Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Người gìn giữ văn hóa dân tộc Co

Nguyễn Văn Sơn - 10:03, 29/06/2021

Trong chuyến công tác tại xã vùng cao Trà Kót, có dịp gặp gỡ già Trần Văn Trân, chúng tôi được nghe chuyện về già Trân người được cho là bao năm qua luôn sống trọn với niềm đam mê, nhiệt huyết và ước nguyện để gìn giữ và bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc Co.

Già Trần Văn Trân (người ngồi cầm micro) tại Lễ Cầu mưa và thả cá sông Tranh huyện Bắc Trà My (Quảng Nam) tháng 2/2019.
Già Trần Văn Trân (người ngồi cầm micro) tại Lễ Cầu mưa và thả cá sông Tranh huyện Bắc Trà My (Quảng Nam) tháng 2/2019.

Già Trân (80 tuổi), dân tộc Co ở thôn 1, xã Trà Kót, huyện Bắc Trà My (Quảng Nam) có dáng người cao, đôi mắt sáng, khuôn mặt đôn hậu. Già Trân kể, tuổi thơ của già sinh ra và lớn lên rồi gắn bó với núi rừng Trà My, nương rẫy, nay ngọn núi này, mai quả đồi khác theo tập quán du canh, du cư.

Già yêu những mùa lễ hội của làng trong tiếng cồng chiêng, yêu tiếng sáo ta lía, đàn vơró, vui vẻ bên ché rượu cần và những phong tục tập quán quen thuộc của dân tộc mình qua điệu múa kađấu và những làn điệu dân ca Co mộc mạc, trữ tình. Nên từ khi lên 10 tuổi, già đã được những người già trong làng truyền dạy cách làm dây Nài trâu (vơrá gấc ốpiêu). Đây là phần để lồng vào cổ con vật hiến sinh trâu, đến làm cây nêu (Gơr ố) và thực hiện nghi thức dựng cây nêu trong Lễ Cúng cầu mưa, Lễ Mừng được mùa, nghi thức cúng hiến sinh trâu, thường gọi là lễ ăn trâu huê, thực hiện nghi lễ Tết mùa... và nghệ thuật đấu chiêng, thấm dần vào máu thịt của già lúc nào không hay.

Lớn lên và nay ở tuổi “thất thập cổ lai hy”, với niềm say mê, tình yêu mãnh liệt với văn hóa dân tộc mình, già Trân là người tham gia rất nhiệt tình và nhanh nhẹn như con chim rừng trong các hoạt động văn hóa của cộng đồng. Được biết, mỗi khi các gia đình trong thôn có lễ hội, già Trân đi khắp các thôn giúp cho gia chủ thực hiện nghi lễ truyền thống.

Mỗi khi nhắc đến già Trân, cán bộ và người dân trong thôn 1 và cả xã Trà Kót đều thể hiện sự kính trọng, quý mến bởi già am hiểu tường tận các phong tục tập quán và những nét văn hóa độc đáo của người Co. Sự gần gũi, giản dị, chân thành của già Trân đã tạo thêm niềm tin, chỗ dựa vững chắc cho đồng bào dân tộc Co nơi đây. Già Trân thường xuyên tuyên truyền, vận động bà con, đặc biệt là thế hệ trẻ dân tộc Co phải biết yêu quý vốn văn hóa truyền thống của dân tộc, bảo tồn, lưu giữ và tiếp nối công tác truyền dạy cho thế hệ sau.

Đội văn nghệ của thôn 1 là một trong những đội tiêu biểu của xã Trà Kót, do già Trân làm tổ trưởng, thường xuyên được chọn đi tham gia biểu diễn trong ngày hội văn hóa các dân tộc miền núi của huyện, tỉnh và tại Làng Văn hóa các dân tộc Việt Nam tại Đồng Mô (Sơn Tây, Hà Nội). Dưới sự dẫn dắt của già Trân, Đội văn nghệ thôn 1 đã vinh dự nhận được Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vì đã có nhiều thành tích xuất sắc trong đợt biểu diễn tại Làng Văn hóa Đồng Mô nhân dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội.

Già Trần Văn Trân (mặc áo xanh đậm đứng chính giữa), cùng các nghệ nhân trong thôn 1 trang trí cho cây nêu.
Già Trần Văn Trân (mặc áo xanh đậm đứng chính giữa), cùng các nghệ nhân trong thôn 1 trang trí cho cây nêu.

Tại “Ngày hội trình diễn nghi thức dựng cây nêu, giao lưu văn hóa và du lịch các DTTS Việt Nam” trong Chương trình Festival Di sản Quảng Nam lần thứ VI năm 2017 tại huyện Tây Giang (Quảng Nam), chúng tôi cũng gặp già Trân đang hối hả cùng các nghệ nhân hoàn tất trang trí dựng cho cây nêu, đến thực hiện Lễ Cầu mưa và thả cá sông Tranh tháng 2/2019 tại lòng hồ Thủy điện sông Tranh 2, huyện Bắc Trà My... mới biết những cống hiến của già Trân đối với văn hóa dân tộc Co.

Hiện nay, văn hóa truyền thống của các DTTS ở xã Trà Kót, huyện Bắc Trà My đang bị mai một dần theo thời gian và sự ảnh hưởng ồ ạt từ các luồng văn hóa khác. Văn hóa truyền thống của dân tộc Co không còn mấy hấp dẫn với giới trẻ. Bên cạnh đó, số người biết sử dụng cồng chiêng hay đàn vơró, sáo ta lía, múa ka đấu hiện nay phần lớn đã lớn tuổi và còn lại rất ít. Do đó, nguy cơ mai văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Co là điều khiến già Trân không khỏi lo lắng.

Già Trần Văn Trân luôn trăn trở bây giờ cuộc sống hiện đại với nhiều điều mới mẻ, nên người Co rất dễ quên đi truyền thống của dân tộc mình. Bên cạnh đó, già Trân luôn nhắc nhở thế hệ trẻ dân tộc Co về tầm quan trọng văn hóa dân tộc, cũng như trách nhiệm của cộng đồng trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc mình.

Già Trân là biểu tượng tiêu biểu cho văn hóa truyền thống của cộng đồng dân tộc Co nơi đây. Quả thực, không có những người như già Trần Văn Trân thôn 1, xã Trà Kót thì những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Co để lại sẽ có nguy cơ bị thất truyền.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.