Đồng loạt khởi công trường nội trú liên cấp ở biên giới: Lời hứa tiến độ trước nhân dân

Sáng 9/11, nhiều địa phương trên cả nước sẽ tổ chức lễ khởi công đồng loạt các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học - trung học cơ sở (TH-THCS) tại các xã biên giới đất liền. Đây không chỉ là hoạt động xây dựng cơ bản thông thường, mà là bước đi cụ thể hóa một quyết sách đã được chuẩn bị kỹ lưỡng từ Trung ương tới địa phương trong nhiều tháng, với tinh thần “khẩn trương, quyết liệt, chắc chắn, hiệu quả”.

Ngày 18/7/2025, Bộ Chính trị ban hành Thông báo số 81-TB/TW thống nhất chủ trương đầu tư xây dựng 248 trường phổ thông nội trú liên cấp ở 248 xã biên giới đất liền. Trước mắt, thí điểm hoàn thành 100 trường mới xây hoặc cải tạo trong năm 2025, coi đó là hình mẫu để nhân rộng và hoàn tất toàn bộ mục tiêu trong 2 - 3 năm tiếp theo.

Cùng với mục tiêu đầu tư, Thông báo số 81-TB/TW phân công rõ trách nhiệm: Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) rà soát chính sách nội trú/bán trú, bố trí và đào tạo giáo viên biết tiếng DTTS; Bộ Xây dựng chủ trì thiết kế mẫu chuẩn; Bộ Tài chính cân đối nguồn lực; các địa phương bố trí quỹ đất, hạ tầng, huy động lực lượng vũ trang tham gia triển khai; đồng thời khuyến khích kết nghĩa giữa các trường trong cả nước để hỗ trợ vùng khó.

Kế hoạch hành động của Chính phủ: Tiêu chuẩn “mở”, an toàn, bền vững

Đến 26/9/2025, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 298/NQ-CP về Kế hoạch hành động thực hiện Thông báo 81-TB/TW. Các tiêu chuẩn kỹ thuật được nêu rõ: Mỗi trường từ 5 đến 10 ha, quy mô khoảng 30 lớp, tương ứng khoảng 1.000 học sinh; thiết kế “mở”, linh hoạt, phù hợp văn hóa bản địa, địa hình, khí hậu từng vùng; hạ tầng đồng bộ (điện, nước sạch, thoát nước, giao thông, viễn thông), an toàn trước thiên tai (sạt lở, lũ, bão…), có đủ khu học tập, nội trú, công vụ, nhà ăn, nhà đa năng, thể thao, thư viện, khu trải nghiệm tăng gia.

Những địa bàn địa hình chia cắt có thể nhỏ hơn 5 ha và dưới 30 lớp nếu bảo đảm chuẩn tối thiểu; nơi dân cư đông có thể lớn hơn 30 lớp. Mốc tiến độ được nhấn mạnh: Khởi công 100 trường trong năm 2025 và hoàn thành trước 30/8/2026.

Ngày 9/10/2025, Thủ tướng ban hành Quyết định 2231/QĐ-TTg giao bổ sung hơn 6.640 tỷ đồng cho 18 địa phương để đầu tư các trường học ở xã biên giới. Nghệ An là một trong những nơi nhận phân bổ lớn, khoảng 681,461 tỷ đồng cho 10 trường; công trình Trường Phổ thông nội trú liên cấp TH-THCS Na Ngoi đã khởi công với quy mô khoảng 5,5 ha với 49 lớp học, tổng mức đầu tư gần 240 tỷ đồng, hướng tới phục vụ trên 1.900 học sinh.

Ngoài ra, theo Văn bản 10545/VPCP-KGVX ngày 31/10/2025, Thủ tướng giao: Bộ GD&ĐT chủ trì tổ chức lễ khởi công trực tiếp kết hợp trực tuyến vào ngày 9/11; Bộ Tài chính làm thủ tục phân bổ khoản 1.500 tỷ đồng tiết kiệm từ Đại hội Đảng các cấp cho nhiệm vụ xây dựng trường liên cấp biên giới.

Sự triển khai đồng bộ tại các địa phương

Nghệ An: Trong số 10 trường nội trú liên cấp được Trung ương phê duyệt đầu tư trong năm 2025, đến nay trường tại xã Na Ngoi đã chính thức khởi công. Đối với 9 trường còn lại tại các xã biên giới như Nhôn Mai, Keng Đu, Bắc Lý, Môn Sơn..., Sở GD&ĐT đã hoàn thiện kế hoạch, trình UBND tỉnh phê duyệt để tổ chức lễ khởi công đồng loạt vào ngày 9/11/2025.

Hà Tĩnh: Với 7 xã biên giới, tỉnh đã hoàn thành khảo sát, lập danh mục và đề xuất đầu tư 7 công trình trường học trong giai đoạn 2025 - 2026, tổng mức đầu tư hơn 740 tỷ đồng. Trong đó, 2 công trình khởi công năm 2025 với tổng mức gần 300 tỷ đồng, gồm Trường Phổ thông nội trú liên cấp TH-THCS Sơn Kim 1 và Trường Phổ thông nội trú liên cấp TH-THCS Hương Khê; 5 công trình còn lại dự kiến triển khai trong năm 2026 với tổng mức đầu tư hơn 440 tỷ đồng, tại các xã Sơn Kim 2, Sơn Hồng, Vũ Quang, Hương Xuân, Hương Bình.

