Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Múa ky lằn ngày Xuân ở xứ Lạng

Hoàng Việt Bình - 10:46, 21/01/2021

Cứ mỗi độ Xuân về, đặc biệt là vào dịp Lễ hội Lồng tồng của đồng bào dân tộc Tày, Nùng xứ Lạng thường không thể thiếu một loại hình văn hóa đặc sắc, tiêu biểu, đó là múa ky lằn.

Hình ảnh đầu ky lằn trong ngày hội Lồng tồng ở xã Hải Yến, huyện Cao Lộc.
Hình ảnh đầu ky lằn trong ngày hội Lồng tồng ở xã Hải Yến, huyện Cao Lộc. (Ảnh Nguyễn Sơn Tùng)

Đã từ rất lâu, ky lằn là con vật thiêng liêng được đồng bào Tày, Nùng quý trọng và chào đón với một tình cảm đặc biệt như là linh thần. Múa ky lằn có nhiều tên gọi khác nhau phù hợp với ngôn ngữ, giọng điệu của từng vùng như ky lằn, kỳ lằn, phụ, phụ mèo... Hình thức của một cái đầu ky lằn xuất hiện hình dáng của ba con vật là: sư tử, hổ, mèo; ba con linh vật có cùng nhiều điểm tương đồng về ngoại hình, dáng điệu và tính cách, có lẽ vì thế mà từ xưa, đồng bào đã khéo léo vận dụng nó vào loại hình nghệ thuật đặc sắc này. Vì vậy, nhiều người nhầm lẫn gọi là sư tử mèo.

Dân làng bê mâm tế lễ Thần nông trong Lễ hội Lồng tồng, đội ky lằn biểu diễn theo sau
Dân làng bê mâm tế lễ Thần nông trong Lễ hội Lồng tồng, đội ky lằn biểu diễn theo sau

Múa ky lằn là hình thức biểu diễn tổng hợp, trong đó múa là chủ đạo, nhưng không tách rời khỏi nhạc và trò diễn. Đi đôi với múa là biểu diễn các bài quyền, kiếm, binh khí trong võ thuật dân tộc. Người thể hiện được loại hình này không chỉ có sức khỏe, sự dẻo dai, khéo léo mà còn cần có trí tưởng tượng về hình ảnh của các con linh vật như hổ, mèo, sư tử,... cũng như tính cách của chúng. Như vậy khi nhập vai, con ky lằn sẽ biến thành những hình thù khác nhau với nhiều tư thế, dáng điệu khác nhau. Biểu diễn múa ky lằn giống như diễn một vở kịch bằng mặt nạ đầy cuốn hút, mê hoặc mà người dân gọi là loòng phụ.

Người múa ky lằn như một diễn viên xiếc nhào lộn uyển chuyển rất đẹp mắt
Người múa ky lằn như một diễn viên xiếc nhào lộn uyển chuyển rất đẹp mắt (ảnh NST)

Một đội ky lằn có thể rất đông để thay thế vai trò của nhau khi người kia mệt, nhưng không thể thiếu 5 vai chính: Người cầm đầu ky lằn (căm bẩu); người đánh trống (căm choong); người đánh thanh la (căm là); người cầm chũm chọe (căm xả). Ngoài ra còn có thêm 3 vị trí nữa dành cho các nhân vật phụ họa bằng các trò diễn là người diễn mặt vượn, người diễn mặt khỉ và người diễn đầu ky lằn bé, dành cho trẻ em (ky lằn ỉ).

