Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

“Giải mã” những phục sức trong lễ hội của người Gié Triêng

Tấn Vịnh - 19:34, 22/08/2024

Dân tộc Gié Triêng sinh sống tập trung ở tỉnh Kon Tum và một bộ phận cư trú ở huyện Nam Giang, Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam. Đây là dân tộc còn bảo tồn nhiều dấu ấn văn hóa cổ xưa, đặc biệt là trong tập quán, lễ hội và phục sức và những trang phục truyền thống để thực hành trong sinh hoạt văn hóa, lễ hội mang đậm sắc màu hoang sơ và giàu tính nhân văn.

Trong Lễ hội ăn than, những người ăn than đội chiếc mũ làm bằng lá cây vừa gùi than về làng, vừa thổi đinh tút
Trong Lễ hội ăn than, những người ăn than đội chiếc mũ làm bằng lá cây vừa gùi than về làng, vừa thổi đinh tút

Trong Lễ hội ăn than, người được cử đi đốt than phải đội chiếc mũ làm bằng lá của cây thuộc họ lồ ô, gọi là long kliă klao. Lá của cây này có cọng dài, lá mỏng, màu sáng hơi trắng và chắc bền, không dễ bị rách. Phía trước mũ tạo hình chóp như mỏ chim và phía sau tạo tua rua. Theo quan niệm của đồng bào Gié Triêng, chiếc mũ chính là lễ vật kết nối con người với thần linh.

 Những người ăn than được cõng lên nhà rông để ăn mừng
Những người ăn than được cõng lên nhà Rông để ăn mừng

Khi thực hành nghi lễ, thanh niên trai tráng, khỏe mạnh cõng những người đi đốt than lên nhà Rông để ăn mừng. Sau khi già làng cầu khấn thì những người đi lấy than đồng loạt ném chiếc mũ hình chim lên trên mái nhà, nơi đặt các sọ thú. Khi những chiếc mũ ấy trúng đích, vành mũ treo vào chiếc sừng tức là lời khấn đã linh ứng, mọi người đều toại nguyện, hứa hẹn mùa rẫy mới bội thu, ngô, lúa đầy kho, cuộc sống dân làng no ấm.

Những người đàn ông mặc váy, cải trang thành phụ nữ khi thổi đinh tút
Những người đàn ông mặc váy, cải trang thành phụ nữ khi thổi đinh tút

Nét khác lạ trong trang phục truyền thống dân tộc Gié Triêng so với các dân tộc khác thể hiện ở tấm áo khoác thổ cẩm. Tấm áo khoác được đồng bào sử dụng khá phổ biến trong cuộc sống hằng ngày cũng như trong các sinh hoạt lễ hội. 

Những người ăn than ném chiếc mũ hình chim lên nơi đặt các sọ thú trong nhà làng để mong những lời cầu khấn được linh ứng
Những người ăn than ném chiếc mũ hình chim lên nơi đặt các sọ thú trong nhà làng để mong những lời cầu khấn được linh ứng

Phụ nữ khoác tấm áo choàng lên vai, thả dài xuống lưng, buộc cố định về trước ngực. Tấm áo choàng vào thân người, tạo nên nét dịu dàng, nữ tính của các cô gái Gié Triêng. Khi múa, tấm áo khoác nhẹ nhàng chuyển động theo nhịp điệu nhún nhảy, tạo thành “dòng suối” thổ cẩm tươi tắn sắc màu.

Trước Lễ hội cúng lúa trăm, bà chủ nhà cùng một số phụ nữ trong làng sẽ đi hái lá, hoa cỏ để chuẩn bị kết thành từng chùm trang trí trên mái tóc
Trước Lễ hội cúng lúa trăm, bà chủ nhà cùng một số phụ nữ trong làng sẽ đi hái lá, hoa cỏ để chuẩn bị kết thành từng chùm trang trí trên mái tóc

Một điều đặc biệt nữa trong phục sức của người Gié Triêng là khi thổi đinh tút - một loại nhạc cụ làm bằng ống nứa, thường được sử dụng trong Lễ cúng lúa thì người thổi phải cải trang. Chỉ có cánh mày râu mới được biểu diễn loại nhạc cụ này. Dẫu già hay trẻ họ đều phải cải trang thành phụ nữ. Theo quan niệm của đồng bào, âm thanh của đinh tút có thể mời gọi hồn lúa từ nương rẫy về với buôn làng. Nữ thần lúa là một cô gái hồn nhiên, xinh đẹp nhưng rất yếu đuối và nhút nhát. Nếu thấy bóng dáng đàn ông, thần lúa sẽ xấu hổ, bỏ chạy, không về với buôn làng nữa. Cho nên khi thổi nhạc cụ đinh tút, đàn ông dứt khoát phải mặc trang phục của phụ nữ!

