Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Bảo tồn dân ca Cao Lan, Sán Chí

PV - 10:34, 18/01/2019

Từ thời điểm được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia (năm 2012), đến nay các hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị dân ca Cao Lan (sình ca) và dân ca Sán Chí (cnắng cọô) tại huyện Lục Ngạn (Bắc Giang) tiếp tục nhận được sự quan tâm của địa phương và ngành chức năng. Kết quả đã có nhiều chuyển biến tích cực, tuy nhiên, còn không ít thử thách đòi hỏi những bước đi những kế hoạch bảo tồn, phát huy phù hợp trong thời gian tới.

Giữ tiếng hát cho bản làng

Ông Đàm Quang Lộc, thành viên cao tuổi nhất trong CLB Sình ca Cao Lan xã Đèo Gia, huyện Lục Ngạn cho biết: Mặc dù đồng bào đã không còn sử dụng sình ca phổ biến như trước đây nhưng chúng tôi đã vận động và được một số người trẻ tham gia học và hát dân ca dân tộc. Hiện nay, xã Đèo Gia đã thành lập được CLB hát Sình ca với 24 thành viên thuộc các thôn: Đồng Bụt, Đèo Gia, Cống Luộc. Thành viên nhỏ tuổi nhất 16 tuổi. CLB sinh hoạt mỗi tháng một lần tại nhà văn hóa thôn Cống Luộc. Hiện tại, có nhiều cụ hát sình ca có tiếng một thời tại Đèo Gia đang tích cực dạy cho lớp trẻ như: Cụ Chung Văn Thảo (75 tuổi), Hoàng Văn Phùng (80 tuổi), bà Bàng Thị Hội (70 tuổi)...

Hát giao duyên Sình ca tại xã Đèo Gia. Hát giao duyên Sình ca tại xã Đèo Gia.

Ngoài việc chép lại và phổ biến các bài hát cổ, một số thành viên trong CLB đã sáng tác các bài hát mới ca ngợi Đảng, ca ngợi Bác Hồ, quê hương đổi mới… Các nghệ nhân hát sình ca ở Đèo Gia đã từng tham gia và giới thiệu đặc trưng văn hóa tại nhiều sự kiện do Trung ương, địa phương tổ chức tại các địa phương: Hà Nội, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc. Một số nghệ nhân như: Đàm Quang Lộc, Bàn Thị Hội được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú.

Cùng với sình ca, dân ca “cnắng cọô” của dân tộc Sán Chí tại xã Kiên Lao được bảo tồn tương đối hiệu quả. Từ chỗ chỉ còn một số ít người biết hát dân ca, đến nay phong trào hát “cnắng cọô” đã lan tỏa mạnh mẽ, thu hút đông đảo đồng bào tham gia. Đáng chú ý hơn cả, là sự hiểu biết và chắt lọc của ông Lâm Minh Sặp, Chủ nhiệm CLB Hát dân ca Sán Chí xã Kiên Lao. Ông đã dày công sưu tầm, biên chép và tự sáng tác thành công nhiều bài hát và cả lời cổ, lời mới để phổ biến, truyền dạy cho các lớp thế hệ sau này. Hiện, CLB có hơn 30 thành viên thường xuyên hoạt động, họ là những người yêu thích dân ca dưới sự chỉ dạy của các ông: Lâm Văn Đông, Lý Hồng Sơn, Lâm Văn Chiến, Lý Văn Tiến… Tuy nhiên, thành viên CLB đều có tuổi từ 40 trở lên, thế hệ trẻ ít người biết hát thể loại dân ca này do đó lớp kế cận còn hạn chế.

Để xứng tầm di sản quốc gia

Ông Đặng Minh Tuy, Giám đốc Trung tâm Văn hóa-Thể thao huyện Lục Ngạn cho biết: Ngoài thành lập các CLB hát dân ca, để giữ gìn và truyền dạy cho thế hệ trẻ, hàng năm huyện Lục Ngạn tổ chức Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch để tạo không gia văn hóa, một số xã cũng có tổ chức ngày hội ở cấp mình. Qua đó, khơi dậy niềm tự hào, nâng cao ý thức bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.

Các nghệ nhân xã Đèo Gia truyền dạy dân ca Cao Lan cho lớp trẻ. Các nghệ nhân xã Đèo Gia truyền dạy dân ca Cao Lan cho lớp trẻ.

Cùng đó, ngành Văn hóa tỉnh mở lớp dạy một số lớp truyền chữ Hán-Nôm, nhằm giúp người trẻ của các dân tộc có thể tiếp cận, đọc và hiểu được ý nghĩa những làn điệu dân ca của dân tộc mình. Huyện Lục Ngạn đã có chính sách hỗ trợ kinh phí, chuyên môn cho các CLB hát dân ca thành lập mới. Đến nay, toàn huyện có 2 CLB hát dân ca Sán Chí, 2 CLB hát dân ca Cao Lan, thành lập Ban Liên lạc các CLB hát dân ca, qua đó để các CLB giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm bảo tồn văn hóa. Ngoài rài, địa phương còn mở các lớp dạy tiếng dân tộc, dạy hát, múa các làn điệu dân ca truyền thống, thường xuyên tổ chức các hội diễn, hội thi…

Thời gian qua, Sở VHTTDL Bắc Giang đã phối hợp với UBND huyện Lục Ngạn điều tra, nghiên cứu, bảo tồn các giá trị di sản văn hóa tiêu biểu các DTTS, tổ chức quay phim, ghi hình dân ca dân tộc Sán Chí; tổng điều tra văn hoá phi vật thể các dân tộc trên địa bàn; xuất bản nhiều tập sách có giá trị như: “Dân ca dân tộc Cao Lan tỉnh Bắc Giang”; “Phong tục tập quán tiêu biểu các dân tộc thiểu số tỉnh Bắc Giang”; thực hiện đề tài “Điều tra, sưu tầm về vốn dân ca dân tộc Sán Chí ở xã Kiên Lao”… Trong đó đã sưu tầm được hơn 1 nghìn bài dân ca Sán Chí cổ ghi bằng chữ Hán, phiên âm sang tiếng Sán Chí, Hán Việt và tiếng Việt thuộc các thể loại chục cọô (hát ban ngày), cnắng cọô (hát ban đêm), chắu cọô (hát đám cưới), zoóng hồ cọô (hát đổi tên), cáp chay cọô (hát về lục giáp), phán lún cọô (hát thời loạn lạc)…

Đối với đề tài “Hát dân ca dân tộc Cao Lan” đã sưu tầm những văn bản nguyên gốc bằng chữ Nho và phiên âm sang tiếng Cao Lan, tạm dịch ra chữ quốc ngữ để đồng bào hiểu được những giá trị to lớn của loại hình dân ca độc đáo này. Ngành văn hóa tỉnh đã biên soạn sách “Dân ca Cao Lan”, tổ chức, hỗ trợ mở các lớp truyền dạy các loại hình dân ca dân tộc. Tổ chức ghi âm, ghi hình và phổ nhạc cho các bài hát tiêu biểu để tuyên truyền phổ biến. Có chính sách tôn vinh các nghệ nhân để họ tiếp tục sưu tầm, truyền dạy dân ca cho lớp trẻ. Tiếp tục vận động thành lập các CLB hát dân ca ở các thôn bản, tổ chức nhiều cuộc giao lưu, hội hát dân ca. Nâng cấp hội hát dân ca thành lễ hội cấp tỉnh, tạo sân chơi rộng thu hút đồng bào tham gia…

NGUYỄN HƯỞNG

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.