Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Múa ky lằn ngày Xuân ở xứ Lạng

Hoàng Việt Bình - 10:46, 21/01/2021

Cứ mỗi độ Xuân về, đặc biệt là vào dịp Lễ hội Lồng tồng của đồng bào dân tộc Tày, Nùng xứ Lạng thường không thể thiếu một loại hình văn hóa đặc sắc, tiêu biểu, đó là múa ky lằn.

Hình ảnh đầu ky lằn trong ngày hội Lồng tồng ở xã Hải Yến, huyện Cao Lộc.
Hình ảnh đầu ky lằn trong ngày hội Lồng tồng ở xã Hải Yến, huyện Cao Lộc. (Ảnh Nguyễn Sơn Tùng)

Đã từ rất lâu, ky lằn là con vật thiêng liêng được đồng bào Tày, Nùng quý trọng và chào đón với một tình cảm đặc biệt như là linh thần. Múa ky lằn có nhiều tên gọi khác nhau phù hợp với ngôn ngữ, giọng điệu của từng vùng như ky lằn, kỳ lằn, phụ, phụ mèo... Hình thức của một cái đầu ky lằn xuất hiện hình dáng của ba con vật là: sư tử, hổ, mèo; ba con linh vật có cùng nhiều điểm tương đồng về ngoại hình, dáng điệu và tính cách, có lẽ vì thế mà từ xưa, đồng bào đã khéo léo vận dụng nó vào loại hình nghệ thuật đặc sắc này. Vì vậy, nhiều người nhầm lẫn gọi là sư tử mèo.

Dân làng bê mâm tế lễ Thần nông trong Lễ hội Lồng tồng, đội ky lằn biểu diễn theo sau
Dân làng bê mâm tế lễ Thần nông trong Lễ hội Lồng tồng, đội ky lằn biểu diễn theo sau

Múa ky lằn là hình thức biểu diễn tổng hợp, trong đó múa là chủ đạo, nhưng không tách rời khỏi nhạc và trò diễn. Đi đôi với múa là biểu diễn các bài quyền, kiếm, binh khí trong võ thuật dân tộc. Người thể hiện được loại hình này không chỉ có sức khỏe, sự dẻo dai, khéo léo mà còn cần có trí tưởng tượng về hình ảnh của các con linh vật như hổ, mèo, sư tử,... cũng như tính cách của chúng. Như vậy khi nhập vai, con ky lằn sẽ biến thành những hình thù khác nhau với nhiều tư thế, dáng điệu khác nhau. Biểu diễn múa ky lằn giống như diễn một vở kịch bằng mặt nạ đầy cuốn hút, mê hoặc mà người dân gọi là loòng phụ.

Người múa ky lằn như một diễn viên xiếc nhào lộn uyển chuyển rất đẹp mắt
Người múa ky lằn như một diễn viên xiếc nhào lộn uyển chuyển rất đẹp mắt (ảnh NST)

Một đội ky lằn có thể rất đông để thay thế vai trò của nhau khi người kia mệt, nhưng không thể thiếu 5 vai chính: Người cầm đầu ky lằn (căm bẩu); người đánh trống (căm choong); người đánh thanh la (căm là); người cầm chũm chọe (căm xả). Ngoài ra còn có thêm 3 vị trí nữa dành cho các nhân vật phụ họa bằng các trò diễn là người diễn mặt vượn, người diễn mặt khỉ và người diễn đầu ky lằn bé, dành cho trẻ em (ky lằn ỉ).

Đội múa ky lằn biểu diễn trong Lễ hội Lồng tồng xã Hải Yến, huyện Cao Lộc (Ảnh: NST)
Đội múa ky lằn biểu diễn trong Lễ hội Lồng tồng xã Hải Yến, huyện Cao Lộc (Ảnh: NST)

Hằng năm, cứ mỗi độ Tết đến Xuân về, các đội ky lằn lại được thành lập. Cuộc mở ky lằn được bắt đầu vào thời điểm thích hợp nhất trước Tết khoảng nửa tháng để kịp thời tập luyện và kết thúc vào cuối tháng Giêng. Mỗi bản, làng sẽ lựa chọn những nam giới khỏe mạnh, có năng khiếu để làm thành một đội. Mỗi đội bầu ra một đại biểu để dẫn đầu đoàn gọi là ông tông cha và một người chủ lễ trong ngày hội Lồng tồng hàng năm là ông pú mo.

