Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Bảo tồn múa dân gian DTTS: Hòa nhập nhưng không hòa tan

Hồng Minh - 11:17, 13/10/2020

Luôn giữ vai trò nền tảng quan trọng cho sự phát triển nghệ thuật múa chuyên nghiệp ở Việt Nam, hàng nghìn điệu múa dân gian của các DTTS đã trở thành nguồn cảm hứng vô tận để các biên đạo múa vận dụng, sáng tạo vào những sáng tác mới mang hơi thở thời đại nhưng vẫn giữ được hồn cốt dân tộc...

Bảo tồn múa dân gian DTTS: Hòa nhập nhưng không hòa tan

Khơi nguồn của các tác phẩm múa

Nhìn lại hành trình hơn nửa thế kỷ sáng tạo các tác phẩm múa chuyên nghiệp đã qua, các biên đạo múa, các nhà nghiên cứu đều có chung nhận định, những điểm sáng, những dấu ấn lịch sử trong các tác phẩm múa thành công đều có cội nguồn sáng tạo từ múa dân gian DTTS.

Nhận định đó hoàn toàn đúng và vô cùng thuyết phục khi nhìn lại những tác phẩm múa chuyên nghiệp từng gây được tiếng vang. Đầu tiên phải nhắc đến tác phẩm múa “Tây Bắc vui tươi” của biên đạo múa Hoàng Châu. Đây là tác phẩm sử dụng chất liệu múa DTTS đầu tiên trong sáng tạo múa chuyên nghiệp ở Việt Nam. Tiếp theo đó, biên đạo Hoàng Châu cùng biên đạo Phùng Nhạn đã sáng tác múa “Chim Gâu”, dựa trên chất liệu từ múa dân gian Cao Lan…

Hay tác phẩm múa “Đàn chim công” của nghệ sĩ Ứng Duy Thịnh được lấy chất liệu múa dân tộc vùng Tây Nguyên, “Khúc biến tấu từ những pho tượng cổ” của dân tộc Chăm. Nghệ sĩ Đặng Hùng với những tác phẩm “Đoa pụ” (Đội bình), “Quạt Chăm”, “Khát vọng”, “Trống Baranưng”… đều lấy cảm hứng sáng tạo từ múa dân tộc Chăm. 

Tiếp nối thành công của các thế hệ đi trước, nhiều biên đạo múa trẻ cũng thành công trong việc vận dụng chất liệu dân tộc vào trong tác phẩm của mình. Múa “Khèn núi” của Mai Trung Hưng; hay “Men tình” của Quỳnh Dương - Kim Chung, vừa tôn vinh được nét văn hóa độc đáo của đồng bào Mông, vừa mang hơi thở cuộc sống đương đại. 

Tất cả các tác phẩm này đều giành huy chương trong các cuộc thi, hội diễn, liên hoan nghệ thuật chuyên nghiệp. Kết quả này thấy rằng, chất liệu múa dân gian DTTS luôn có một vị trí và đặc trưng riêng trong kho tàng múa Việt Nam. 

Theo đánh giá của Nghệ sỹ Nhân dân Lê Ngọc Canh, các biên đạo múa nhiều thế hệ đã thấu hiểu những giá trị văn hóa, giá trị thẩm mỹ, giá trị cấu trúc nghệ thuật và những đặc trưng, những bản sắc văn hóa, bản sắc nghệ thuật múa dân gian của các DTTS Việt Nam. Và chính những giá trị, những bản sắc ấy là nguồn cội, cảm hứng sáng tạo những tác phẩm múa có chất lượng. 

Các tác phẩm múa đương đại phải đảm bảo được yếu tố văn hóa của dân tộc muốn truyền tải trong tác phẩm múa (Ảnh tư liệu)
Các tác phẩm múa đương đại phải đảm bảo được yếu tố văn hóa của dân tộc muốn truyền tải trong tác phẩm múa (Ảnh tư liệu)

Sáng tạo phải dựa trên gốc rễ

Luôn có một vị trí, đặc trưng riêng là thế, nhưng thực tế hiện nay, vẫn xuất hiện những tác phẩm múa dân gian được biên đạo, dàn dựng dễ dãi, sử dụng ngôn ngữ múa lai tạp, vay mượn đến mức khiên cưỡng.

Ngôn ngữ múa dân tộc hiện đại, cũng là vấn đề rất đáng bàn trong sáng tác của một số biên đạo trẻ. Hiện nay, hòa trộn ngôn ngữ múa dân gian, dân tộc với múa hiện đại phương Tây đang trở thành trào lưu phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, sự khai thác quá đà ngôn ngữ múa hiện đại, đã khiến múa dân gian không còn là chính mình. Hình ảnh duyên dáng của những cô gái Tày, Thái, những bước xúng xính váy hoa của cô gái Mông xuống chợ thỉnh thoảng lại được xen kẽ với những cú “đá”, “xoạc chân”, “lăn”, “bò”... trên mặt sàn không phải hiếm và rất phản cảm.

Trên sân khấu múa hiện nay, một số biên đạo lấy trang phục dân tộc làm phương tiện để thông báo tới khán giả về dân tộc mình phản ánh, còn dường như chất liệu ngôn ngữ, phong tục dân tộc thì không được quan tâm. Có người đưa động tác múa dân gian của một dân tộc lên sân khấu, nhưng lại sử dụng âm nhạc, trang phục truyền thống của dân tộc khác; hoặc trang phục được làm mới, mất đi nét đặc trưng của dân tộc đó... 

Các biên đạo múa nhiều thế hệ đã thấu hiểu những giá trị văn hóa, giá trị thẩm mỹ, giá trị cấu trúc nghệ thuật và những đặc trưng, những bản sắc văn hóa, bản sắc nghệ thuật múa dân gian của các DTTS Việt Nam. Và chính những giá trị, những bản sắc ấy là nguồn cội, cảm hứng sáng tạo những tác phẩm múa có chất lượng.”

Theo đánh giá của Nghệ sỹ Nhân dân Lê Ngọc Canh

Đơn cử là câu chuyện của một vài năm trước, ngay trên sóng truyền hình quốc gia một nữ ca sĩ và các vũ công mặc trang phục Mông biểu diễn ca khúc dân ca Thái “Inh lả ơi”. Sự nhầm lẫn đã khiến nhiều người yêu văn hóa dân tộc cảm thấy đáng buồn.

NSƯT Cao Chí Hải cho rằng, để giữ gìn những giá trị cốt lõi, tinh túy của múa dân gian các DTTS, từ đó phát triển và bổ sung hoàn thiện hơn cho các tác phẩm múa chuyên nghiệp. Bên cạnh việc các cơ sở đào tạo cần nâng cao chất lượng trong quá trình giảng dạy cho các biên đạo trẻ thì bản thân các biên đạo cũng cần phải tự trau dồi kiến thức để hiểu sâu về văn hóa dân tộc nói chung, múa dân gian dân tộc nói riêng. Có như vậy, khi sáng tạo tác phẩm mới không mắc những sai lầm đáng tiếc.

Múa đương đại ra đời phù hợp với hơi thở thời đại, phản ánh được các nội dung mới mẻ của thời đại, tiếp thu tinh hoa của múa đương đại nước ngoài để làm giàu cho múa đương đại Việt Nam. Nhưng múa đương đại cũng cần tiếp thu tinh hoa của múa dân gian các dân tộc, làm cái gốc, làm hạt giống mà lai tạo, làm chủ đề mà phát triển vì múa dân gian là hồn cốt của dân tộc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.