Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đánh thức giá trị nhà sàn của dân tộc Mường ở Lập Thắng

Quỳnh Trâm - 18:29, 27/12/2021

Nhà sàn là kiến trúc nhà ở mang bản sắc văn hóa đặc trưng của đồng bào Thái, Mường ở Thanh Hóa. Những năm gần đây, chủ trương gìn giữ những nếp nhà sàn truyền thống gắn với làm du lịch cộng đồng của chính quyền, đang được nhiều hộ đồng bào Mường ở huyện Ngọc Lặc (Thanh Hóa) hưởng ứng thực hiện.

Nhiều nhà sàn ở thôn Lập Thắng, xã Thạch Lập, huyện Ngọc Lặc, có niên đại gần 100 năm
Thôn Lập Thắng, xã Thạch Lập, hội tụ đủ điều kiện để phát triển du lịch cộng đồng

Bảo tồn nếp sống, văn hóa đặc trưng

Tại huyện Ngọc Lặc, người Mường chiếm hơn 70% dân số. Với sự tồn tại và phát triển từ lâu đời trên vùng đất này, cộng đồng người Mường đã gìn giữ và phát huy nhiều giá trị văn hóa đặc sắc. Đặc biệt, đồng bào Mường coi trọng nhà sàn, bởi nó chứa đựng cả một không gian văn hóa tín ngưỡng và tâm linh của dân tộc.

Các cụ cao niên trong làng Lập Thắng, xã Thạch Lập kể, xưa kia, khi rừng núi còn hoang vu, muông thú còn nhiều. Để sống an toàn tránh bị thú dữ đe dọa, người Mường đã nghĩ ra cách dựng nhà sàn.Tầng trên để gia chủ ở, dưới sàn dành cho gia súc. Tuy nhiên, ngày nay, để bảo đảm vệ sinh môi trường, bà con không còn nuôi gia súc dưới gầm sàn nữa, mà tận dụng làm nơi sinh hoạt của gia đình, phù hợp với cuộc sống hiện đại.

Tùy điều kiện kinh tế của từng gia đình mà xây dựng nhà sàn to hay nhỏ. Thông thường mỗi nhà có 3 - 7 gian, có 2 cầu thang chính và phụ. Cầu thang chính để đón khách, còn cầu thang phụ chỉ dành cho người trong gia đình.

Ngôi nhà sàn của gia đình bà Phạm Thị Sáu (thôn Lập Thắng, xã Thạch Lập, huyện Ngọc Lặc) có tuổi đời gần 100 năm
Ngôi nhà sàn của gia đình bà Phạm Thị Sáu, thôn Lập Thắng, xã Thạch Lập có tuổi đời gần 100 năm

Theo rà soát, trên địa bàn huyện Ngọc Lặc có 1.465 nhà sàn, trong đó tập trung nhiều tại xã Thạch Lập, với 700 nhà sàn. Số còn lại phân bố quy mô nhỏ lẻ tại các cộng đồng dân cư người Mường trên địa bàn huyện.

Có dịp đến thăm xã Thạch Lập, huyện Ngọc Lặc (Thanh Hóa), nhiều người sẽ ngạc nhiên và thích thú với những bản làng người Mường. Đặc biệt, ở làng Lập Thắng, đồng bào giữ nguyên được những nếp nhà sàn truyền thống, nhưng vẫn đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của cuộc sống hiện đại. 

Như ngôi nhà sàn của gia đình chị Phạm Thị Sáu được thiết kế 2 gian, 2 chái, 2 cửa ra vào và 9 cửa sổ. Ngôi nhà lúc nào cũng tràn ngập ánh sáng, gần gũi với thiên nhiên.

Chị Sáu cho biết, chi phí để xây dựng một ngôi nhà sàn hiện nay không hề rẻ, thậm chí có thể cao hơn nhà xây thông thường. Tuy nhiên, vật liệu nhà sàn của vợ chồng chị Sáu đã được cha ông để lại nên không tốn kém nhiều.

“Chúng tôi thích ở nhà sàn, bởi cả gia đình có thể quây quần trong không gian chung. Đây không chỉ là thói quen sinh hoạt, mà còn để giữ gìn nét văn hóa truyền thống của dân tộc”, chị Sáu nói.

Người Mường coi trọng nhà sàn, bởi nó chứa đựng cả một không gian văn hóa tín ngưỡng và tâm linh của dân tộc
Người Mường coi trọng nhà sàn, bởi nó chứa đựng không gian văn hóa tín ngưỡng và tâm linh của đồng bào

Gắn với du lịch cộng đồng

Để bảo tồn và phát huy giá trị của nhà sàn người Mường, huyện Ngọc Lặc đã có chủ trương gắn nhà sàn truyền thống với du lịch cộng đồng, với quyết tâm giúp đồng bào thay đổi tư duy, biết khai thác phát triển kinh tế từ bản sắc văn hóa dân tộc.

