Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghệ nhân Lò Văn Thắng vì sự trường tồn của chữ Thái

PV - 10:11, 16/04/2019

Gần chục năm nay, dù cuộc sống còn nhiều khó khăn, nhưng nghệ nhân Lò Văn Thắng, bản Nà Bó 1, xã Mường Sang, Mộc Châu (Sơn La) vẫn miệt mài dạy chữ Thái miễn phí cho bà con trong vùng với mong muốn chữ viết truyền thống mãi được lưu truyền.

“Tôi sợ chữ viết của người Thái bị lãng quên”

Những năm gần đây, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các bản đồng bào Thái như Nà Bó 1, Là Ngà… nghèo khó năm xưa đã thay da đổi thịt. Thế nhưng, đi cùng sự thay đổi tích cực ấy, một sự thật không thể phủ nhận, đó là nhiều giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào đang có nguy cơ mai một dần. Nghệ nhân Lò Văn Thắng bảo, công nghệ gõ cửa, nhà ai cũng có ti vi, điện thoại. Lớp trẻ lo học tiếng Anh, thích nghe nhạc nước ngoài, dùng mạng xã hội,… nhưng lại quên đi tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình.

Lớp học tiếng Thái miễn phí của nghệ nhân Lò Văn Thắng. Lớp học tiếng Thái miễn phí của nghệ nhân Lò Văn Thắng.

“Không được mù chữ, phải giữ cái gốc của dân tộc mình”- Đây chính là lý do những lớp học dạy chữ Thái miễn phí của “thầy giáo” Thắng được mở ra. Lớp học đơn sơ với 12 người già trong khoảng sân trước nhà bác Bí thư bản Nà Bó 1, năm 2010 là khóa học đầu tiên do thầy Thắng đứng lớp, đánh dấu chặng đường bảo vệ chữ viết của người Thái của ông. Qua tìm hiểu, ông nhận ra tiếng Thái ngày càng ít được sử dụng. Lớp trung niên, người cao tuổi chỉ biết nói không biết viết, vì vậy ông Thắng đã mày mò, nghiên cứu, tìm đến những người am hiểu về ngôn ngữ Thái nhờ hỗ trợ để biên soạn giáo trình tiếng Thái chuẩn dùng dạy học.

Cứ thế sau 9 năm, từ lớp học đơn sơ ban đầu nhờ trong sân nhà Bí thư bản, nay lớp học đã được chuyển đến Nhà văn hóa cộng đồng để tiện bà con theo học. Trang thiết bị, đồ dùng học tập được bà con đóng góp kinh phí để mua nên lớp học giờ đã đầy đủ điều kiện cơ sở vật chất. Bà Lường Thị Thay, một trong số 12 học sinh đầu tiên của lớp học thật thà chia sẻ, biết nói mà không biết viết chữ dân tộc Thái thì chẳng khác nào mù chữ. “Thầy Thắng đã bỏ công sức, thời gian không tính toán, sẵn lòng dạy miễn phí chữ Thái cho bà con. Là người Thái mình cũng phải có trách nhiệm học và bảo tồn được chữ viết, tiếng nói dân tộc mình chứ”.

Điều phấn khởi, những người lớn, sau khi hiểu được giá trị của chữ viết đã vận động con em mình đi học. Từ lớp học ban đầu chỉ có người già, trung niên, đến nay trong những lớp học chữ Thái của thầy Thắng, đã có nhiều em học sinh nhỏ tuổi tham gia. Để khuyến khích các em theo học, thầy Thắng còn tích cóp toàn bộ tiền tài trợ mua sách cho các em học sinh.

Ước mơ của nghệ nhân

Nghệ nhân Lò Văn Thắng bảo, “đây không chỉ đơn giản là chuyện con chữ”. Từ xưa đến nay, tiếng nói chỉ có hiệu quả trong một phạm vi nhất định. Ví như thói quen truyền miệng đã khiến cho nhiều truyền thuyết, truyện cổ hay ca dao dân tộc bị tam sao thất bản. Từ đó, những giá trị văn hóa, lịch sử của người Thái sẽ không được lưu truyền nguyên vẹn, có nguy cơ bị mai một dần. Cách duy nhất bảo tồn là mọi người phải đọc thông viết thạo, vì như vậy, những nét văn hóa, kiến thức, kinh nghiệm sẽ được ngôn ngữ văn tự lưu giữ lại chính xác, lâu dài.

Từ lớp học ở bản Nà Bó 1 của thầy Thắng, phong trào học chữ Thái đã lan tỏa ra các bản lân cận như Nà Bó 2, Là Ngà, bản Vặt... thu hút hàng trăm lượt người theo học để biết đọc và viết chữ Thái thành thạo. Qua những lớp học, các hoạt động giao lưu văn hóa, sinh hoạt cộng đồng giữa các thôn bản ngày càng gắn bó hơn. Cứ thế, ngọn lửa tự hào về văn hóa người Thái đã được nhóm lên trong lòng mọi người.

Bà Lường Thị Thay, sau khi thành thạo viết chữ đã tình nguyện tham gia truyền dạy lại chữ Thái cho lớp trẻ. Học sinh đến học cũng đủ lứa tuổi từ già đến trẻ. Mỗi tuần 1 buổi vào tối thứ Bảy, dịp hè thì tăng lên 2 buổi.

Được biết, chính quyền xã, huyện Mộc Châu đánh giá rất cao hiệu quả của những lớp học miễn phí của thầy Thắng. Huyện cũng đã có chủ trương hỗ trợ các mô hình lớp học, khuyến khích nghệ nhân Lò Văn Thắng tiếp tục nhân rộng mô hình này tới các địa bàn khác trên toàn huyện.

Ông chia sẻ, đó là việc mình cần làm bởi có lẽ ông đã mắc nợ với thứ tiếng của dân tộc mình, chừng nào còn sống, ông sẽ dốc hết sức để bảo vệ con chữ ấy cho đồng bào. Điều mà Nghệ nhân Lò Văn Thắng đang ước mơ tiếng Thái được đưa vào môi trường giáo dục như một môn học để tăng tính ứng dụng của ngôn ngữ.

Tháng 3/2019, tin vui không chỉ đến với ông Lò Văn Thắng mà còn với bà con ở nhiều bản làng ở Mộc Châu, khi ông chính thức được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú” vì đã có đóng góp cho tiếng nói, chữ viết, tập quán xã hội và tín ngưỡng của dân tộc Thái.

HỒNG PHÚC

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.