Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Độc đáo Tết Ngô của người Cống ở Nậm Khao

Hà Minh Hưng - 16:30, 02/08/2021

Tết Ngô còn có tên gọi khác là tết "Mùa mưa"- tết cổ truyền lớn nhất trong năm của đồng bào Cống ở Lai Châu. Hiện nay, người Cống ở Lai Châu có khoảng hơn 2000 người tập trung ở hai huyện Nậm Nhùn và Mường Tè. Tuy dân số không nhiều, nhưng đồng bào Cống vẫn giữ được những giá trị văn hóa riêng và Lễ hội Tết Ngô là một trong những nét văn hóa đặc sắc từ ngàn xưa còn lưu lại .

Sáng mùng một năm mới, các cháu về chúc Tết ông bà sẽ được tặng những giỏ quà lấy may.
Sáng mùng một năm mới, các cháu về chúc Tết ông bà sẽ được tặng những giỏ quà lấy may.

Cũng như bao gia đình đồng bào dân tộc Cống ở Xám Lắng, xã Nậm Khao, huyện Mường Tè, để chuẩn bị cho Tết Ngô năm nay, hai vợ chồng ông Chang Văn San đeo gùi vào rừng từ sớm để chọn những ống tre bánh tẻ xanh nhất mang về chẻ nan đan giỏ quà cho các cháu. Ông San phấn khởi: "Tết Ngô nhiều thủ tục lắm, nhưng tôi và vợ vui nhất là còn sức khỏe để làm ra những giỏ quà cho con cho cháu”.

Theo quan niệm của người Cống, năm mới người già sẽ phát lộc cho con trẻ là các thứ quà bánh dân gian, và món quà ấy nhất thiết phải đựng trong những giỏ tre được các cụ già đan. Theo tục lệ vào sáng mùng một đầu năm mới Tết Ngô cổ truyền của người Cống (tháng 6 âm lịch), các cháu đến nhà mừng tuổi ông bà, sau đó ông bà sẽ trao những giỏ quà cho các cháu.

Ông Lý Văn So (75 tuổi), bản Láng Phiếu cho biết:Tết Ngô được tổ chức sau khi bà con thu hoạch xong mùa màng. Theo cách tính của người Cống, thì Tết vào khoảng đầu tháng 6 âm lịch, khi mùa mưa về ấy là khi vụ ngô đã bắt đầu vào kỳ thu hoạch. Để đón Tết Ngô, người Cống thường phải chuẩn bị trước đó nửa năm như nuôi con lợn cho thật béo, cho con gà thật săn thịt và trồng cây ngô thật sai bắp để cuối năm trình báo thần linh tổ tiên".

Chỉ có người già mới được sắp lễ dâng cúng tổ tiên
Chỉ có người già mới được sắp lễ dâng cúng tổ tiên

Trước ngày Tết, gia đình sẽ có một buổi họp để phân công nhiệm vụ chuẩn bị cho cái Tết được trọn vẹn, chu đáo nhất theo đúng phong tục truyền thống. Trong mâm lễ dâng cúng không thể thiếu trên ban thờ của người Cống, đó là những món được chế biến từ ngô như bánh ngô, cơm ngô, ngô luộc, rượu ngô và những sản vật của núi rừng để dâng lên thần linh trên trời và tổ tiên cầu mong đấng thần linh phù hộ, độ trì cho con cháu năm tới có mùa màng bội thu, sức khỏe dồi dào, bản làng yên vui.

Bánh ngô được làm từ ngô nếp non tẽ hạt đem xay mịn, rồi trộn đều với mật ong. Sau đó dùng lá dong gói lại, đem đồ chín rồi chọn 4 chiếc tròn đẹp nhất thể hiện 4 mùa trong năm. Cơm ngô là ngô non nạo nhỏ trộn với gạo nếp, được gói trong lá dong thành những gói to đem đồ lên, khi cơm chín có mùi thơm của ngô nếp non quyện với hương thơm gạo nếp tỏa ra một mùi hương quyến rũ. Đây là những món ăn truyền thống được làm bằng ngô non sau khi thu hoạch nên nó mang ý nghĩa biết ơn sâu sắc đến thần linh, tổ tiên.

