Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Vùng đồng bào DTTS và miền núi với mục tiêu tăng trưởng toàn diện: Tạo dựng cơ hội việc làm (Bài 2)

Sỹ Hào - 06:32, 31/10/2022

Để tăng trưởng toàn diện, thì tạo dựng cơ hội việc làm là chỉ tiêu đo lường quan trọng. Xuất phát từ phong tục, tập quán sản xuất của đồng bào các DTTS, Đảng, Nhà nước ta đã ban hành, thực hiện hệ thống chính sách hỗ trợ thiết thực, hiệu quả, tạo sinh kế bền vững cho đồng bào DTTS.

Nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi đã chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ - công nghiệp – nông lâm nghiệp. (Trong ảnh: Bản làng vùng cao Tây Giang, Quảng Nam làm du lịch - Ảnh: TL))
Nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi đã chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ - công nghiệp – nông lâm nghiệp. (Trong ảnh: Bản làng vùng cao Tây Giang, Quảng Nam làm du lịch - Ảnh: TL))

Bảo đảm tư liệu sản xuất

Việt Nam có 54 thành phần dân tộc, trong đó có 53 DTTS với dân số hơn 14,2 triệu người. Đồng bào các DTTS cư trú chủ yếu ở miền núi, địa bàn chiếm ¾ diện tích cả nước. Đây là những địa bàn có vị trí chiến lược, quan trọng về chính trị, an ninh - quốc phòng và tài nguyên thiên nhiên của đất nước; nhưng cũng là vùng có cấu tạo địa chất phức tạp, có độ dốc cao, chia cắt, cơ sở hạ tầng khó khăn, tập trung chủ yếu là các xã nghèo, huyện nghèo.

Hầu hết đồng bào các DTTS có sinh kế gắn liền với hoạt động sản xuất nông, lâm nghiệp. Dù một bộ phận lao động DTTS hiện đã có thu nhập khác trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nhưng đây vẫn là sinh kế chính và quan trọng nhất (khoảng trên 90% lao động người DTTS sinh sống bằng nghề nông); đất sản xuất nông nghiệp, đất rừng… là tư liệu sản xuất đặc biệt quan trọng đối với cuộc sống của đồng bào DTTS.

Từ năm 2003 đến hết năm 2016, các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi đã hỗ trợ đất sản xuất cho 107.827 hộ.
Từ năm 2003 đến hết năm 2016, các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi đã hỗ trợ đất sản xuất cho 107.827 hộ.

Vì thế, bảo đảm tư liệu sản xuất cho đồng bào DTTS, là chủ trương nhất quán của Đảng ta. Chủ trương này đã được quán triệt tại Nghị quyết 24/NQ-TW năm 2003 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về công tác dân tộc (được kế thừa và phát triển tại Kết luận số 65-KL/TW, ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị khóa XII); Nghị quyết số 19/NQ-TW, ngày 31/10/2012 Ban chấp hành Trung ương Khóa XI; Chỉ thị số 13-CT/TW, ngày 12/01/2017 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XII; Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII ngày 6/6/2022…

Thể chế hóa chủ trương của Đảng, Chính phủ đã ban hành, thực hiện chính sách hỗ trợ đất sản xuất, giao rừng khoanh nuôi bảo vệ và phát triển kinh tế cho đồng bào DTTS thiếu, hoặc chưa có đất sản xuất, được triển khai liên tục hàng chục năm qua. Việc phát huy hiệu quả chính sách đã tạo sinh kế bền vững cho hàng trăm nghìn hộ đồng bào DTTS.

Theo Báo cáo số 732/BC-UBDT ngày 10/6/2021 của Ủy ban Dân tộc về Tổng kết Chiến lược Công tác dân tộc đến năm 2020, từ năm 2003 đến hết năm 2016, các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi đã hỗ trợ đất sản xuất cho 107.827 hộ; đồng thời hỗ trợ đất ở cho 93.664 hộ. Cùng với đó, Nhà nước đã 805.559 ha rừng cho 12.095 cộng đồng DTTS và 936.135 ha rừng cho 439.374 hộ DTTS khoanh nuôi, bảo vệ và phát triển kinh tế.

