Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Cần bảo tồn lưu giữ điệu hát ru dân tộc Raglai

PV - 12:08, 12/08/2020

Hát ru là thể loại dân ca của người Raglai, thể hiện những giá trị tinh thần và bản sắc dân tộc. Các làn điệu hát ru của người Raglai không chỉ xuất hiện và tồn tại lâu đời mà còn chan chứa tình cảm yêu thương và rất đỗi thiêng liêng của người mẹ dành cho con thuở ấu thơ. Tuy nhiên, do người Raglai không có chữ viết, nên những bài hát ru chỉ được lưu truyền qua phương thức truyền miệng. Trong dòng chảy của cuộc sống hiện đại, hát ru của người Raglai đang có nguy cơ dần bị mai một, lãng quên.


Lời ru góp phần nuôi dưỡng và bồi đắp tâm hồn trẻ thơ, giữ gìn nét đẹp trong đời sống văn hóa của đồng bào Raglai.
Lời ru góp phần nuôi dưỡng và bồi đắp tâm hồn trẻ thơ, giữ gìn nét đẹp trong đời sống văn hóa của đồng bào Raglai.

Cũng như các làn điệu hát ru của các dân tộc anh em sinh sống trên dãy Nam Trường Sơn, các bài hát ru của người Raglai phản ánh cuộc sống, sinh hoạt và sản xuất của cư dân bản địa gắn bó với thiên nhiên, núi rừng, dạy con biết yêu núi rừng, yêu thôn xóm, yêu thương những người thân, ruột thịt, biết tránh cái ác, làm việc thiện. Nội dung các bài hát ru cũng kể về nỗi vất vả của cha, của mẹ và hy vọng một tương lai tươi sáng hơn. Những tâm tư, tình cảm đó cứ êm đềm, mượt mà và trong veo như dòng suối, nuôi dưỡng tâm hồn thơ trẻ, để mai này lớn lên, con sẽ mang đậm tâm hồn và bản sắc của dân tộc mình.

Các bà mẹ Raglai thường ẵm con trên tay hoặc địu trên lưng để hát ru con ngủ khi lên rẫy. Âm điệu của các bài hát ru lấy chất liệu từ dân ca Raglai làm nền tảng nên rất gần gũi với âm điệu, ngôn ngữ nói của người Raglai. Mặt khác, hát ru chủ yếu dành cho trẻ em nên cách hát đơn giản, mộc mạc, dễ nhớ, dễ đi vào lòng người. Nội dung trong lời ru thường được người mẹ lấy từ những đồ vật, cây cối, con vật xung quanh để đứa trẻ cảm nhận được cuộc sống hàng ngày. Lời ru hòa với nhịp bước đi của mẹ để đưa đứa trẻ chìm vào giấc ngủ yên lành; những làn điệu chứa chan cảm xúc không bao giờ xưa cũ: “Ời ời ngủ đi con/Để cha lên rừng bắt thịt/ Để mẹ xuống suối bắt cá/đem về nấu cho bé mẹ ăn/ ời ời ời ngủ đi con”.

Hát ru của người Raglai có phần đặc biệt hơn, bởi người Raglai rất ít nói, ít biểu lộ tình cảm qua lời nói mà chỉ bày tỏ lòng mình qua âm nhạc; bởi vậy, qua các bài hát ru, có thể nhận thấy một phần “hồn” Raglai trong đó. Các bài hát ru Raglai không chỉ bộc lộ tình cảm yêu thương tha thiết với con, em mình, mà đôi lúc còn là hát cho chính mình, hoặc gửi gắm cho ai đó. Đặc biệt, người Raglai còn có 2 bài hát ru khá độc đáo mà các tộc người khác không có, đó là Hát ru bắp và Hát ru lúa. Người Raglai xem bắp như con trai và lúa là con gái. Con gái là lúa bao giờ cũng quý hơn con trai bắp. Trong lời hát ru, lúa và bắp được thay thế bằng con trai, con gái: “Ơi mẹ ru con gái/ Ơi lúa, ơi con gái, con của mẹ đẹp thay/ Đến với mẹ ơi con gái/ Con ơi con gái con của mẹ/ con đã chịu đau đớn/ Con chịu đứng dưới nước, trên rẫy, ơi con gái/ Con đã chịu khổ để nuôi cha nuôi mẹ, nuôi anh em. (Hát ru lúa). Đây là những bài hát ru được cất lên vào dịp lễ ăn đầu lúa mới là một trong những lễ hội lớn nhất của người Raglai. Trong buổi lễ, thầy cúng sẽ cất giọng hát ru hồn bắp, hồn lúa, mong lúa bắp về đậu trong mọi nhà, mong thần lúa sẽ phù hộ bà con làm ăn được mùa, no đủ.

