Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

“Giải mã” những phục sức trong lễ hội của người Gié Triêng

Tấn Vịnh - 19:34, 22/08/2024

Dân tộc Gié Triêng sinh sống tập trung ở tỉnh Kon Tum và một bộ phận cư trú ở huyện Nam Giang, Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam. Đây là dân tộc còn bảo tồn nhiều dấu ấn văn hóa cổ xưa, đặc biệt là trong tập quán, lễ hội và phục sức và những trang phục truyền thống để thực hành trong sinh hoạt văn hóa, lễ hội mang đậm sắc màu hoang sơ và giàu tính nhân văn.

Trong Lễ hội ăn than, những người ăn than đội chiếc mũ làm bằng lá cây vừa gùi than về làng, vừa thổi đinh tút
Trong Lễ hội ăn than, những người ăn than đội chiếc mũ làm bằng lá cây vừa gùi than về làng, vừa thổi đinh tút

Trong Lễ hội ăn than, người được cử đi đốt than phải đội chiếc mũ làm bằng lá của cây thuộc họ lồ ô, gọi là long kliă klao. Lá của cây này có cọng dài, lá mỏng, màu sáng hơi trắng và chắc bền, không dễ bị rách. Phía trước mũ tạo hình chóp như mỏ chim và phía sau tạo tua rua. Theo quan niệm của đồng bào Gié Triêng, chiếc mũ chính là lễ vật kết nối con người với thần linh.

 Những người ăn than được cõng lên nhà rông để ăn mừng
Những người ăn than được cõng lên nhà Rông để ăn mừng

Khi thực hành nghi lễ, thanh niên trai tráng, khỏe mạnh cõng những người đi đốt than lên nhà Rông để ăn mừng. Sau khi già làng cầu khấn thì những người đi lấy than đồng loạt ném chiếc mũ hình chim lên trên mái nhà, nơi đặt các sọ thú. Khi những chiếc mũ ấy trúng đích, vành mũ treo vào chiếc sừng tức là lời khấn đã linh ứng, mọi người đều toại nguyện, hứa hẹn mùa rẫy mới bội thu, ngô, lúa đầy kho, cuộc sống dân làng no ấm.

Những người đàn ông mặc váy, cải trang thành phụ nữ khi thổi đinh tút
Những người đàn ông mặc váy, cải trang thành phụ nữ khi thổi đinh tút

Nét khác lạ trong trang phục truyền thống dân tộc Gié Triêng so với các dân tộc khác thể hiện ở tấm áo khoác thổ cẩm. Tấm áo khoác được đồng bào sử dụng khá phổ biến trong cuộc sống hằng ngày cũng như trong các sinh hoạt lễ hội. 

Những người ăn than ném chiếc mũ hình chim lên nơi đặt các sọ thú trong nhà làng để mong những lời cầu khấn được linh ứng
Những người ăn than ném chiếc mũ hình chim lên nơi đặt các sọ thú trong nhà làng để mong những lời cầu khấn được linh ứng

Phụ nữ khoác tấm áo choàng lên vai, thả dài xuống lưng, buộc cố định về trước ngực. Tấm áo choàng vào thân người, tạo nên nét dịu dàng, nữ tính của các cô gái Gié Triêng. Khi múa, tấm áo khoác nhẹ nhàng chuyển động theo nhịp điệu nhún nhảy, tạo thành “dòng suối” thổ cẩm tươi tắn sắc màu.

Trước Lễ hội cúng lúa trăm, bà chủ nhà cùng một số phụ nữ trong làng sẽ đi hái lá, hoa cỏ để chuẩn bị kết thành từng chùm trang trí trên mái tóc
Trước Lễ hội cúng lúa trăm, bà chủ nhà cùng một số phụ nữ trong làng sẽ đi hái lá, hoa cỏ để chuẩn bị kết thành từng chùm trang trí trên mái tóc

Một điều đặc biệt nữa trong phục sức của người Gié Triêng là khi thổi đinh tút - một loại nhạc cụ làm bằng ống nứa, thường được sử dụng trong Lễ cúng lúa thì người thổi phải cải trang. Chỉ có cánh mày râu mới được biểu diễn loại nhạc cụ này. Dẫu già hay trẻ họ đều phải cải trang thành phụ nữ. Theo quan niệm của đồng bào, âm thanh của đinh tút có thể mời gọi hồn lúa từ nương rẫy về với buôn làng. Nữ thần lúa là một cô gái hồn nhiên, xinh đẹp nhưng rất yếu đuối và nhút nhát. Nếu thấy bóng dáng đàn ông, thần lúa sẽ xấu hổ, bỏ chạy, không về với buôn làng nữa. Cho nên khi thổi nhạc cụ đinh tút, đàn ông dứt khoát phải mặc trang phục của phụ nữ!