Du lịch cộng đồng bước đầu đã đem lại những kết quả tích cực, đóng góp không nhỏ vào công tác xóa đói giảm nghèo, tạo nguồn thu nhập cho đồng bào DTTS. (Trong ảnh: Homestay Nặm Đíp thuộc 2 xã Lăng Can, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang - Ảnh: TL)
Du lịch cộng đồng bước đầu đã đem lại những kết quả tích cực, đóng góp không nhỏ vào công tác xóa đói giảm nghèo, tạo nguồn thu nhập cho đồng bào DTTS. (Trong ảnh: Homestay Nặm Đíp thuộc 2 xã Lăng Can, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang - Ảnh: TL)

Cùng với giao đất, giao rừng, Nhà nước cũng hỗ trợ cây-con giống, tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật để đồng bào DTTS gia tăng giá trị cây trồng, vật nuôi trên cùng diện tích, từng bước chuyển dịch sang nền sản xuất hàng hóa giá trị cao. Đồng bào DTTS cũng được hỗ trợ phát triển các mô hình kinh tế hiệu quả, nhất là mô hình du lịch cộng đồng (homerstay). 

Theo Báo cáo số 732/BC-UBDT ngày 10/6/2021 của Ủy ban Dân tộc, tính đến cuối năm 2017, toàn vùng đồng bào DTTS và miền núi có hơn 5.000 homerstay, bảo đảm lưu trú cho gần 100 nghìn khách; trong đó 1.800 cơ sở được cộng nhận đạt chuẩn.

“Du lịch cộng đồng bước đầu đã đem lại những kết quả tích cực, đóng góp không nhỏ vào công tác xóa đói giảm nghèo, tạo nguồn thu nhập cho đồng bào DTTS. Các điểm du lịch ở Sa Pa – Lào Cai có tốc độ xóa đói, giảm nghèo nhanh gấp 3 lần so với các thôn, bản không có du lịch cộng đồng”.
(Báo cáo số 732/BC-UBDT ngày 10/6/2021 của Ủy ban Dân tộc về Tổng kết Chiến lược Công tác dân tộc đến năm 2020)

Giai đoạn 2021-2025, mục tiêu tạo sinh kế bền vững cho đồng bào DTTS từ mô hình du lịch cộng đồng tiếp tục được triển khai trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Dự án 6). Cùng với đó, Chương trình mục tiêu quốc gia đặt mục tiêu đến năm 2025 giải quyết cơ bản nhu cầu đất sản xuất của đồng bào (Dự án 1), theo chủ trương của Đảng tại Kết luận số 65-KL/TW, ngày 30/10/2019 và Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 6/6/2022.

Gia tăng năng suất lao động

Mặc dù đầy nỗ lực, nhưng việc giải quyết nhu cầu đất sản xuất cho đồng bào DTTS đến nay, vẫn là bài toán khó đối với các địa phương vùng đồng bào DTTS. Nguyên nhân là do quỹ đất không còn, bị tác động bởi thiên tai và tình trạng di cư tự phát chưa chấm dứt; cũng như thực trạng nhiều hộ đồng bào đã được hỗ trợ đất sản xuất nhưng đem cầm cố, chuyển nhượng,…

Vì thế, TS. Hoàng Xuân Lương, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu quyền con người vùng dân tộc và miền núi (thuộc Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam) cho rằng, cùng với việc hỗ trợ đất sản xuất thì một giải pháp quan trọng khác là hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề cho đồng bào DTTS. Đây là giải pháp không chỉ giải quyết bài toán tạo việc làm cho lao động người DTTS, mà còn góp phần nâng cao năng suất lao động, thúc đẩy chuyển dịch kinh tế ở vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Giao đất, giao rừng là giải pháp tạo sinh kế bền vững cho đồng bào DTTS. (Ảnh minh họa)
Giao đất, giao rừng là giải pháp tạo sinh kế bền vững cho đồng bào DTTS. (Ảnh minh họa)

