Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Những chiếc ghe ka hâu của đồng bào Khmer chỉ còn lại trong chùa

Minh Ly - N. Tâm - 12:45, 21/05/2022

Ka hâu được hiểu là ghe hầu, loại thuyền độc mộc dành cho Thượng tọa, Đại đức, Người có uy tín ngồi và chỉ đạo các đội ghe thi đấu trong các cuộc đua ghe ngo. Ngoài ra, ghe ka hâu còn dùng để chuyên chở lương thực, nước uống, dàn nhạc… phục vụ, tiếp hậu cần cho đội ghe Ngo trong những cuộc đua, đường đua.

Đại đức Lý Phét bên ghe Ka hâu chùa Serey Kandal
Đại đức Lý Phét, trụ trì chùa Serey Kandal giới thiệu về chiếc ghe ka hâu tại chùa

Hiện nay, ghe ka hâu không còn được dùng trong các dịp đua ghe ngo của đồng bào Khmer như trước, nhưng với ý thức, trách nhiệm trong việc bảo tồn những vật dụng sinh hoạt, có giá trị văn hóa độc đáo trong đời sống tinh thần của đồng bào, một số ghe ka hâu cổ thiết kế, trang trí kỳ công, vẫn đang được các chùa Khmer ở Sóc Trăng đưa vào bảo quản, trưng bầy.

Tại chùa Bô Tum Reng Sây Tum Nup, tọa lạc tại ấp Châu Thành, xã An Ninh, huyện Châu Thành, ghe ka hâu đi theo "hầu" một chiếc ghe ngo cổ còn “giữ nguyên được lý lịch” từ khi được tạo thành. 

Đại đức Lâm Hiệp, trụ trì chùa Bô Tum Reng Sây Tum Nup cho biết:  Đối với đồng bào Khmer, ghe ngo không chỉ là vật dụng sinh hoạt văn hoá được chế tạo, bảo quản ở trong chùa của từng phum, sóc... nó được xem như là một linh vật, đại diện cho phum sóc, biểu tượng của sự ấm no, sung túc...do vậy, ghe ka hâu cũng không kém phần quan trọng, bởi xưa kia nó cũng luôn song hành cùng ghe ngo mỗi khi vào mùa lễ hội đua ghe Ngo.

Ghe ka hâu được làm bằng một thân cây gỗ lớn, theo hình thức “độc mộc”, đuôi ghe ngo và mũi cong vút, được ráp lại và trang trí với những hình thức hoa văn chạm khắc kỳ công hoặc sơn vẽ với hoa văn chủ đạo là hình “hoa lửa, khói sóng…”.

Theo Đại đức Lý Phét, trụ trì chùa Serey Kandal, thị xã Vĩnh Châu và các vị sư ở chùa,  chiếc ka hâu dù là nhiệm vụ đi phục vụ cho đoàn đua, nhưng qui định về người được ngồi trên đó rất khắc khe. Thường chở các vị chức sắc Khmer, và tuyệt nhiên không có phụ nữ ngồi trên ghe ka hâu.

Trước kia, mỗi chùa Khmer điều có một đội ghe đua và ghe ka hâu đi kèm, giữ vai trò như ghe chỉ huy, chở ban quản trị chùa và chức sắc của chùa, và làm nhiệm vụ hậu cần để tiếp tế cho đội ghe đua nên cũng được xem là chiếc ghe truyền thống độc đáo của đồng bào Khmer.

Nói về những chiếc ka hâu, Đại đức Lâm Hiệp, trụ trì chùa Bô Tum Reng Sây Tum Nup kể, đại đức là sư trụ trì đời thứ 10 của chùa Tum Nup, hiện trong văn thư chùa còn giữ được biên bản bàn giao 2 chiếc ghe này từ vị trụ trì thứ 2 sang vị thứ 3 vào năm 1802. Biên bản ghi rõ, 2 chiếc ghe gỗ naỳ được đặt mua từ tỉnh Champasac ở nước Lào và vận chuyển về chùa bằng đường sông Me Kong. Nhẩm tính qua, có thể thấy, 2 chiếc ghe này đã có mặt ở Chùa  trên 300 năm.

