Từ bao đời nay, các dân tộc Tây Nguyên vẫn còn giữ được những nét đẹp trong lễ cúng trỉa hạt. Đây là một lễ hội rất quan trọng để cầu xin các thần linh (các Yang) cho hạt giống khỏe mạnh cây cối lên nhanh, mưa gió thuận hòa, lúa về trĩu hạt, bắp thì đầy kho. Mong các vị thần che chở, trông nom nương rẫy và ước mong sẽ được một mùa bội thu, nhà nhà no ấm.
Các dân tộc ít người cư trú ở vùng núi rừng Trường Sơn-Tây Nguyên đều có tục dựng cây nêu trong các lễ hội cộng đồng. Cây nêu kết nối giữa đất và trời, giúp cho con người giao cảm được với thần linh.
Sáng 15/1, trong chuyến công tác, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã thăm hỏi, trao quà Tết cho 100 hộ nghèo tại Buôn Nui, huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông.
Vào Tây Nguyên lập nghiệp, đồng bào dân tộc Thái vẫn giữ nhiều nét văn hóa truyền thống đặc sắc, trong đó có lễ hội Kin lẩu khẩu mẩu (mừng lúa mới) được tổ chức vào dịp cuối năm. Từ năm 2013, Lễ hội mừng lúa mới của đồng bào dân tộc Thái đã trở thành một trong 5 lễ hội chính được tổ chức thường niên tại huyện Cư M’gar (Đăk Lăk).
Từ những thung lũng nghèo khó xưa kia, được Nhà nước hỗ trợ cùng với sự vươn lên bền bỉ của mỗi người dân, đời sống đồng bào các dân tộc ở Tây Nguyên không ngừng được nâng lên. Cứ đến dịp lễ Giáng sinh, từ mọi nẻo đường lại háo hức trong niềm vui tươi, ấm cúng của tình đoàn kết, sẻ chia và khát vọng.
Cây mắc ca được mệnh danh là “nữ hoàng quả khô” đang từng bước khẳng định vị thế của mình trên đất Tây Nguyên. Tuy nhiên, tình trạng người dân trồng ồ ạt, thiếu kinh nghiệm chọn giống, kỹ thuật sẽ khiến cho cây mắc ca có nguy cơ thành cây “mắc nợ”.
Chiều ngày 30/11, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã làm việc với tỉnh Gia Lai nhân dịp Thủ tướng đến Gia Lai dự Festival Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên. Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Đỗ Văn Chiến tham dự buổi làm việc.
Những ngày này, các dân tộc trên khắp dải đất Tây Nguyên đang rộn ràng chuẩn bị cho Festival cồng chiêng Tây Nguyên tổ chức tại Gia Lai vào đầu tháng 11-2018. Là đội cồng chiêng nhí được chọn trình diễn tại Festival, các em nhỏ làng T'Nùng 1, xã Ya Ma, huyện Kông Chro, tỉnh Gia Lai đang tích cực tập luyện.
Hưởng ứng tinh thần Quốc gia khởi nghiệp, hiện nay phong trào khởi nghiệp ở vùng dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi tuy vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức song đã và đang đạt được những thành công nhất định. Đó là việc xuất hiện không ít những cá nhân, tập thể là người DTTS không cam chịu đói nghèo, nỗ lực tìm tòi, tận dụng tiềm năng lợi thế của địa phương vươn lên làm giàu cho bản thân và cộng đồng. Từ đó chứng tỏ một điều: Đồng bào DTTS hoàn toàn có thể khởi nghiệp thành công ngay trên chính mảnh đất quê hương của mình nếu tìm được hướng đi đúng đắn.
Hiện nay, bà con nông dân các tỉnh Tây Nguyên đang bước vào vụ thu hoạch bơ booth (bơ muộn). Khác với những năm trước, năm nay loại bơ này đang đối diện với tình trạng mất mùa và đặc biệt là giá thấp nhất trong vòng 5 năm trở lại đây.
Dân tộc Cơ-tu là một trong số ít DTTS ở khu vực Trường Sơn-Tây Nguyên còn bảo lưu được các giá trị nguyên gốc của văn hóa truyền thống.
