Lễ Mừng lúa mới của người Ca DongNgày 7/10, ông Nguyễn Thanh Hồng - Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) tỉnh Quảng Nam, cho biết: Sở vừa phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức phục dựng Lễ Mừng lúa mới của người Ca Dong (nhóm địa phương thuộc dân tộc Xơ Đăng) tại Nhà văn hóa thôn Hạ Sơn (xã Phước Gia, huyện Hiệp Đức).
Đây là hoạt động triển khai thực hiện Quyết định số 442/QĐ-UBND ngày 01/3/2024 của UBND tỉnh về việc triển khai thực hiện Dự án số 6 “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch” trên địa bàn tỉnh Quảng Nam, giai đoạn 2022 - 2025; Kế hoạch triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn tỉnh Quảng Nam năm 2024.
Người dân tham gia Lễ Mừng lúa mới“Chương trình phục dựng Lễ Mừng lúa mới của người Ca Dong được tổ chức với sự tham gia của đông đảo bà con trên địa bàn huyện, đặc biệt là hai thôn Hạ Sơn và Gia Cao của xã Phước Gia. Việc phục dựng Lễ Mừng lúa mới nhằm bảo tồn và phát huy những bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào các DTTS miền núi ở Quảng Nam nói chung và cộng đồng người Ca Dong nói riêng. Qua đó, góp phần tuyên truyền, quảng bá, bảo tồn các giá trị văn hóa phi vật thể”, ông Nguyễn Thanh Hồng cho biết.
Lễ Mừng lúa mới nhằm cầu xin thần linh ban cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, ấm no hạnh phúcTheo phong tục của người Ca Dong, khi mọi việc nương rẫy đã kết thúc, lúa đã được tuốt xong thì đồng bào tổ chức Lễ Mừng lúa mới, với ý nghĩa cầu xin thần linh ban cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, ấm no, hạnh phúc và cầu bình an cho dân làng.
Lễ hội được phục dựng theo các nghi thức, phong tục truyền thống của đồng bào Ca Dong ở Hiệp Đức với các nghi thức chính của lễ như cúng xin thần linh, hồn lúa; gọi thần lúa, tạ ơn thần lúa, rước hồn lúa… do những già làng uy tín được cộng đồng tiến cử thực hiện.
Lễ Mừng lúa múa ở Quảng Nam có nhiều hoạt động đặc sắcBên cạnh đó, các hoạt động sản xuất trong chu kỳ phát triển của lúa rẫy từ khi chuẩn bị vào mùa vụ cho đến khi thu hoạch cũng được phục dựng chu đáo, như phát rẫy, tỉa lúa, làm cỏ, chăm bón, suốt lúa… Sau nghi thức cúng thần lúa, từng nhịp cồng chiêng rộn ràng hòa quyện cùng vũ điệu múa nhịp nhàng của các già làng và các chàng trai, cô gái Ca Dong quanh cây nêu.
Ông Đinh Văn Linh - Trưởng thôn Hạ Sơn (xã Phước Gia) chia sẻ, Lễ Mừng lúa mới là lễ hội truyền thống, được hình thành từ lâu đời, gắn liền với sản xuất nông nghiệp của người Ca Dong nói chung và cộng đồng người Ca Dong ở xã Phước Gia nói riêng. Phong tục này đã được lưu truyền qua nhiều thế hệ và vẫn còn giữ nguyên bản sắc truyền thống.
Đây là một trong các hoạt động thuộc Dự án 6 của Chương trình MTQG về “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch” trên địa bàn tỉnh Quảng Nam“Lễ hội được tổ chức khi mùa màng đã thu hoạch xong và là dịp bà con báo cáo với thần linh, ông bà, tổ tiên rằng đã thu hoạch xong mùa vụ, và xin tạ ơn trời đất đã phù hộ cho bản làng, gia đình một năm mưa thuận, gió hòa, đem đến vụ mùa bội thu, bản làng no đủ. Đây cũng là dịp kết nối tình cảm trong các gia đình, dòng họ và cộng đồng”, ông Đinh Văn Linh nói thêm.
Một số nghi thức trong Lễ Mừng lúa mới của người Ca DongTrong khuôn khổ phục dựng lễ hội, các trò chơi dân gian mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc, như giã gạo, gói bánh ốc, nấu cơm ống, chế biến món ăn… cũng đã thu hút đông đảo bà con và thanh niên tham gia. Qua đó thể hiện tinh thần thi đấu nhiệt tình, hào hứng tạo nên một sân chơi sôi nổi và vui tươi.
Lễ Mừng lúa mới là một trong những nét đẹp văn hóa của người Ca Dong được giữ gìn và hiện nay đang phát triển gắn với du lịchCũng theo ông Nguyễn Thanh Hồng - Giám đốc Sở VH-TT&DL tỉnh Quảng Nam: Ngoài việc gìn giữ các nét đẹp văn hóa truyền thống của người đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh, đây cũng là dịp góp phần tuyên truyền, quảng bá, bảo tồn các giá trị văn hóa phi vật thể. Đồng thời, nâng cao ý thức, trách nhiệm và niềm tự hào của cộng đồng về các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp; động viên, khuyến khích người dân chung tay bảo vệ, phát huy và lan toả các giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc trong giai đoạn hiện nay.
Sở VH-DL&TT Quảng Nam đẩy mạnh triển khai thực hiện Dự án 6 “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch” trên địa bàn.“Việc phục dựng Lễ Mừng lúa mới với những nghi thức truyền thống là cơ sở khoa học để xây dựng phương án bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc; tạo nguồn tư liệu hỗ trợ công tác nghiên cứu, giảng dạy cho các nhà khoa học; các nhà quản lý hoạch định chính sách về bảo tồn văn hóa, phát triển kinh tế xã hội của tỉnh”, ông Hồng chia sẻ.
