Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Để nghệ thuật múa Khmer trường tồn với thời gian

Phương Nghi – Phi Yến - 09:41, 21/03/2022

Người Khmer có một di sản văn hóa độc đáo là các điệu múa. Nghệ thuật múa của người Khmer hội tụ cả tài năng, tri thức sáng tạo, những bản sắc, những giá trị văn hóa, xã hội và giá trị thẩm mĩ của cộng đồng. Múa đã trở thành nét đẹp văn hóa, “món ăn tinh thần” không thể thiếu trong đời sống tinh thần của bà con Khmer.


Điệu múa Apsara của Đoàn nghệ thuật Khmer tỉnh Sóc Trăng, các động tác sử dụng phải thật uyển chuyển với trang phục sử dụng lấp lánh, sang trọng.
Điệu múa Apsara của Đoàn nghệ thuật Khmer tỉnh Sóc Trăng, các động tác uyển chuyển với trang phục lấp lánh, sang trọng.

Mỗi điệu múa là một sắc thái

Múa Khmer được chia thành hai loại hình rõ nét: Múa cung đình và múa dân gian. Theo Nghệ sĩ Ưu tú Thạch Mô Ly, Trưởng Đoàn nghệ thuật tổng hợp Khmer Bạc Liêu cho biết: Nghệ thuật múa cung đình nổi bật với điệu múa Apsara, tiên giáng trần, dâng hoa… sử dụng tiết tấu chậm rãi, cử chỉ, điệu bộ mềm mại và khoan thai…Từ ngón tay cho đến gót chân đều có “tiếng nói” riêng, động tác sử dụng phải thật uyển chuyển. Trang phục sử dụng lấp lánh, mũ đội phải cao thể hiện sự uy nghi, sang trọng. Ngoài ra, việc sắp xếp đội hình và di chuyển khi múa sao cho đan xen, nhịp nhàng… cũng là điều làm nên thành công cho điệu múa cung đình. “Trước đây, múa cung đình chỉ phục vụ vua chúa, nhưng nay đã được phổ biến rộng rãi đến người dân thông qua việc đưa lên sân khấu, sử dụng nhiều trong các lễ hội của đồng bào Khmer” – anh Mô Ly nói.

Biểu diễn múa Apsara của Đội văn hóa – văn nghệ Khmer chùa Xiêm Cán (xã Vĩnh Trạch Đông, TP. Bạc Liêu) biểu diễn, phục vụ du khách.
Biểu diễn múa Apsara của Đội văn hóa – văn nghệ Khmer chùa Xiêm Cán (xã Vĩnh Trạch Đông, TP. Bạc Liêu) biểu diễn, phục vụ du khách.

Đối với người Khmer, nghệ thuật múa là sản phẩm văn hóa tinh thần độc đáo vừa mang tính thiêng liêng, vừa là nhu cầu tinh thần sau những giờ lao động mệt nhọc. Nghệ thuật múa ra đời từ rất sớm và có nhiều hình thái. Nếu như múa cung đình mang tính trang trọng, cổ kính bao nhiêu thì múa dân gian lại thoải mái, lạc quan và hóm hỉnh bấy nhiêu. Điệu múa dân gian được nhiều người biết đến là Răm Vông (múa Lâm Thôn). Tham gia điệu múa này, từng đôi trai gái vừa múa vừa đi vòng tròn, vừa quay lại nhìn nhau thật tình tứ, thể hiện sự quấn quýt. Các động tác của nữ khi múa lượn 2 cánh tay đưa ra trước ngực, còn nam thì lượn cánh tay rộng ra như để che chở cho người bạn múa của mình.

Những điệu múa mang tính nghệ thuật cao hơn phải kể đến loại hình kịch múa Rô băm với động tác vũ đạo khá đẹp mắt. Múa Rô băm sử dụng động tác tay, chân và đạo cụ để thay thế cho lời nói nhằm diễn tả tâm trạng nhân vật một cách rõ nét. Do phần lớn cốt truyện của kịch múa mang đậm tính truyền thuyết, thần thoại nên múa càng có điều kiện phát huy ở loại hình sân khấu này. Cái hay của điệu múa này nằm ở chỗ làm người xem hiểu được nội dung, ý nghĩa của câu chuyện thông qua diễn xuất tài tình của các diễn viên.

Vũ điệu múa trống Sadăm của đoàn Nghệ thuật Khmer tỉnh Kiên Giang phục vụ Lễ hội đua ghe ngo của đồng bào Khmer.
Vũ điệu múa trống Sadăm của đoàn Nghệ thuật Khmer tỉnh Kiên Giang phục vụ Lễ hội đua ghe ngo của đồng bào Khmer.