Hát ru là một bộ phận quan trọng trong các thể loại dân ca của người Raglai. Cùng với các thể loại dân ca khác, hát ru thể hiện những giá trị tinh thần thuộc về bản sắc dân tộc Raglai. Tập tục, thói quen sinh hoạt, đạo đức, lòng tin, tình yêu, khát vọng, tinh thần nhân văn và cả vũ trụ quan, thế giới quan đều hàm chứa trong đó.

Do người Raglai không có chữ viết, nên những bài hát ru chỉ được lưu truyền qua phương thức duy nhất là truyền miệng, vì vậy, sẽ dễ mất đi khi những người già “khuất núi”. Làm thế nào để những người mẹ Raglai trẻ biết hát ru, truyền cho con những giá trị văn hóa dân gian ngay từ thủa ấu thơ là vấn đề đặt ra hiện nay. Những lời ru cần được cất lên và duy trì để nuôi dưỡng và bồi đắp tâm hồn con trẻ lớn lên đầy ắp ước mơ và khát vọng.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tắc Xình - sắc màu văn hóa độc đáo của đồng bào Sán Chay Thái Nguyên

Tắc Xình - sắc màu văn hóa độc đáo của đồng bào Sán Chay Thái Nguyên

Trong kho tàng văn hóa đa dạng, phong phú của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, dân tộc Sán Chay ở tỉnh Thái Nguyên đóng góp một nét văn hóa đặc sắc và độc đáo, đó là điệu múa Tắc Xình.
Tin nổi bật trang chủ
Nữ Bí thư người Sán Chỉ “phủ sóng số” đến từng nóc nhà vùng cao

Nữ Bí thư người Sán Chỉ “phủ sóng số” đến từng nóc nhà vùng cao

Ở vùng cao, nơi người dân chưa biết nhiều đến công nghệ, Bí thư thôn Khe Mó, xã Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh La Thị Thâu đã chủ động học hỏi để sử dụng các tính năng điện thoại thông minh thành công cụ hữu hiệu, hướng dẫn người dân tạo lập thói quen tiếp cận dịch vụ công trên môi trường số.
Du lịch mới: Kể chuyện trên đường ray

Du lịch mới: Kể chuyện trên đường ray

Sắc màu 54 - Hồng Phúc - 6 phút trước
Không còn là phương tiện vận chuyển đơn thuần, đường sắt Việt Nam đang từng bước “lột xác”, biến hạn chế thành thế mạnh để phát triển du lịch trải nghiệm. Những chuyến tàu chậm rãi giờ đây không chỉ chở khách đi qua những miền đất, mà còn đưa họ vào hành trình của cảm xúc, của ký ức và của văn hóa.
Chiêm ngưỡng miền di sản Tuyên Quang qua 120 khung hình nghệ thuật

Chiêm ngưỡng miền di sản Tuyên Quang qua 120 khung hình nghệ thuật

Sắc màu 54 - Vũ Mừng - 6 phút trước
Sáng 29/10, tại Bảo tàng tỉnh Tuyên Quang - cơ sở 2 (phường Hà Giang 1, tỉnh Tuyên Quang), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tuyên Quang tổ chức khai mạc Triển lãm ảnh với chủ đề: “Tuyên Quang - Miền đất của những di sản”.
Thanh Hóa nhân rộng mô hình, điển hình giảm nghèo vùng đồng bào DTTS

Thanh Hóa nhân rộng mô hình, điển hình giảm nghèo vùng đồng bào DTTS

Xã hội - Vân Khánh - 9 phút trước
Những năm qua, Thanh Hóa đã và đang triển khai hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025, định hướng đến năm 2030. Hàng loạt các xã vùng cao như Mường Lát, Quan Hóa, Quan Sơn, Lang Chánh, Bá Thước…,đều xuất hiện nhiều mô hình phát triển kinh tế của đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) hiệu quả, góp phần làm thay đổi diện mạo vùng cao, thắp lên tinh thần tự lực, vươn lên thoát nghèo bền vững.
Quảng Ngãi: Một người dân ở xã Ngọc Linh mất tích do mưa lũ

