Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Inrasara - “Thư viện sống” về văn hóa Chăm

Văn Hoa - 12:09, 25/08/2020

Inrasara tên thật là Phú Trạm sinh ra và lớn lên tại làng Mỹ Nghiệp, thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước (Ninh Thuận), người được ví như “thư viện sống” về văn hóa dân tộc Chăm. Bởi lẽ, cả cuộc đời, sự nghiệp của ông đều dành cho văn hóa dân tộc Chăm với sứ mệnh cầu nối dân tộc Chăm.

 Inrasara (người đứng hàng sau) chụp ảnh lưu niệm với các bạn trẻ người Chăm
Inrasara (người đứng hàng sau) chụp ảnh lưu niệm với các bạn trẻ người Chăm

Ngay từ nhỏ, Inrasara đã lang thang qua các làng quê người Chăm ở tỉnh Ninh Thuận, hứng thú lắng nghe và ghi chép các câu tục ngữ, ca dao từ cuộc nói chuyện ngày thường của người dân quê; rồi mượn các sách cổ có trường ca, sử thi dân tộc Chăm về nhà chép. Cứ thế, các bản sưu tầm càng dày lên, tới năm 1994 tác phẩm đầu tay là “Văn học Chăm - khái luận” mới được ra đời. 

Inrasara cho rằng, văn chương là biểu hiện trọn vẹn nhất để bộc lộ tâm hồn dân tộc Chăm, do đó, ông nghiên cứu là để giới thiệu với thế giới bên ngoài về một nền văn học có bề dày truyền thống nhưng đang có nguy cơ thất truyền. Sau 25 năm miệt mài, Inrasara cho ra đời hàng loạt công trình của mình. Về văn chương, ông có nhiều tác phẩm để lại tiếng vang lớn như: “Tháp nắng” - thơ và trường ca; “Sinh nhật cây xương rồng” - thơ song ngữ Việt – Chăm… Về nghiên cứu văn hóa dân tộc Chăm, Inrasara có hàng loạt các công trình như: Văn học Chăm 3 tập; 4 từ điển song ngữ Chăm - Việt; Tiểu luận Văn hóa - Xã hội Chăm, nghiên cứu và đối thoại; Minh triết Chăm…

Nói với chúng tôi về động lực mà cả đời ông tâm huyết nghiên cứu, gìn giữ, quảng bá văn hóa dân tộc Chăm, Inrasara chia sẻ: “Một nền văn hóa - văn minh sáng giá với mênh mông các khu tháp Chàm, trong đó Thánh địa Mỹ Sơn được thế giới công nhận, âm nhạc Chăm và các điệu múa, nền văn học dân tộc với các trường ca, sử thi… Bao nhiêu huy hoàng đó bị chìm vào lãng quên. Thế kỷ XIX, người Pháp có nhiều nỗ lực với các công trình nghiên cứu về kiến trúc - điêu khắc Chăm, về ngôn ngữ và tiếng nói nhưng chưa đầy đủ. Tôi tự nhận sứ mệnh làm cầu nối văn hóa dân tộc Chăm với các dân tộc khác trên đất nước Việt Nam, cầu nối Việt Nam với các quốc gia Đông Nam Á”. Ông thường xuyên chia sẻ văn hóa dân tộc Chăm cho sinh viên các trường đại học và đặc biệt là thuyết trình về văn hóa dân tộc Chăm và cả văn học Việt Nam đương đại cho các tạp chí như: Tạp chí Distant Horizrons của Hoa Kỳ chuyên về Đông Nam Á và châu Á.

Ngoài sáng tác văn chương và nghiên cứu văn hóa dân tộc Chăm, Inrasara còn tham gia nhiều tổ chức văn hóa - xã hội như: Ủy viên Ban Chấp hành Hội Văn học - Nghệ thuật các DTTS Việt Nam, Trưởng Ban Lý luận - phê bình; Phó trưởng Ban Văn học Dân tộc của Hội Nhà văn Việt Nam … Với những cống hiến, đóng góp cho văn hóa Chăm, Inrasara nhận được nhiều danh hiệu và giải thưởng cao quý như: Nhân vật Văn hóa năm 2005 của VTV3; Nghệ sĩ tiêu biểu năm 2005 của VTV1 - Đài Truyền hình Việt Nam; Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam 1998 và 2002; Giải thưởng Văn học Đông Nam Á; Giải thưởng Sách Việt Nam; Huy chương vì Sự nghiệp Văn học - Nghệ thuật Việt Nam 2004…

