Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Mường Lống - Đất và người

Thanh Hải - 11:57, 26/05/2023

Hơn 50 km đường rừng đèo dốc từ trung tâm huyện Kỳ Sơn (Nghệ An) vào Mường Lống đã từng khiến cánh tài xế ngán ngẩm. Chúng tôi cũng vậy. Nhưng khí hậu mát lành, cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, đặc biệt là câu chuyện về những người Mông vượt khó, vượt khổ đeo đuổi con chữ với ước mơ thoát nghèo cứ thế cuốn hút chúng tôi. Vậy là đi…

Mường Lống ẩn dấu trong mình bao câu chuyện về đất và người
Mường Lống ẩn dấu trong mình bao câu chuyện về đất và người

Bản anh hùng ca dưới lớp sương mờ

Nằm ở độ cao 1.500 m so với mực nước biển, thung lũng Mường Lống (Kỳ Sơn) được ví như “cổng trời” xứ Nghệ. Cách đây chừng vài chục năm về trước, nhắc tới địa danh Mường Lống, nào có ai đủ can đảm để đi. Thời ấy, người vào Mường Lống chỉ là anh bộ đội, là chị giáo viên đi nghĩa vụ hay dăm thì mười họa có cán bộ huyện vào làm việc với xã, thôn bản. Đường vào Mường Lống loanh quanh, cua gấp khuỷu tay như tất cả con đường miền núi phía Bắc. Sự xa ngái và khó khăn về cung đường phải chăng đã làm cho Mường Lống trở thành vùng đất nghèo bậc nhất xứ Nghệ?!

Chủ tịch UBND xã Mường Lống Và Chá Xà tâm sự: Do điều kiện tự nhiên mang tính đặc thù của vùng biên viễn, phần lớn bà con lâu nay chỉ trông đợi vào vài thửa ruộng, vật nuôi. Thành ra, cuộc sống vì thế mà gian truân, khó khăn lắm.

Cũng chính lời ông Xà, được Đảng, Nhà nước luôn quan tâm, tạo mọi điều kiện, hỗ trợ, nhất là từ khi đường vào trung tâm xã, bản được đầu tư, mở rộng, thì Mường Lống dần khởi sắc hơn về kinh tế. Dẫu thế, Mường Lống hiện vẫn đang là xã thuộc diện khó khăn của huyện miền núi Kỳ Sơn với khoảng 50% dân số thuộc diện nghèo.

Nhưng, Mường Lống không chỉ có vậy. Vùng đất cực Tây xứ Nghệ còn ẩn sâu dưới lớp sương mờ là biết bao câu chuyện chất chứa nỗi đau và cả bản anh hùng ca bất tử mà chỉ có những con người nơi đây mới hiểu...

Ấy là đêm 24/6/1964, một trận tàn sát kinh hoàng của phỉ Châu Phà (vua trời) đã cướp đi sinh mạng của 21 công nhân đang làm việc tại Trại dược liệu Mường Lống thuộc Ty Lâm nghiệp Nghệ An.

Cũng trong đêm ấy, không chỉ Trại dược mà tất cả các cơ quan đóng ở Mường Lống đều bị phỉ tấn công và đều có người thương vong. Biết tin Mường Lống bị phỉ tấn công, Bộ đội, Công an Nhân dân vũ trang từ các đồn và ở thị trấn Mường Xén ngay lập tức vào yểm trợ. Do chỉ có duy nhất một con đường độc đạo dẫn vào Mường Lống nên các cuộc giao tranh giữa Bộ đội, Công an Nhân dân vũ trang Nghệ An với các toán phỉ diễn ra rất ác liệt.

