Phóng sự

Sau hơn 10 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM), bộ mặt xã Pha Mu, huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu có nhiều khởi sắc. Kết cấu hạ tầng có bước phát triển, đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng cao…

Thảm họa, tan hoang, tâm lũ… là những từ khóa “hot” nhất mấy ngày nay ở Nghệ An – huyện miền núi Quỳ Châu. Còn người dân thì thảng thốt, bất an: Lũ to qua, mấy chục năm rồi chưa thấy trận lũ nào lớn đến vậy… Có lẽ, phải mất rất nhiều ngày nữa, cuộc sống bình yên bên dòng sông Hiếu – thủ phủ của trầm hương, quế quỳ… mới có thể trở lại nhịp sống bình thường.

Người thợ leo trèo vắt vẻo trên những cây sầu riêng sai trĩu quả, một tay đỡ quả, tay kia cầm con dao nhỏ gõ cán dao vào lớp da gai góc. Chỉ bằng những động tác đơn giản như vậy, người thợ gõ sầu có thể đoán được tuổi và chất lượng của quả sầu riêng. Mùa sầu riêng Đắk Lắk năm nay được mùa, được giá, thợ gõ sầu cũng có nguồn thu nhập khá.

Ngôi làng Pêtapót trên vùng cao biên giới Nam Giang, tỉnh Quảng Nam từng một thời nằm biệt lập với thế giới xung quanh. Thế rồi khi có những người lính Biên phòng lên đây “ba cùng” với đồng bào, cụm dân cư này đã chuyển mình, khoác lên một diện mạo mới.

Ở thị trấn Lạc Tánh, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận có những ngôi làng (nay là khu phố) dân số chủ yếu là đồng bào DTTS sinh sống từ lâu đời. Nhiều năm qua, nhờ các chương trình, dự án chính sách dân tộc đầu tư hỗ trợ nên đời sống của người dân trong các khu phố không còn khó khăn, thiếu thốn như xưa. Đặc biệt, đồng bào nơi đây vẫn giữ được bản sắc văn hóa truyền thống trong lòng phố thị.

Mây ở quê tôi đẹp lắm. Bốn mùa có mây, bốn bề mây, nhưng mùa Thu này là mây đẹp nhất. Bao người tới quê tôi chỉ vì tìm mây. Cầu kính rồng mây – chiếc cầu kính cao nhất Việt Nam đặt ở Lai Châu là để mọi người đến ngắm mây. Đến rồi thì không chỉ thấy mây mà còn thấy nhiều thứ nữa, bản sắc văn hóa, tình người bên cạnh sự kì vĩ, khoáng đạt của thiên nhiên.

Gần 15 năm trước, dự án Làng Thanh niên lập nghiệp (TNLN) đã kêu gọi thu hút nhiều gia đình trẻ đến với vùng đất mới mang theo khát vọng lập nghiệp, vươn lên trong cuộc sống. Tuy nhiên, khác với kỳ vọng ban đầu, các hộ dân ở một số Làng TNLN đang lâm vào tình cảnh khó khăn, túng bấn, thiếu thốn mọi bề, trong đó có Làng thanh niên lập nghiệp A Lưới, Thừa Thiên Huế.

Có dịp ghé thăm gia đình chị Hồ Thị Phay ở bản Ka Túp, xã Lao Bảo, huyện Hướng Hóa (Quảng Trị) - người đã có hơn 50 năm gắn bó với nghề dệt thổ cầm truyền thống vào một ngày mùa Thu, dù đã cuối giờ trưa nhưng trong căn nhà xây khang trang nằm sát dòng sông Sê Pôn, nơi phân định hai nước Việt-Lào vẫn vang lên tiếng kẽo kẹt của khung cửi dệt vải. Hơn 50 năm gắn bó với nghề cha ông để lại, chị Phay chứng kiến những thăng trầm của nghề theo thời gian, nhưng với chị chưa bao giờ từ bỏ đam mê, vậy là "yêu nghề, nghề không phụ...".

Trên nẻo đường biên giới Đăk Pring, huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam, không khó để nhận rõ niềm vui mới hiển hiện trên nét mặt mỗi người dân. Cuộc sống của đồng bào DTTS trên xã vùng biên đang ngày một khá giả, những ngôi nhà mới mọc lên nhiều hơn, đường làng, ngõ xóm phong quang, sạch đẹp hơn.

Một chợ phiên đậm nét văn hóa của đồng bào các dân tộc miền núi phía Bắc, một cao nguyên Suối Thầu hoang sơ và hấp dẫn, những ngôi nhà tường trình chất chứa bao giọt mồ hôi mặn chát ngày vợ cùng chồng cõng đá, nhào đất… Chúng tôi đã không hẹn mà gặp ở Xín Mần (Hà Giang) những hình ảnh như thế và còn hơn thế.

Phải mất hơn 400km đèo dốc quanh co, chúng tôi mới đặt chân tới Pà Vầy Sủ, huyện Xín Mần (Hà Giang). Điều đọng lại sau chuyến ngược ngàn lên mảnh đất địa đầu Tổ quốc không phải là cung đường khó nhọc, là những thửa ruộng bậc thang, những rẫy ngô mướt xanh, mà là những gương mặt thuần hậu, chất phác của những người đồng bào Mông ở vùng đất biên viễn này.

Từ nguồn vốn thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719), nhiều công trình hạ tầng thiết yếu đang được đầu tư, nâng cấp. Điều này đang được kỳ vọng sẽ tạo ra diện mạo mới làm đổi thay bản làng.

Mỗi ngày thù lao chỉ hơn 100 ngàn đồng, những “nhân tượng” phải trải qua đủ những cung bậc cảm xúc “hỉ nộ ái ố”. Sự nhọc nhằn và cả những niềm vui ấy không chỉ có từ công việc đặc biệt này, mà còn đến từ nhiều người khách bên đường...

Cơ sở hạ tầng thiết yếu vừa thiếu vừa bất cập....là một trong những nguyên nhân quan trọng khiến cuộc sống của người dân ở những bản làng vùng đồng bào DTTS và miền núi Nghệ An gặp muôn vàn khó khăn, vất vả. Đói nghèo, lạc hậu bao năm vẫn còn "bám rễ " ở nhiều hộ gia đình DTTS ở vùng đất miền Tây xứ Nghệ.

LTS: Dù đã được quan tâm, đầu tư nhưng nhìn từ thực tế, cơ sở hạ tầng thiết yếu vùng đồng bào DTTS&MN Nghệ An vẫn đang còn đối diện với nhiều khó khăn, bất cập. Nhiều bản làng vẫn trong tình cảnh không đường giao thông, không sóng điện thoại, không nước sạch sinh hoạt…Điều này, không chỉ là nỗi lo, sự thiệt thòi của hàng ngàn hộ dân sinh sống nơi ấy, mà còn là trách nhiệm nặng nề của các cấp chính quyền trong việc tìm nguồn lực, giải pháp để giải quyết những vấn đề bức thiết này. Do vậy, việc triển khai thực hiện đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu theo dự án 4 Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (Chương trình MTQG 1719) đang được tỉnh Nghệ An quyết liệt thực hiện, được xem là giải pháp quan trọng để bản làng được thay áo mới

Ngay từ sáng sớm một ngày đầu Thu, mọi người dân trong bản Phá Mựt (xã biên giới Nhôn Mai, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An) đã hẹn nhau “diện” những bộ quần áo đẹp nhất, rực rỡ nhất để tham gia buổi Lễ cắt băng khánh thành cầu dân sinh vào bản.