Hiện nay, mặc dù đã bước qua tuổi lục tuần, Inrasara vẫn miệt mài với việc nghiên cứu và truyền bá văn hóa dân tộc Chăm. Chia sẻ về dự định sắp tới, Inrasara bày tỏ: “Tôi không cho là dự định, mà là “nợ”. Tôi còn nợ dân tộc tôi những gì? Tạm kể như: Urang Cham Người Chăm, dự tính 40 nhân vật Chăm thế kỷ XX; Toàn cảnh văn hóa Chăm (Bách khoa toàn thư về văn hóa, lịch sử, con người dân tộc Chăm); Lịch sử Palei Chăm Ninh Thuận; Truyện và thơ cho trẻ con; Câu chuyện Chăm và cuối cùng là công trình Đi tìm sinh lộ cho Cham Ahier Awal, là tâm điểm của mọi tâm điểm”. Tất cả vẫn được ông ấp ủ để chờ ngày “khai sinh”.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Kon Tum nỗ lực bảo tồn văn hóa cồng chiêng

Kon Tum nỗ lực bảo tồn văn hóa cồng chiêng

Nhận thức được ý nghĩa, vai trò, giá trị của văn hóa truyền thống, cũng như công tác bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống các DTTS trong giai đoạn hiện nay, những năm qua, tỉnh Kon Tum đã nỗ lực thực hiện việc gìn giữ, bảo tồn cồng chiêng, từ đó đã đạt được nhiều kết quả khả quan.
Tin nổi bật trang chủ
Thừa Thiên Huế: Tháo gỡ vướng mắc trong thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719

Thừa Thiên Huế: Tháo gỡ vướng mắc trong thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719

Chính sách dân tộc - Minh Thu - 19:04, 10/06/2023
Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719) đã đi được gần nửa chặng đường. Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện Chương trình tại nhiều địa phương cũng bộc lộ một số bất cập cần tháo gỡ. Về vấn đề này, phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trao đổi với ông Hồ Xuân Trăng - Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Thừa Thiên Huế.
Những “đầu tàu” trong phát triển kinh tế ở Đầm Hà

Những “đầu tàu” trong phát triển kinh tế ở Đầm Hà

Gương sáng - Mỹ Dung - 18:54, 10/06/2023
Trong nhiều năm trở lại đây, ngoài đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân thực hiện tốt các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, nhiều Người có uy tín của huyện Đầm Hà (Quảng Ninh) còn gương mẫu đi đầu trong phát triển kinh tế, vận động bà con chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất… góp phần xóa đói giảm nghèo vùng đồng bào DTTS.
Nghệ nhân Đàng Thị Hoa với nghề “sống cùng đất”

Nghệ nhân Đàng Thị Hoa với nghề “sống cùng đất”

Tìm trong di sản - Sơn Ngọc - 18:49, 10/06/2023
Tại làng gốm Bàu Trúc thuộc thị trấn Phước Dân (huyện Ninh Phước, Ninh Thuận) có nhiều nghệ nhân người Chăm làm gốm thủ công rất giỏi. Trong số đó có nghệ nhân Đàng Thị Hoa từng đoạt giải Nhất tại Hội thi Bàn tay vàng do HTX Gốm Chăm Bàu Trúc tổ chức.
Vẻ đẹp của phụ nữ Lai Châu trong trang phục truyền thống

Vẻ đẹp của phụ nữ Lai Châu trong trang phục truyền thống

Sắc màu 54 - Hà Minh Hưng - 18:46, 10/06/2023
Lai Châu - miền đất địa đầu phía Tây Bắc Tổ quốc với 20 dân tộc sinh sống. Mỗi dân tộc có một nét đẹp văn hóa riêng, góp phần làm phong phú cho văn hóa các dân tộc. Sự phong phú của văn hóa ấy được thể hiện rõ nét từ phong tục tập quán, ẩm thực cho đến trang phục. Khoác trên mình những bộ trang phục truyền thống, phụ nữ các dân tộc ở Lai Châu toát lên vẻ đẹp trong sáng, thuần hậu...
Hàng chục năm sống cơ cực trong vùng lõi Vườn quốc gia Bến En