Mường Lống còn là quê hương của Anh hùng, liệt sĩ Và Bá Giải. Anh Giải sinh năm 1975, là con trai thứ 2 trong gia đình ông Và Phái Tểnh - nguyên Bí thư Đảng ủy xã Mường Lống. Năm 1992, sau khi tốt nghiệp THPT, anh tình nguyện tham gia vào lực lượng Bộ đội Biên phòng. Ngày 26/7/2004, Trung úy Và Bá Giải khi đang làm nhiệm vụ trinh sát tuần tra địa bàn Đồn Biên phòng Tam Hợp quản lý (gồm 2 xã Tam Hợp và Tam Quang, huyện Tương Dương) đã bị một toán phỉ đang tìm cách xâm nhập biên giới bắn trả và hy sinh.

Mường Lống – đất và người 1
Đường vào Mường Lống với những khúc cua tay áo

Mường Lống ngày nay đã đổi khác hơn rất nhiều so với mấy chục năm trước. Những rẫy thuốc phiện đã bị phá bỏ, thay vào đó là mận, đào ngon nức tiếng, đẹp quanh năm. Ông Và Chá Xà - Chủ tịch UBND xã Mường Lống nói như reo: 13 bản thì bản nào đời sống cũng khấm khá hơn nhờ chăn nuôi bò, gà đen cho thu nhập cao. Hằng ngày, thương lái dưới xuôi đánh xe lên mua bò cứ nườm nượp. Mừng lắm!

Trên đất Trại dược liệu Mường Lống năm xưa, nay được Tập đoàn TH đầu tư hàng chục tỷ đồng trồng cây dược liệu. Trong căn nhà tình nghĩa của Anh hùng, liệt sĩ Và Bá Giải cũng luôn rộn tiếng cười con trẻ. Căn nhà đã trở thành địa chỉ đỏ để con em người Mông học tập noi gương.

Đất học nơi “cổng trời”

Những đói nghèo, lạc hậu, xa ngái… một thời, phải chăng là “cái cớ” để người Mông nơi Mường Lống trỗi dậy niềm tự tôn giống nòi mà học hành?

Theo những thống kê sơ bộ, nhiều người Mông ở Mường Lống học hành, đỗ đạt cao, đảm đương nhiều chức vụ ở tỉnh, huyện… và được ví như là vùng đất của sự học ở huyện rẻo cao Kỳ Sơn.

Hiện nay, ngoài cán bộ cấp phòng thuộc các sở, ngành cấp tỉnh, là Và Bá Của - Phó phòng Chính sách Ban Dân tộc, còn có bác sĩ Xồng Bá Dìa công tác tại Bệnh viện Hữu nghị đa khoa tỉnh.

Với Và Bá Của, hành trình đi học rồi vượt “cổng trời”… làm cán bộ tỉnh, có lúc tưởng như sự học của anh phải tạm gác lại. Nhưng rồi, ý nghĩ “làm sao để thoát nghèo, chỉ có học và học”… lại thôi thúc bước chân anh.

Mường Lống – đất và người 2
Học sinh Trường PTDT Bán trú Tiểu học Mường Lống 2 tại khu bán trú của nhà trường

Trong tiềm thức của Và Bá Của, hành trình đi tìm con chữ đầy gian nan như chính con đường vào bản Xám Xúm, vào đất Mường Lống quê hương của anh vậy. Anh Của kể: Tôi phải đi bộ những 2 ngày đường từ nhà mới ra được thị trấn Mường Xén để học cái chữ. Để tới trường, tôi phải đi bộ từ mờ sáng, đùm gạo và muối trắng mang theo. Tối ở đâu thì ngủ nhờ ở đó. Sáng mai lại đi tiếp và cũng cuối chiều mới ra đến trường.