Theo đó, qua rà soát, làng Lập Thắng, xã Thạch Lập là điểm hội tụ đủ các điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch cộng đồng. Ngoài những nếp nhà sàn, làng Lập Thắng còn có nguồn tài nguyên du lịch sinh thái đa dạng, với cảnh quan thiên nhiên đẹp, những dãy núi  cao, các con suối, thác nước... Cùng với đó là các nghệ thuật truyền thống như: Các trò diễn dân gian, nghệ thuật diễn xướng dân tộc Mường, hát ru, sắc bùa...

Để chuẩn bị làm du lịch cộng đồng, 10 hộ gia đình ở làng Lập Thắng được chọn tham gia mô hình thí điểm, hiện các hộ đang hoàn tất các điều kiện sẵn sàng đáp ứng yêu cầu phục vụ du khách trong thời gian tới. 

“Bà con chúng tôi rất háo hức và hồ hởi với chủ trương của chính quyền. Mong sao tới đây, khi dự án du lịch cộng đồng được khởi động, sẽ giúp bà con có thêm thu nhập, nâng cao giá trị của những ngôi nhà sàn người Mường”, anh Phạm Văn Phẩm ở làng Lập Thắng nói.

Ông Phạm Văn Đạt, Phó Chủ tịch UBND huyện Ngọc Lặc cho biết: UBND huyện Ngọc Lặc cũng đã ban hành “Đề án bảo tồn và phát triển nhà sàn truyền thống của đồng bào dân tộc Mường gắn với phát triển du lịch cộng đồng giai đoạn 2021 - 2025”. 

 Đề án sẽ thực hiện hỗ trợ, khuyến khích sự tham gia tích cực của cộng đồng dân cư vào hoạt động du lịch, nhằm khai thác tiềm năng các di tích lịch sử, bản sắc văn hóa, cảnh quan thiên nhiên và môi trường, góp phần tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân, nhất là các vùng đồng bào DTTS còn khó khăn của huyện.

Dự kiến đầu năm 2022, các nhà sàn sẽ đi vào hoạt động đón khách theo hình thức du lịch cộng đồng. Huyện đang kỳ vọng Đề án sẽ tạo ra sản phẩm du lịch độc đáo, tạo động lực cho du lịch huyện Ngọc Lặc phát triển.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp chung tay sửa chữa lại nhà rông truyền thống

Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp chung tay sửa chữa lại nhà rông truyền thống

Sau khi Báo Dân tộc và Phát triển có bài phản ánh “Người dân làng Kon Teo Đăk Lấp, xã Đăk Long, huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum cũ (nay là xã Đăk Pxi, tỉnh Quảng Ngãi) không đồng thuận với chủ trương phá bỏ nhà rông truyền thống để xây phòng học”, thì việc xây dựng phòng học đã được dừng lại và nhà rông được giữ nguyên. Những ngày này, đồng bào Xơ Đăng nơi đây đang chung tay, góp sức sửa chữa lại nhà rông truyền thống cho khang trang hơn, để phục vụ các lễ hội truyền thống của làng.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Chính phủ dưới sự lãnh đạo của Đảng, 80 năm hành trình vì nước, vì dân

Thủ tướng: Chính phủ dưới sự lãnh đạo của Đảng, 80 năm hành trình vì nước, vì dân

Thời sự - PV - 1 giờ trước
Sáng 20/8, Lễ kỷ niệm 80 năm thành lập Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (28/8/1945 - 28/8/2025) được long trọng tổ chức tại Hà Nội. Đây là lần đầu tiên Chính phủ tổ chức kỷ niệm ngày thành lập.
Gia Lai: Xây dựng xã biên giới Ia Púch vững mạnh toàn diện

Gia Lai: Xây dựng xã biên giới Ia Púch vững mạnh toàn diện

Tin tức - Ngọc Thu - 2 giờ trước
Là xã biên giới nằm ở phía Tây của tỉnh Gia Lai, Ia Púch có gần 8,8 km đường biên giới tiếp giáp với Vương quốc Campuchia. Thời gian qua, xã Ia Púch đã tập trung phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống Nhân dân, thực hiện đạt chỉ tiêu đã được tỉnh định hướng và cụ thể hóa trong Nghị quyết của Đại hội.
Đặc khu Thổ Châu đặt mục tiêu xây dựng phên giậu tiền tiêu vững vàng và bứt phá kinh tế biển

Đặc khu Thổ Châu đặt mục tiêu xây dựng phên giậu tiền tiêu vững vàng và bứt phá kinh tế biển

