Du lịch cộng đồng bước đầu đã đem lại những kết quả tích cực, đóng góp không nhỏ vào công tác xóa đói giảm nghèo, tạo nguồn thu nhập cho đồng bào DTTS. (Trong ảnh: Homestay Nặm Đíp thuộc 2 xã Lăng Can, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang - Ảnh: TL)
Du lịch cộng đồng bước đầu đã đem lại những kết quả tích cực, đóng góp không nhỏ vào công tác xóa đói giảm nghèo, tạo nguồn thu nhập cho đồng bào DTTS. (Trong ảnh: Homestay Nặm Đíp thuộc 2 xã Lăng Can, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang - Ảnh: TL)

Cùng với giao đất, giao rừng, Nhà nước cũng hỗ trợ cây-con giống, tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật để đồng bào DTTS gia tăng giá trị cây trồng, vật nuôi trên cùng diện tích, từng bước chuyển dịch sang nền sản xuất hàng hóa giá trị cao. Đồng bào DTTS cũng được hỗ trợ phát triển các mô hình kinh tế hiệu quả, nhất là mô hình du lịch cộng đồng (homerstay). 

Theo Báo cáo số 732/BC-UBDT ngày 10/6/2021 của Ủy ban Dân tộc, tính đến cuối năm 2017, toàn vùng đồng bào DTTS và miền núi có hơn 5.000 homerstay, bảo đảm lưu trú cho gần 100 nghìn khách; trong đó 1.800 cơ sở được cộng nhận đạt chuẩn.

“Du lịch cộng đồng bước đầu đã đem lại những kết quả tích cực, đóng góp không nhỏ vào công tác xóa đói giảm nghèo, tạo nguồn thu nhập cho đồng bào DTTS. Các điểm du lịch ở Sa Pa – Lào Cai có tốc độ xóa đói, giảm nghèo nhanh gấp 3 lần so với các thôn, bản không có du lịch cộng đồng”.
(Báo cáo số 732/BC-UBDT ngày 10/6/2021 của Ủy ban Dân tộc về Tổng kết Chiến lược Công tác dân tộc đến năm 2020)

Giai đoạn 2021-2025, mục tiêu tạo sinh kế bền vững cho đồng bào DTTS từ mô hình du lịch cộng đồng tiếp tục được triển khai trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Dự án 6). Cùng với đó, Chương trình mục tiêu quốc gia đặt mục tiêu đến năm 2025 giải quyết cơ bản nhu cầu đất sản xuất của đồng bào (Dự án 1), theo chủ trương của Đảng tại Kết luận số 65-KL/TW, ngày 30/10/2019 và Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 6/6/2022.

Gia tăng năng suất lao động

Mặc dù đầy nỗ lực, nhưng việc giải quyết nhu cầu đất sản xuất cho đồng bào DTTS đến nay, vẫn là bài toán khó đối với các địa phương vùng đồng bào DTTS. Nguyên nhân là do quỹ đất không còn, bị tác động bởi thiên tai và tình trạng di cư tự phát chưa chấm dứt; cũng như thực trạng nhiều hộ đồng bào đã được hỗ trợ đất sản xuất nhưng đem cầm cố, chuyển nhượng,…

Vì thế, TS. Hoàng Xuân Lương, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu quyền con người vùng dân tộc và miền núi (thuộc Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam) cho rằng, cùng với việc hỗ trợ đất sản xuất thì một giải pháp quan trọng khác là hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề cho đồng bào DTTS. Đây là giải pháp không chỉ giải quyết bài toán tạo việc làm cho lao động người DTTS, mà còn góp phần nâng cao năng suất lao động, thúc đẩy chuyển dịch kinh tế ở vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Giao đất, giao rừng là giải pháp tạo sinh kế bền vững cho đồng bào DTTS. (Ảnh minh họa)
Giao đất, giao rừng là giải pháp tạo sinh kế bền vững cho đồng bào DTTS. (Ảnh minh họa)

Theo Báo cáo số 732/BC-UBDT của Ủy ban Dân tộc, từ nhiều năm nay, chính sách hỗ trợ đào tạo nghề, dạy nghề cho lao động người DTTS đã được triển khai theo các Quyết định: 53/2015/QĐ-TTg, 46/2015/QĐ-TTg 971/QĐ-TTg...; qua đó đã hỗ trợ đào tạo trên 1,1 triệu lao động, chiếm hơn 14% trên tổng số gần 8 triệu người DTTS trong độ tuổi lao động. Đến nay, 86,1% người DTTS từ 15 tuổi trở lên có việc làm.