Nghi thức cúng thần lúa linh thiêng xung quanh ché rượu cần
Nghi thức cúng thần lúa linh thiêng xung quanh ché rượu cần

Đặc biệt, trước Lễ hội cúng lúa trăm, bà chủ nhà cùng một số người đi hái lá, hoa tươi để bó lại thành hoa cúng và trang trí lên ché rượu cần. Chủ nhà cùng 12 cô gái (đều là chủ bếp) tham gia lễ cúng đều có 2 bó hoa, 1 bó để cài lên đầu, 1 bó cầm trên tay nhằm thực hiện nghi thức cúng. Mọi người ngồi xung quanh mâm cúng và ché rượu cần để thực hiện Lễ cúng mời gọi thần lúa.

Ý kiến độc giả
Tin cùng chuyên mục
Sắc Xuân A Lưới: Bản hòa ca văn hóa vùng cao

Sắc Xuân A Lưới: Bản hòa ca văn hóa vùng cao

Hòa trong không khí rộn ràng của mùa Xuân, Ngày hội "Sắc xuân vùng cao A Lưới" năm 2025 tại Làng văn hóa các dân tộc thiếu sổ (ở xã Hồng Thượng, huyện A Lưới, thành phố Huế) diễn ra với sự tham gia đông đảo của đồng bào dân tộc thiểu số, du khách trong và ngoài huyện. Đây là sự kiện văn hóa quan trọng nhằm tôn vinh bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn, đồng thời quảng bá tiềm năng du lịch, sản phẩm đặc trưng của huyện A Lưới.
Thủ tướng Phạm Minh Chính hội kiến Nhà Vua Bỉ

Thủ tướng Phạm Minh Chính hội kiến Nhà Vua Bỉ

Thời sự - PV - 19:50, 01/04/2025
Chiều 1/4, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã hội kiến Nhà Vua Bỉ Philippe đang có chuyến thăm cấp Nhà nước Việt Nam.
Tự hào hai tiếng “Việt Nam”!

Tự hào hai tiếng “Việt Nam”!

Công tác Dân tộc - Thanh Hải - 19:46, 01/04/2025
Nửa thế kỷ đất nước trọn niềm vui non sông liền một dải. Nửa thế kỷ đất nước hồi sinh, phát triển để thấm hơn sự khốc liệt và mất mát của cuộc chiến ngày ấy. Nửa thế kỷ Việt Nam vươn mình sánh vai cùng bè bạn năm châu, để khẳng định vị thế của mình trên trường quốc tế.
Để diêm dân Bạc Liêu “sống” được với hạt muối: Cần chính sách đủ mạnh (Bài cuối)

Để diêm dân Bạc Liêu “sống” được với hạt muối: Cần chính sách đủ mạnh (Bài cuối)

Kinh tế - Tào Đạt - 19:44, 01/04/2025
Mặc dù đã có những thay đổi tích cực từ các dự án đầu tư và cách làm của bà con diêm dân trong việc duy trì nghề truyền thống ở Bạc Liêu, tuy nhiên, để nghề làm muối Bạc Liêu có thể hòa nhập theo xu hướng "kỷ nguyên vươn mình" của đất nước, với những bước phát triển vượt bậc, xứng đáng là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, vẫn cần tiếp tục nghiên cứu để có các cơ chế, chính sách đủ mạnh.
Phát huy giá trị tín ngưỡng thờ Mẫu trong vùng công viên địa chất Lạng Sơn

Phát huy giá trị tín ngưỡng thờ Mẫu trong vùng công viên địa chất Lạng Sơn

Dân tộc - Tôn giáo - Thúy Hồng-Tuyết Mai - 19:41, 01/04/2025
Vùng công viên địa chất Lạng Sơn, là khu vực có nhiều dân tộc cùng sinh sống với hệ thống di sản văn hóa phi vật thể và các hoạt động tôn giáo tín ngưỡng phong phú, trong đó có tín ngưỡng thờ Mẫu. Nhận thức được giá trị đó, cùng với việc tích cực xây dựng công viên địa chất Lạng Sơn, thời gian qua, ngành Văn hóa nói riêng và các cấp, ngành trong tỉnh nói chung đã có nhiều giải pháp thiết thực để bảo tồn, lan tỏa giá trị của tín ngưỡng này.
Dấu ấn từ tinh thần đoàn kết Lương - Giáo ở phường Đại Nài

Dấu ấn từ tinh thần đoàn kết Lương - Giáo ở phường Đại Nài

Dân tộc - Tôn giáo - Khánh Ngân - 19:38, 01/04/2025
Gắn với 10 nội dung “Bảy tốt đời, ba đẹp đạo” do Trung ương Ủy ban Đoàn kết Công giáo Việt Nam phát động, đồng bào công giáo phường Đại Nài, TP. Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh đã đoàn kết lương giáo, tô điểm quê hương ngày càng giàu đẹp. Trong phong trào xây dựng Đô thị văn minh, phường Đại Nài đã trở thành điển hình tiêu biểu của TP.Hà Tĩnh.
Cụm Tháp Chăm hơn 800 năm tuổi ở Ninh Thuận