Đội múa ky lằn biểu diễn trong Lễ hội Lồng tồng xã Hải Yến, huyện Cao Lộc (Ảnh: NST)
Đội múa ky lằn biểu diễn trong Lễ hội Lồng tồng xã Hải Yến, huyện Cao Lộc (Ảnh: NST)

Hằng năm, cứ mỗi độ Tết đến Xuân về, các đội ky lằn lại được thành lập. Cuộc mở ky lằn được bắt đầu vào thời điểm thích hợp nhất trước Tết khoảng nửa tháng để kịp thời tập luyện và kết thúc vào cuối tháng Giêng. Mỗi bản, làng sẽ lựa chọn những nam giới khỏe mạnh, có năng khiếu để làm thành một đội. Mỗi đội bầu ra một đại biểu để dẫn đầu đoàn gọi là ông tông cha và một người chủ lễ trong ngày hội Lồng tồng hàng năm là ông pú mo.

Một đội ky lằn đang tập luyện các bài võ. (Ảnh: HVB)
Một đội ky lằn đang tập luyện các bài võ. (Ảnh: HVB)

Với những nét văn hóa đặc sắc được lưu truyền từ đời này qua đời khác, múa ky lằn thực sự là một loại hình nghệ thuật tiêu biểu cho các dân tộc Tày, Nùng xứ Lạng. Bước vào những ngày hội Lồng tồng, cùng với tiếng cười nói, tiếng bước chân đang nô nức trẩy hội, tiếng nhạc réo rắt âm vang của các đội ky lằn từ khắp các ngả đường như phá tan cái lạnh giá nơi núi rừng âm u tĩnh mịch để đón mùa Xuân ùa về với bản làng.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Những nghệ nhân “thầm lặng” giữ nghề truyền thống ở xã Ngọk Réo

Những nghệ nhân “thầm lặng” giữ nghề truyền thống ở xã Ngọk Réo

Chưa được quảng bá nhiều, sản phẩm làm ra phần lớn chỉ bán cho bà con trong làng, có khi chỉ để đổi những vật dụng cần thiết cho gia đình. Thế nhưng, những nghệ nhân người Xơ Đăng ở xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi vẫn đang ngày đêm miệt mài, thầm lặng giữ lại nghề truyền thống của cha ông.
Khai trương Trung tâm Báo chí Triển lãm thành tựu đất nước

Khai trương Trung tâm Báo chí Triển lãm thành tựu đất nước

Thời sự - L.Minh - 17:49, 22/08/2025
Chiều 22/8, tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia (xã Đông Anh, TP. Hà Nội), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức khai trương Trung tâm Báo chí Triển lãm và Họp báo về Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”.
Quyết tâm hoàn thành xây dựng 100 trường học tại các xã biên giới trước ngày 30/8/2026

Quyết tâm hoàn thành xây dựng 100 trường học tại các xã biên giới trước ngày 30/8/2026

Thời sự - Minh Thu - 17:35, 22/08/2025
Tại Văn bản số 438/TB-VPCP ngày 22/8/2025, Văn phòng Chính phủ vừa có thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại cuộc họp về triển khai chiến dịch xây dựng trường học cho các xã biên giới. Chiến dịch bao gồm nhà ở nội trú cho học sinh và giáo viên.
Xã cực Bắc Tổ quốc lan tỏa phong trào thi đua yêu nước

Xã cực Bắc Tổ quốc lan tỏa phong trào thi đua yêu nước

Xã hội - Dương Ngọc Đức - 17:31, 22/08/2025
Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, hướng tới chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 - 2030 và Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, xã Lũng Cú (tỉnh Tuyên Quang) đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, lan tỏa tinh thần yêu nước, thi đua lập thành tích, góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh.
Miên man Gò Cỏ

Miên man Gò Cỏ

Phóng sự - Tiêu Dao – Văn Linh - 17:25, 22/08/2025
Giữa ngôi làng của đá, thấp thoáng mái tranh tường đất, bóng người cần mẫn đan lưới bên bờ biển. Một ngôi làng mộc mạc, hoang sơ, như tách biệt khỏi những xô bồ, ồn ào nơi phố thị
Xã Tân Thành (Thái Nguyên): Chính quyền 2 cấp nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính

Xã Tân Thành (Thái Nguyên): Chính quyền 2 cấp nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính

Xã hội - Vân Khánh - 16:45, 22/08/2025
Từ khi chính thức đưa Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Tân Thành vào hoạt động, công tác tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) tại địa phương đã có nhiều chuyển biến tích cực. Sự đổi mới trong mô hình quản lý nhà nước theo hướng tinh gọn, hiệu quả đã giúp người dân tiết kiệm thời gian, chi phí, đồng thời nâng cao niềm tin vào chính quyền cơ sở.
Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Nhà rông làng Kon Teo Đăk Lấp được xây dựng năm 1976, gắn với thời điểm lập làng. Nhà rông làm bằng vật liệu tự nhiên, nên cứ vài năm thì sửa chữa lại. Năm nay, sau khi xong vụ mùa, hơn 160 hộ dân trong làng họp và thống nhất sửa lại nhà rông cho mới, khang trang và chuẩn bị cho việc tổ chức các lễ hội của làng.
Gia Lai phấn đấu tăng trưởng GRDP đạt hai con số trong nhiệm kỳ 2025-2030

Gia Lai phấn đấu tăng trưởng GRDP đạt hai con số trong nhiệm kỳ 2025-2030

Thời sự - T.Nhân-H.Trường - 16:33, 22/08/2025
Sau hợp nhất, tỉnh Gia Lai đang từng bước ổn định tổ chức bộ máy, nhanh chóng triển khai các định hướng chiến lược phát triển kinh tế-xã hội. Ngày 22/8, Đảng bộ UBND tỉnh Gia Lai tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, với khát vọng vươn lên của một địa phương đang chuyển mình trong kỷ nguyên số.
Có cơ chế khuyến khích người dân, doanh nghiệp mở rộng sản xuất kinh doanh

Có cơ chế khuyến khích người dân, doanh nghiệp mở rộng sản xuất kinh doanh

Thời sự - PV - 16:23, 22/08/2025
Sáng 22/8, tại Hà Tĩnh, Phó Thủ tướng Chính Phủ Nguyễn Chí Dũng đã có buổi làm việc với các tỉnh: Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị để đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu, xây dựng hạ tầng, thúc đẩy tăng trưởng, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công.
Xã Trung Thành (Thanh Hóa) đoàn kết, vững bước phát triển

Xã Trung Thành (Thanh Hóa) đoàn kết, vững bước phát triển

Trang địa phương - Quỳnh Trâm - 16:22, 22/08/2025
Ngày 22/8, Đảng bộ xã Trung Thành (tỉnh Thanh Hóa) tổ chức thành công Đại hội đại biểu nhiệm kỳ 2020 - 2025. Đại hội là sự kiện chính trị quan trọng, đánh dấu bước phát triển mới của Đảng bộ và Nhân dân các dân tộc xã Trung Thành.
Vùng áp thấp đã mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới, di chuyển nhanh

Vùng áp thấp đã mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới, di chuyển nhanh

Tin tức - Anh Trúc - 11:21, 22/08/2025
Các chuyên gia khí tượng nhấn mạnh, đây là hệ thống xoáy thuận nhiệt đới có tốc độ di chuyển nhanh, cường độ tăng mạnh trong thời gian ngắn và quỹ đạo phức tạp, phạm vi ảnh hưởng rất rộng.
PC Quảng Ngãi triển khai ký lại hợp đồng mua bán điện

PC Quảng Ngãi triển khai ký lại hợp đồng mua bán điện

Chuyên đề - Ngọc Chí - 11:20, 22/08/2025
Thực hiện các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã, kể từ ngày 01/7/2025, nhiều thông tin địa chỉ trên hợp đồng mua bán điện (HĐMBĐ) đã ký trước đây không còn phù hợp với đơn vị hành chính mới. Để đảm bảo tính chính xác và tuân thủ quy định pháp luật, Công ty Điện lực Quảng Ngãi (PC Quảng Ngãi) đã triển khai điều chỉnh thông tin và tổ chức ký lại HĐMBĐ với khách hàng.