Ghe Ka hâu cổ tại chùa Bô Tum Reng Sây Tum Nup
Ghe ka hâu cổ tại chùa Bô Tum Reng Sây Tum Nup có tuổi đời đến gần 300 năm

Tuy nhiên, loại ghe ka hầu này không còn được sử dụng như trước, nên dần dần vắng bóng trong các cuộc đua ghe Ngo với nhiều lý do khác nhau. Theo tìm hiểu tại các chùa Khmer trên địa bàn Sóc Trăng, loại ghe ka hâu còn không được 10 chiếc, không phải đội đua ghe nào cũng có ghe ka hâu. Bởi có chùa vì  thiếu kinh phí cho đội đua nên không có điều kiện để quan tâm đến đầu tư ghe ka hâu. Có chùa thì các sư quá trẻ chưa từng biết đến tầm quan trọng, nét độc đáo của loại ghe này. 

Cách đây, 6 năm (2016) nhân dịp lễ hội Oóc om bok - đua ghe ngo của đồng bào Khmer, tỉnh từng tổ chức cuộc thi phục dựng lại ghe ka hâu, với mục đích cùng nhau nhìn lại và giữ gìn cho một loại ghe truyền thống, từng gắn liền với nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Khmer, nhưng sau khi thi, thì cũng không có chùa nào có thêm ghe, vì là cuộc thi chủ yếu là phục dựng lại mô hình.”, Đại đức Lâm Hiệp, trụ trì chùa Tum Nup cho biết.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Sắc màu văn hóa dân tộc Mông ở Cao Bằng

Sắc màu văn hóa dân tộc Mông ở Cao Bằng

Dân tộc Mông ở Cao Bằng chiếm hơn 10% dân số toàn tỉnh, gồm 3 nhóm Mông trắng, Mông hoa và Mông đen. Hiện nay, đồng bào Mông ở Cao Bằng luôn có ý thức giữ gìn, bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc...
Tin nổi bật trang chủ
OCOP – nâng tầm sản phẩm nông nghiệp xứ Nghệ

OCOP – nâng tầm sản phẩm nông nghiệp xứ Nghệ

Kinh tế - An Yên - 2 giờ trước
Thành công sau 5 năm xây dựng Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) ở Nghệ An, không chỉ là 558 sản phẩm OCOP được công nhận (520 sản phẩm 3 sao, 37 sản phẩm 4 sao và 1 sản phẩm 5 sao); mà hơn hết là đã góp phần thay đổi tư duy, nhận thức của mỗi người dân, khơi dậy tiềm năng, thế mạnh của mỗi vùng đất… để những sản phẩm nông nghiệp được nâng tầm.
Về Khánh Sơn đắm say với thanh âm đàn đá

Về Khánh Sơn đắm say với thanh âm đàn đá

Sắc màu 54 - T.Nhân - 3 giờ trước
Đàn đá là nhạc cụ độc đáo có từ lâu đời của đồng bào DTTS huyện Khánh Sơn (Khánh Hòa). Mới đây, bộ đàn đá Khánh Sơn đã được công nhận là bảo vật Quốc gia tạo ra niềm vui lớn cho cộng đồng người Raglai. Tỉnh Khánh Hoà đang lên kế hoạch đưa du lịch văn hóa trở thành một trong các sản phẩm chủ đạo thu hút du khách trong nước, quốc tế.
Thành công từ nuôi lợn trong hang đá

Thành công từ nuôi lợn trong hang đá

Kinh tế - Hà Việt Lâm - 3 giờ trước
Học xong cấp 3, anh Đinh Văn Sơn ở xóm Sơn Lập, xã Cao Sơn, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình từng đi làm thuê nhiều nơi để kiếm sống. Cuộc sống nay đây mai đó, luôn trong cảnh thiếu trước hụt sau. Sau khi bàn với vợ, Sơn quyết định về quê lập nghiệp bằng việc làm chuồng nuôi lợn rừng và lợn bản địa.
Sẻ chia khó khăn với trẻ em DTTS có hoàn cảnh khó khăn khu vực biên giới

Sẻ chia khó khăn với trẻ em DTTS có hoàn cảnh khó khăn khu vực biên giới

Nhịp cầu nhân ái - Trọng Bảo - 3 giờ trước
Bộ đội Biên phòng tỉnh Lào Cai vừa tổ chức ra mắt mô hình “Mẹ đỡ đầu” cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn, là con em đồng bào DTTS ở khu vực biên giới.
Bắc Giang tập huấn chính sách pháp luật về đất đai cho đồng bào DTTS

