Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Múa dân gian Tây Nguyên trong đời sống đương đại

PV - 16:43, 08/08/2020

Múa dân gian của các tộc người thiểu số ở Tây Nguyên luôn gắn với các phong tục, lễ hội truyền thống. Vốn văn hóa đặc sắc và độc đáo này là nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều nghệ sĩ, biên đạo múa tìm hiểu, khám phá để dàn dựng nên những tác phẩm nghệ thuật trứ danh, phục vụ công chúng trong đời sống đương đại.

Biểu diễn múa dân gian trong lễ hội đường phố tại Festival Cà phê Buôn Ma Thuột. Ảnh: Hoàng Gia
Biểu diễn múa dân gian trong lễ hội đường phố tại Festival Cà phê Buôn Ma Thuột. Ảnh: Hoàng Gia

Đến nay, đã có không ít nghệ sĩ, biên đạo múa trên địa bàn Tây Nguyên thành danh với nhiều tác phẩm nghệ thuật nhờ khai thác các điệu múa dân gian ở đây. Tiêu biểu như người Jrai, Bana, Sê Đăng, Êđê có điệu múa Kông Kor, múa theo tiếng chiêng Aráp, theo điệu hát Ayrây, theo nhịp trống H’gơr, hay phỏng theo tư thế bay lượn tuyệt đẹp của con chim Grưh... Khi lễ hội được mở ra, hoặc trong nghi thức thực hành văn hóa của mỗi cộng đồng, dân tộc thì những điệu múa ấy được gái trai, già trẻ thực hiện.

Theo Nghệ sĩ Nhân dân Y San Alêo (Đoàn Ca múa dân tộc Đắk Lắk), họ gọi đó là xoang và cùng nhau xoang thâu đêm, suốt sáng trên nền nhạc của chiêng, của trống và nhiều loại nhạc cụ tre nứa mộc mạc, gần gũi khác. Từ chất liệu dân gian đặc trưng này, trong những thập niên 80 – 90 của thế kỷ trước, Nghệ sĩ Nhân dân đầu tiên của vùng đất Tây Nguyên là cụ Y Brơm (người Bana) đã kế thừa và sáng tạo nên những tác phẩm múa hiện đại, tiêu biểu như “Múa trống Tây Nguyên”, “Múa khiên”, “Múa giã gạo đêm trăng”… được công chúng yêu nghệ thuật trong nước và bạn bè quốc tế đón nhận, ái mộ.


Du khách thích thú với các điệu múa của đồng bào Tây Nguyên. Ảnh: Ánh Ngọc
Du khách thích thú với các điệu múa của đồng bào Tây Nguyên. Ảnh: Ánh Ngọc

Những tác phẩm này của ông được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học - Nghệ thuật vào năm 2002. Nghệ sĩ Nhân dân Y San Alêo cho biết lúc sinh thời, cố Nghệ sĩ Nhân dân Y Brơm gần như “nhập tâm” vũ điệu dân gian Kông Kor của người Bana, Jrai - và trong quá trình sáng tác của mình, ông lấy đó làm cảm hứng chủ đạo để dàn dựng hơn 20 tác phẩm nghệ thuật múa hiện đại nhưng thấm đẫm tinh thần và bản sắc văn hóa dân gian Tây Nguyên.

Tiếp nối cố Nghệ sĩ Nhân dân Y Brơm, hiện có nhiều biên đạo múa đi theo đường hướng này. Ở Đoàn Ca múa dân tộc Đắk Lắk đang nổi lên một số gương mặt tiêu biểu: H’Diễm Mlô, Y Del Buôn Krông, Đoàn Ngọc Trang và đặc biệt là Lê Loan gắn liền với những tác phẩm nghệ thuật múa xuất sắc, được giới chuyên môn đánh giá cao qua các kỳ Hội diễn toàn quốc gần đây như “Giai điệu của chiêng”, “Lễ trưởng thành” và “Vòng đời”. Nữ biên đạo múa Lê Loan chia sẻ: Những tác phẩm ấy được chị dày công nghiên cứu, tìm hiểu và cách điệu từ chất liệu dân gian của người Êđê, M’nông, Jrai.

Múa trong Lễ hội mừng mùa của người Sê Đăng được cách điệu để trình diễn tại Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột năm 2019. Ảnh: Hoàng Gia
Múa trong Lễ hội mừng mùa của người Sê Đăng được cách điệu để trình diễn tại Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột năm 2019. Ảnh: Hoàng Gia

Trại sáng tác âm nhạc và múa Tây Nguyên - 2020 thu hút hơn 80 nghệ sĩ trong cả nước tham gia hội thảo, trao đổi kinh nghiệm sáng tác và biên đạo múa đương đại; đồng thời đi thực tế tại một số huyện: Lắk, Krông Năng, Ea H’leo, Krông Ana nhằm tìm hiểu vốn dân ca, dân vũ của người dân tộc thiểu số tại chỗ, phục vụ hoạt động sáng tác cho hai chuyên ngành âm nhạc và múa.