Một đội ky lằn đang tập luyện các bài võ. (Ảnh: HVB)
Một đội ky lằn đang tập luyện các bài võ. (Ảnh: HVB)

Với những nét văn hóa đặc sắc được lưu truyền từ đời này qua đời khác, múa ky lằn thực sự là một loại hình nghệ thuật tiêu biểu cho các dân tộc Tày, Nùng xứ Lạng. Bước vào những ngày hội Lồng tồng, cùng với tiếng cười nói, tiếng bước chân đang nô nức trẩy hội, tiếng nhạc réo rắt âm vang của các đội ky lằn từ khắp các ngả đường như phá tan cái lạnh giá nơi núi rừng âm u tĩnh mịch để đón mùa Xuân ùa về với bản làng.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Khai mạc Tuần Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Cao Bằng năm 2023

Khai mạc Tuần Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Cao Bằng năm 2023

Tối 30/9, tại Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh, thành phố Cao Bằng (tỉnh Cao Bằng), đã diễn ra Chương trình khai mạc Tuần Văn hoá, Thể thao và Du lịch (VH, TT&DL) tỉnh Cao Bằng năm 2023 và đón Bằng chứng nhận danh hiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO non nước Cao Bằng sau kỳ tái thẩm định lần thứ Nhất.
Nguy cơ làng chài đẹp nhất thế giới trên vịnh Hạ Long “chìm dần xuống biển”

Nguy cơ làng chài đẹp nhất thế giới trên vịnh Hạ Long “chìm dần xuống biển”

Trang địa phương - Mỹ Dung - 23:19, 01/10/2023
Làng chài Cửa Vạn và làng chài Vung Viêng trên vịnh Hạ Long từng được bình chọn là một trong những làng chài cổ đẹp nhất thế giới. Theo thời gian, hiện nay 2 làng chài này đang có hiện tượng xuống cấp nhiều. Tuy nhiên, các cơ quan chức năng của địa phương vẫn còn đang loay hoay phương án để sửa chữa.
Công đoàn Ngân hàng Chính sách xã hội hỗ trợ người dân vùng lũ

Công đoàn Ngân hàng Chính sách xã hội hỗ trợ người dân vùng lũ

Xã hội - Thùy Trang - Mai Hương - 23:03, 01/10/2023
Công đoàn Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) cùng với Công đoàn các cơ sở kịp thời có mặt để thăm hỏi, động viên, trao quà hỗ trợ đối với các xã bị thiệt hại nặng nề và hỗ trợ 3 triệu đồng đối với các gia đình có thân nhân bị mất do mưa lũ.
Diễn tập phương án chữa cháy, tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ

Diễn tập phương án chữa cháy, tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ

Tin tức - Mỹ Dung - 22:52, 01/10/2023
Ngày 1/10, tại Tp. Hạ Long, Bộ Công an phối hợp với tỉnh Quảng Ninh tổ chức diễn tập phương án chữa cháy, tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ cấp Bộ năm 2023. Lãnh đạo Bộ Công an, một số bộ, ban, ngành; lãnh đạo các tỉnh, thành phố Quảng Ninh, Lạng Sơn, Hải Dương, Hải Phòng tham dự buổi diễn tập.
Yên Bái: Du khách

Yên Bái: Du khách "no bụng, đã mắt" tại Hội thi ẩm thực truyền thống các dân tộc

Sắc màu 54 - Tào Đạt - Thúy Hồng - 22:50, 01/10/2023
Hàng loạt món ăn mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc kết hợp cùng cách thức trang trí, tiểu cảnh độc đáo đã làm nhiều du khách "no bụng, đã mắt" khi đến với Hội thi ẩm thực truyền thống các dân tộc năm 2023 tại quảng trường Bông Lúa (thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái).
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo gửi thư thăm hỏi học sinh, giáo viên vùng lũ

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo gửi thư thăm hỏi học sinh, giáo viên vùng lũ

Tin tức - Hương Trà - 22:34, 01/10/2023
Trước những thiệt hại về người, cơ sở vật chất, trường lớp, thiết bị dạy học, sách giáo khoa, làm ảnh hưởng lớn đến kế hoạch giảng dạy của giáo viên và học tập của học sinh do mưa lũ những ngày qua tại nhiều địa phương, trong đó có tỉnh Nghệ An và Thanh Hóa, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn thay mặt lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo gửi thư thăm hỏi tới học sinh, giáo viên cũng như ngành giáo dục tỉnh Nghệ An và Thanh Hóa.
Mường Lò - Tinh hoa miền di sản