Ở đất Mường Lống, những người Mông từng là cán bộ huyện, thì nhiều lắm. Là cụ Vừ Nhìa Vừ - nguyên Chủ tịch Ủy ban MTQT huyện; ông Lầu Nỏ Tu - nguyên Viện trưởng Viện Kiểm sát huyện; ông Hờ Pa Chù - nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy; ông Lầu Chồng Vừ - nguyên Phó bí thư Huyện ủy…

Với cán bộ đương nhiệm thì cũng không ít. Đó là các ông: Lỳ Bá Thái - Phó Bí thư Huyện ủy; Lầu Bá Thái - Phó phòng Nội vụ; Lầu Bá Tĩnh - Trưởng phòng Dân tộc; Lầu Bá Súa - Hiệu trưởng Trường THPT DTNT huyện; Lầu Bá Chò - Phó khoa Ngoại tổng hợp Bệnh viện huyện; Và Bá Hùa - Phó trưởng Công an huyện; Mùa Bá Bì - Đội trưởng Đội Cảnh sát Giao thông huyện…

Ông Lỳ Bá Thái - Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Kỳ Sơn - một người con của đất Mường Lống, cũng là tấm gương vượt khó về sự học. Chính ông Thái cũng là một trong những người Mông đầu tiên ở Kỳ Sơn có bằng đại học. Để đến trường, bắt đầu từ năm lớp 3, ông đã phải băng rừng đi bộ quãng đường 10 km. Khi lên cấp 2, quãng đường lên tới 60 km.

Mường Lống – đất và người 3
Chất lượng giáo dục ở Mường Lống nằm tốp đầu huyện Kỳ Sơn

Trong số 66 cán bộ, giáo viên 3 cấp học trên địa bàn xã Mường Lống, thì người Mông tại địa phương ấy chiếm hơn 30%. Thầy Đoàn Huy Quang lên công tác ở Kỳ Sơn từ năm 1993 và nay đang là chuyên viên Phòng Giáo dục huyện. 40 năm ở vùng đất khó, thầy Quang hiểu hơn ai hết vùng đất cực Tây xứ Nghệ này. 

Thầy Quang cho biết: Rất nhiều cán bộ, giáo viên là người Mông của xã Mường Lống đang công tác ở các trường khác trong toàn huyện. Còn chất lượng giáo dục ở Mường Lống, có truyền thống từ xưa. Riêng 3 năm trở lại nay, chất lượng giáo dục thuộc tốp đầu của huyện.

Xin được kết thúc bài viết bằng một câu chuyện, được cho là “bước đột phá” về sự học của người Mông ở Mường Lống. Tết của người Mông diễn ra chừng 1 tháng trước Tết Nguyên đán. Vậy là, vì ăn hai cái tết cùng một lúc, mất chừng 2 tháng, mà nhiều đứa trẻ người Mông ít đi học hoặc bỏ học sớm. Nhận thấy sự bất cập đó, năm 1994, khi đang là sinh viên năm nhất của Học viện Biên phòng, ông Lỳ Bá Thái đã gửi thư cho Tỉnh ủy, HĐND tỉnh Nghệ An kiến nghị sáp nhập Tết cổ truyền người Mông với Tết Nguyên đán.

Cùng thời điểm đó, huyện Kỳ Sơn cũng ra Nghị quyết để sáp nhập Tết cổ truyền người Mông vào tết Nguyên đán. Trong đó, xã Mường Lống là xã đầu tiên triển khai. Dù bị các cụ phê bình, có ý kiến trái chiều, vì do ông mà tết cổ truyền của dân tộc bị mất đi, khiến ông phải giải thích mãi, nhưng đó một “bước đột phá” lớn. Kể từ sau đó, số lượng con em người Mông đến trường mới tăng dần, trong đó có Mường Lống. Cho đến nay, ở Kỳ Sơn nói chung, Mường Lống nói riêng, người Mông có tỷ lệ tốt nghiệp đại học nhiều nhất trong các DTTS.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Chênh vênh Làng Thanh niên lập nghiệp

Chênh vênh Làng Thanh niên lập nghiệp

Gần 15 năm trước, dự án Làng Thanh niên lập nghiệp (TNLN) đã kêu gọi thu hút nhiều gia đình trẻ đến với vùng đất mới mang theo khát vọng lập nghiệp, vươn lên trong cuộc sống. Tuy nhiên, khác với kỳ vọng ban đầu, các hộ dân ở một số Làng TNLN đang lâm vào tình cảnh khó khăn, túng bấn, thiếu thốn mọi bề, trong đó có Làng thanh niên lập nghiệp A Lưới, Thừa Thiên Huế.
Tin nổi bật trang chủ
Người có uy tín ở Thanh Hóa - Lực lượng nòng cốt trong công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật đến với người dân

