Văn hóa truyền thống các dân tộc rất ít người đã và đang biến mất là một thực tế. Dù đã có nhiều giải pháp được các cấp, các ngành, từ Trung ương đến địa phương triển khai nhưng làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn văn hóa truyền thống các dân tộc ít người vẫn còn là bài toán nan giải.
Trong cuốn sách “Văn hóa người Pầu Y” (Bố Y), nhà nghiên cứu Ngũ Khởi Phượng ở thôn Nậm Lương, xã Quyết Thắng, huyện Quản Bạ (Hà Giang) cho biết, đám cưới truyền thống của người Bố Y thường được tiến hành qua nhiều bước, như: Lễ ăn hỏi, lễ báo ngày cưới, lễ dẫn cưới và lễ cưới chính thức.
Một thời gian dài, thổ cẩm của làng Plei Thông A, thị trấn Nhơn Hòa (Chư Pưh, Gia Lai) dường như chìm vào quên lãng. Thế nhưng, nhờ những bàn tay tài hoa ngày ngày âm thầm đánh thức khung cửi, nghề dệt truyền thống của người Ba Na trên mảnh đất này đã hồi sinh trở lại.
Bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc rất ít người đang mai một hoặc bị biến dạng nghiêm trọng, dễ nhận thấy nhất là những giá trị văn hóa vật thể. Đó là cấu trúc làng bản, là nhà ở, là những công trình văn hóa gắn liền với đời sống của đồng bào….
Với các dân tộc Tày, Nùng, Thái,… hát Then tồn tại như một phần không thể thiếu trong hầu hết các nghi lễ liên quan đến vòng đời; như một phương tiện để chuyển tải ước nguyện về sự bình an, hạnh phúc cho con người và cộng đồng. Trong thời đại công nghệ số, hát Then vẫn được bảo tồn các giá trị vốn có và đang được các thế hệ nối tiếp nhau đưa hát Then bay xa.
Tại các bản làng người Thái ở huyện miền núi Quỳ Hợp (Nghệ An), chị em phụ nữ biết dệt vải thổ cẩm và thêu thùa vẫn còn rất nhiều.
Mỗi dân tộc đều có tiếng nói riêng, nhưng hiện nay dân tộc La Ha ở Sơn La phải giao tiếp nhờ vào tiếng nói của các dân tộc khác.
Liên hoan Nghệ thuật hát Then-đàn Tính các dân tộc Tày, Nùng-Thái toàn quốc lần thứ VI tại Hà Giang hội tụ hơn 400 nghệ nhân, diễn viên của 14 tỉnh, thành trong cả nước về giới thiệu, trình diễn các nghi lễ, làn điệu, âm nhạc Then đặc sắc của từng dân tộc, từng vùng miền.
Cùng với nguy cơ mất hẳn tiếng mẹ đẻ, những giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc rất ít người đang bị xói mòn. Trong khi đó, công tác bảo tồn, dù đã được triển khai, nhưng do “lệch pha” nên tình trạng mai một bản sắc văn hóa của các dân tộc rất ít người đang trở nên báo động.
Nằm cách trung tâm Thủ đô Hà Nội 60km về phía Tây Bắc, Ba Vì là vùng đất địa linh, nhân kiệt, một vùng đất cổ, có truyền thống văn hoá lâu đời, độc đáo, đặc trưng bởi 3 dân tộc Kinh-Mường-Dao với những phong tục, tập quán, nét văn hoá riêng biệt.
Người Hà Nhì ở xã Thu Lũm, huyện Mường Tè (Lai Châu) quan niệm, thế giới thần linh rất quan trọng trong đời sống văn hóa tâm linh. Tất cả những sự vật, hiện tượng xung quanh đời sống đều được phong thần như: Thần Núi, thần Rừng, thần Bản, thần Sấm, thần Mưa, thần Nương... Nhưng vị thần ngự trị cao nhất, nhiều quyền lực nhất chính là Trời. Vì vậy, đồng bào có tục cúng trời để tạ ơn các thần đã ban phát cho bản làng trù phú, ấm no, mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi và cầu an lành trong năm tới.
Đến hẹn lại lên, không biết từ khi nào chợ tình Khâu Vai đã dần trở thành niềm mong mỏi, háo hức của biết bao đôi trai gái yêu nhau. Lễ hội chợ tình Khâu Vai năm 2018 với chủ đề “Ru tình Khâu Vai” diễn ra trong 02 ngày 11-12/5 vừa qua (tức ngày 26-27/3 âm lịch) tại xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc (Hà Giang) đã thu hút hàng ngàn du khách đến thăm quan, tìm hiểu, khám phá nét đẹp văn hóa đặc sắc này. Đây là một trong những hoạt động trong khuôn khổ Liên hoan Nghệ thuật hát Then-đàn Tính các dân tộc Tày-Nùng-Thái toàn quốc lần thứ VI năm 2018, tổ chức tại tỉnh Hà Giang.
Trung tuần tháng 5 dương lịch nhằm vào những ngày cuối tháng 8 và đầu tháng 9 Hồi lịch, đồng bào Chăm theo đạo Bà ni và đạo Islam ở tỉnh Ninh Thuận nhộn nhịp bước vào mùa lễ Ramưwan (Ramadan, tháng tịnh chay) năm 2018.
Trong 53 DTTS của nước ta, có những dân tộc rất ít người, như: Cờ Lao, Ơ Đu, Brâu, Rơ Măm, Pu Péo… Cùng với nỗ lực phát triển kinh tế-xã hội nói chung thì nhiều chính sách hỗ trợ đồng bào dân tộc rất ít người gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống cũng được triển khai. Tuy nhiên, không ít giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào đang đứng trước nguy cơ biến mất.
Về các làng Chăm tỉnh Ninh Thuận vào những ngày trung tuần tháng Năm, khắp nơi đang tưng bừng phấn khởi mừng đón Ramưwan năm 2018.
Di sản văn hóa Then của các dân tộc Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam từ bao đời nay là một loại hình tín ngưỡng tâm linh dân gian đặc sắc, do nhân dân lao động sáng tạo, gắn liền với cuộc sống hằng ngày.
Ngày 12/4/2018, Công viên địa chất Non nước Cao Bằng đã được tổ chức UNESCO chính thức công nhận là công viên địa chất toàn cầu.
Là người nắm giữ di sản hát then cổ, trong suốt 30 năm qua, nghệ nhân Nông Thị Lìm, dân tộc Tày ở thị trấn Cao Lộc, huyện Cao Lộc (Lạng Sơn) đã kiên nhẫn học hỏi và khổ luyện để hát được tất cả các bài hát nghi lễ theo lối truyền khẩu và thông thạo quy trình làm các lễ cúng vòng đời của người Tày.
Được phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú” (NNƯT), đó là niềm vinh dự, tự hào cũng là sự động viên to lớn về mặt tinh thần đối với những người nắm giữ hồn cốt dân gian, những “báu vật sống” của buôn làng.
Hội Cầu an là lễ hội cúng thần của người Dao Thanh Y ở xã Bằng Cả, huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh. Lễ hội được tổ chức 4 lần trong năm, gồm 13 nghi thức chủ yếu được thể hiện bằng những màn múa võ truyền thống. Mỗi nghi lễ lại là một màn múa mang ý nghĩa khác nhau.
