Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Quẩy tấu trong cuộc sống của người Mông

Văn Hoa - 18:12, 15/09/2021

Trong nhịp sống hiện đại, chiếc quẩy tấu vẫn giữ một vai trò không thể thay thế, là “vật bất ly thân”, là người bạn gần gũi trong đời sống đồng bào Mông nơi vùng cao núi đá, cho dù đã xuất hiện những công cụ mới, phương tiện mới...

Ra mắt tổ liên kết dùng quẩy tấu đi chợ để bảo vệ môi trường tại Hà Giang
Ra mắt tổ liên kết dùng quẩy tấu đi chợ để bảo vệ môi trường tại Hà Giang

Vật dụng đa năng

Tôi có dịp quay trở về Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang) sau nhiều năm xa cách, cuộc sống của người dân nơi đây đã có nhiều đổi khác. Những con đường đã được mở rộng hơn, nhiều ngôi nhà khang trang hơn, xuất hiện nhiều ô tô và xe máy hơn. Nhưng chiếc quẩy tấu trên lưng mỗi người Mông, vẫn là hình ảnh quen thuộc, dù cuộc sống có nhiều đổi thay.

Với địa hình hiểm trở, những dốc cao, vực thẳm, gập gềnh đá tai mèo, khó khăn trong việc đi lại, nên người Mông đã sáng tạo ra chiếc quẩy tấu. Chiếc quẩy tấu gọn gàng như chiếc balo đặt lên lưng, là vật hữu dụng nhất, thuận tiện cho việc mang, vác, có thể di chuyển trên mọi địa hình, khi đi nương hay xuống chợ.

Tùy theo nhu cầu sử dụng, mà người ta đan quẩy tấu to hay nhỏ. Người Mông coi chiếc quẩy tấu là phương tiện đa năng, hầu hết mọi thứ mang vác đều được đựng trong quẩy tấu. Khi lên nương dùng để đựng cuốc, đựng dao; khi về đựng thêm rau, củ, quả; hay có thể mang nông sản xuống chợ và để đựng những vật dụng cần thiết mua từ chợ về.

Với người Mông, quẩy tấu đồng hành từ lúc sinh ra đến khi trưởng thành. Các em nhỏ thường được mẹ đặt lên quẩy tấu địu trên lưng, theo mẹ đi làm nương hay đi chợ; khi đeo trên lưng, chiếc quẩy tấu thể hiện sự đảm đang, vun vén của người phụ nữ. Cứ như vậy, quẩy tấu gần gũi, không thể tách rời trong cuộc sống đồng bào Mông từ đời này qua đời khác.

Người Mông cho rằng, khi đeo quẩy tấu trên lưng, họ cảm thấy tự tin giữa thiên nhiên núi rừng hùng vĩ. Quẩy tấu còn được coi như là một đồ trang sức, góp phần làm nên vẻ đẹp khỏe khoắn, nết na của phụ nữ người Mông.

Chính vì thế, những ngày tết truyền thống, chiếc quẩy tấu cùng một số vật dụng quen thuộc quan trọng khác của người Mông, như: Cuốc, dao, được đặt ở vị trí trung tâm bàn thờ để thắp hương cúng vái tổ tiên.

Đặc biệt, trong gia đình có người khuất, người ta sẽ cho người mất ngồi trên quẩy tấu để vệ sinh và mặc quần áo. Chiếc quẩy tấu đó vẫn dùng, người Mông coi nó là một vật may mắn, là lộc của người mất để lại.

Nhịp sống hiện đại, chiếc quẩy tấu bằng chất liệu nhựa thay thế nhưng vẫn gần gũi, không thể tách rời trong cuộc sống đồng bào Mông
Nhịp sống hiện đại, chiếc quẩy tấu bằng chất liệu nhựa thay thế nhưng vẫn gần gũi, không thể tách rời trong cuộc sống đồng bào Mông

Quẩy tấu trong thời hiện đại 

Đến nay, khi cuộc sống đã khá lên, nhiều gia đình đã sắm được xe máy, những chiếc quẩy tấu bằng nhựa với giá thành rẻ hơn, nhiều màu sắc hơn cũng được người dân ưa chuộng, nhiều người không còn đan quẩy tấu nữa. Một phần nguyên nhân cũng do cây trúc vàng ngày càng khan hiếm.

Thế nhưng không vì thế mà chiếc quẩy tấu mất đi giá trị ngàn đời của nó. Theo anh Sùng Mí Tính, dân tộc Mông, thôn Ngài Lầu, xã Pải Lủng, huyện Mèo Vạc, quẩy tấu đan bằng tre trúc có độ bền cao, có thể gùi những đồ nặng mà không sợ bị hỏng, tuy nhiên không giữ được màu như ban đầu và hay bị gỉ tre sắc ngọn đâm vào tay, nhất là khi địu trẻ em nhỏ. Còn quẩy tấu bằng nhựa đa dạng màu sắc đẹp mắt, tuy nhiên độ bền không cao, dễ bị vỡ.

Theo anh Tính, dù làm bằng những vật liệu khác nhau, song chiếc quẩy tấu vẫn là vật dụng cần thiết đối với cuộc sống người Mông. Ngoài quẩy tấu, tùy vào công việc, người Mông có thể dùng bao tải hoặc dây buộc, song quẩy tấu vẫn là vật dụng dễ sử dụng và hữu ích nhất. Và ngay cả khi đi chợ, ngồi trên xe máy, người ta vẫn thích gùi quẩy tấu ở đằng sau, vừa gọn gàng, vừa thuận tiện.

Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, nhiều người Mông đã biết dành những khoảng đất để trồng tre trúc đan quẩy tấu. Nhiều hộ gia đình, hợp tác xã đã biết phát huy nghề đan quẩy tấu truyền thống, để tạo ra những sản phẩm mang tính hàng hóa bán ra thị trường, vừa phục vụ nhu cầu của người dân địa phương, vừa tạo thành những sản phẩm du lịch, mang lại thu nhập kinh tế cho gia đình.

Ngoài ra, quẩy tấu đan tre trúc còn góp phần bảo vệ môi trường, hạn chế việc dùng rác thải nhựa và túi nylon. Hiện nay, Hà Giang đang có phong trào dùng quẩy tấu đi chợ, thu hút được sự quan tâm tham gia, hưởng ứng của nhiều chị em phụ nữ.

Có thể nói rằng, chiếc quẩy tấu tạo nên vẻ đẹp không thể pha trộn của đồng bào dân tộc Mông nơi vùng cao núi đá. Dù cuộc sống có nhiều thay đổi, nhưng quẩy tấu vẫn là vật dụng gần gũi, tiện dụng, gắn liền với đời sống đồng bào Mông.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.