Trong mâm lễ Tết Ngô không thể thiếu thủ lợn, gà luộc, bánh ngô, rượu…
Trong mâm lễ Tết Ngô không thể thiếu thủ lợn, gà luộc, bánh ngô, rượu…

Ngoài ra, trong mâm lễ của người Cống còn phải có thịt lợn, gồm thủ, đuôi và chân thể hiện mong ước "đầu xuôi đuôi lọt". Riêng phần nội tạng của lợn sẽ luộc khoanh tròn đặt vào lá dong cạnh thủ lợn, điều này thể hiện lòng thành của con cháu với tổ tiên. Ngoài ra còn có thịt gà, nấm rừng, ngọn rau bí, cơm lam, cá suối nướng… Đặc biệt không thể thiếu 12 con cua đá tượng trưng cho 12 tháng trong năm.

Đồng bào người Cống ở Nậm Khao quan niệm, cua là con vật bảo vệ mùa màng. Khi hạt ngô được trồng xuống đất, mọc mầm, chuột và chim muông đến phá hoại, cua sẽ dùng càng đuổi những con vật phá hoại đi. Sau khi bắt cua dưới suối lên bà con làm sạch, tách đôi, moi hết thịt cua và nhồi bột ngô vào mình cua rồi lắp lại thành hình con cua đem đồ chín sau đó bày lên bàn thờ cùng các lễ vật khác. Theo như lời của già làng nơi đây thì mọi lễ vật khi dâng lên bàn thờ tổ tiên phải được làm chín, kiêng bày đồ tươi sống. Trong cuộc sống mới hiện đại, lễ vật dâng cúng trong Tết Ngô không bắt buộc phải đủ đầy, mâm lễ cúng tổ tiên có thể nhiều hay ít món, tuỳ vào điều kiện của mỗi gia đình.

Những giỏ quà sau khi dâng cúng, chủ nhà thường treo ở cửa sổ khi có con trẻ đến chơi sẽ tặng lấy may
Những giỏ quà sau khi dâng cúng, chủ nhà thường treo ở cửa sổ khi có con trẻ đến chơi sẽ tặng lấy may

Anh Chang Văn Tân, Trưởng bản Láng Phiếu cho biết: Theo tục lệ, hàng năm vào Tết “Mùa mưa”, cả bản dậy thật sớm, ai ai cũng nhanh chân ra suối tắm gội và lấy nước về dâng lên tổ tiên. Năm nay, thực hiện nghiêm chỉ đạo của huyện, của tỉnh về phòng chống Covid-19, bản bỏ qua tục lệ tắm suối, gội đầu. Tuy nhiên, Tết Ngô vẫn được tổ chức bình thường tại các gia đình, nhưng hạn chế tụ tập, chúc tụng đông người như mọi năm”.

Bước sang ngày đầu năm mới, sau khi dâng cúng tổ tiên thần linh xong, cả nhà sum vầy bên mâm cơm gia đình chúc nhau những điều tốt đẹp nhất. Trong những ngày Tết, thực hiện quy định của bản, mọi người đến thăm nhà nhau, chúc nhau lời chức tốt đẹp, nhưng phải bảo đảm an toàn, đúng với khuyến cáo “5K” của Bộ Y tế về phòng chống dịch Covid -19.

Vũ điệu múa của người Cống Lai Châu chụp trước ngày bùng phát đợt dịch thứ tư (Ảnh Tấn Vịnh)
Vũ điệu múa của người Cống Lai Châu chụp trước ngày bùng phát đợt dịch thứ tư (Ảnh Tấn Vịnh)

Tết Ngô gắn liền với những sinh hoạt văn hóa tộc người, mang tính cộng đồng cao, là một kho tàng văn hóa dân gian với nhiều loại hình nghệ thuật, xứng đáng được quan tâm đầu tư, bảo tồn và phát huy góp phần vào việc xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.