Phóng sự

Nói tới chuyện giãn cách, quê tôi không phải thực hiện Chỉ thị 15, 16 lần đầu; nhưng lần này đương nhiên vất vả gian nan, nguy hiểm hơn gấp bội phần, bởi không còn “tập trận” suông như khi chưa có F0, mà thực sự đang “đánh trận”…

Có người phất lên trông thấy từ nghề buôn. Cũng có người gặp phải tai ương và muôn vàn khó khăn đè lên vai. Thế nhưng vì cuộc mưu sinh, lúc nào họ cũng mang trong mình một nỗi lo lắng trên chặng đường ngược xuôi buôn bán.

So với hơn chục năm trước đây, giờ cuộc sống của người Nùng ở Khăm Kheo đã tiến bộ vượt bậc rồi. Có một nét văn hóa, mà người Nùng Khăm Kheo tự hào lắm, là bà con vẫn tự tay trồng lấy cây chàm, tự mua vải về nhuộm để may lấy chiếc áo, chiếc váy, chiếc khăn cho mình.

Làng An Xá bên dòng Kiến Giang yên ả, từng thấm đượm bao kỉ niệm ấu thơ của Đại tướng Võ Nguyên Giáp với quê nhà Lệ Thủy. Những con sóng bạc đầu nơi đảo Yến - Vũng Chùa như vỗ về tướng Giáp, ru mãi giấc ngủ ngàn năm. Từ An Xá đến Vũng Chùa đã là một vòng non nước Quảng Bình, đưa ta qua bao miền kí ức về một vị tướng huyền thoại của dân tộc.

Chỉ chưa đầy 1.000 đồng/kg muối, người làm muối ở Bình Định lắt lay với nghiệp bao đời. Trên những đồng muối trắng, mồ hôi của diêm dân hòa lẫn với những giọt nước mắt nhỏ xuống đồng nước. Nước mắt và nước muối - nước nào cũng đắng chát.

Lẽ ra, tuổi thơ của các em sẽ rất hồn nhiên; sẽ hớn hở được cắp sách đến trường… Nhưng không, tuổi thơ của những đứa trẻ ở nhiều bản làng vùng cao đang bị “đánh cắp”; chưa kịp lớn, các em đã phải theo cha mẹ lên nương, lên rẫy, vào rừng kiếm sống; chưa kịp trưởng thành thì đã là lao động chính trong nhà, rồi vội vàng lấy vợ, lấy chồng…

Nahria Ya Duck, người một thời được mệnh danh là “con hùm xám” trong lực lượng Fulro khi giữ chức “Đệ nhất Phó Thủ tướng”. Theo tiếng gọi chính nghĩa, ông trở về với đồng bào, quê hương và trở thành một cán bộ đầy nhiệt huyết của Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (MTTQVN) tỉnh Lâm Đồng với vai trò Phó Chủ tịch, đồng thời là Ủy viên Trung ương MTTQVN, đại biểu Quốc hội. Từ ngày nghỉ hưu, ông về lại buôn làng quê nhà Ka Đô (Đơn Dương, Lâm Đồng) sống giữa tình thân của bà con đồng tộc. Về thăm Nahria Ya Duck trong một ngày tháng sáu, chúng tôi ghi lại câu chuyện và những tâm sự chân thành từ cuộc đời đầy sóng gió của ông - nhân chứng của một thời…

Thời điểm này đang là mùa ươi, loại quả đặc biệt dùng để làm thuốc và làm nước giải khát rất tốt. Bởi thế, giá mỗi kg ươi cao xấp xỉ 200 ngàn đồng khiến hàng ngàn người dân đổ về những cánh rừng thuộc các tỉnh, Quảng Nam, Quảng Ngãi... để săn ươi kiếm lời.

“Em đã bao giờ nghe đến thác Bring chưa? Đây là một trong những thác nước hùng vĩ và hoang sơ trên địa bàn huyện Kon Rẫy, gần như chưa có sự tác động bởi con người. Nếu có dịp, em hãy tự mình trải nghiệm xem sao, chị nghĩ địa điểm này sẽ không làm em thất vọng đâu”. Lời giới thiệu ngắn gọn của một đồng nghiệp trong chuyến tác nghiệp đã khơi dậy sự tò mò, tính hiếu kỳ và tôi có chuyến trải nghiệm với thác Bring.

Dòng sông Kiến Giang đẹp, thơ mộng, yên ả chảy giữa vùng quê Lệ Thủy trù phú, nổi tiếng lúa vàng trĩu hạt. Kiến Giang còn là nơi đưa “Cậu Võ” ở làng An Xá ra giúp nước nhà, trở thành một vị tướng tài ba lỗi lạc không chỉ của dân tộc mà nổi tiếng khắp năm châu.

Trên đường, tôi đã nung nấu bao tiêu đề cho bài báo của mình - về những nhà giáo tham gia chống dịch. Nhưng rồi, giữa nắng hè rát bỏng, chứng kiến những sẻ chia lặng thầm của họ với lực lượng trên tuyến đầu chống dịch, tôi lại mường tượng đến hình ảnh xưa cũ về những nhà giáo xếp "bút nghiên" ra trận. Hôm nay, họ cũng ra trận đẩy lùi, ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh Covid-19.

Cù Lao Xanh là xã đảo Nhơn Châu (thuộcTP. Quy Nhơn, Bình Định) từng là nơi khó khăn khiến nhiều người trẻ đã rời bỏ đảo vào đất liền tìm cách mưu sinh, chỉ còn người già và trẻ em kiên trì bám trụ lại. Nhưng bây giờ, khi điện đã về, kéo theo du lịch phát triển thì Cù lao Xanh đã hồi sinh mạnh mẽ.

Nhiều năm qua, đội ngũ y bác sĩ, nhân viên y tế đang công tác tại Khoa điều trị phong Ea Na, thuộc Trung tâm Da liễu Đắk Lắk, luôn tận tâm với bệnh nhân phong không chỉ bằng lương tâm, trách nhiệm người thầy thuốc, mà còn làm điểm tựa tinh thần giúp bệnh nhân phong tìm lại niềm vui, niềm hạnh phúc trong cuộc sống.

Hơn một năm dịch bệnh Covid-19 hoành hành, cũng chừng ấy thời gian, những người làm báo căng mình trên “trận tuyến” mới - giữa bao hiểm nguy, rủi ro có thể đến vì dịch bệnh. Nhưng đã chưa một nhà báo, phóng viên nào chùn bước khi nhận lệnh lao vào “tâm dịch”, để phản ánh nỗ lực của các y bác sỹ cũng như của cả hệ thống chính trị… qua đó đem lại sự tin tưởng cho Nhân nhân, tạo sự đồng thuận, cùng Chính phủ ngăn chặn dịch bệnh. Viết báo giữa mùa dịch là khoảng thời gian không thể nào quên của những người cầm bút.

Họ là những già làng, những nghệ nhân, những “đại thụ” thông thái, hay là những bạn trẻ tôi quen trong những lần điền dã. Họ đã dành cho tôi những câu chuyện thú vị, những ý niệm về rừng già, về văn hóa tộc người và hơn hết là dòng xúc cảm trong lành của sơn nguyên bao la. Và, đã từ lâu rồi, tôi coi họ như những người thân đang sống cuộc sống hồn nhiên giữa đại ngàn…

Mùa nắng đã trở thành nỗi ám ảnh không chỉ đối với người dân vùng cao mà ngay cả khu vực đồng bằng, thậm chí vùng ven biển khi mà tình trạng thiếu nước diễn ra rất khắc nghiệt.