Ngày nay cuộc sống của đồng bào DTTS ở miền Tây Quảng Trị đã có nhiều thay đổi từ ăn mặc cho đến các tập tục sinh hoạt. Tuy nhiên, người Vân Kiều tại một số bản làng ở huyện Hướng Hóa (Quảng Trị) hiện nay vẫn còn duy trì một tục lệ độc đáo, đặc sắc với quan niệm đầy ý nghĩa và tiến bộ. Đó là tục lệ “trao kiếm trong ngày cưới”.
Với ông Vi Văn Phúc, việc sưu tầm và lưu giữ các hiện vật của đồng bào Thái không chỉ là niềm đam mê mà còn là ý thức bảo tồn, gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc Thái.
Hằng năm, cứ vào trung tuần tháng Tư dương lịch là đồng bào Khmer Nam bộ lại vui mừng đón Tết cổ truyền Chôl Chnăm Thmây (vào Năm mới).
Chứng kiến nhiều biến đổi của buôn làng, đi qua 82 mùa rẫy, già làng người Lạch (thuộc nhóm dân tộc Cơ-ho) ở xã Đạ Chais (huyện Lạc Dương, Lâm Đồng) là ông K’Thành đúc rút ra rằng: ngọn lửa có vai trò hết sức quan trọng trong cộng đồng người dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên, là biểu tượng của sự ấm áp, no đủ và khát vọng vươn lên.
Nhằm da dạng hóa các sản phẩm dệt thổ cẩm với mẫu mã và hoa văn độc đáo cung cấp cho thị trường, những nghệ nhân ở làng Chăm Mỹ Nghiệp (huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) đang nỗ lực sưu tầm, nghiên cứu và khôi phục lại những kỹ thuật tạo hình hoa văn cổ tinh xảo vốn đang dần bị mai một, thất truyền để đưa vào sản xuất.
Xa quê, lập nghiệp trên vùng đất mới hơn nửa thế kỷ, nhưng cộng đồng người Mường ở xã Hòa Thắng, TP. Buôn Ma Thuột (Đăk Lăk) vẫn lưu giữ nhiều bản sắc phong tục, tập quán, lễ nghi truyền thống của tổ tiên. Nổi bật là các thế hệ phụ nữ Mường nỗ lực bảo tồn để tiếng chiêng Mường mãi ngân vang.
Đến với mảnh đất Tây Nguyên huyền thoại, du khách dễ dàng bắt gặp những nếp nhà dài mộc mạc được làm bằng gỗ, lợp ngói, nằm theo hướng truyền thống từ Bắc đến Nam của người Ê- đê. Tuy nhiên, có những điều bí ẩn trong ngôi nhà dài ấy nhiều người chưa biết hết, đặc biệt là chiếc cầu thang “lạ” nơi đây.
Trong “làng văn” các DTTS, cùng với những tên tuổi các nhà văn, nhà thơ đã thành danh như: Nông Quốc Chấn, Bàn Tài Đoàn, Mã Thế Vinh, Vi Hồng, Nông Minh Châu, Lò Ngân Sủn, Inrasara…, nhà thơ dân tộc Tày-Y Phương (quê Trùng Khánh, Cao Bằng) là một gương mặt thơ tiêu biểu, xuất sắc. Những sáng tác của Y Phương luôn mang phong cách riêng, độc đáo của vùng văn hóa dân tộc miền núi, vừa đậm đà bản sắc “người đồng mình” (người Tày), vừa rộng mở, giao hòa với vùng văn hóa rộng lớn để hợp lưu thành con sông văn chương Việt Nam.
Trong xu thế hội nhập và phát triển, không ít giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh Lai Châu đang dần mai một. Tuy nhiên, nghề chạm bạc của đồng bào Dao huyện Sìn Hồ vẫn đang được bảo tồn và phát huy, bởi những nét độc đáo riêng biệt mà công nghệ hiện đại không thể làm ra được.
Gần 20 năm nay, người Dao đỏ ở thôn Phia Chang, xã Sơn Phú, huyện Na Hang (Tuyên Quang) mới có 1 lễ cấp sắc 7 đèn.
Tôi có cô con gái út và một cháu nội đang công tác và đã lập gia đình tại Thủ đô Hà Nội.