Quảng Ngãi: Một người dân ở xã Ngọc Linh mất tích do mưa lũ

Trang địa phương - Ngọc Chí - 3 giờ trước
Trưa 29/10, ông Đinh Xuân Hòa - Chủ tịch UBND xã Ngọc Linh, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết, trên địa bàn xã có 1 trường hợp không may bị nước lũ cuốn trôi. Lực lượng chức năng của xã đang nỗ lực tìm kiếm nạn nhân mất tích.
Những trường hợp người lao động sẽ được nhận 1 triệu đồng vào dịp Tết Nguyên đán 2026

Những trường hợp người lao động sẽ được nhận 1 triệu đồng vào dịp Tết Nguyên đán 2026

Xã hội - Minh Nhật - 3 giờ trước
Theo Kế hoạch 34/KH-TLĐ năm 2025 của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, một số trường hợp người lao động sẽ được nhận 1 triệu đồng tiền mặt và 300.000 đồng quà hiện vật theo mức chi dự kiến vào dịp Tết Nguyên đán 2026.
Sân trường vang vọng tiếng cồng chiêng

Sân trường vang vọng tiếng cồng chiêng

Mỗi tháng 1 lần, các em học sinh tham gia Câu lạc bộ cồng chiêng, múa xoang của Trường TH - THCS xã Sa Bình, tỉnh Quảng Ngãi lại tham gia tập luyện cồng chiêng, múa xoang ngay tại sân trường. Thông qua hoạt động này, giúp các em biết trân trọng, giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống của dân tộc mình.
Thức giấc giữa biển mây và sắc màu vùng biên

Thức giấc giữa biển mây và sắc màu vùng biên

Trang địa phương - Mỹ Dung - 4 giờ trước
Từ “sống lưng khủng long” uốn lượn giữa núi rừng đến những bản Dao, Tày, Sán Chỉ giữ trọn nếp xưa, Hoành Mô (Quảng Ninh) đang trở thành điểm đến mới của du khách. Sau sáp nhập, vùng đất biên giới này không chỉ “thức giấc” trong sắc mây và khát vọng du lịch, mà còn mở ra hướng phát triển xanh, bền vững.
Tắc Xình - sắc màu văn hóa độc đáo của đồng bào Sán Chay Thái Nguyên

Tắc Xình - sắc màu văn hóa độc đáo của đồng bào Sán Chay Thái Nguyên

Sắc màu 54 - Thảo Khánh - 6 giờ trước
Trong kho tàng văn hóa đa dạng, phong phú của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, dân tộc Sán Chay ở tỉnh Thái Nguyên đóng góp một nét văn hóa đặc sắc và độc đáo, đó là điệu múa Tắc Xình.
Lan tỏa tình người, tinh thần đại đoàn kết các dân tộc giữa lòng Thủ đô

Lan tỏa tình người, tinh thần đại đoàn kết các dân tộc giữa lòng Thủ đô

Xã hội - Việt Hùng - 19:29, 28/10/2025
10 năm về trước, những người con vùng cao từng học tập dưới mái trường Phổ thông Vùng cao Việt Bắc đã cùng nhau lập nên Hội Cựu học sinh Trường Phổ thông Vùng cao Việt Bắc tại Hà Nội. Hội ra đời từ mong muốn được gắn kết, sẻ chia - nơi lan tỏa tình người, tinh thần đại đoàn kết các dân tộc giữa lòng Thủ đô.
Tuổi trẻ BĐBP An Giang góp phần xây dựng biên giới vững mạnh

Tuổi trẻ BĐBP An Giang góp phần xây dựng biên giới vững mạnh

Tin tức - Tuấn Kiệt - 19:26, 28/10/2025
Phát huy tinh thần xung kích, tình nguyện, những năm qua tuổi trẻ Bộ đội Biên phòng An Giang đã và đang triển khai nhiều hoạt động vì cộng đồng, và bảo vệ, xây dựng biên giới vững mạnh.
Thủ tướng đề nghị Brunei cấp thêm giấy phép đánh bắt cho các tàu cá Việt Nam

Thủ tướng đề nghị Brunei cấp thêm giấy phép đánh bắt cho các tàu cá Việt Nam

Thời sự - PV - 19:20, 28/10/2025
Ngày 28/10, tại Kuala Lumpur, Malaysia, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã hội kiến Quốc vương Brunei Darussalam Sultan Haji Hassanal Bolkiah nhân dịp dự Hội nghị Cấp cao ASEAN.