Tin tức - Tào Đạt - 2 giờ trước
Trong 2 ngày 19 và 20/8, Đảng bộ Đặc khu Thổ Châu (tỉnh An Giang) đã tổ chức Đại hội lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Đại tá Nguyễn Văn Ngành, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh dự và chỉ đạo Đại hội.
Thanh Hóa: Công bố khẩn cấp sạt lở bờ hữu suối Son đoạn qua bản Sa Ná

Thanh Hóa: Công bố khẩn cấp sạt lở bờ hữu suối Son đoạn qua bản Sa Ná

Tin tức - Quỳnh Trâm - 2 giờ trước
Cuộc sống của 78 hộ gia đình với 350 nhân khẩu bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi tình trạng sạt lở bờ hữu suối Son, đoạn qua bản Sa Ná, xã Na Mèo, tỉnh Thanh Hóa.
Gia Lai: Phát hiện 40.000 sản phẩm giả nhãn hiệu nổi tiếng

Gia Lai: Phát hiện 40.000 sản phẩm giả nhãn hiệu nổi tiếng

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 2 giờ trước
Lực lượng chức năng tỉnh Gia Lai vừa phát hiện và xử lý vụ buôn bán hàng giả với hơn 40.000 sản phẩm tiêu dùng nhái nhiều nhãn hiệu nổi tiếng.
Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Để thuận tiện cho việc đi lại và vận chuyển nông sản, từ nhiều năm trước, người dân thôn Kon Vi Vàng, xã Đắk Kôi, tỉnh Quảng Ngãi đã tự làm một cây cầu treo dài hơn 50m vượt sông Đăk Snghé. Sau nhiều năm sử dụng, cây cầu treo đã xuống cấp nghiêm trọng, nhiều tấm ván mặt cầu đã bị mục nát. Mặc dù biết là không an toàn, nhưng người dân vẫn qua lại hằng ngày, bất chấp những cảnh báo của chính quyền về an toàn.
Phiên chợ 0 đồng ấm lòng đồng bào Xơ Đăng

Phiên chợ 0 đồng ấm lòng đồng bào Xơ Đăng

Xã hội - Ngọc Chí - 2 giờ trước
Sáng 20/8, UBND xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi tổ chức khánh thành Chợ trung tâm xã và Phiên chợ 0 đồng với nhiều phần quà tặng cho đồng bào Xơ Đăng. Đây là công trình được đầu tư từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719).
U23 Australia lần đầu đăng quang AFF Cup nữ 2025

U23 Australia lần đầu đăng quang AFF Cup nữ 2025

Thể thao - Hoàng Minh - 5 giờ trước
Tối 19/8, trên sân Lạch Tray (Hải Phòng), Đội tuyển U23 Australia đã vượt qua Myanmar với tỷ số tối thiểu 1-0 để chính thức trở thành nhà vô địch AFF Cup nữ 2025. Đây là lần đầu tiên U23 Australia bước lên bục cao nhất của giải đấu, đồng thời cũng là lần thứ hai bóng đá nữ Australia giành chức vô địch sau lần đầu vào năm 2008.
Đội tuyển nữ Việt Nam vượt qua Thái Lan, giành Huy chương Đồng AFF Cup 2025

Đội tuyển nữ Việt Nam vượt qua Thái Lan, giành Huy chương Đồng AFF Cup 2025

Thể thao - Hoàng Minh - 21:21, 19/08/2025
Chiều 19/8, trên sân vận động Lạch Tray (Hải Phòng), Đội tuyển nữ Việt Nam đã xuất sắc đánh bại Thái Lan với tỷ số 3-1, qua đó khép lại hành trình tại Giải vô địch bóng đá nữ Đông Nam Á - AFF Cup 2025 với tấm Huy chương Đồng.
Lào Cai khởi công dự án phục vụ xây dựng đường sắt tốc độ cao Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng

Lào Cai khởi công dự án phục vụ xây dựng đường sắt tốc độ cao Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng

Kinh tế - Trọng Bảo - 19:01, 19/08/2025
Ngày 19/8, tỉnh Lào Cai đã tổ chức khởi công dự án san gạt mặt bằng và hạ tầng kỹ thuật khu Bản Qua, phục vụ xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Đây là 1 trong 6 công trình, dự án trọng điểm được tỉnh Lào Cai đồng loạt khởi công chào mừng 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Cầu Mã Đà đã được khởi công xây dựng

Cầu Mã Đà đã được khởi công xây dựng

Tin tức - Duy Chí - 17:54, 19/08/2025
Sau nhiều lần kiến nghị và được sự chấp thuận chủ trương của Thủ tướng Chính phủ, ngày 19/8, UBND tỉnh Đồng Nai đã làm Lễ động thổ, khởi công xây dựng cầu Mã Đà nối liền Bình Phước cũ với Đồng Nai, hòa vào mạng lưới giao thông quốc gia, rút ngắn khoảng cách từ Tây Nguyên đến sân bay, cảng biển.