Người có uy tín ở Thanh Hóa - Lực lượng nòng cốt trong công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật đến với người dân

Công tác Dân tộc - Quỳnh Trâm - 21:32, 21/09/2023
Trong những năm qua, kinh tế - xã hội vùng DTTS, miền núi Thanh Hóa ngày một phát triển; an ninh - quốc phòng được đảm bảo, giữ vững. Có được kết quả đó là nhờ sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước; sự nỗ lực vượt khó vươn lên của đồng bào các dân tộc trên địa bàn và sự đóng góp tích cực của Người có uy tín trên các lĩnh vực.
Hỗ trợ thăm hỏi và giải quyết chế độ BHXH cho thân nhân người mất trong vụ cháy chung cư mini tại quận Thanh Xuân

Hỗ trợ thăm hỏi và giải quyết chế độ BHXH cho thân nhân người mất trong vụ cháy chung cư mini tại quận Thanh Xuân

Xã hội - Hồng Phúc - 21:19, 21/09/2023
BHXH Việt Nam thông tin về việc hỗ trợ thăm hỏi các gia đình người bị nạn và giải quyết chế độ BHXH cho thân nhân người mất trong vụ cháy chung cư mini tại quận Thanh Xuân.
Hậu Giang: Phát động triển khai xây dựng 1.400 căn nhà “Đại đoàn kết”

Hậu Giang: Phát động triển khai xây dựng 1.400 căn nhà “Đại đoàn kết”

Xã hội - Như Tâm - 20:38, 21/09/2023
Nhân kỷ niệm 20 năm thành lập tỉnh Hậu Giang (01/01/2004 - 01/01/2024), tối 20/9, tại Trung tâm Kỹ thuật Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Hậu Giang, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ Việt Nam tỉnh Hậu Giang phát động triển khai xây dựng 1.400 căn nhà “Đại đoàn kết” cho người có công, hộ nghèo, hộ cận nghèo khó khăn về nhà ở trên địa bàn tỉnh.
Đắk Lắk: Huyện bất ngờ ra quyết định chuyển công tác, trường “trắng” giáo viên Tiếng Anh

Đắk Lắk: Huyện bất ngờ ra quyết định chuyển công tác, trường “trắng” giáo viên Tiếng Anh

Giáo dục - Hoàng Thùy - 20:35, 21/09/2023
Trước thềm năm học mới, UBND huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk bất ngờ có quyết định chuyển công tác giáo viên dạy môn Tiếng Anh, Trường Tiểu học Lê Lợi, xã Cuôr Nia. Điều đáng nói, việc luân chuyển trên nhà trường không hề hay biết, dẫn đến tình trạng trường “trắng” giáo viên dạy môn Tiếng Anh.
Hội đàm giữa Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Chủ tịch Quốc hội Bangladesh

Hội đàm giữa Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Chủ tịch Quốc hội Bangladesh

Thời sự - PV - 20:33, 21/09/2023
Ngay sau lễ đón chính thức được tổ chức trang trọng tại Nhà Quốc hội Bangladesh sáng nay, 21/9, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã tiến hành hội đàm với Chủ tịch Quốc hội Bangladesh Shirin Sharmin Chaudhury.
Tin trong ngày - 19/9/2023

Tin trong ngày - 19/9/2023

Bản tin hôm nay, ngày 19/9, có những thông tin đáng chú ý sau: Khai mạc Diễn đàn KT-XH Việt Nam năm 2023. Giúp phụ nữ vùng cao “Tiến về phía trước”. Nhiều hoạt động đặc sắc tại Festival văn hóa cồng chiêng tỉnh Gia Lai 2023. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Ban Dân tộc Bình Thuận: Tổ chức tuyên truyền về Chương trình MTQG 1719

