Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Vũ điệu của đại ngàn

PV - 16:35, 15/02/2023

Hằng năm, cứ đến ngày 16 tháng Giêng, đồng bào DTTS Chăm, Ba Na ở xã Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên cùng nhau mở hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm. Đây là món ăn tinh thần không thể thiếu của người dân nơi đây vào những ngày đầu Xuân.

Các nghệ nhân đồng bào Chăm ở thôn Xí Thoại, xã Xuân Lãnh trình diễn trống đôi, cồng ba, chiêng năm. Ảnh: THIÊN LÝ
Các nghệ nhân đồng bào Chăm ở thôn Xí Thoại, xã Xuân Lãnh trình diễn trống đôi, cồng ba, chiêng năm. Ảnh: THIÊN LÝ

Xuất phát từ Tp. Tuy Hòa, vượt hơn 60 km, chúng tôi kịp đến với Lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm mừng Xuân Quý Mão năm 2023 được tổ chức vào ngày 16 tháng Giêng tại thôn Xí Thoại (xã Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân).

Giao lưu văn hóa

Tham gia lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm huyện Đồng Xuân năm nay có 7 đoàn nghệ nhân đồng bào DTTS của các xã Xuân Lãnh, Xuân Quang 1, Xuân Quang 2, Đa Lộc, Phú Mỡ, Xuân Phước (huyện Đồng Xuân) và 2 đoàn đến từ các xã Canh Liên, Canh Hòa (huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định). Riêng xã Xuân Lãnh, đơn vị đăng cai có 2 đoàn của 2 thôn Xí Thoại và Hà Rai. Lễ hội là dịp các dân tộc anh em trên địa bàn hai huyện miền núi Đồng Xuân và Vân Canh gặp gỡ, giao lưu văn hóa truyền thống, thắt chặt tình đoàn kết cùng nhau xây dựng quê hương ngày càng phát triển.

Tại lễ hội, các sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của đồng bào dân tộc Ba Na, Chăm đã được tái hiện sinh động và chân thực. Tiếng trống đôi với chuỗi âm thanh tiết tấu đầy ngẫu hứng, lúc thưa nhặt nhẹ nhàng, khi dồn dập sôi nổi của các chàng trai cùng những động tác múa nhuần nhuyễn, tinh tế của cơ thể. Cồng ba giữ bè trầm vừa sâu lắng, vừa mượt mà. Chiêng năm giữ giai điệu thanh thoát, ngân xa vang vọng đến tận rừng sâu… quyện chặt với vũ điệu múa xoang khiến bao người ngất ngây như say men rượu cần.

Hòa cùng âm thanh của trống đôi, cồng ba, chiêng năm và những điệu múa xoang uyển chuyển của các chàng trai cô gái nơi miền sơn cước, lời khấn của thầy cúng trong lễ cúng mừng lúa mới của Đoàn nghệ nhân DTTS thôn Xí Thoại như vọng khắp cả núi rừng: Ơi Yàng! Hôm nay, toàn thể dân làng, già trẻ, gái trai tổ chức lễ cúng mừng lúa mới để tạ ơn các Yàng đã cho chúng ta một năm vụ thu. Cầu xin các Yàng phù hộ cho dân làng mạnh khỏe, không đau không bệnh; lúa thóc đầy bồ, đủ ăn đủ mặc.

Anh Bùi Văn Hiệp, Trưởng đoàn nghệ nhân DTTS thôn Xí Thoại chia sẻ: “Trống đôi, cồng ba, chiêng năm là bộ nhạc cụ có ý nghĩa đặc biệt trong đời sống văn hóa tinh thần, nhất là trong những sinh hoạt văn hóa và lễ hội của đồng bào dân tộc Ba Na và Chăm ở Xí Thoại, Xuân Lãnh nói riêng và cộng đồng các DTTS của Phú Yên nói chung. Trình diễn trống đôi, cồng ba, chiêng năm tại lễ hội để tỏ lòng thành kính tới các đấng thần linh và cầu xin các thần linh che chở phù hộ cho con cháu, buôn làng...”.

Lựa chọn trình diễn lễ cúng rẫy, Đoàn nghệ nhân DTTS xã Xuân Quang 1 giới thiệu đến mọi người về một phong tục lâu đời của đồng bào dân tộc Chăm. Lễ cúng nhằm cầu mong thần rẫy xua đuổi thú rừng bảo vệ mùa màng; cầu thần sông, thần núi, thần rừng cùng với Cha trời, Mẹ đất làm cho mưa thuận, gió hòa để mùa màng tươi tốt.