Từ nhịp xoang bình dị của các tộc người thiểu số nói trên được thể hiện trong những dịp hội hè, hay nghi thức thực hành văn hóa (làm lễ trưởng thành, cúng nhà mồ, đón hồn chiêng), được nữ biên đạo múa Lê Loan quan sát tỉ mỉ, sau đó tìm cách phát triển “ngôn ngữ” múa giàu tính dân gian ấy trở thành những mảng, miếng nghệ thuật của hình thể và động tác có chủ đích (chủ đề) hơn trong mọi không gian đời sống đương đại nhằm phục vụ đông đảo công chúng trong nước và quốc tế.

Nghệ sĩ Nhân dân Y San Alêo tự hào rằng, bất kỳ ai đến Tây Nguyên đều mê đắm với nhịp xoang của người dân tộc thiểu số ở đây. Vốn văn hóa giàu bản sắc và độc đáo của họ, trong đó có múa dân gian là nguồn cảm hứng bất tận để giới nghệ sĩ, biên đạo múa tìm hiểu, khai thác và sáng tạo nên những tác phẩm nghệ thuật đặc sắc, hiện đại nhưng không xa rời truyền thống.

Và cũng vì thế mà mới đây, từ ngày 20 đến ngày 25-7, Cục Biểu diễn nghệ thuật (Bộ VH-TT-DL) phối hợp với Sở VH-TT-DL tỉnh Đắk Lắk tổ chức Trại sáng tác âm nhạc và múa Tây Nguyên - 2020, tạo điều kiện cho nhiều nghệ sĩ trong khu vực và cả nước gặp gỡ, chia sẻ để hiểu và yêu thêm con người cũng như mảnh đất này. 


Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Di sản văn hóa nguồn lực để phát triển du lịch miền núi

Di sản văn hóa nguồn lực để phát triển du lịch miền núi

Giữa núi rừng miền Tây xứ Thanh, tiếng chiêng trầm hùng không chỉ là âm thanh, mà còn là nhịp tim, sợi dây gắn kết cộng đồng. Những nghệ nhân đã dành cả đời gìn giữ, trao truyền di sản ấy, tạo nền tảng quý giá cho phát triển du lịch bền vững nơi miền núi Thanh Hóa.
Tin nổi bật trang chủ
Dự án 6 Chương trình MTQG 1719: Tiếp sức để đồng bào chủ động “giữ lửa” văn hoá

Dự án 6 Chương trình MTQG 1719: Tiếp sức để đồng bào chủ động “giữ lửa” văn hoá

Dự án 6, Chương trình MTQG 1719 không chỉ dừng ở việc giữ gìn, bảo tồn những giá trị truyền thống văn hóa, mà còn đặt trọng tâm vào việc trao cơ hội để đồng bào các DTTS trở thành chủ thể trong việc phát huy văn hóa, gắn liền với sinh kế và du lịch cộng đồng. Những con số biết nói đã cho thấy một cách tiếp cận mới: Bảo tồn không phải là “trưng bày” mà là sống động, hữu ích trong chính đời sống hằng ngày.
“Lá chắn thép” bảo vệ bình yên nơi địa đầu Tổ quốc

“Lá chắn thép” bảo vệ bình yên nơi địa đầu Tổ quốc

Xã hội - Trần Thái - 18:15, 03/09/2025
Tuyên Quang - mảnh đất địa đầu Tổ quốc không chỉ được biết đến là nơi cội nguồn cách mạng, mà còn là địa bàn chiến lược về quốc phòng, an ninh. Trong những năm qua, lực lượng Công an tỉnh Tuyên Quang đã không ngừng nỗ lực, vượt qua muôn vàn khó khăn, trở thành “lá chắn thép” giữ vững bình yên cuộc sống nơi phên dậu của Tổ quốc.
Luân phiên, điều động bác sĩ về trạm y tế xã đảm bảo các dịch vụ y tế tại tuyến cơ sở

Luân phiên, điều động bác sĩ về trạm y tế xã đảm bảo các dịch vụ y tế tại tuyến cơ sở

Sức khỏe - Minh Nhật - 17:57, 03/09/2025
Bộ Y tế vừa có văn bản gửi Ủy ban Nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Sở Y tế tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc luân phiên, luân chuyển, điều động cán bộ về tuyến xã.
Du lịch Gia Lai bứt phá nhờ tổ chức nhiều sự kiện hấp dẫn

Du lịch Gia Lai bứt phá nhờ tổ chức nhiều sự kiện hấp dẫn

Tin tức - T.Nhân-H.Trường - 17:53, 03/09/2025
Trong 4 ngày nghỉ Lễ Quốc khánh 2/9, lĩnh vực du lịch tỉnh Gia Lai ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng cả về số lượng khách và doanh thu.
“Thủ lĩnh của sự thay đổi” giúp học sinh DTTS tự tin hơn vào chính mình

“Thủ lĩnh của sự thay đổi” giúp học sinh DTTS tự tin hơn vào chính mình

Công tác Dân tộc - Minh Anh - 17:48, 03/09/2025
Với nhiều hình thức sinh hoạt phong phú và đa dạng như: trò chuyện, thuyết trình, vẽ tranh... mô hình Câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi” đã trở thành không gian lý tưởng để học sinh DTTS chia sẻ kiến thức, khẳng định bản thân, thay đổi dần những định kiến giới trong trường học và cộng đồng.
Kiểm soát dịch tả lợn châu Phi, hướng dẫn người dân tái đàn an toàn

Kiểm soát dịch tả lợn châu Phi, hướng dẫn người dân tái đàn an toàn

Kinh tế - Minh Nhật - 17:13, 03/09/2025
Tại nhiều địa phương miền Trung, dịch tả lợn châu Phi đã giảm rõ rệt và từng bước được kiểm soát. Lực lượng chức năng các địa phương đang siết chặt quy trình tái đàn, nhằm bảo vệ đàn vật nuôi và sinh kế của người dân.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Quy trình ghép và chăm sóc cây điều

Quy trình ghép và chăm sóc cây điều

Bạn của nhà nông - T.Hợp - 16:56, 03/09/2025
Điều là một loại cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người nông dân. Để giữ ổn định những đặc tính tốt về năng suất và chất lượng của cây mẹ thì bà con cần phải nhân giống cây điều bằng phương pháp vô tính như: giâm, chiết, ghép. Sau đây là cách ghép điều đúng kỹ thuật giúp bà con tiết kiệm chi phí mua cây giống và nâng cao chất lượng cho cây con, mời bà con tham khảo.
Để sự học ở vùng lũ không gián đoạn

Để sự học ở vùng lũ không gián đoạn

Xã hội - Thanh Hải - 16:55, 03/09/2025
Trường học bị cuốn trôi, bùn đất phủ kín, cầu treo bị xé tan… Tưởng chừng sẽ cản bước con đường học tập của học sinh vùng lũ miền núi Nghệ An. Nhưng không, các em vẫn đến trường bằng những chiếc thuyền vượt sông, vẫn theo đuổi con chữ từ những phòng học tạm của nhà văn hóa thôn bản.
Thủ tướng: Tiếp tục đổi mới tư duy, cách làm trong đầu tư công, tập trung cho các dự án

Thủ tướng: Tiếp tục đổi mới tư duy, cách làm trong đầu tư công, tập trung cho các dự án "xoay chuyển tình thế"

Thời sự - PV - 16:05, 03/09/2025
Sáng 3/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp của Thường trực Chính phủ cho ý kiến vào các báo cáo về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước và đầu tư công để chuẩn bị báo cáo các cấp có thẩm quyền.
Kỳ nghỉ lễ Quốc khánh 2/9 du lịch tại nhiều địa phương “bội thu”

Kỳ nghỉ lễ Quốc khánh 2/9 du lịch tại nhiều địa phương “bội thu”

Du lịch - Minh Nhật - 16:03, 03/09/2025
Trong 4 ngày nghỉ lễ 2/9, ngành du lịch Việt Nam đón hàng triệu lượt khách, doanh thu tăng cao. Trong đó, Hà Nội thu hút 2,08 triệu khách, TPHCM 1,45 triệu và Cần Thơ 256.400 khách... Doanh thu du lịch lần lượt đạt 4.500 tỉ, 4.140 tỉ và 318 tỉ đồng, phản ánh sức hút ngày càng lớn của du lịch nội địa.
Không tổ chức Quốc tang với lãnh đạo chủ chốt bị kỷ luật, thôi chức vụ

Không tổ chức Quốc tang với lãnh đạo chủ chốt bị kỷ luật, thôi chức vụ

Tin tức - Anh Trúc - 15:58, 03/09/2025
Chính phủ ban hành Nghị định số 237/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 105/2012/NĐ-CP ngày 17/12/2012 của Chính phủ về tổ chức lễ tang cán bộ, công chức, viên chức.