Ban Dân tộc Bình Thuận: Tổ chức tuyên truyền về Chương trình MTQG 1719

Tin tức - L.Phương-L.Vũ - 20:31, 21/09/2023
Ngày 21/9, Ban Dân tộc tỉnh Bình Thuận đã tổ chức Hội nghị tuyên truyền các nội dung của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 – 2025 (Chương trình MTQG 1719) cho 40 đại biểu đại diện cho các hộ dân, là đồng bào dân tộc Gia Rai và Cơ Ho đang sinh sống tại thôn Dân Hiệp, xã Thuận Hòa, huyện Hàm Thuận Bắc.
Đắk Lắk: 8/18 tiêu chí về chuyển đổi số hoàn thành trước thời hạn

Đắk Lắk: 8/18 tiêu chí về chuyển đổi số hoàn thành trước thời hạn

Khoa học - Công nghệ - Lê Hường - 20:22, 21/09/2023
Ngày 21/9, UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức Hội nghị sơ kết các hoạt động Chuyển đổi số theo Quyết định số 3330/QĐ - UBND ngày 29/11/2021 của UBND tỉnh về việc ban hành Kế hoạch Chuyển đổi số tỉnh Đắk Lắk, xây dựng TP. Buôn Ma Thuột trở thành đô thị thông minh giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030. Hội nghị sơ kết là dịp để địa phương, các tổ chức, đơn vị chia sẻ thông tin, đề ra giải pháp hỗ trợ tỉnh triển khai Chuyển đổi số phù hợp, hiệu quả.
Việt Nam - Lào tiếp tục đạt nhiều thành tựu tốt đẹp trên các lĩnh vực hợp tác

Việt Nam - Lào tiếp tục đạt nhiều thành tựu tốt đẹp trên các lĩnh vực hợp tác

Thời sự - PV - 20:09, 21/09/2023
Chiều 21/9, tại Phủ Chủ tịch, trong buổi tiếp Đại sứ Lào tại Việt Nam Sengphet Houngboungnuang đến chào từ biệt kết thúc nhiệm kỳ, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng chúc mừng Đại sứ Sengphet Houngboungnuang đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, góp phần quan trọng thúc đẩy, vun đắp quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào.
Kiểm tra việc học ngoại ngữ và tiếng DTTS của cán bộ, chiến sĩ Biên phòng tỉnh Thừa Thiên Huế

Kiểm tra việc học ngoại ngữ và tiếng DTTS của cán bộ, chiến sĩ Biên phòng tỉnh Thừa Thiên Huế

Trang địa phương - Tào Đạt - 20:08, 21/09/2023
Ngày 21/9, Đoàn công tác của Cục Nhà trường, Bộ Tổng tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam do Thiếu tướng Mai Văn Hồng - Phó Cục trưởng Cục Nhà trường làm Trưởng đoàn đã kiểm tra kết quả đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ, khả năng sử dụng tiếng nước láng giềng và tiếng DTTS của cán bộ, nhân viên Đồn Biên phòng cửa khẩu Hồng Vân, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Thừa Thiên Huế.
Sơn La: Đồng bào La Ha xã Liệp Tè có Nhà văn hóa mới

Sơn La: Đồng bào La Ha xã Liệp Tè có Nhà văn hóa mới

Tin tức - Văn Hoa - Hải Đăng - 20:04, 21/09/2023
Chiều 21/9, Trung ương Hội Liên Hiệp Thanh niên (LHTN) Việt Nam, Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) phối hợp với Tỉnh đoàn và Hội LHTN Việt Nam tỉnh Sơn La tổ chức Lễ Khánh thành Nhà Văn hóa Cộng đồng dân tộc La Ha tại Bản Hiên, xã Liệp Tè, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La.