Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Lời ru nâng bước chân con

Duy Ly - 11:52, 17/06/2021

Tuổi thơ của mỗi người luôn chứa đựng những hoài niệm khác nhau, thế nhưng lại có điểm chung đó là từng “ít nhất” một lần được nghe hát ru. Ai trong gia đình cũng có thể hát ru, nhưng nhiều và gần gũi hơn cả vẫn là lời ru của bà, của mẹ. Đối với tôi – người con của đồng bào Tày, lời ru của mẹ giống như một thứ “thuốc ngủ” thần kỳ, luôn sâu đậm trong suy nghĩ, có lẽ vì điều đó mà tới khi trưởng thành, có nhiều đêm khó ngủ, tôi vẫn ghé phòng mẹ ỉ ôi “mẹ ơi con khó ngủ quá, mẹ hát Ứ Noọng Noòn cho con nghe nhé!”.


Người mẹ Tày địu em bé trên lưng (Ảnh: Báo Tuyên Quang)
Người mẹ Tày địu em bé trên lưng (Ảnh: Báo Tuyên Quang)

Những ký ức khó quên

Còn nhớ thủa nhỏ, tôi được cử đi thi văn nghệ giữa các trường mầm non trên địa bàn tỉnh, tại Cung văn hoá thiếu nhi. Trong cuộc thi đó, tôi đã biểu diễn khúc hát “Ru em” bằng cả hai thứ tiếng phổ thông và tiếng Tày. 

Khúc hát “Ru em” dựa trên lời hát ru con dân ca Tày nguyên bản, được người ta đặt lời mới, phần nhạc thêm tiết tấu, luyến láy cho lời ru mềm mại, trữ tình hơn. Đối với tôi, lời hát ru của mẹ có ý nghĩa rất lớn, vì vậy tôi đã đem lòng yêu thích và mong muốn được thể hiện trước nhiều người. Bài hát tuy chỉ đạt giải ba, nhưng vẫn được rất nhiều người khen ngợi. Và mẹ chính là người đã truyền cảm hứng cho tôi lúc đó.

Mẹ tôi kể, những ngày đầu về làm dâu trong gia đình người Tày, với mẹ tất cả đều lạ lẫm. Mẹ tôi phải học từ cách ăn ở, đi đứng sao cho phù hợp với phong tục tập quán của dân tộc Tày. Trong một lần, ông bà nội tôi lên nương, chỉ còn mẹ và anh trai tôi (khi ấy mới 2 tháng tuổi). Mẹ cho anh ăn no mà vẫn chẳng chịu ngủ. 

Trưa sắp đứng bóng mà cơm canh chưa nấu, mẹ cứ bế anh tôi đi lại hết trên nhà sàn lại xuống dưới sân, hết “Hành khúc ngày và đêm”, lại “Chia tay hoàng hôn” nhưng anh trai tôi vẫn không chịu ngủ. Đi làm nương về thấy vậy bà tôi liền đón tay và khẽ cất lời ru: Ứ noọng noòn / Noòn đắc noòn… rồi khéo ra hiệu bảo mẹ tôi lo cơm nước để bà ru cháu.

Mẹ tôi bảo, câu “Ứ…” của bà cất lên nghe cứ ngọt lịm, mẹ còn tưởng tượng như mình đang dầm mình dưới dòng suối Bắc Ka trong vắt, lại nghe thoảng đâu đây ngọn gió mát lành từ đỉnh Phia Đeng thổi về. Anh tôi lim dim ngủ, thở đều đều mang cả vào giấc ngủ nụ cười “mụ dạy”. Từ đấy, mẹ tôi ham mê học hỏi những lời ru, những câu hát đồng dao của đồng bào dân tộc Tày. Dần dần, lời ru của mẹ cũng ngọt ngào, bay bổng hơn.

Đồng bào Tày trong lao động sản xuất. Ảnh: minh họa
Những cô gái Tày trên đồi chè. Ảnh: minh họa

Lời ru “đi cùng năm tháng”

Tìm về cội nguồn của khúc hát “Ru em”, tôi được biết bất cứ trẻ em dân tộc Tày nào lớn lên cũng được tắm mát tâm hồn bằng những câu hát ru mượt mà: Ứ noọng noòn/Noòn đắc noòn đây/ Noòn thả mé pây rấy au qua/ Noòn thả á, pây nà ău luôm/ Luôm lầu đảy thoong boóc/ Nộc choóc đảy thoong tua/ Tua nâng pây mí ỏm/ Tua nâng pây nhọm mây…(Tạm dịch: Ơi em ngủ đi/ Ngủ say, ngủ yên lành/ Chờ mẹ lên nương lấy dưa/ Chờ chị nhé ra đồng bắt châu chấu/ Châu chấu đầy hai ống/ Chim choóc được hai con/ Một con đi giặt tã/ Một con đi nhuộm chỉ…). 

Lời ru ngọt ngào, trầm bổng, lúc tha thiết, lúc lại thủ thỉ kể về những công việc trong sinh hoạt thường ngày của đồng bào Tày, như giặt tã, lên nương hái dưa, nhuộm chỉ, chăn trâu, ra đồng bắt châu chấu… Lời ru theo thể thơ 5 chữ, lối kể dí dỏm nên rất dễ học, dễ nhớ, dễ đi sâu vào lòng người.

Em Nông Diệu Băng, dân tộc Tày, học sinh lớp 7 trường THCS Kim Phú, TP. Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang kể: “Nhà em có 3 anh chị em, em là con cả, từ bé em đã được nghe mẹ hát ru rồi. Đến giờ khi mẹ sinh em thứ 3, ngày nào mẹ cũng hát ru cho em của em”.

Khi được hỏi về cảm nhận đối với lời hát ru của người Tày, Băng chia sẻ thêm: “Em rất thích nghe hát ru, lời ru của mẹ giúp chúng em dễ đi vào giấc ngủ hơn. Lớn rồi khi nghe mới hiểu  lời ru chứa đựng những câu chuyện hay, gần gũi với cuộc sống sinh hoạt và hơn hết khiến em cảm thấy thêm yêu thương gia đình mình”.

Bà Hoàng Thị Cúc, dân tộc Tày ở Thượng Lâm, Lâm Bình, Tuyên Quang chia sẻ: Lời hát ru của người Tày khá phong phú về nội dung. Tất cả những bài hát ru đều mang một ý nghĩa riêng. Có thể đó là những câu hát gần gũi, mộc mạc, thể hiện tình cảm của người mẹ dành cho con; cũng có những câu hát lại tái hiện về cuộc sống sinh hoạt, phong tục tập quán của dân tộc... với mong muốn những đứa trẻ lớn lên cùng với lòng tôn kính mẹ cha, tình yêu thiên nhiên, yêu lao động, sống nhân ái…

Có thể cảm nhận, các bài hát ru không chỉ là cả thế giới hồn nhiên, với những hình ảnh bình dị và hết sức gần gũi với tuổi thơ, mà lời hát ru còn có ý nghĩa quan trọng trong giáo dục đạo đức, nhân cách của con người, bồi đắp tình yêu quê hương, gia đình; bồi đắp đời sống tâm hồn của trẻ thêm phần phong phú, trong sáng.

Với tôi, dù đi công tác xa quê, nhưng những câu hát ru thể hiện tình yêu thương ấm áp của bà, của mẹ đã là hành trang theo tôi suốt chặng đường đời. Đó là công cha nghĩa mẹ, là tình cảm gia đình đã nuôi dưỡng, nâng bước tôi mỗi khi gặp gian khó...

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.