Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Inrasara - “Thư viện sống” về văn hóa Chăm

Văn Hoa - 12:09, 25/08/2020

Inrasara tên thật là Phú Trạm sinh ra và lớn lên tại làng Mỹ Nghiệp, thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước (Ninh Thuận), người được ví như “thư viện sống” về văn hóa dân tộc Chăm. Bởi lẽ, cả cuộc đời, sự nghiệp của ông đều dành cho văn hóa dân tộc Chăm với sứ mệnh cầu nối dân tộc Chăm.

 Inrasara (người đứng hàng sau) chụp ảnh lưu niệm với các bạn trẻ người Chăm
Inrasara (người đứng hàng sau) chụp ảnh lưu niệm với các bạn trẻ người Chăm

Ngay từ nhỏ, Inrasara đã lang thang qua các làng quê người Chăm ở tỉnh Ninh Thuận, hứng thú lắng nghe và ghi chép các câu tục ngữ, ca dao từ cuộc nói chuyện ngày thường của người dân quê; rồi mượn các sách cổ có trường ca, sử thi dân tộc Chăm về nhà chép. Cứ thế, các bản sưu tầm càng dày lên, tới năm 1994 tác phẩm đầu tay là “Văn học Chăm - khái luận” mới được ra đời. 

Inrasara cho rằng, văn chương là biểu hiện trọn vẹn nhất để bộc lộ tâm hồn dân tộc Chăm, do đó, ông nghiên cứu là để giới thiệu với thế giới bên ngoài về một nền văn học có bề dày truyền thống nhưng đang có nguy cơ thất truyền. Sau 25 năm miệt mài, Inrasara cho ra đời hàng loạt công trình của mình. Về văn chương, ông có nhiều tác phẩm để lại tiếng vang lớn như: “Tháp nắng” - thơ và trường ca; “Sinh nhật cây xương rồng” - thơ song ngữ Việt – Chăm… Về nghiên cứu văn hóa dân tộc Chăm, Inrasara có hàng loạt các công trình như: Văn học Chăm 3 tập; 4 từ điển song ngữ Chăm - Việt; Tiểu luận Văn hóa - Xã hội Chăm, nghiên cứu và đối thoại; Minh triết Chăm…

Nói với chúng tôi về động lực mà cả đời ông tâm huyết nghiên cứu, gìn giữ, quảng bá văn hóa dân tộc Chăm, Inrasara chia sẻ: “Một nền văn hóa - văn minh sáng giá với mênh mông các khu tháp Chàm, trong đó Thánh địa Mỹ Sơn được thế giới công nhận, âm nhạc Chăm và các điệu múa, nền văn học dân tộc với các trường ca, sử thi… Bao nhiêu huy hoàng đó bị chìm vào lãng quên. Thế kỷ XIX, người Pháp có nhiều nỗ lực với các công trình nghiên cứu về kiến trúc - điêu khắc Chăm, về ngôn ngữ và tiếng nói nhưng chưa đầy đủ. Tôi tự nhận sứ mệnh làm cầu nối văn hóa dân tộc Chăm với các dân tộc khác trên đất nước Việt Nam, cầu nối Việt Nam với các quốc gia Đông Nam Á”. Ông thường xuyên chia sẻ văn hóa dân tộc Chăm cho sinh viên các trường đại học và đặc biệt là thuyết trình về văn hóa dân tộc Chăm và cả văn học Việt Nam đương đại cho các tạp chí như: Tạp chí Distant Horizrons của Hoa Kỳ chuyên về Đông Nam Á và châu Á.

Ngoài sáng tác văn chương và nghiên cứu văn hóa dân tộc Chăm, Inrasara còn tham gia nhiều tổ chức văn hóa - xã hội như: Ủy viên Ban Chấp hành Hội Văn học - Nghệ thuật các DTTS Việt Nam, Trưởng Ban Lý luận - phê bình; Phó trưởng Ban Văn học Dân tộc của Hội Nhà văn Việt Nam … Với những cống hiến, đóng góp cho văn hóa Chăm, Inrasara nhận được nhiều danh hiệu và giải thưởng cao quý như: Nhân vật Văn hóa năm 2005 của VTV3; Nghệ sĩ tiêu biểu năm 2005 của VTV1 - Đài Truyền hình Việt Nam; Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam 1998 và 2002; Giải thưởng Văn học Đông Nam Á; Giải thưởng Sách Việt Nam; Huy chương vì Sự nghiệp Văn học - Nghệ thuật Việt Nam 2004…

Hiện nay, mặc dù đã bước qua tuổi lục tuần, Inrasara vẫn miệt mài với việc nghiên cứu và truyền bá văn hóa dân tộc Chăm. Chia sẻ về dự định sắp tới, Inrasara bày tỏ: “Tôi không cho là dự định, mà là “nợ”. Tôi còn nợ dân tộc tôi những gì? Tạm kể như: Urang Cham Người Chăm, dự tính 40 nhân vật Chăm thế kỷ XX; Toàn cảnh văn hóa Chăm (Bách khoa toàn thư về văn hóa, lịch sử, con người dân tộc Chăm); Lịch sử Palei Chăm Ninh Thuận; Truyện và thơ cho trẻ con; Câu chuyện Chăm và cuối cùng là công trình Đi tìm sinh lộ cho Cham Ahier Awal, là tâm điểm của mọi tâm điểm”. Tất cả vẫn được ông ấp ủ để chờ ngày “khai sinh”.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.