Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

“Giải mã” những phục sức trong lễ hội của người Gié Triêng

Tấn Vịnh - 19:34, 22/08/2024

Dân tộc Gié Triêng sinh sống tập trung ở tỉnh Kon Tum và một bộ phận cư trú ở huyện Nam Giang, Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam. Đây là dân tộc còn bảo tồn nhiều dấu ấn văn hóa cổ xưa, đặc biệt là trong tập quán, lễ hội và phục sức và những trang phục truyền thống để thực hành trong sinh hoạt văn hóa, lễ hội mang đậm sắc màu hoang sơ và giàu tính nhân văn.

Trong Lễ hội ăn than, những người ăn than đội chiếc mũ làm bằng lá cây vừa gùi than về làng, vừa thổi đinh tút
Trong Lễ hội ăn than, những người ăn than đội chiếc mũ làm bằng lá cây vừa gùi than về làng, vừa thổi đinh tút

Trong Lễ hội ăn than, người được cử đi đốt than phải đội chiếc mũ làm bằng lá của cây thuộc họ lồ ô, gọi là long kliă klao. Lá của cây này có cọng dài, lá mỏng, màu sáng hơi trắng và chắc bền, không dễ bị rách. Phía trước mũ tạo hình chóp như mỏ chim và phía sau tạo tua rua. Theo quan niệm của đồng bào Gié Triêng, chiếc mũ chính là lễ vật kết nối con người với thần linh.

 Những người ăn than được cõng lên nhà rông để ăn mừng
Những người ăn than được cõng lên nhà Rông để ăn mừng

Khi thực hành nghi lễ, thanh niên trai tráng, khỏe mạnh cõng những người đi đốt than lên nhà Rông để ăn mừng. Sau khi già làng cầu khấn thì những người đi lấy than đồng loạt ném chiếc mũ hình chim lên trên mái nhà, nơi đặt các sọ thú. Khi những chiếc mũ ấy trúng đích, vành mũ treo vào chiếc sừng tức là lời khấn đã linh ứng, mọi người đều toại nguyện, hứa hẹn mùa rẫy mới bội thu, ngô, lúa đầy kho, cuộc sống dân làng no ấm.

Những người đàn ông mặc váy, cải trang thành phụ nữ khi thổi đinh tút
Những người đàn ông mặc váy, cải trang thành phụ nữ khi thổi đinh tút

Nét khác lạ trong trang phục truyền thống dân tộc Gié Triêng so với các dân tộc khác thể hiện ở tấm áo khoác thổ cẩm. Tấm áo khoác được đồng bào sử dụng khá phổ biến trong cuộc sống hằng ngày cũng như trong các sinh hoạt lễ hội. 

Những người ăn than ném chiếc mũ hình chim lên nơi đặt các sọ thú trong nhà làng để mong những lời cầu khấn được linh ứng
Những người ăn than ném chiếc mũ hình chim lên nơi đặt các sọ thú trong nhà làng để mong những lời cầu khấn được linh ứng

Phụ nữ khoác tấm áo choàng lên vai, thả dài xuống lưng, buộc cố định về trước ngực. Tấm áo choàng vào thân người, tạo nên nét dịu dàng, nữ tính của các cô gái Gié Triêng. Khi múa, tấm áo khoác nhẹ nhàng chuyển động theo nhịp điệu nhún nhảy, tạo thành “dòng suối” thổ cẩm tươi tắn sắc màu.

Trước Lễ hội cúng lúa trăm, bà chủ nhà cùng một số phụ nữ trong làng sẽ đi hái lá, hoa cỏ để chuẩn bị kết thành từng chùm trang trí trên mái tóc
Trước Lễ hội cúng lúa trăm, bà chủ nhà cùng một số phụ nữ trong làng sẽ đi hái lá, hoa cỏ để chuẩn bị kết thành từng chùm trang trí trên mái tóc