Nghi thức cúng thần lúa linh thiêng xung quanh ché rượu cần
Nghi thức cúng thần lúa linh thiêng xung quanh ché rượu cần

Đặc biệt, trước Lễ hội cúng lúa trăm, bà chủ nhà cùng một số người đi hái lá, hoa tươi để bó lại thành hoa cúng và trang trí lên ché rượu cần. Chủ nhà cùng 12 cô gái (đều là chủ bếp) tham gia lễ cúng đều có 2 bó hoa, 1 bó để cài lên đầu, 1 bó cầm trên tay nhằm thực hiện nghi thức cúng. Mọi người ngồi xung quanh mâm cúng và ché rượu cần để thực hiện Lễ cúng mời gọi thần lúa.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Giữ gìn nghề làm khay trầu cau truyền thống của người Khmer

Giữ gìn nghề làm khay trầu cau truyền thống của người Khmer

Hơn 20 năm kiên trì giữ nghề làm khay trầu cau truyền thống của người Khmer, không chỉ giúp gia đình ông Lý Được ở tại ấp Phước Thuận, xã Thuận Hòa, Thành phố Cần Thơ có thu nhập trang trải cuộc sống, mà còn góp phần bảo tồn một nét đẹp văn hóa độc đáo của đồng bào Khmer.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Khẩn trương xây dựng lại 1.900 nhà sập đổ, 67.000 nhà tốc mái cho đồng bào miền Trung

Thủ tướng: Khẩn trương xây dựng lại 1.900 nhà sập đổ, 67.000 nhà tốc mái cho đồng bào miền Trung

Chiều 13/11, ngay sau khi trở về Hà Nội sau chuyến đi thực tế, động viên cấp ủy, chính quyền, người dân, doanh nghiệp bị thiệt hại do bão số 13 tại tỉnh Gia Lai, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì hội nghị trực tuyến khắc phục hậu quả thiên tai, khôi phục sản xuất kinh doanh và ổn định đời sống nhân dân tại khu vực miền Trung.
Gia Lai đăng cai tổ chức Năm Du lịch quốc gia 2026

Gia Lai đăng cai tổ chức Năm Du lịch quốc gia 2026

Du lịch - Ngọc Thu - 21:23, 13/11/2025
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa thống nhất với đề nghị của UBND tỉnh Gia Lai về việc đăng cai tổ chức Năm Du lịch quốc gia 2026.
Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 338 bàn giao con giống cho đồng bào DTTS thuộc Khu Kinh tế - Quốc phòng Mẫu Sơn

Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 338 bàn giao con giống cho đồng bào DTTS thuộc Khu Kinh tế - Quốc phòng Mẫu Sơn

Tin tức - Thúy Hồng - 21:19, 13/11/2025
Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 338, Quân khu 1 vừa tổ chức bàn giao và hướng dẫn quy trình chăn nuôi con giống thuộc dự án “Phát triển kinh tế xã hội - mô hình bộ đội gắn với dân bản vùng đồng bào DTTS và miền núi thuộc Khu Kinh tế - Quốc phòng Mẫu Sơn, tỉnh Lạng Sơn, Quân khu 1” cho 3 xã Ba Sơn, Mẫu Sơn và Công Sơn, tỉnh Lạng Sơn.
Đại tướng Phan Văn Giang hội đàm Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia: Thúc đẩy hợp tác thực chất, toàn diện

Đại tướng Phan Văn Giang hội đàm Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia: Thúc đẩy hợp tác thực chất, toàn diện

Tin tức - Như Tâm - 18:33, 13/11/2025
Ngày 13/11, trong khuôn khổ Giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam – Campuchia lần thứ 2, Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam đã có cuộc hội đàm với Đại tướng Tea Seiha, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Campuchia.
Bồi dưỡng kiến thức để Người có uy tín phát huy hơn nữa vai trò “cầu nối”

Bồi dưỡng kiến thức để Người có uy tín phát huy hơn nữa vai trò “cầu nối”

Người có uy tín - Lê Hường - 18:20, 13/11/2025
Ngày 13/11, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đắk Lắk tổ chức Hội nghị tập huấn, bồi dưỡng kiến thức cho Người có uy tín trong đồng bào DTTS năm 2025. 77 Người có uy tín đến từ các xã Buôn đôn, Ea Wer, Ea Nuôl, M'drắk, Cư Prao, Cư Mta, Ea Riêng, Ea Trang và Krông Á tham dự hội nghị.
Thủ tướng Phạm Minh Chính: Mỗi gia đình cần cố gắng lao động sản xuất để nâng cao đời sống