Cụm Tháp Chăm hơn 800 năm tuổi ở Ninh Thuận

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 1/4, có những thông tin đáng chú ý sau: Múa Lân - Sư - Rồng TP. Hồ Chí Minh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Cụm Tháp Chăm hơn 800 năm tuổi ở Ninh Thuận. A Thu - Người gìn giữ hồn cốt văn hóa Xơ Đăng. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Tạo dư địa, động lực mới để phát triển đất nước

Tạo dư địa, động lực mới để phát triển đất nước

Sự kiện - Bình luận - Hà Anh - 19:36, 01/04/2025
Tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị, sáp nhập một số tỉnh, không tổ chức cấp huyện và sáp nhập một số xã là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta, nhằm tinh gọn bộ máy hành chính, nâng cao hiệu quả hoạt động và tạo dư địa, động lực phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH). Chủ trương trên được cụ thể hóa bằng các Kết luận số 126-KL/TW và 127-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về việc tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, thể hiện tư duy đột phá trong cải cách hành chính, được Nhân dân cả nước đồng tình, ủng hộ.
Ninh Bình: Chủ động nắm bắt từ sớm, từ xa những hiện tượng tôn giáo mới

Ninh Bình: Chủ động nắm bắt từ sớm, từ xa những hiện tượng tôn giáo mới

Dân tộc - Tôn giáo - Tùng Nguyên - 19:35, 01/04/2025
UBND tỉnh Ninh Bình giao các sở, ngành, địa phương liên quan theo dõi, nắm bắt các hiện tượng tín ngưỡng, tôn giáo mới; các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo vi phạm, lệch chuẩn... Đây là một trong những nội dung trọng tâm trong Kế hoạch theo dõi tình hình thi hành pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo năm 2025 của UBND tỉnh Ninh Bình.
Sắc Xuân A Lưới: Bản hòa ca văn hóa vùng cao

Sắc Xuân A Lưới: Bản hòa ca văn hóa vùng cao

Sắc màu 54 - Hoàng Trung - Minh Ngọc - 19:29, 01/04/2025
Hòa trong không khí rộn ràng của mùa Xuân, Ngày hội "Sắc xuân vùng cao A Lưới" năm 2025 tại Làng văn hóa các dân tộc thiếu sổ (ở xã Hồng Thượng, huyện A Lưới, thành phố Huế) diễn ra với sự tham gia đông đảo của đồng bào dân tộc thiểu số, du khách trong và ngoài huyện. Đây là sự kiện văn hóa quan trọng nhằm tôn vinh bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn, đồng thời quảng bá tiềm năng du lịch, sản phẩm đặc trưng của huyện A Lưới.
Quảng Ninh: Đồng bào Công giáo phát huy tinh thần “kính Chúa, yêu nước”

Quảng Ninh: Đồng bào Công giáo phát huy tinh thần “kính Chúa, yêu nước”

Dân tộc - Tôn giáo - Thanh Phong - 19:25, 01/04/2025
Quảng Ninh hiện có hơn 40.000 tín đồ công giáo, 16 giáo xứ, 38 giáo họ. Thực hiện phương châm “Kính Chúa, yêu nước, sống tốt đời, đẹp đạo”, đồng bào công giáo luôn phát huy tốt vai trò trong hầu hết các phong trào tại địa phương nơi cư trú. Nhiều mô hình, sáng kiến, cách làm hay được các giáo xứ, họ đạo đề ra, bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các chương trình, nhiệm vụ của địa phương, phù hợp với tâm tư, tình cảm, nếp sống đạo của người công giáo.
Lãnh đạo Ban Tôn giáo Chính phủ thăm chúc mừng kết thúc tháng Tịnh chay Ramadan 2025

Lãnh đạo Ban Tôn giáo Chính phủ thăm chúc mừng kết thúc tháng Tịnh chay Ramadan 2025

Tin tức - Thái Sơn Ngọc - 19:21, 01/04/2025
Nhân dịp kết thúc tháng Tịnh chay Ramadan 2025, ngày 1/4, Đoàn công tác Ban Tôn giáo Chính phủ thuộc Bộ Dân tộc và Tôn giáo do ông Nguyễn Tiến Trọng, Phó trưởng Ban làm Trưởng đoàn đến thăm chúc mừng Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bàni tỉnh và Ban Đại diện Cộng đồng Hồi giáo Islam tỉnh Ninh Thuận. Cùng đi có bà Trần Thị Minh Thu, Trưởng Phòng Tín ngưỡng và Tôn giáo khác; bà Pi Năng Thị Hốn, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Ninh Thuận.