Một điều đặc biệt nữa trong phục sức của người Gié Triêng là khi thổi đinh tút - một loại nhạc cụ làm bằng ống nứa, thường được sử dụng trong Lễ cúng lúa thì người thổi phải cải trang. Chỉ có cánh mày râu mới được biểu diễn loại nhạc cụ này. Dẫu già hay trẻ họ đều phải cải trang thành phụ nữ. Theo quan niệm của đồng bào, âm thanh của đinh tút có thể mời gọi hồn lúa từ nương rẫy về với buôn làng. Nữ thần lúa là một cô gái hồn nhiên, xinh đẹp nhưng rất yếu đuối và nhút nhát. Nếu thấy bóng dáng đàn ông, thần lúa sẽ xấu hổ, bỏ chạy, không về với buôn làng nữa. Cho nên khi thổi nhạc cụ đinh tút, đàn ông dứt khoát phải mặc trang phục của phụ nữ!

Nghi thức cúng thần lúa linh thiêng xung quanh ché rượu cần
Nghi thức cúng thần lúa linh thiêng xung quanh ché rượu cần

Đặc biệt, trước Lễ hội cúng lúa trăm, bà chủ nhà cùng một số người đi hái lá, hoa tươi để bó lại thành hoa cúng và trang trí lên ché rượu cần. Chủ nhà cùng 12 cô gái (đều là chủ bếp) tham gia lễ cúng đều có 2 bó hoa, 1 bó để cài lên đầu, 1 bó cầm trên tay nhằm thực hiện nghi thức cúng. Mọi người ngồi xung quanh mâm cúng và ché rượu cần để thực hiện Lễ cúng mời gọi thần lúa.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
An Giang: Hội đua bò chùa Rô diễn ra vào cuối tháng 8

An Giang: Hội đua bò chùa Rô diễn ra vào cuối tháng 8

Bên cạnh hoạt động đua bò Bảy Núi, Hội đua bò chùa Rô tại An Giang còn có sinh hoạt cấy mạ đặc thù của đồng bào Khmer. Các vị sư sãi và người dân cùng tham gia tạo không khí vui tươi, đoàn kết dân tộc.
Tin nổi bật trang chủ
Việt Nam và Thái Lan tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm về xây dựng và thực hiện chính sách dân tộc

Việt Nam và Thái Lan tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm về xây dựng và thực hiện chính sách dân tộc

Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Y Thông đánh giá cao những chia sẻ về kinh nghiệm trong thực hiện chính sách dân tộc của Vương quốc Thái Lan thời gian qua; khẳng định đây là những kinh nghiệm hết sức quý báu giúp Việt Nam có thêm tư liệu để hoạch định cũng như thực hiện các chính sách dân tộc, góp phần nâng cao chất lượng đời sống người dân vùng đồng bào dân tộc thiếu số (DTTS) và miền núi.
Tai nạn giao thông cả nước giảm đáng kể trên cả 3 tiêu chí

Tai nạn giao thông cả nước giảm đáng kể trên cả 3 tiêu chí

Pháp luật - Minh Thu - 22:58, 14/08/2025
Theo báo cáo của Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) quốc gia tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết công tác bảo đảm an toàn giao thông quý II/2025; phương hướng, nhiệm vụ quý III/2025 mới được tổ chức, tình hình tai nạn giao thông (TNGT) cả nước đã giảm đáng kể trên cả 3 tiêu chí.
Xả thải vượt chuẩn, Khu Công nghiệp Long Khánh bị phạt gần 1,6 tỉ đồng

Xả thải vượt chuẩn, Khu Công nghiệp Long Khánh bị phạt gần 1,6 tỉ đồng

Tin tức - Thanh Liêm - 22:54, 14/08/2025
Ngày 14/8, UBND tỉnh Đồng Nai đã ban hành quyết định xử phạt hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường đối với Công ty cổ phần Khu Công nghiệp Long Khánh- doanh nghiệp đang vận hành Khu Công nghiệp Long Khánh, phường Bình Lộc.
Nỗ lực xây dựng

Nỗ lực xây dựng "thế trận lòng dân" bảo vệ an ninh Tổ quốc ở biên giới Tây Nam

Tin tức - Tào Đạt - Văn Sĩ - 21:20, 14/08/2025
Công an tỉnh An Giang phải xác định nguyên tắc trọng tâm “lấy dân làm gốc”, phải cho người dân thấy rõ được mình là chủ thể bảo vệ an ninh, chứ không chỉ là đối tượng được bảo vệ. Điều này được Bí thư Tỉnh ủy An Giang Nguyễn Tiến Hải quán triệt tới từng cán bộ, chiến sĩ Công an trong thực hiện nhiệm vụ được giao.
Quảng Ngãi: Thu gom rác ở bãi biển Sa Cần sau phản ánh của báo chí