Theo Báo cáo số 732/BC-UBDT của Ủy ban Dân tộc, từ nhiều năm nay, chính sách hỗ trợ đào tạo nghề, dạy nghề cho lao động người DTTS đã được triển khai theo các Quyết định: 53/2015/QĐ-TTg, 46/2015/QĐ-TTg 971/QĐ-TTg...; qua đó đã hỗ trợ đào tạo trên 1,1 triệu lao động, chiếm hơn 14% trên tổng số gần 8 triệu người DTTS trong độ tuổi lao động. Đến nay, 86,1% người DTTS từ 15 tuổi trở lên có việc làm.

Đặc biệt, trong 10 năm thực hiện Quyết định số 1956/QĐ-TTg về Đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn theo Quyết định số 1956/QĐ-TTg, gần 1,5 triệu lao động người DTTS đã được hỗ trợ học nghề. Trong đó, giai đoạn 2011 – 2015 có 690 nghìn lao động được hỗ trợ học nghề, giai đoạn 2016 – 2020 là hơn 800 nghìn người.

“Ở nhiều địa phương, dạy nghề đã gắn với giải quyết việc làm, tự tạo việc làm, nhiều người DTTS sau khi học nghề, bồi dưỡng tay nghề đã mạnh dạn đầu tư mở rộng quy mô sản xuất theo mô hình trang trại, làm giàu tại chỗ theo phương châm ly nông bất ly hương”, Báo cáo số 732/BC-UBDT khẳng định.

Đào tạo nghề, dạy nghề không chỉ tạo sinh kế cho lao động mà còn góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS. (Trong ảnh: Lớp truyền dạy mô hình “Bảo tồn và phát huy nghề dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc Pà Thẻn gắn với phát triển du lịch” tại thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang - Ảnh: TL))
Đào tạo nghề, dạy nghề không chỉ tạo sinh kế cho lao động mà còn góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS. (Trong ảnh: Lớp truyền dạy mô hình “Bảo tồn và phát huy nghề dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc Pà Thẻn gắn với phát triển du lịch” tại thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang - Ảnh: TL))

Bên cạnh đó, chính sách hỗ trợ xuất khẩu lao động (vay vốn, hỗ trợ kinh phí học nghề, giáo dục định hướng, hỗ trợ thủ tục xuất nhập cảnh,…), cũng góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho lao động người DTTS. Giai đoạn 2009 – 2015, tại 64 huyện nghèo của cả nước đã có 15.600 lao động người DTTS xuất cảnh; giai đoạn 2016 – 2019 có trên 4.200 người xuất cảnh.

Với các giải pháp tạo việc làm đó, vùng đồng bào DTTS và miền núi đã có bước chuyển dịch cơ cấu kinh tế khá mạnh mẽ. Số liệu trong Đề án Tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 được phê duyệt tại Nghị quyết số 88/2019/QH14 cho thấy, tại thời điểm năm 2018, trong các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi có 4 tỉnh/thành phố có cơ cấu nông lâm nghiệp – công nghiệp – dịch vụ; 11 tỉnh/ thành phố có cơ cấu công nghiệp – dịch vụ - nông lâm nghiệp; có hơn 30 tỉnh/thành phố có cơ cấu dịch vụ - công nghiệp - nông lâm nghiệp…

Riêng đối với ngành nông nghiệp, nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS đã triển khai các mô hình chuyển đổi sản xuất gắn với liên kết theo chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ cao (Sơn La, Hòa Bình, Đăk Lăk, An Giang, Trà Vinh, Bến Tre,…). Trong ngành lâm nghiệp, một số địa phương đã phát huy tiềm năng để hình thành cây trồng thế mạnh (cây keo, quế ở Quảng Ngãi; cây hồi ở Lạng Sơn; cây Sâm Ngọc Linh ở Kon Tum, Quảng Nam; cây dược liệu ở Quảng Trị,…).