Theo già So Mai, xã Xuân Quang 1, sau khi thu hoạch xong mùa lúa rẫy vào cuối tháng Chạp, gia chủ sẽ gọi người già, Người có uy tín trong buôn làng đến cúng. Lễ vật gồm có 3 con gà, 1 ché rượu để tế cho thần rẫy, thần đất đai và thần lúa. Bên cạnh đó, gia chủ còn chuẩn bị 3 cây nêu để cúng. Sau phần lễ là phần hội với màn trình diễn trống đôi, cồng ba, chiêng năm và nhảy arap. Đây cũng là dịp để gia chủ mời bà con, họ hàng, bạn bè cùng đến vui chơi, ăn uống, múa hát, càng đông khách niềm vinh dự càng lớn.

Màn trình diễn trống đôi độc đáo của 2 nghệ nhân Ba Na ở xã Phú Mỡ cuốn hút người xem. Ảnh: THIÊN LÝ
Màn trình diễn trống đôi độc đáo của 2 nghệ nhân Ba Na ở xã Phú Mỡ cuốn hút người xem. Ảnh: THIÊN LÝ

Bảo tồn di sản quốc gia

Đến với lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm tại thôn Xí Thoại của huyện Đồng Xuân năm nay, các nghệ nhân láng giềng xã Canh Liên và Canh Hòa (huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định) trình diễn bộ ba nhạc cụ này với trích đoạn lễ cúng mừng lúa mới.

Anh Đoàn Văn Sinh, thành viên Đoàn nghệ nhân DTTS xã Canh Hòa chia sẻ: “Rất vui mừng khi hôm nay tôi được về tham dự và trình diễn lễ cúng truyền thống kết hợp trình diễn cồng chiêng, trống đôi, nhảy Arap tại thôn Xí Thoại. Chúng tôi hy vọng có thêm nhiều dịp để giới thiệu, giao lưu văn hóa, ẩm thực, chia sẻ phong tục, tập quán tốt đẹp của mỗi dân tộc”.

Những nhịp chân lắc lư theo nhịp điệu cồng chiêng, trống đôi giục giã, mê hoặc lòng người. Đông đảo du khách và người dân địa phương tham gia, hòa cùng lễ hội sôi nổi, ngất ngây như say men rượu cần. Chị Lê Thị Vân Anh, đến từ Tp. Tuy Hòa phấn khởi nói: “Tiếng trống, tiếng cồng, tiếng chiêng vang lên trầm hùng, rộn rã khắp đồi núi cùng với những điệu múa truyền thống. Những màn biểu diễn độc đáo để lại thật nhiều ấn tượng trong tôi. Thật là vui khi có mặt tại lễ hội này trong những ngày đất trời vào Xuân”.

Theo ông Phạm Trung Chánh - Phó Chủ tịch UBND huyện Đồng Xuân, văn hóa các dân tộc là tài sản vô cùng quý giá. Việc giữ gìn bản sắc và sự đa dạng văn hóa các dân tộc là vấn đề có ý nghĩa chính trị - xã hội to lớn trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Vì vậy, huyện Đồng Xuân tổ chức lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm mừng Xuân Quý Mão năm 2023 nhằm thực hiện một cách thiết thực tinh thần Nghị quyết Hội nghị lần thứ 9 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.

Đây cũng là dịp tôn vinh, giới thiệu, quảng bá những tiềm năng, di sản văn hóa, thể thao, du lịch độc đáo của đồng bào DTTS huyện Đồng Xuân đến với du khách trong và ngoài nước, góp phần gìn giữ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Trống đôi, cồng ba, chiêng năm. Đồng thời là cầu nối để đồng bào các DTTS gặp gỡ, giao lưu, học hỏi kinh nghiệm và cùng hòa mình trong các hoạt động giao lưu văn hóa, thể thao được tổ chức thường xuyên vào ngày 16 tháng Giêng hằng năm.