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Mỗi gia đình cần cố gắng lao động sản xuất để nâng cao đời sống

Thời sự - T.Nhân - H.Trường - 18:17, 13/11/2025
Trong chuyến công tác thăm, tặng quà người dân và chỉ đạo khắc phục hậu quả do bão số 13 tại Gia Lai, sáng 13/11, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đến dự Ngày hội Đại đoàn kết dân tộc với Nhân dân thôn Thắng Kiên, xã Đề Gi, tỉnh Gia Lai.
Xã Tuấn Sơn nỗ lực cải cách hành chính vì sự hài lòng của người dân

Xã Tuấn Sơn nỗ lực cải cách hành chính vì sự hài lòng của người dân

Xây dựng một nền hành chính phục vụ, minh bạch và hiệu quả là nhiệm vụ trọng tâm của công tác cải cách thủ tục hành chính. Tại tỉnh Lạng Sơn, xã Tuấn Sơn đã cụ thể hóa mục tiêu này bằng việc thành lập Trung tâm Phục vụ hành chính công xã, theo Nghị quyết của HĐND xã từ ngày 1/7/2025.
Lực lượng vũ trang tỉnh Gia Lai quyên góp gần 700 triệu đồng hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả bão lũ

Lực lượng vũ trang tỉnh Gia Lai quyên góp gần 700 triệu đồng hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả bão lũ

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 18:17, 13/11/2025
Ngày 13/11, Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh Gia Lai đã phát động quyên góp nhằm hỗ trợ người dân các địa phương trong tỉnh bị thiệt hại do bão số 13 gây ra.
Thanh Hóa ra quân ngăn chặn tình trạng săn bắt chim trời

Thanh Hóa ra quân ngăn chặn tình trạng săn bắt chim trời

Môi trường sống - Quỳnh Trâm - 18:12, 13/11/2025
Cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hóa đang tích cực ra quân tuyên truyền, vận động và xử lý các hành vi săn bắt, tận diệt chim trời trên địa bàn.
Trung ương Đoàn hỗ trợ gần 3 tỷ đồng giúp người dân Đắk Lắk khắc phục hậu quả bão số 13

Trung ương Đoàn hỗ trợ gần 3 tỷ đồng giúp người dân Đắk Lắk khắc phục hậu quả bão số 13

Xã hội - Lê Hường - 18:08, 13/11/2025
Trong 2 ngày 12 và 13/11, Đoàn công tác của Trung ương Đoàn, Hội đồng Đội Trung ương cùng Thành đoàn TP. Hồ Chí Minh, Tỉnh đoàn Đắk Lắk, Câu lạc bộ Công tác xã hội Chuyến xe yêu thương đã thăm, động viên, chia sẻ và tặng quà cho người dân, cán bộ Đoàn, thiếu nhi bị ảnh hưởng bão số 13 tại 3 xã Phú Mỡ, Xuân Lãnh, Xuân Cảnh, tỉnh Đắk Lắk.
Giá xăng, dầu tăng đồng loạt từ chiều 13/11: Giữ ổn định thị trường, thúc đẩy chuyển đổi năng lượng sạch

Giá xăng, dầu tăng đồng loạt từ chiều 13/11: Giữ ổn định thị trường, thúc đẩy chuyển đổi năng lượng sạch

Kinh tế - Hoàng Minh - 16:59, 13/11/2025
Chiều 13/11, Liên Bộ Công Thương - Tài chính đã công bố quyết định điều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu trong kỳ điều hành mới. Theo đó, giá các mặt hàng xăng và dầu đồng loạt tăng, trong khi dầu Mazut được điều chỉnh giảm nhẹ.
Thắng U22 Trung Quốc, U22 Việt Nam vững vàng niềm tin vô địch SEA Games 33

Thắng U22 Trung Quốc, U22 Việt Nam vững vàng niềm tin vô địch SEA Games 33

Thể thao - Hoàng Minh - 16:42, 13/11/2025
Trong bối cảnh chuẩn bị cho SEA Games 33, chiến thắng của U22 Việt Nam trước U22 Trung Quốc tại Panda Cup 2025 không chỉ là một kết quả giao hữu, mà mang ý nghĩa động lực tinh thần mạnh mẽ. Sau khi đánh bại Trung Quốc, U22 Việt Nam càng tự tin hướng tới hành trình chinh phục tấm Huy chương Vàng SEA Games 33.