Tại khu vực Tây Nguyên, nhiều năm nay vẫn tồn tại xe công nông độ chế. Loại hình phương tiện này tham gia đắc lực vào các hoạt động sản xuất nông, lâm nghiệp. Thế nhưng, công nông độ chế lại thiếu an toàn gây ra nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng.
Cùng với việc triển khai thực hiện các dự án chuyển đổi rừng làm mất rừng thì tình trạng người dân xâm canh, xâm lấn, phá rừng diễn ra hết sức nghiêm trọng, khiến khu vực Tây Nguyên đang đứng trước nguy cơ không còn rừng. Nếu không có giải pháp căn cơ thì mai đây, Tây Nguyên có còn là đại ngàn?
Mang trong người trọng bệnh, thầy Trần Quang Thông ở phường Tân Tiến, TP . Buôn Ma Thuột quyết tâm thực hiện ước mơ xây dựng nhà lưu trú cho học sinh nghèo, lang thang, trẻ mồ côi của Tây Nguyên. 21 năm triển khai mô hình Nhà lưu trú học sinh Đăng Khoa, thầy Trần Quang Thông đã hỗ trợ, chắp cánh ước mơ cho hàng trăm trẻ em nghèo, trẻ mồ côi, trẻ em cá biệt, được học tập, nuôi dưỡng, phát triển trí tuệ và nhân cách.
Trước kia, mỗi buôn làng Tây Nguyên đều có một bến nước. Nhưng nay rừng cạn kiệt, cây cổ thụ không còn, ở nhiều địa phương, bến nước cũng không được bà con quan tâm. Do đó, vai trò già làng, chủ bến nước, luật tục cộng đồng vốn ăn sâu trong tiềm thức đồng bào đang dần phai nhạt. Mất rừng, bến nước cũng mất và buôn làng cũng sẽ không còn là buôn làng truyền thống đúng nghĩa.
Trong văn hóa các DTTS Tây Nguyên, bến nước là một trong những giá trị tiêu biểu để khẳng định sự phát triển của mỗi tộc người, là nơi sinh hoạt văn hóa không thể thiếu của buôn làng. Vì vậy, khi chọn đất để lập làng, dựng buôn, điều đầu tiên đồng bào nghĩ đến là nguồn nước. Nguồn nước phải dồi dào, trong lành và phục vụ nhu cầu sinh hoạt cho cả buôn làng.
Tôi đặt mình trong dòng tâm thức của những người con Tây Nguyên để được buồn vui cùng nỗi vui buồn của họ. Những giá trị văn hóa cổ truyền đang đứng trước nguy cơ phai nhạt nhưng trong tâm hồn cư dân miền Tây Nguyên vẫn mãi lưu tồn tình yêu tha thiết với làng buôn của mình trong cảm thức níu giữ nền văn hóa ngàn đời của ông cha truyền lại. Một tình yêu đan xen trong niềm tiếc nuối những gì đang dần rời bỏ.
Làng Đăk Tăng, xã Đăk Tăng, huyện Kon Plông (Kon Tum) có gần 70 hộ dân, chủ yếu là bà con người Xê-đăng phải di dời chỗ ở và nhường đất nương rẫy cho dự án Thủy điện Thượng Kon Tum.
Trong cộng đồng dân tộc Ê-đê ở Đăk Lăk, ông Y Míp A Yun (dân tộc Ê-đê) là một trong những gương mặt nghệ nhân tiêu biểu, tài hoa cả về chế tác, lẫn biểu diễn quảng bá các loại nhạc cụ truyền thống dân tộc Ê-đê. Ông cũng là người có đóng góp rất đáng kể vào sự lưu giữ bảo tồn và phát huy không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên hơn nửa thế kỷ qua.
“Một mình lang thang trên đất này. Theo bước chân cha ông từng ngày. Một mình qua sông qua núi đồi. Tìm mặt trời và tìm lời ru ngàn đời…” (Lời bài hát “Đi tìm lời ru mặt trời” của Y Phôn K’So).