Cùng với tái hiện các lễ hội truyền thống kết hợp trình diễn cồng chiêng và nhảy arap, các đoàn nghệ nhân còn thi tài qua các môn thể thao dân gian, các món ăn truyền thống, đặc trưng của mỗi dân tộc. Qua đó tăng cường tình đoàn kết, gắn bó các dân tộc trong và ngoài huyện Đồng Xuân, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

“Trống đôi, cồng ba, chiêng năm thôn Xí Thoại được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia vào năm 2015. Để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa này, từ năm 2017, Sở VH-TT-DL phối hợp với UBND huyện Đồng Xuân tổ chức lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm vào ngày 16 tháng Giêng. Từ năm 2020, lễ hội này do UBND huyện Đồng Xuân tổ chức, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia”, ông Phạm Trung Chánh cho biết thêm. 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Viết báo đồng hành cùng đồng bào DTTS bảo tồn văn hóa, phát triển du lịch

Viết báo đồng hành cùng đồng bào DTTS bảo tồn văn hóa, phát triển du lịch

Hơn 30 năm làm báo, tôi từng đảm nhận nhiều vai trò: phóng viên phát thanh, truyền hình, biên tập viên, quay phim, đạo diễn và phụ trách Phòng Biên tập Phát thanh – Truyền hình tiếng dân tộc thiểu số, Đài Phát thanh- Truyền hình tỉnh Quảng Ngãi. Dù ở vị trí nào, tôi luôn tâm niệm viết báo không chỉ để thông tin mà còn để đồng hành cùng đồng bào gìn giữ văn hóa truyền thống, phát triển du lịch. Sau khi nghỉ hưu, tôi tiếp tục gắn bó với nghề trong vai trò cộng tác viên Báo Dân tộc và Phát triển, bền bỉ theo đuổi hành trình viết báo vì cộng đồng.
Ninh Thuận: Nông dân no ấm từ cây nha đam

Ninh Thuận: Nông dân no ấm từ cây nha đam

Kinh tế - Thái Sơn Ngọc - 2 phút trước
Cây nha đam thích nghi sinh trưởng tốt trên vùng đất cát trắng ven biển thuộc phường Văn Hải, TP. Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận. Những năm qua, từ giá trị kinh tế của cây nha đam đem lại, hàng trăm nông hộ có cuộc sống bảo đảm no ấm, nuôi con ăn học thành đạt. Đây là loài cây xóa đói giảm nghèo bền vững, nâng cao thu nhập, giúp nông dân vùng đất khô hạn Văn Hải vươn lên làm giàu từ nha đam.
Ninh Thuận: 28 xã vùng đồng bào DTTS đạt chuẩn quốc gia về y tế

Ninh Thuận: 28 xã vùng đồng bào DTTS đạt chuẩn quốc gia về y tế

Sức khỏe - Thái Sơn Ngọc - 3 phút trước
Ông Bạch Văn Dương, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Ninh Thuận cho biết, toàn tỉnh hiện có 28/28 xã vùng đồng bào DTTS đạt chuẩn quốc gia về y tế. Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021- 2030 (giai đoạn 1: 2021- 2025), gọi tắt là Chương trình MTQG 1719, đầu tư hàng chục tỷ đồng xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, chăm sóc tốt sức khỏe ban đầu cho 181.219 người dân vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn tỉnh.
Đánh thức giấc mơ làng cổ

Đánh thức giấc mơ làng cổ

Sắc màu 54 - Bùi Nguyên Khôi - 4 phút trước
Làng Mơ H’ra - Đáp vốn là 2 làng cổ nằm sát nhau của đồng bào Ba Na vẫn giữ vẹn nguyên nếp sống trăm năm. Trong giấc mơ làng cổ, Mơ H’ra - Đáp được phục hồi di sản quý của cộng đồng để phát triển du lịch với truyền thống và vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ và hùng vĩ của khu vực này.
An Giang: BĐBP tỉnh đón nhận Huân chương Chiến công hạng Nhì và kỷ niệm 49 năm Ngày truyền thống đơn vị

An Giang: BĐBP tỉnh đón nhận Huân chương Chiến công hạng Nhì và kỷ niệm 49 năm Ngày truyền thống đơn vị

Tin tức - Như Tâm - 5 phút trước
Ngày 17/6, tại Tp. Châu Đốc (An Giang), Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh An Giang, tổ chức Lễ đón nhận Huân chương Chiến công hạng Nhì và kỷ niệm 49 năm Ngày truyền thống BĐBP tỉnh An Giang (17/6/1976 - 17/6/2025). Đến dự có ông Lê Hồng Quang - Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy; ông Hồ Văn Mừng - Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh An Giang; cùng đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành; đại diện lãnh đạo các huyện biên giới của tỉnh.
Nông dân thủ phủ sầu riêng thấp thỏm vì thời tiết