Các chính sách tạo dựng cơ hội việc làm, đã góp phần làm thay đổi cơ bản đời sống của đồng bào DTTS. Nhờ đó, các chỉ tiêu bình đẳng về thu nhập trong tăng trưởng toàn diện (tỷ lệ hộ nghèo, chênh lệch thu nhập giữa nhóm giàu nhất và nhóm nghèo nhất,…) ở vùng đồng bào DTTS và miền núi được bảo đảm.

Báo Dân tộc và Phát triển sẽ phản ánh nội dung này trong số báo tiếp theo.

Trong Mục tiêu 8 (gồm 10 chỉ tiêu) của 17 Mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ, Liên Hợp quốc khuyến khích tăng trưởng kinh tế bền vững hiệu quả dài hạn, tạo việc làm đầy đủ, năng suất cao và bền vững cho tất cả mọi người. Mục tiêu đến năm năm 2030 cung cấp công ăn việc làm chất lượng và bền vững cho tất cả phụ nữ và nam giới, kể cả những người trẻ tuổi và người khuyết tật, và trả công bằng nhau cho công việc có giá trị ngang nhau; đến năm 2030 đưa ra và thực hiện các chính sách thúc đẩy du lịch bền vững, tạo công ăn việc làm, khuyến khích các sản phẩm và văn hóa địa phương;…

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Trang bị kiến thức và nâng cao năng lực lồng ghép giới từ Dự án 8

Trang bị kiến thức và nâng cao năng lực lồng ghép giới từ Dự án 8

Triển khai thực hiện Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp đã chú trọng trang bị kiến thức về bình đẳng giới, nâng cao năng lực lồng ghép giới cho cán bộ thôn, xóm…
Tin nổi bật trang chủ
Cần bố trí cán bộ công tác dân tộc, tôn giáo riêng biệt, không lồng ghép

Cần bố trí cán bộ công tác dân tộc, tôn giáo riêng biệt, không lồng ghép

Dân tộc - Tôn giáo - Tào Đạt - 22:06, 09/09/2025
Đây là đề nghị của Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Y Vinh Tơr khi đến kiểm tra công tác vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo tại xã An Cư và Tri Tôn, tỉnh An Giang.
Thầy cô nghẹn ngào nhớ lại khoảnh khắc cơn lũ ập xuống trong đêm

Thầy cô nghẹn ngào nhớ lại khoảnh khắc cơn lũ ập xuống trong đêm

Xã hội - Vũ Mừng - 19:25, 09/09/2025
Cơn lũ ống bất ngờ đổ về trường trong đêm, trong tình huống khẩn cấp, các thầy cô giáo cùng lực lượng Công an xã, cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Biên phòng, dân quân đã kịp thời sơ tán toàn bộ 301 học sinh ra khỏi khu vực nguy hiểm. Thế nhưng khoảnh khắc đầy ám ảnh đó vẫn khiến các thầy cô, các em học sinh cùng mọi người bàng hoàng.
Bộ Chính trị cho ý kiến về công tác chuẩn bị Đại hội Đảng bộ các cơ quan Đảng Trung ương

Bộ Chính trị cho ý kiến về công tác chuẩn bị Đại hội Đảng bộ các cơ quan Đảng Trung ương

Thời sự - PV - 18:50, 09/09/2025
Sáng 9/9, tại Trụ sở Trung ương Đảng, dưới sự chủ trì của Tổng Bí thư Tô Lâm, Bộ Chính trị đã làm việc với Ban Thường vụ Đảng ủy các cơ quan Đảng Trung ương để cho ý kiến vào dự thảo các văn kiện, phương án nhân sự và công tác chuẩn bị Đại hội đại biểu Đảng bộ các cơ quan Đảng Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030.
Quốc hội Việt Nam - 80 năm khẳng định vai trò xuyên suốt trong sự phát triển của đất nước

