Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghệ nhân giữ “lửa” dân ca Sán Chí

Đông Khánh - 09:21, 08/10/2020

Nghệ nhân Ưu tú Lâm Minh Sập (SN 1955) người Sán Chí (thuộc nhóm dân tộc Sán Chay), thôn Cống, xã Kiên Lao, huyện Lục Ngạn (Bắc Giang) là người đã nhiều năm dày công sưu tầm, truyền dạy và gây dựng phong trào hát dân ca Sán Chí còn gọi là cnắng cọô (có nơi gọi là soóng cọ) tại địa phương. Sự tâm huyết, trách nhiệm và đam mê ấy đã góp phần bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc Sán Chí trên vùng đất vải thiều.

Nghệ nhân Ưu tú Lâm Minh Sập dạy trẻ em trong xã hát dân ca Sán Chí
Nghệ nhân Ưu tú Lâm Minh Sập dạy trẻ em trong xã hát dân ca Sán Chí

Nói đến Nghệ nhân Lâm Minh Sập, nhiều người ở Lục Ngạn biết đến ông bởi sự sôi nổi trong các phong trào, trách nhiệm từ thời làm công tác Đoàn Thanh niên đến khi là lãnh đạo xã Kiên Lao. Sau này khi nghỉ hưu (năm 2010), ông đã dành nhiều thời gian hơn cho công việc bảo tồn dân ca Sán Chí với vai trò Chủ tịch Hội Người cao tuổi, Chủ nhiệm CLB hát dân ca Sán Chí xã Kiên Lao. 

Trong ngôi nhà ông treo nhiều danh hiệu cao quý như: Bằng công nhận Nghệ nhân Ưu tú của Chủ tịch nước, Bằng khen, Giấy khen của các cấp, ngành. Nói về dân ca cnắng cọô, ông Sập cho biết, dân ca Sán Chí có nhiều hình thức như: Hát ban ngày, hát ban đêm, hát đổi tên, hát rửa mặt, hát đám cưới... Mỗi hình thức có lời ca, âm điệu và ý nghĩa khác nhau, trong đó phần lớn là các bài hát đối đáp xoay quanh tình yêu đôi lứa, tình yêu lao động và ca ngợi quê hương đất nước, xây dựng nông thôn mới. Đồng thời lên án những thói hư, tật xấu, phong tục tập quán lạc hậu... 

Hiện tại, ông Sập còn giữ cẩn thận cuốn sổ tay gồm hơn 800 bài hát dân ca Sán Chí do ông tự sưu tầm của người xưa truyền lại và các thế hệ sau này sáng tác. Theo giải thích của ông, người giỏi hát dân ca Sán Chí không chỉ phải biết luyến láy, ngân nga mà còn phải giỏi ứng đối một cách linh hoạt, tài tình và thể hiện tình cảm trong từng hoàn cảnh cụ thể, để người nghe cảm thấy thuyết phục.

CLB hát dân ca dân tộc Sán Chí xã Kiên Lao được thành lập từ năm 2011, đến nay có 70 thành viên thuộc 7 thôn trên địa bàn xã có người Sán Chí sinh sống. Phong trào hát dân ca sán Chí ở Kiên Lao được duy trì đều đặn hằng năm vào các ngày lễ tết của dân tộc, đất nước và địa phương. Ngoài hát giao lưu gữa các thôn trong địa bàn huyện, tại Ngày hội Văn hóa, thể thao các dân tộc huyện Lục Ngạn, mỗi năm CLB tổ chức từ 1 đến 2 cuộc hát giao lưu với đồng bào Sán Chí ở tỉnh Lạng Sơn và ngược lại. 

Ngoài ra, thông qua Ban Liên lạc các CLB hát dân ca huyện, ông Sập đã kết nối với bà con dân tộc Sán Chí ở vùng Tây Nguyên để hát giao lưu qua điện thoại. Những đêm trăng, mọi người tập trung tại nhà ông Chủ nhiệm CLB, điện thoại của ai cũng nóng ran bởi những cuộc hát kéo dài tới vài chục phút. Họ kết nối với người Sán Chí ở nhiều nơi và cứ hát được khoảng 1 giờ đồng hồ thì đầu dây bên kia sẽ gọi lại nên sự tốn kém được chia đều. Đặc biệt, nhằm kết nối với đồng bào Sán Chí ở các vùng miền, mấy năm trước, CLB tổ chức chuyến đi gặp gỡ và hát giao lưu tại Đăk Lăk và mời bạn hát đến quê mình. 

Những cuộc hát ấy đã góp thêm tình đoàn kết, gắn bó trong cộng đồng, tôn vinh di sản văn hóa dân tộc. Các thành viên CLB vui mừng khi được hát dân ca cnắng cọô với bạn bè khắp nơi. Có khi chia tay nhau rồi về nhà lại hát đối đáp hàng tiếng đồng hồ qua điện thoại. Đặc biệt nhiều lần CLB được mời tham gia trình diễn tại Làng Văn hóa, Du lịch các dân tộc Việt Nam (ở Sơn Tây, Hà Nội). 

Dân ca Sán Chí là loại hình nghệ thuật được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia từ năm 2012. Để bảo tồn di sản, ngành Văn hóa tỉnh đã cho xuất bản cuốn sách “Dân ca Sán Chí xã Kiên Lao, huyện Lục Ngạn” dày gần một nghìn trang. Các bài dân ca được phiên âm, dịch nghĩa và dịch lời để bà con đều có thể đọc hiểu. Tuy nhiên, điều băn khoăn đối với ông Sập là hiện nay, số người biết hát dân ca dân tộc Sán Chí chủ yếu ở lứa tuổi trên 40, lớp trẻ ít người biết hát dân ca. Để bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, ông cùng các thành viên có trách nhiệm trong CLB đã kết hợp với nhà trường mở các lớp truyền dạy hát dân ca cho hơn 60 học sinh dân tộc Sán Chí trên địa bàn.

Với những cống hiến đó, Nghệ nhân Lâm Minh Sập vinh dự được tham gia Đại hội Đại biểu các DTTS toàn quốc lần thứ II dự kiến diễn ra vào tháng 11 tới tại Thủ đô Hà Nội.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.