Ngoài ra có thể kể đến điệu múa Lăm Leo, múa Saravan, Chây dăm... là những điệu múa phổ biến, vì có tiết tấu nhanh, vui nhộn nên được người dân biểu diễn trong các buổi sinh hoạt cộng đồng, lễ hội, liên hoan hay bất kỳ nơi đâu chỉ cần có tiếng kèn, trống nổi lên là ta sẽ thấy ngay những điệu múa này…Trong nghệ thuật múa dân gian của người Khmer còn có các điệu múa khác như: Múa xúc tép sử dụng dụng cụ là chiếc xà niêng (chniêng), múa gáo dừa (khôs trolôt), múa gặt lúa (casêko), múa Yak (múa Chằn), múa mở rào trong nghi lễ cưới...

Trường tồn với thời gian

Hiện nay, múa Khmer đã phát triển mạnh mẽ cả về thể loại lẫn chất lượng. Và nghệ thuật múa hiển nhiên không dừng ở những hoạt cảnh, cốt truyện ngắn, mà đã được các biên đạo múa người Khmer nâng lên thành những cốt truyện dài. Tuy nhiên, đứng trước việc giữ gìn và phát huy nghệ thuật múa Khmer vẫn còn gặp phải nhiều khó khăn, thử thách. Nghệ sĩ ưu tú, nhạc sĩ Sơn Lương cho biết: “Đối với các loại hình nghệ thuật Khmer nói chung, múa nói riêng vẫn chưa được đầu tư và quan tâm đúng mức. Bởi hiện nay, vấn đề kinh phí hoạt động và sự xuống cấp của trang thiết bị là vấn đề nan giải. Mặt khác, không gian của nghệ thuật múa Khmer còn “bó hẹp” ở các chùa chiền, phum sóc, chứ chưa được phổ biến rộng rãi nên chưa thể đáp ứng tốt nhu cầu thưởng thức của người dân cũng như phát huy hết tiềm năng của nghệ thuật múa”.

Đoàn nghệ thuật Rôbăm Bâng Chông, ấp Bưng Chông, xã Tài Văn (huyện Trần Đề – Sóc Trăng) tham gia diễn xuất phục vụ người dân mừng Lễ hội Óoc – oom – bok.
Đoàn nghệ thuật Rôbăm Bâng Chông, ấp Bưng Chông, xã Tài Văn (huyện Trần Đề – Sóc Trăng) biểu diễn phục vụ người dân mừng Lễ hội Óoc – oom – bok.

Trước mắt, để tránh mai một, các ngành chức năng cần phải xây dựng kế hoạch phát triển đồng bộ giữa các loại hình nghệ thuật để nghệ thuật múa Khmer có cơ hội kết hợp, phát huy hết khả năng phục vụ đời sống tinh thần của người dân. Đồng thời, cần xây dựng đội ngũ diễn viên múa ở cơ sở để phục vụ một cách nhanh chóng, kịp thời nhu cầu thưởng thức của người dân; giúp người dân sau thời gian lao động, sản xuất có điều kiện tham gia biểu diễn, sáng tạo nghệ thuật và thừa hưởng thành quả, giá trị nghệ thuật do chính họ tạo ra…

Đặc biệt, cần phổ biến, truyền dạy, thổi vào lòng các thế hệ kế thừa niềm đam mê nghệ thuật theo đúng bản sắc văn hóa của dân tộc mình, để các điệu múa dân tộc Khmer trở thành sản phẩm du lịch độc đáo giới thiệu với du khách trong và ngoài nước. Đây là niềm tự hào của bà con Khmer Nam bộ, chúng ta hãy trân trọng giữ gìn và phát huy hơn nữa những di sản văn hóa mà cha ông ta đã để lại.

Ý kiến độc giả
Tin nổi bật trang chủ
Nhiều địa phương còn buông lỏng quản lý 'chưa thể kiểm soát' dạy thêm

Nhiều địa phương còn buông lỏng quản lý 'chưa thể kiểm soát' dạy thêm

Giáo dục - Minh Nhật - 22:20, 29/03/2025
Dù Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đã yêu cầu báo cáo về tình hình triển khai Thông tư 29 về quản lý dạy thêm, học thêm, đến nay vẫn còn gần 20 tỉnh thành chưa gửi phản hồi.
Y học cổ truyền là di sản văn hoá quý cần được bảo tồn và phát triển

Y học cổ truyền là di sản văn hoá quý cần được bảo tồn và phát triển

Sức khỏe - Minh Nhật - 21:53, 29/03/2025
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, y học cổ truyền không chỉ là phương pháp chữa bệnh mà còn là biểu tượng của trí tuệ và tinh thần tự cường dân tộc. Việc bảo tồn, phát triển y học cổ truyền vừa là trách nhiệm vừa là sứ mệnh gìn giữ văn hóa và đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe cho nhân dân.
Trình UNESCO đưa Võ cổ truyền Bình Định thành Di sản văn hóa thế giới

Trình UNESCO đưa Võ cổ truyền Bình Định thành Di sản văn hóa thế giới

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 21:50, 29/03/2025
Phó Thủ tướng Mai Văn Chính vừa ủy quyền cho Bộ trưởng Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch ký hồ sơ trình UNESCO đưa “Võ cổ truyền Bình Định” vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.
Dự hội chợ tại TP. Hồ Chí Minh, doanh nghiệp Lào Cai ký kết nhiều hợp đồng hợp tác