Đặc biệt, trong 10 năm thực hiện Quyết định số 1956/QĐ-TTg về Đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn theo Quyết định số 1956/QĐ-TTg, gần 1,5 triệu lao động người DTTS đã được hỗ trợ học nghề. Trong đó, giai đoạn 2011 – 2015 có 690 nghìn lao động được hỗ trợ học nghề, giai đoạn 2016 – 2020 là hơn 800 nghìn người.

“Ở nhiều địa phương, dạy nghề đã gắn với giải quyết việc làm, tự tạo việc làm, nhiều người DTTS sau khi học nghề, bồi dưỡng tay nghề đã mạnh dạn đầu tư mở rộng quy mô sản xuất theo mô hình trang trại, làm giàu tại chỗ theo phương châm ly nông bất ly hương”, Báo cáo số 732/BC-UBDT khẳng định.

Đào tạo nghề, dạy nghề không chỉ tạo sinh kế cho lao động mà còn góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS. (Trong ảnh: Lớp truyền dạy mô hình “Bảo tồn và phát huy nghề dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc Pà Thẻn gắn với phát triển du lịch” tại thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang - Ảnh: TL))
Đào tạo nghề, dạy nghề không chỉ tạo sinh kế cho lao động mà còn góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS. (Trong ảnh: Lớp truyền dạy mô hình “Bảo tồn và phát huy nghề dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc Pà Thẻn gắn với phát triển du lịch” tại thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang - Ảnh: TL))

Bên cạnh đó, chính sách hỗ trợ xuất khẩu lao động (vay vốn, hỗ trợ kinh phí học nghề, giáo dục định hướng, hỗ trợ thủ tục xuất nhập cảnh,…), cũng góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho lao động người DTTS. Giai đoạn 2009 – 2015, tại 64 huyện nghèo của cả nước đã có 15.600 lao động người DTTS xuất cảnh; giai đoạn 2016 – 2019 có trên 4.200 người xuất cảnh.

Với các giải pháp tạo việc làm đó, vùng đồng bào DTTS và miền núi đã có bước chuyển dịch cơ cấu kinh tế khá mạnh mẽ. Số liệu trong Đề án Tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 được phê duyệt tại Nghị quyết số 88/2019/QH14 cho thấy, tại thời điểm năm 2018, trong các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi có 4 tỉnh/thành phố có cơ cấu nông lâm nghiệp – công nghiệp – dịch vụ; 11 tỉnh/ thành phố có cơ cấu công nghiệp – dịch vụ - nông lâm nghiệp; có hơn 30 tỉnh/thành phố có cơ cấu dịch vụ - công nghiệp - nông lâm nghiệp…

Riêng đối với ngành nông nghiệp, nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS đã triển khai các mô hình chuyển đổi sản xuất gắn với liên kết theo chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ cao (Sơn La, Hòa Bình, Đăk Lăk, An Giang, Trà Vinh, Bến Tre,…). Trong ngành lâm nghiệp, một số địa phương đã phát huy tiềm năng để hình thành cây trồng thế mạnh (cây keo, quế ở Quảng Ngãi; cây hồi ở Lạng Sơn; cây Sâm Ngọc Linh ở Kon Tum, Quảng Nam; cây dược liệu ở Quảng Trị,…).