Cao Bằng: Theo kế hoạch, tỉnh sẽ xây dựng 11 trường phổ thông nội trú liên cấp tại các xã biên giới, mỗi trường 5 - 6,5 ha gồm từ 29 đến 35 lớp, phục vụ 950 - 1.200 học sinh, tổng mức đầu tư 190 - 220 tỷ đồng/trường. Dự kiến thời gian xây dựng từ ngày 15/12/2025 - 30/6/2026, hoàn thành nghiệm thu công trình, bàn giao đưa vào sử dụng trong tháng 8/2026.

Quảng Trị: Tỉnh dự kiến đầu tư xây dựng, nâng cấp và mở rộng xây mới 10 trường phổ thông liên cấp TH-THCS; nâng cấp, cải tạo, mở rộng 6 trường phổ thông hoặc trường phổ thông dân tộc bán trú thành trường phổ thông liên cấp tại 15 xã vùng biên giới. Tỉnh đề xuất Bộ GD&ĐT đầu tư 4 trường nội trú liên cấp đầu tư năm 2025, hoàn thành năm 2026 ở các xã: Đakrông, Hướng Phùng, Dân Hóa và Thượng Trạch.

An Giang: Dự kiến, sáng 9/11, An Giang đồng loạt khởi công các trường nội trú liên cấp tại các xã biên giới. Trong đó, Trường Nội trú liên cấp TH - THCS Vĩnh Gia có diện tích đất dự án 4,29 ha, quy mô đầu tư 45 lớp, 1.500 học sinh, nội trú khoảng 600 học sinh, tổng mức đầu tư dự kiến hơn 186 tỷ đồng. Trường Bán trú, Nội trú liên cấp TH - THCS Giang Thành có diện tích đất dự án 4,2 ha (quy hoạch thêm 1 ha), gồm 30 lớp với 1.000 học sinh, nội trú khoảng 430 học sinh với tổng mức đầu tư dự kiến 187,5 tỷ đồng...

Gia Lai: Dự kiến tổng mức đầu tư cho 7 trường biên giới là 1.516 tỷ đồng từ nguồn ngân sách Trung ương, trong đó 397,149 tỷ đồng là khoản tạm ứng đợt 1. Khoản tạm ứng này sẽ được sử dụng cho công tác chuẩn bị đầu tư và khởi công các công trình trong năm 2025. Hiện tỉnh đang khẩn trương hoàn tất thủ tục để khởi công đồng loạt. Theo kế hoạch, 7 trường sẽ khánh thành vào ngày 30/8/2026 và đưa vào hoạt động ngay trong năm học 2026 - 2027.

Lai Châu: Năm 2025, tỉnh được xây dựng 5 trường, trong đó đã khởi công 3 trường tại các xã: Phong Thổ, Pa Tần, Bum Nưa. Còn 2 trường tại xã Hưa Bum và Dào San. Tỉnh đã hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng để tổ chức khởi công đồng loạt ngày 9/11.

Các địa phương khác có biên giới trên đất liền như Tuyên Quang, Lạng Sơn, Lào Cai, Điện Biên, Thanh Hóa, Huế, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Đắk Lắk, Lâm Đồng... cũng khẩn trương triển khai công tác chuẩn bị khởi công trường dân tộc nội trú liên cấp.

Lời hứa tiến độ trước nhân dân vùng biên

Việc tổ chức khởi công đồng loạt trường dân tộc nội trú liên cấp không chỉ tạo hiệu ứng truyền thông tích cực mà còn là một “lời hứa tiến độ” trước nhân dân vùng biên.

Theo Thông báo 81-TB/TW, đầu tư trường học ở xã biên giới là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội và thực hiện chính sách dân tộc. Đó là nâng cao dân trí, tạo nguồn cán bộ người địa phương, cải thiện đời sống vật chất - tinh thần, củng cố quốc phòng - an ninh.

Mô hình nội trú liên cấp giải bài toán địa lý, khoảng cách, dân cư thưa, cho phép tổ chức dạy, học và nuôi dưỡng học sinh trong điều kiện an toàn, đủ ăn ở, sinh hoạt, đồng thời dựa vào một thiết kế chuẩn để đẩy nhanh tiến độ, tiết kiệm chi phí và bảo đảm chất lượng.

Mặt khác, tiêu chuẩn “thiết kế mở” nêu trong Nghị quyết 298/NQ-CP giúp mỗi công trình thích ứng văn hóa dân tộc, địa hình, khí hậu từng vùng. Từ nhà đa năng, khu văn hóa - nghệ thuật đến khu tăng gia, các hạng mục được thiết kế theo hướng thực chất và bền vững, đáp ứng mục tiêu giáo dục toàn diện gắn với trải nghiệm.

Thu hẹp khoảng cách, “bám trụ” biên cương bằng tri thức

Về lâu dài, mạng lưới trường nội trú liên cấp ở xã biên giới sẽ góp phần thu hẹp chênh lệch giáo dục vùng miền, tạo nguồn nhân lực tại chỗ, và quan trọng hơn, gia cố thế trận quốc phòng - an ninh nhân dân từ nền tảng tri thức, kỷ luật, kỹ năng. Thông điệp xuyên suốt trong 81-TB/TW là nâng cao dân trí, tạo nguồn cán bộ người DTTS, cải thiện đời sống, giữ vững chủ quyền biên giới bằng sức mạnh của giáo dục.

Lễ khởi công đồng loạt ngày 9/11 vì vậy không phải là đích đến, mà là điểm xuất phát của một chiến dịch dài hơi: Đưa các tiêu chuẩn “mở” thành công trình cụ thể; đưa các con số vốn, diện tích, lớp học thành môi trường học đường an toàn, hiện đại; biến sự cộng hưởng của Trung ương - địa phương - doanh nghiệp - lực lượng vũ trang thành niềm tin mới của phụ huynh, học sinh nơi phên giậu Tổ quốc.