Khi đến Điện Biên, khách du lịch đều mong muốn được tìm hiểu, trải nghiệm những nét đặc trưng văn hóa cùng các món đặc sản ẩm thực vùng cao Tây Bắc. Nắm bắt được nhu cầu đó, từ năm 2003, tỉnh Điện Biên đã triển khai Đề án tổ chức xây dựng bản văn hóa du lịch cộng đồng tại 9 bản gồm: Che Căn, Phiêng Lơi, Him Lam II, Noong Bua, Co Mỵ, bản Ten, U Va, Pe Luông, Bản Mển. Sau 15 năm triển khai Đề án, nhiều di sản văn hóa vật thể, phi vật thể đã được bà con khai thác, phát huy hiệu quả.
Hò Cửa đình là loại hình diễn xướng có chiều dài lịch sử suốt 5 thế kỷ và chỉ tồn tại duy nhất ở làng Phú Nhiêu, xã Quang Trung, huyện Phú Xuyên (Hà Nội). Với những tâm huyết dành cho điệu hò của thế hệ cao niên trong làng, Hò Cửa đình ngày càng được nhiều người biết đến, đặc biệt là thế hệ trẻ.
Những tấm vải của dân tộc Mông nhiều màu sắc tưởng như chỉ tồn tại ở trên núi cao, nơi những mái nhà trình tường nằm chênh vênh quanh năm suốt tháng. Ấy vậy mà, từ sâu thẳm của núi rừng đó, có một người phụ nữ Mông đã mang những tấm vải ấy xuất khẩu khắp nơi trên thế giới. Chị là Vàng Thị Mai ở xã Lùng Tám, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang.
Quảng Ngãi có 6 huyện miền núi với 3 dân tộc thiểu số Hrê, Cor, Ca dong, sống chủ yếu ở các huyện Sơn Tây, Sơn Hà, Trà Bồng, Ba Tơ, Tây Trà và Minh Long. Những năm qua, văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc nơi đây luôn đứng trước nguy cơ bị mai một. Tuy nhiên, đáng mừng là vẫn có những người con của buôn làng nặng lòng với việc lưu giữ giá trị truyền thống của dân tộc mình.
Không chỉ tự mình sưu tầm, lữu giữ lại những bài ca, nhạc cụ của dân tộc mình, nghệ nhân Lương Văn Nghiệp, ở bản Cằng, xã Môn Sơn, huyện Con Cuông (Nghệ An) còn lập ra CLB dân ca Thái để truyền dạy lại cho con cháu trong bản.
Đến xã Phước Hà , huyện Thuận Nam (Ninh Thuận), chúng tôi nghe âm vang nhạc cụ mã la từ Trường Phổ thông Dân tộc bán trú (PTDTBT) THCS Phước Hà ngân nga. Tiếng “tìn toon” của nhịp điệu mã la như làm ấm áp không gian thôn xóm vùng cao trong những ngày Xuân Mậu Tuất 2018. Việc đưa nhạc cụ mã la vào chương trình hoạt động ngoại khóa tạo nên nét mới trong đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc Raglai.
Là giáo viên dạy Văn của Trường THCS Thanh Xương (xã Thanh Xương, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên), cô giáo Lò Thị Kim có niềm đam mê, tâm huyết sâu nặng với di sản văn hóa Thái của cha ông...
Tranh dân gian Kim Hoàng xã Vân Canh, huyện Hoài Đức, tỉnh Hà Tây cũ (nay là Hà Nội) hay còn gọi là tranh đỏ Kim Hoàng là một loại tranh dân gian rất đặc sắc của xứ Đoài nhưng gần như đã bị thất truyền nhiều năm trước đây. 3 năm trở lại đây, cùng sự nỗ lực của những người yêu mến tranh dân gian Kim Hoàng, loại tranh đặc biệt này đang dần được hồi sinh.
Trước nguy cơ mai một các giá trị văn hóa của người Pa Kô, ông Mai Hoa Sen, nghệ nhân, Người có uy tín ở xã Tà Rụt (Hướng Hóa, Quảng Trị) đã bỏ thời gian và công sức để chế tác các loại nhạc cụ và sưu tầm các làn điệu dân ca. Sự miệt mài của ông đã góp phần bảo tồn và lưu giữ các giá trị văn hóa của người Pa Kô trên dãy Trường Sơn hùng vĩ.