Bắc Giang tập huấn chính sách pháp luật về đất đai cho đồng bào DTTS

Tin tức - Mạnh Cường - 3 giờ trước
Thực hiện Tiểu dự án 4, Dự án 5, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 (Chương trình MTQG 1719), Ban Dân tộc tỉnh Bắc Giang đã phối hợp UBND huyện Lục Ngạn tổ chức 15 lớp tập huấn “Nội dung cơ bản, chính sách hỗ trợ trực tiếp cho hộ gia đình, cá nhân trong chính sách pháp luật về đất đai vùng đồng đồng bào DTTS và miền núi”.
Tin trong ngày - 18/3/2024

Tin trong ngày - 18/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 18/3, có những thông tin đáng chú ý sau: 50 triệu tin nhắn rác, 50.000 thuê bao lừa đảo bị chặn mỗi tháng. Số hóa gần 10.000 cây sầu riêng tại Đắk Lắk . Người truyền dạy tri thức dân gian dân tộc Dao cho lớp trẻ. Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Lào Cai đã giải ngân được gần 1.000 tỷ đồng vốn đầu tư công

Lào Cai đã giải ngân được gần 1.000 tỷ đồng vốn đầu tư công

Thời sự - Trọng Bảo - 3 giờ trước
Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Lào Cai, tính đến ngày 15/3, giá trị giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh đạt 910 tỷ đồng, bằng 18% kế hoạch giao năm 2024.
Thanh Hóa: Công bố Lễ hội “Sết Boóc Mạy” là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Thanh Hóa: Công bố Lễ hội “Sết Boóc Mạy” là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Sắc màu 54 - Hà Khải - 3 giờ trước
Ngày 17/3, UBND huyện Như Thanh (tỉnh Thanh Hoá) đã long trọng tổ chức Lễ công bố quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc công nhận Lễ hội “Sết Boóc Mạy” xã Cán Khê là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Hướng tới Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần thứ IV năm 2024: Tiếp tục khơi thông động lực phát triển vùng đồng bào DTTS

Hướng tới Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần thứ IV năm 2024: Tiếp tục khơi thông động lực phát triển vùng đồng bào DTTS

Trang địa phương - Như Tâm - 3 giờ trước
Cùng với các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi trên cả nước, tỉnh Kiên Giang đang tích cực triển khai công tác chuẩn bị tổ chức Đại hội đại biểu các DTTS cấp huyện, cấp tỉnh lần thứ IV- năm 2024. Là tỉnh duy nhất khu vực Đồng bằng sông Cửu Long có biên giới đất liền, biển và hải đảo, cũng là tỉnh có đông đồng bào DTTS sinh sống; tỉnh Kiên Giang xác định, đây là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, từ đó tiếp tục khơi dậy quyết tâm của cả hệ thống chính trị và ý chí của đồng bào các dân tộc, đóng góp vào sự phát triển bền vững vùng đồng bào DTTS của tỉnh. Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Lưu Trung, Phó Chủ tịch UBND tỉnh - Trưởng Ban Chỉ đạo Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần IV năm 2024, xung quanh nội dung này.
Hậu Giang: Phá thành công một chuyên án làm tiền giả lớn

Hậu Giang: Phá thành công một chuyên án làm tiền giả lớn

Pháp luật - Tào Đạt - Thế Phong - 3 giờ trước
Tối 18/3, phòng An ninh điều tra Công an tỉnh Hậu Giang cho biết vừa phối hợp các phòng nghiệp vụ phá thành công chuyên án “Làm, tàng trữ, lưu hành tiền giả” liên tỉnh, thu giữ số lượng lớn tiền giả tương đương hơn 640 triệu đồng.
Quảng Ngãi: Đổi mới cách làm đối với sản phẩm OCOP

Quảng Ngãi: Đổi mới cách làm đối với sản phẩm OCOP

Kinh tế - T.Nhân-H.Trường - 3 giờ trước
Quảng Ngãi vừa ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) năm 2024. Theo đó, tỉnh yêu cầu đổi mới cách làm đối với các sản phẩm OCOP như tập trung phát triển các sản phẩm chế biến, chế biến sâu, sản phẩm truyền thống gắn với lợi thế, tiềm năng của địa phương, các sản phẩm được thị trường ưa chuộng và đón nhận.