Các chính sách tạo dựng cơ hội việc làm, đã góp phần làm thay đổi cơ bản đời sống của đồng bào DTTS. Nhờ đó, các chỉ tiêu bình đẳng về thu nhập trong tăng trưởng toàn diện (tỷ lệ hộ nghèo, chênh lệch thu nhập giữa nhóm giàu nhất và nhóm nghèo nhất,…) ở vùng đồng bào DTTS và miền núi được bảo đảm.

Báo Dân tộc và Phát triển sẽ phản ánh nội dung này trong số báo tiếp theo.

Trong Mục tiêu 8 (gồm 10 chỉ tiêu) của 17 Mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ, Liên Hợp quốc khuyến khích tăng trưởng kinh tế bền vững hiệu quả dài hạn, tạo việc làm đầy đủ, năng suất cao và bền vững cho tất cả mọi người. Mục tiêu đến năm năm 2030 cung cấp công ăn việc làm chất lượng và bền vững cho tất cả phụ nữ và nam giới, kể cả những người trẻ tuổi và người khuyết tật, và trả công bằng nhau cho công việc có giá trị ngang nhau; đến năm 2030 đưa ra và thực hiện các chính sách thúc đẩy du lịch bền vững, tạo công ăn việc làm, khuyến khích các sản phẩm và văn hóa địa phương;…

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lãnh đạo Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh An Giang thăm, tặng quà nhân dịp Lễ Sene Dolta

Lãnh đạo Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh An Giang thăm, tặng quà nhân dịp Lễ Sene Dolta

Ngày 17/9, Đoàn công tác do Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh An Giang Danh Phúc làm Trưởng đoàn, đã đến thăm và tặng quà các chùa Phật giáo Nam tông Khmer, chức sắc tiêu biểu, Mẹ Việt Nam Anh hùng trên địa bàn xã Kiên Lương, xã Giang Thành và phường Tô Châu, nhân dịp Lễ Sene Dolta.
Tin nổi bật trang chủ
Bền Chí Thịnh với ước mơ nâng tầm giá trị sản phẩm dược liệu

Bền Chí Thịnh với ước mơ nâng tầm giá trị sản phẩm dược liệu

Tốt nghiệp đại học, nhưng anh Bền Chí Thịnh (dân tộc Xơ Đăng), ở phường Kon Tum, tỉnh Quảng Ngãi lại chọn cho mình một hướng đi riêng, đó là trở về quê hương khởi nghiệp và hiện thực hóa ước mơ nâng tầm giá trị các sản phẩm dược liệu của địa phương. Sau nhiều năm gây dựng, hiện anh là Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Kora Group, với doanh thu hằng tháng 500 - 800 triệu đồng.
Lãnh đạo tỉnh Cà Mau thăm, tặng quà sư sãi và đồng bào Khmer nhân Lễ Sene Dolta

Lãnh đạo tỉnh Cà Mau thăm, tặng quà sư sãi và đồng bào Khmer nhân Lễ Sene Dolta

Dân tộc - Tôn giáo - Tào Đạt - 20:31, 18/09/2025
Chiều 18/9, Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau Nguyễn Hồ Hải đã đến thăm hỏi, tặng quà các vị chức sắc Phật giáo Nam tông Khmer tại Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh và chùa Monivongsa Bopharam (phường An Xuyên), nhân dịp Lễ Sene Dolta năm 2025.
BĐBP TP. Cần Thơ thăm, tặng quà các chùa Khmer dịp Lễ Sene Dolta năm 2025

BĐBP TP. Cần Thơ thăm, tặng quà các chùa Khmer dịp Lễ Sene Dolta năm 2025

Dân tộc - Tôn giáo - Văn Long - Minh Triết - 19:30, 18/09/2025
Trong 2 ngày (17 và 18/9), Ban chỉ huy Bộ đội Biên phòng(BĐBP) TP. Cần Thơ thành lập 2 đoàn công tác. Đoàn số 1 do Đại tá Lương Hữu Trung - Phó Chỉ huy trưởng làm Trưởng đoàn; Đoàn số 2 do Đại tá Hà Huy Trường. - Phó Chính ủy làm Trưởng đoàn, đã đến thăm tặng quà và chúc mừng Lễ Sene Dolta năm 2025 đồng bào Khmer Nam bộ tại 23 điểm chùa Phật giáo Nam tông Khmer trên địa bàn khu vực biên giới biển TP. Cần Thơ.
“Hoạt động của chính quyền xã đòi hỏi phải gần dân hơn, sát dân hơn”

