Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Người Thổ Hà “chơi quan họ”

PV - 09:35, 21/02/2019

Trong Chương trình chào Xuân 2019 “Sắc màu văn hóa tỉnh Bắc Giang” tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, nhóm nghệ nhân quan họ làng Thổ Hà đến từ xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang đã có dịp giới thiệu những câu hát quan họ mượt mà, ngọt ngào của quê hương mình. Bằng lối hát giản dị của lề lối cổ xưa, các liền anh, liền chị đã tạo nên chất riêng cho quan họ bờ bắc sông Cầu.

Nghệ nhân Ưu tú Phú Hiệp cùng các liền anh, liền chị hát quan họ Thổ Hà tại Chương trình “Sắc màu văn hóa Bắc Giang”. Nghệ nhân Ưu tú Phú Hiệp cùng các liền anh, liền chị hát quan họ Thổ Hà tại Chương trình “Sắc màu văn hóa Bắc Giang”.

Là người có giọng ca "vang, rền, nền, nảy" vào bậc nhất vùng Kinh Bắc, liền anh Nghệ nhân Ưu tú Phú Hiệp-Chủ nhiệm Câu lạc bộ Quan họ Thổ Hà trải lòng: "Quan họ của làng Thổ Hà có nét độc đáo mà khắp vùng Kinh Bắc không đâu có được, đó là cảnh hát chào bạn trên sông. Bao năm chơi quan họ, chưa bao giờ thấy ai phải phàn nàn việc liền anh, liền chị Thổ Hà "ngả nón xin tiền".

Nghệ nhân Phú Hiệp cũng cho biết, vào dịp Xuân, đầu làng cuối ngõ ở Thổ Hà đâu đâu cũng có bóng dáng của liền anh, liền chị xúng xính khăn xếp, áo the trẩy hội và đắm say với câu quan họ. Cũng chính cái chất quan họ mộc mạc, đúng lối, cốt cách cổ ấy mà ông cùng với một nghệ nhân khác của làng được mời tham gia lưu diễn tại Pháp.

Ở Thổ Hà, những người có nghề gọi là “chơi quan họ”, không ai nói "hát quan họ”, cũng chẳng ai gọi là "bài" quan họ mà là "câu" quan họ, mỗi "đoạn" gọi là một “trổ”. Anh hai Hiệp bảo: "Hát quan họ thì dễ, nhưng chơi quan họ thì không phải làng nào và không phải ai cũng hiểu và làm được. Chơi thì thanh tao, khiêm nhường, có lề, có lối và đắm đuối hết lòng. Mình chơi quan họ thì phải giữ cái gốc để cho con cháu sau này nhìn vào còn biết thế nào là quan họ. Bây giờ người ta quen gọi Câu lạc bộ quan họ chứ đúng chất cổ xưa thì phải là “bọn quan họ”, dù rằng từ "bọn" bây giờ nghe không lịch sự”.

Quan họ ở Thổ Hà không chỉ là nghệ thuật mà còn là văn hóa ứng xử. Khách đến chơi nhà, không chỉ “rót nước pha trà” mà có cả những câu hát thắm đượm nghĩa tình: Mỗi khi khách đến chơi nhà/ Đốt than quạt nước pha trà mời người xơi/ Trà này quý lắm người ơi/ Mỗi người một chén cho tôi vui lòng.

Vào mùa Xuân, “bọn” quan họ Thổ Hà thường mời “bọn” quan họ trong vùng đến giao lưu, đối đáp, ca xướng cho đến sáng hôm sau mới tàn cuộc. Anh hai, chị hai cùng nhau khoe sắc đua tài trong bộ trang phục khăn xếp áo the, bộ áo tứ thân mớ ba, mớ bảy cùng chiếc nón quai thao duyên dáng. Một "bữa tiệc" quan họ mùa Xuân trong không gian trầm mặc được cất lên từ những làn điệu làm đắm say thi nhân mặc khách. Càng về khuya, quan họ càng bay bổng, mặn nồng tình nghĩa, tâm trạng người quan họ được thăng hoa, giãi bày hết qua những câu hát, đẩy cuộc vui đến cao trào. Những làn điệu mang đầy nỗi niềm, cái sầu man mác, tương tư của đôi lứa như lời của một làn điệu liền anh Phú Hiệp thể hiện cho chúng tôi nghe: Bây giờ còn sớm người ơi/ Xin người nghỉ lại mà chơi mai về - Bây giờ chia rẽ đôi nơi/ Kẻ về người ở như khơi mạch sầu/Ruột tằm chín khúc quặn đau... Từng lời, từng câu hát cứ văng vẳng thánh thót, nghe sao mà sâu lắng, thiết tha!

Nghệ nhân Phú Hiệp chia sẻ: "Câu hát mà chúng tôi khi cất lên không phải là "trót lưỡi đầu môi" mà là sự trải lòng mình. Quan họ Thổ Hà phải chơi, phải hát sao cho thể hiện được tấm chân tình, hiếu khách và tâm tình của người hát. Thế mới có câu: Xưa kia nam nữ trẻ già/ Ai mà ca được ắt là hiển vinh/ Ngẫm xem các giọng cho tinh/ Ai mà ca được hiển vinh muôn đời.

HỒNG MINH

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.