Mường Lò - Tinh hoa miền di sản

Bất cứ ai đến với Nghĩa Lộ - Mường Lò thời điểm này sẽ được thăng hoa cảm xúc trước vẻ đẹp của cảnh sắc thiên nhiên và những thảm vàng lúa chín; được chiêm ngưỡng vẻ đẹp duyên dáng yêu kiều của các cô gái Thái; được hòa mình trong vòng những Xòe bất tận để cảm nhận tự trái tim những giá trị văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, với bao cung bậc cảm xúc đắm say và giá trị nhân văn sâu sắc đã và đang trường tồn, lan tỏa của Nghệ thuật Xòe Thái - tinh hoa miền di sản Mường Lò, Nghĩa Lộ.
Đắk Lắk: Giải cứu 2 mẹ con sau 5 năm bị bán ra nước ngoài

Đắk Lắk: Giải cứu 2 mẹ con sau 5 năm bị bán ra nước ngoài

Pháp luật - Lê Hường - 22:32, 01/10/2023
Ngày 1/10, Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Đắk Lắk cho biết, đơn vị phối hợp với các lực lượng chức năng vừa giải cứu thành công 2 mẹ con sau hơn 5 năm bị bán sang Trung Quốc làm vợ.
Mường Lò - Tinh hoa miền di sản

Mường Lò - Tinh hoa miền di sản

Media - Thuý Hồng - Tào Đạt - 18:02, 01/10/2023
Bất cứ ai đến với Nghĩa Lộ - Mường Lò thời điểm này sẽ được thăng hoa cảm xúc trước vẻ đẹp của cảnh sắc thiên nhiên và những thảm vàng lúa chín; được chiêm ngưỡng vẻ đẹp duyên dáng yêu kiều của các cô gái Thái; được hòa mình trong vòng những Xòe bất tận để cảm nhận tự trái tim những giá trị văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, với bao cung bậc cảm xúc đắm say và giá trị nhân văn sâu sắc đã và đang trường tồn, lan tỏa của Nghệ thuật Xòe Thái - tinh hoa miền di sản Mường Lò, Nghĩa Lộ.
Hà Giang có 3 món ẩm thực được vinh danh ẩm thực tiêu biểu Việt Nam

Hà Giang có 3 món ẩm thực được vinh danh ẩm thực tiêu biểu Việt Nam

Sắc màu 54 - Anh Trúc - 09:41, 01/10/2023
Vừa qua, tại Hà Nội, Hiệp hội Văn hóa ẩm thực Việt Nam đã tổ chức trao chứng nhận 121 món ẩm thực tiêu biểu giai đoạn I - 2022 và công bố giai đoạn II - 2023 Đề án “Xây dựng và phát triển Văn hóa ẩm thực Việt Nam thành thương hiệu quốc gia” với sự tham dự của trên 200 khách mời.
Tưng bừng khai mạc Lễ hội Văn hóa, Du lịch Mường Lò năm 2023

Tưng bừng khai mạc Lễ hội Văn hóa, Du lịch Mường Lò năm 2023

Tin tức - Tào Đạt - Thúy Hồng - 23:29, 30/09/2023
Lễ hội Văn hóa, Du lịch Mường Lò năm 2023 với chủ đề “Miền di sản” đã chính thức khai mạc vào tối 30/9 tại thị xã Nghĩa Lộ (tỉnh Yên Bái). Đây là một trong những sự kiện được tổ chức thường niên, đã trở thành sản phẩm văn hóa du lịch đặc trưng, mang bản sắc và thương hiệu riêng có của thị xã Nghĩa Lộ.
Nghệ thuật múa Xòe - Vũ điệu của tình đoàn kết

Nghệ thuật múa Xòe - Vũ điệu của tình đoàn kết

Media - Tào Đạt - Thúy Hồng - 22:52, 30/09/2023
Múa Xòe là loại hình múa truyền thống đặc sắc, gắn liền với đời sống của đồng bào Thái vùng Tây Bắc trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Trung tâm của những điệu múa Xòe phải kể đến là Mường Lò (Yên Bái), Mường So (Lai Châu), Mường Lay và TP Điện Biên Phủ (Điện Biên). Với ý nghĩa và sức sống của điệu Xòe, ngày 15/12/2021, UNESCO đã vinh danh nghệ thuật Xòe Thái là Di sản phi vật thể đại diện của nhân loại.