Quốc hội Việt Nam - 80 năm khẳng định vai trò xuyên suốt trong sự phát triển của đất nước

Thời sự - Hoàng Quý - 18:33, 09/09/2025
Chiều 9/9, tại Nhà Quốc hội, Đảng ủy Quốc hội phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề “Quốc hội Việt Nam - 80 năm hình thành và phát triển”. Đây là sự kiện quan trọng hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (6/1/1946 - 6/1/2026).
Lễ hội đền Bảo Hà tôn vinh tri ân công lao các bậc tiền nhân

Lễ hội đền Bảo Hà tôn vinh tri ân công lao các bậc tiền nhân

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Minh Nhật - 18:32, 09/09/2025
Sáng 8/9, xã Bảo Hà (tỉnh Lào Cai) tưng bừng tổ chức Lễ hội đền Bảo Hà năm 2025 để tri ân và tưởng nhớ tới Thần vệ quốc Hoàng Bảy, vị tướng đã có công dẹp giặc phương Bắc giữ yên non sông bờ cõi, mang lại cuộc sống ấm no hạnh phúc cho Nhân dân.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Quảng Ninh phát động thi đua, hướng tới thành phố trực thuộc Trung ương

Quảng Ninh phát động thi đua, hướng tới thành phố trực thuộc Trung ương

Trang địa phương - Mỹ Dung - 18:18, 09/09/2025
Ngày 9/9, Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ VI của tỉnh Quảng Ninh (2025 - 2030) khơi dậy tinh thần thi đua mới, hướng tới mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030. Đại hội diễn ra với sự tham dự của Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân.
Lá thư tay xúc động của người phụ nữ dân tộc Dao viết trong căn nhà mới

Lá thư tay xúc động của người phụ nữ dân tộc Dao viết trong căn nhà mới

Xã hội - Thúy Hồng - 17:54, 09/09/2025
Dù không biết chữ nhưng để bày tỏ tình cảm, lòng biết ơn đối với chính quyền, các nhà hảo tâm và bộ đội biên phòng đã giúp gia đình có ngôi nhà mới khang trang thay thế ngôi nhà tạm dột nát, bà Phùng Tả Mẩy ở Lai Châu đã nhờ con dâu viết một lá thư tay để gửi cho các đơn vị, tổ chức.
Trao 200 suất học bổng cho học sinh khu vực biên giới biển TP. Cần Thơ

Trao 200 suất học bổng cho học sinh khu vực biên giới biển TP. Cần Thơ

Tin tức - Văn Long - Minh Triết - 17:48, 09/09/2025
Trong 2 ngày 8 - 9/9, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng TP. Cần Thơ phối hợp với Hội Khuyến học TP. Cần Thơ tổ chức Lễ trao học bổng thực hiện chương trình “Nâng bước em tới trường” năm 2025 cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn khu vực biên giới biển của thành phố.
Xây trường nội trú liên cấp: Thắp sáng tương lai cho học sinh vùng biên

Xây trường nội trú liên cấp: Thắp sáng tương lai cho học sinh vùng biên

Giáo dục - Minh Anh - 17:42, 09/09/2025
Ngày 18/7/2025, Bộ Chính trị ban hành Thông báo kết luận số 81-TB/TW về chủ trương xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền. Hiện nay, các địa phương đã và đang tiến hành các bước để cụ thể hóa chủ trương này. Khi các trường học được xây dựng không chỉ giải quyết bài toán về thiếu cơ sở vật chất mà còn mở rộng cơ hội học tập cho nhiều học sinh nội trú.
Gia Lai tăng cường công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp

Gia Lai tăng cường công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp

Trang địa phương - T.Nhân - H.Trường - 16:51, 09/09/2025
UBND tỉnh Gia Lai đã có văn bản yêu cầu, các địa phương tăng cường công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) đợt cao điểm, chuẩn bị làm việc với Đoàn Thanh tra Ủy ban châu Âu (lần thứ 5).