Dự hội chợ tại TP. Hồ Chí Minh, doanh nghiệp Lào Cai ký kết nhiều hợp đồng hợp tác

Tin tức - Duy Chí - 21:49, 29/03/2025
Gian hàng Doanh nghiệp tỉnh Lào Cai với nhiều sản phẩm OCOP đặc trưng tại Hội chợ Hàng Việt Nam tiêu biểu xuất khẩu năm 2025 đã thu hút sự quan tâm của nhiều khách hàng và đã ký kết nhiều hợp đồng hợp tác tại hội chợ.
Bộ Y tế hoả tốc yêu cầu tăng cường phân luồng, kiểm soát lây nhiễm sởi trong cơ sở khám, chữa bệnh

Bộ Y tế hoả tốc yêu cầu tăng cường phân luồng, kiểm soát lây nhiễm sởi trong cơ sở khám, chữa bệnh

Sức khỏe - Minh Nhật - 21:38, 29/03/2025
Bộ Y tế đề nghị các địa phương chuẩn bị thuốc, vật tư, thiết bị y tế để thực hiện công tác khám, chữa bệnh sởi, kiểm soát nhiễm khuẩn; Phân luồng và bố trí khu khám riêng trong khoa khám bệnh cho người nghi mắc sởi và người bệnh sởi...
Đan viện cổ kính ở Ninh Bình

Đan viện cổ kính ở Ninh Bình

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 26/3, có những thông tin đáng chú ý sau: Khai mạc Năm Du lịch quốc gia 2025. Đan viện cổ kính ở Ninh Bình. Làng dệt đũi hơn 400 năm. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Yên Bái: Thưởng các xã, thôn, bản thực hiện tốt chính sách dân số

Yên Bái: Thưởng các xã, thôn, bản thực hiện tốt chính sách dân số

Tin tức - Văn Hoa - 21:35, 29/03/2025
Tỉnh Yên Bái vừa ban hành Quyết định số 607/QĐ-UBND của Ủy ban Nhân dân tỉnh Yên Bái về việc phê duyệt phân bổ kinh phí thực hiện một số chính sách về công tác Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tại các xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn trên địa bàn tỉnh Yên Bái năm 2025 theo Nghị quyết số 11/2021/NQ-HĐND ngày 19 tháng 4 năm 2021 của Hội đồng nhân nhân tỉnh Yên Bái.
Yên Bái: Phấn đấu năm 2025, toàn tỉnh đưa 1.200 người lao động đi làm việc ở nước ngoài

Yên Bái: Phấn đấu năm 2025, toàn tỉnh đưa 1.200 người lao động đi làm việc ở nước ngoài

Tin tức - Văn Hoa - 21:35, 29/03/2025
Ủy ban Nhân dân tỉnh Yên Bái vừa ban hành Kế hoạch số 64/KH-UBND về triển khai thực hiện Đề án đưa lao động tỉnh Yên Bái đi làm việc ở nước ngoài, năm 2025. Kế hoạch phấn đấu năm 2025, toàn tỉnh đưa 1.200 người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng dài hạn.
Hơn 200 đại biểu tham dự Hội nghị Phát triển du lịch vịnh Bái Tử Long

Hơn 200 đại biểu tham dự Hội nghị Phát triển du lịch vịnh Bái Tử Long

Du lịch - Mỹ Dung - 21:33, 29/03/2025
Ngày 29/3, tại huyện Vân Đồn (Quảng Ninh) đã diễn ra “Hội nghị Phát triển Du lịch vịnh Bái Tử Long, năm 2025”. Hội nghị thu hút khoảng hơn 200 đại biểu tham dự.
Những chính sách mới nổi bật có hiệu lực trong tháng 4/2025

Những chính sách mới nổi bật có hiệu lực trong tháng 4/2025

Tin tức - Minh Nhật - 20:59, 29/03/2025
Trong tháng 4/2025, nhiều chính sách mới có hiệu lực, nổi bật là các chính sách liên quan đến quản lý lao động, tiền lương, thù lao, tiền thưởng trong doanh nghiệp nhà nước; sửa đổi, bổ sung quy định về chính sách hỗ trợ tiền đóng học phí, chi phí sinh hoạt đối với sinh viên sư phạm.
Cần Thơ tổ chức nhiều hoạt động tại Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương và Lễ hội Bánh dân gian Nam Bộ năm 2025

Cần Thơ tổ chức nhiều hoạt động tại Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương và Lễ hội Bánh dân gian Nam Bộ năm 2025

Bản sắc và hội nhập - Tào Đạt - 20:56, 29/03/2025
Ngày 29/3 Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch TP. Cần Thơ tổ chức họp báo để thông tin kế hoạch tổ chức Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương và Lễ hội Bánh dân gian Nam Bộ lần thứ XII năm 2025 tại TP. Cần Thơ.