Quảng Ngãi: Thu gom rác ở bãi biển Sa Cần sau phản ánh của báo chí

Bạn đọc - T.Nhân - H.Trường - 20:48, 14/08/2025
Chiều 14/8, bà Võ Thị Hiền - Chủ tịch UBND xã Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết lực lượng chức năng và người dân đã tiến hành thu gom rác thải trên bờ biển Sa Cần, sau khi báo chí phản ánh.
An Giang: Hội đua bò chùa Rô diễn ra vào cuối tháng 8

An Giang: Hội đua bò chùa Rô diễn ra vào cuối tháng 8

Bản sắc và hội nhập - Tào Đạt - 19:41, 14/08/2025
Bên cạnh hoạt động đua bò Bảy Núi, Hội đua bò chùa Rô tại An Giang còn có sinh hoạt cấy mạ đặc thù của đồng bào Khmer. Các vị sư sãi và người dân cùng tham gia tạo không khí vui tươi, đoàn kết dân tộc.
Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Những ngày gần đây, khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình đã trở nên sôi động, khi người dân và du khách nô nức đổ về chụp ảnh, lưu giữ những khoảnh khắc ý nghĩa chào đón Đại lễ Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.
Lễ ra mắt Ban phong tục Bàlamôn giáo làng Mâli

Lễ ra mắt Ban phong tục Bàlamôn giáo làng Mâli

Tin tức - Lâm Tấn Bình - 19:23, 14/08/2025
Tại xã Tân Thành, tỉnh Lâm Đồng, Ban Phong tục Bàlamôn giáo làng Chăm Mâli chính thức ra mắt, đánh dấu bước khởi đầu mới trong gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa - tín ngưỡng của đồng bào Chăm địa phương.
Xe khách chở quá 21 người, tài xế khai tên giả để “né” cơ quan chức năng

Xe khách chở quá 21 người, tài xế khai tên giả để “né” cơ quan chức năng

Pháp luật - Lê Hường - 19:17, 14/08/2025
Làm việc với tài xế xe khách chở quá tải 21 người, Công an tỉnh Đắk Lắk phát hiện tài xế trên khai thông tin gian dối để “né” cơ quan chức năng.
Tiếp tục quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm của Đảng về quân sự, quốc phòng và công tác Biên phòng

Tiếp tục quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm của Đảng về quân sự, quốc phòng và công tác Biên phòng

Tin tức - Thúy Hồng - 19:15, 14/08/2025
Ngày 14/8, Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ đội Biên phòng lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã chính thức diễn ra tại Hà Nội. Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến - Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng dự và chỉ đạo Đại hội.
Làm giàu trên núi đá

Làm giàu trên núi đá

Kinh tế - Ngô Ngọc Hiếu - 16:39, 14/08/2025
Dám nghĩ, dám làm, biết phát huy tiềm năng, lợi thế của địa phương, Cư Seo Giả dân tộc Mông ở Tổ dân phố Phố Thầu, thị trấn Si Ma Cai (nay là xã Si Ma Cai), tỉnh Lào Cai là một tấm gương điển hình, tiêu biểu về sáng tạo khởi nghiệp thành công, phát triển kinh tế hộ gia đình. Không chỉ làm giàu cho gia đình mà còn giúp đỡ nhiều hộ dân khác cùng vươn lên trên chính quê hương.
Cựu thẩm phán bị bắt tạm giam để điều tra hành vi nhận hối lộ

Cựu thẩm phán bị bắt tạm giam để điều tra hành vi nhận hối lộ

Pháp luật - Lê Hường - 15:27, 14/08/2025
Một cựu thẩm phán Tòa án Nhân dân cấp huyện (cũ) của tỉnh Đắk Lắk vừa bị bắt tạm giam để điều tra hành vi nhận hối lộ.