Nông dân thủ phủ sầu riêng thấp thỏm vì thời tiết

Kinh tế - Hoàng Thùy - 6 phút trước
Thời tiết diễn biến bất thường khiến tỷ lệ đậu trái thấp, nông dân thủ phủ sầu riêng huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk thấp thỏm lo âu sản lượng sầu riêng giảm. Trong khi đó, nông dân chưa có giải pháp nào để đối phó với diễn biến thất thường của thời tiết.
Độc đáo chùa mảnh sành ở TP. Hồ Chí Minh

Độc đáo chùa mảnh sành ở TP. Hồ Chí Minh

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin hôm nay ngày 11/6, có những thông tin đáng chú ý sau: Ruộng bậc thang Y Tý mùa đổ ải. Độc đáo chùa mảnh sành ở TP. Hồ Chí Minh . Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Kon Tum: Ổn định dân cư từ nguồn vốn Chương trình MTQG 1719

Kon Tum: Ổn định dân cư từ nguồn vốn Chương trình MTQG 1719

Chuyên đề - Ngọc Chí - 7 phút trước
Những ngôi nhà mới khang trang đang dần hình thành tại các điểm dân cư được đầu tư đầy đủ cơ sở hạ tầng thiết yếu. Mơ ước có căn nhà ở ổn định của các hộ đồng bào DTTS nghèo tại tỉnh Kon Tum đã trở thành hiện thực. Kết quả đó thể hiện sự quyết tâm cao của cấp ủy Đảng, chính quyền tỉnh Kon Tum trong việc triển khai thực hiện Dự án 1 và Dự án 2, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 – 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719).
Sáp nhập tỉnh, giảm từ 63 xuống 34: Biển số xe giữ nguyên hay phải đổi?

Sáp nhập tỉnh, giảm từ 63 xuống 34: Biển số xe giữ nguyên hay phải đổi?

Tin tức - Minh Nhật - 7 phút trước
Từ ngày 15/6/2025, sau khi sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, số lượng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sẽ giảm từ 63 xuống còn 34. Trong bối cảnh đó, một trong những vấn đề được người dân đặc biệt quan tâm là việc sử dụng biển số xe cũ sau sáp nhập: có phải đổi biển số mới hay không?
Các xã mới trên địa bàn tỉnh Lào Cai vận hành thử nghiệm từ ngày 17/6

Các xã mới trên địa bàn tỉnh Lào Cai vận hành thử nghiệm từ ngày 17/6

Tin tức - Trọng Bảo - 16 phút trước
Thực hiện Thông báo số 4695 của tỉnh ủy Lào Cai, từ ngày 17 đến ngày 30/6, 48/48 xã mới sẽ vận hành thử nghiệm gắn với chuẩn bị hoạt động cấp xã sau sáp nhập trên địa bàn tỉnh.
Báo chí Việt Nam - Trung thành, Sáng tạo, Bản lĩnh, Đổi mới vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Báo chí Việt Nam - Trung thành, Sáng tạo, Bản lĩnh, Đổi mới vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Tin tức - Hoàng Quý - 20 phút trước
Sáng 16/6, tại Hà Nội, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức Họp báo Hội Báo toàn quốc 2025, với chủ đề "Báo chí Việt Nam - Trung thành, Sáng tạo, Bản lĩnh, Đổi mới vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc" và Lễ trao Giải báo chí Quốc gia lần thứ XIX, năm 2024.
Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương làm việc với Thành ủy TP. Hồ Chí Minh về lĩnh vực dân tộc, tôn giáo

Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương làm việc với Thành ủy TP. Hồ Chí Minh về lĩnh vực dân tộc, tôn giáo

Dân tộc - Tôn giáo - Tào Đạt - 24 phút trước
Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa đề nghị TP. Hồ Chí Minh kiện toàn bộ máy, nâng cao chất lượng cán bộ làm công tác dân tộc, tôn giáo; tiếp tục chăm lo đời sống cho đồng bào DTTS, đồng bào có đạo, quyết tâm đưa các hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn thoát nghèo bền vững.