“Hoạt động của chính quyền xã đòi hỏi phải gần dân hơn, sát dân hơn”

Trang địa phương - Mỹ Dung - 19:05, 18/09/2025
Đó là nhấn mạnh của Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh trong chuyến kiếm tra tình hình hoạt động bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp và kết quả phát triển kinh tế - xã hội tại hai xã vùng cao Lục Hồn và Hoành Mô (tỉnh Quảng Ninh) ngày 18/9.
Ông Hồ Thanh Thủy được chỉ định giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau

Ông Hồ Thanh Thủy được chỉ định giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau

Thời sự - Tào Đạt - 19:04, 18/09/2025
Quyết định của Ban Bí thư Trung ương Đảng chuẩn y ông Hồ Thanh Thủy, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy chỉ định giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau.
Lâm Đồng: Triển khai mô hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Lâm Đồng: Triển khai mô hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Tin tức - Nguyễn Hoàn - 18:10, 18/09/2025
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng vừa ban hành kế hoạch xây dựng mô hình sinh hoạt văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch của đồng bào dân tộc thiểu số tại các xã trong tỉnh. Từ tháng 9 đến 12/2025, mô hình sẽ được triển khai tại các xã Lạc Dương, Bảo Lâm 3 và Đạ Tẻh 3.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Hơn 300 cán bộ Hải Phòng sẽ đi làm việc hàng ngày bằng tàu hỏa

Hơn 300 cán bộ Hải Phòng sẽ đi làm việc hàng ngày bằng tàu hỏa

Tin tức - Minh Nhật - 18:06, 18/09/2025
Từ ngày 22/9, khoảng 300 viên chức, người lao động, cán bộ, công chức Hải Phòng sẽ đi làm bằng tàu hỏa.
Chính sách đối với 5 nhóm đối tượng chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp

Chính sách đối với 5 nhóm đối tượng chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp

Thời sự - PV - 18:03, 18/09/2025
Ngày 17/9/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 07/2025/NQ-CP, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 17/9/2025 về chính sách, chế độ đối với đối tượng chịu sự tác động do thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp theo Kết luận số 183-KL/TW ngày 1/8/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Định hình vai trò lực lượng khuyến nông trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Định hình vai trò lực lượng khuyến nông trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Khoa học - Công nghệ - Hoàng Minh - 17:59, 18/09/2025
Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp cùng UBND tỉnh An Giang vừa tổ chức Hội nghị đánh giá hiệu quả hoạt động khuyến nông, khuyến nông cộng đồng trong thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại các tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Quảng Ninh hướng tới sản phẩm du lịch độc bản

Quảng Ninh hướng tới sản phẩm du lịch độc bản

Du lịch - Mỹ Dung - 17:53, 18/09/2025
Nhằm hiện thực hóa mục tiêu bảo tồn và phát huy giá trị của hai Di sản thế giới là Vịnh Hạ Long và Khu di tích danh thắng Yên Tử, ngày 18/9, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Ninh đã phối hợp cùng Công ty CP Phát triển Tùng Lâm tổ chức chương trình tọa đàm du lịch với chủ đề "Một hành trình - Hai di sản".
Sơn La: Lan tỏa nét đẹp văn hóa dân tộc Thái cho thế hệ trẻ

Sơn La: Lan tỏa nét đẹp văn hóa dân tộc Thái cho thế hệ trẻ

Trang địa phương - Minh Nhật - 17:51, 18/09/2025
Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La vừa qua đã tổ chức hoạt động giáo dục trải nghiệm với chủ đề “Văn hóa dân tộc Thái ở Sơn La”, nhằm quảng bá, giới thiệu giá trị văn hóa truyền thống dân tộc Thái tỉnh Sơn La đến đông đảo công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ.