Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Về vùng đất nghệ thuật lân sư rồng Chợ Lớn: Khám phá loại hình văn hóa đặc sắc (Bài 1)

Lê Thuận - 18:03, 03/03/2022

Trong đời sống văn hóa tâm linh của người Hoa, linh vật lân sư rồng mang tính huyền thoại, trở thành biểu tượng cho sức mạnh phi thường, đem đến sự phát đạt và hanh thông trong công việc lẫn cuộc sống. Chính vì vậy câu nói “nơi nào có người Hoa là có múa lân sư rồng”, được lưu truyền từ nhiều đời nay trong cộng đồng người Hoa ở Chợ Lớn xưa và TP. Hồ Chí Minh nay. Vùng đất Sài Gòn - Chợ Lớn xưa được xem là cái nôi của nghệ thuật múa lân sư rồng của Việt Nam.

Các đoàn lân đang biểu diễn múa rồng thể hiện sức mạnh oai phong của rồng
Các đoàn lân đang biểu diễn múa rồng thể hiện sức mạnh oai phong của rồng

Múa lân sư rồng biểu tượng may mắn, thịnh vượng 

Ông Triệu Dĩ Tài, Trưởng đoàn lân sư rồng Tinh Anh Đường ở TP. Hồ Chí Minh cho biết: “Người Hoa quan niệm, múa lân sư rồng mang tính tâm linh nhằm xua tan mọi xui rủi năm cũ, mang lại may mắn cho năm mới. Điều đó giúp gia chủ đạt được mong ước tài lộc thịnh vượng”.

Vì vậy, cho đến tận ngày nay, nhất là vào dịp Tết kéo dài đến hết tháng Giêng, các đoàn lân sư rồng  tại TP. Hồ Chí Minh luôn tất bật, nhộn nhịp chuẩn bị phục vụ cho mùa khai trương, mừng năm mới. Năm qua, mặc dù dịch bệnh hoành hành, kinh tế khó khăn hơn, nhưng tại các buổi lễ khai trương, động thổ, lễ hội… các doanh nghiệp vẫn mời các đoàn múa lân, múa rồng đến biểu diễn.

Một màn múa sư tử rất dũng mãnh
Một màn múa sư tử rất dũng mãnh

“Múa lân sư rồng ở vùng Chợ Lớn có từ hàng trăm năm nay. Đó không chỉ là môn nghệ thuật, võ thuật, mà còn đem đến điềm lành, bình an cho chủ doanh nghiệp. Vì vậy, ngoại hình của những con lân luôn được chăm chút tỷ mỉ, trang phục, màu sắc bắt mắt, kỹ thuật tạo hình điêu luyện, tạo nên thần thái của đầu lân. Các nghệ nhân biểu diễn sẽ tạo ra những tuyệt kỹ công phu, đưa nghệ thuật múa lân sư rồng đạt trọn vẹn các cảm xúc của người xem”, ông Lưu Kiếm Xương, Đoàn lân sư rồng Nhơn Nghĩa Đường chia sẻ.

Hiện nay, tại TP. Hồ Chí Minh có tới hàng chục đoàn múa lân sư rồng được thành lập. Ngoài phục vụ lễ, Tết thì các đoàn thường xuyên tổ chức thi đấu, biểu diễn để so tài với nhau. Các đội lân có thể biểu diễn kết hợp giữa múa lân, với múa sư, hoặc múa lân với múa rồng, hay múa kết hợp cả ba loại hình với nhau.

Múa lân sư rồng theo truyền thống hay hiện đại thường kèm theo tiếng trống, tiếng thanh loa, chập chõa tạo hiệu ứng, nhịp nhàng, uyển chuyển thu hút người xem. Người đánh trống cũng phải có bài bản, phù hợp với các bộ pháp như: Chào, lạy, nằm, ăn, leo lên, tuột xuống, tiết tấu lúc chậm rãi, lúc dồn dập liên hồi như trống trận, từ đó mới có thể lột tả hết sự oai phong, hùng dũng của lân sư rồng.

Kỹ nghệ tạo hình kỳ công

Một trong những điều góp phần làm nên môn nghệ thuật múa lân sư rồng, phải nói đến kỹ nghệ tạo hình kỳ công về những linh vật trên. Theo Nghệ nhân Lâm Văn Ky, người có hàng chục năm làm nghề chế tác đầu lân sư rồng ở quận 5, TP. Hồ Chí Minh, để làm ra một đầu lân, hay sư phải mất hàng tháng. Hai khâu quan trọng nhất của quy trình này là, vẽ và bẻ khung, tạo hình từ những đốt tre trúc được vót tỉa, uốn ghép nhưng thể hiện đầy đủ được nét thần sắc oai vệ, phong tráng, hùng tướng… của những con linh thú trong bộ môn nghệ thuật lân sư rồng.

Sau khi khai quang điểm nhãn, người múa lân chào mừng rất ấn tượng
Sau khi khai quang điểm nhãn, người múa lân chào mừng rất ấn tượng

“Nghề làm đầu lân sư rồng với người Hoa là một di sản, một bí truyền, bởi thợ nghề đẳng cấp mới duy trì được”, ông Ky cho biết thêm.

Do vậy, đầu lân sư khi hoàn thiện ngoài vẻ đẹp tạo hình bắt mắt, thần sắc, miệng dữ mà tươi, thì trọng lượng theo kích thước chuẩn, nhẹ, bền chắc, chịu được va đập để các môn sinh có thể thi triển bài diễn độ khó của môn nghệ thuật này.

Múa rồng của người Hoa xuất hiện muộn hơn múa lân và múa sư. Rồng là một linh vật tượng trưng cho sức mạnh, quyền uy và sự cao quý, nên hình tượng của rồng được xây dựng ở ngai vàng, cung điện, lăng tẩm, dinh phủ, đình, chùa và những nơi thờ phụng tôn nghiêm. Rồng còn tượng trưng cho đổi mới vươn lên, phồn vinh, thịnh vượng, nên những nước đang phát triển được ngợi ca là “hóa rồng”.

Ở Việt Nam, rồng còn là hình ảnh mang lại mưa thuận gió hòa, đời sống no cơm, ấm áo cho Nhân dân. Đối với Nhân dân Việt Nam, những người tự hào mình là con rồng, cháu tiên, thì rồng còn hình ảnh cội nguồn của dân tộc.

Múa rồng được chia thành ba loại: Rồng tơ được chế tạo bằng vải gắn chặt vào cây cứng để múa; rồng tròn được làm bằng giấy cứng, rồng cứng chỉ dùng để rước, khiêng, chứ không biểu diễn. Múa lân hoặc sư chỉ cần hai người, nhưng múa rồng thì phải có nhiều người tập rất công phu để thể hiện được các động tác đồng bộ khi rồng uốn khúc, rồng phóng tới, rồng đảo lại. Múa rồng cần phải có 6 đến hơn 20 người để điều khiển, để phô diễn sức mạnh thần oai của rồng.

Một nhân vật không thể thiếu trong bài múa chính là ông Địa (được xem là hiện thân của Đức Phật Di Lặc), mặc áo dài, tay cầm quạt phe phẩy, xoa đầu lân, sư tạo nhịp cho múa lân. Ông Địa đi đến đâu khuôn mặt lúc nào cũng tươi cười hiền lành nhằm mang phúc lộc đến cho nơi đó. Bởi người Hoa quan niệm, dùng lân múa có thể xua đuổi được tà ma, còn ông Địa sẽ mang điềm lành đến cho nhân gian.

Tất cả những điều ấy trở thành môn nghệ thuật đỉnh cao, đậm tính truyền thống trong đời sống văn hóa tâm linh của người Hoa Chợ Lớn.

 Nghề múa lân sư rồng vẫn còn những tuyệt kỹ, công phu mang tính bí truyền sẽ được chúng tôi đặc tả trong kỳ tiếp theo...

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.