Hàng chục năm sống cơ cực trong vùng lõi Vườn quốc gia Bến En

Xã hội - Quỳnh Trâm - 18:36, 10/06/2023
Sau khi quy hoạch Vườn quốc gia Bến En, nhiều người dân tộc Thái vốn sống nhờ rừng ở huyện Như Xuân (Thanh Hóa) đã không còn kế sinh nhai, khi không còn đất rừng sản xuất. Trong khi ruộng lúa thì thường xuyên bị ngập nước khiến họ thiếu thốn nhiều bề, không thể thoát nghèo.
Chào mừng Kỷ niệm 98 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2023)

Chào mừng Kỷ niệm 98 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2023)

Tin tức - Mỹ Dung - Hà Linh - 18:20, 10/06/2023
Công ty Cổ phần đầu tư và thương mại quảng cáo Phong Linh, tổ 14, khu 2, phường Hà Khẩu, Tp. Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh chúc mừng Báo Dân tộc và Phát triển nhân dịp Kỷ niệm 98 năm Ngày truyền thống Báo chí Cách mạng Việt Nam.
Chuyện mở đường ở vùng cao xứ Nghệ

Chuyện mở đường ở vùng cao xứ Nghệ

Phóng sự - Nguyễn Thanh - 18:19, 10/06/2023
Chạy trên những cung đường ở miền Tây xứ Nghệ, cảm nhận rõ nhất là sự chuyển mình, đổi thay đến không ngờ. Mới mươi năm trước, nhiều con đường hãy còn gồ ghề sỏi đá, mà nay khi trở lại đã phẳng lỳ bê tông sạch đẹp. Những con đường ấy, là sự chung tay “Nhà nước và Nhân dân cùng làm” bởi lòng dân đồng thuận. Những con đường chúng tôi tin tưởng sẽ dẫn tới ấm no cho bà con dân bản...
Người Hà Nhì giữ rừng đầu nguồn sông Đà

Người Hà Nhì giữ rừng đầu nguồn sông Đà

Kinh tế - Diệp Chi - 18:04, 10/06/2023
Khắc ghi lời Bác dạy “Vì lợi ích mười năm phải trồng cây…”, bà con người Hà Nhì tại huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên luôn chủ động góp sức cùng các lực lượng chức năng làm tốt công tác quản lý, bảo vệ rừng. Từ đó, tạo thành trì vững chắc bảo vệ những cánh rừng già đầu nguồn sông Đà được xanh tốt…
Chương trình MTQG 1719 - Những “điểm nghẽn” cần được khai thông: Vướng cơ chế, khó giải ngân ở Dự án 1 - Nhìn từ thực tiễn triển khai ở Quảng Bình (Bài 1)

Chương trình MTQG 1719 - Những “điểm nghẽn” cần được khai thông: Vướng cơ chế, khó giải ngân ở Dự án 1 - Nhìn từ thực tiễn triển khai ở Quảng Bình (Bài 1)

Công tác Dân tộc - Phạm Tiến - 17:47, 10/06/2023
Sau hơn 2 năm thực hiện, Chương trình mục tiêu Quốc gia Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719), những kết quả bước đầu đang mang lại nhiều kỳ vọng cho sự phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai ở cơ sở, một số nội dung gặp vướng mắc về cơ chế, phương thức thực hiện... cần tiếp tục rà soát tháo gỡ, "khai thông" kịp thời.
Thêm 1.000 MW nguồn điện được khôi phục vận hành, miền Bắc sẽ giảm cắt điện

Thêm 1.000 MW nguồn điện được khôi phục vận hành, miền Bắc sẽ giảm cắt điện

Tin tức - PV - 17:24, 10/06/2023
Từ 10/6, công suất nguồn điện miền Bắc sẽ có phần cải thiện và đưa vào vận hành trở lại tổng cộng khoảng 1.000 MW, chủ yếu nhờ một số tổ máy nhiệt điện bị sự cố (Quảng Ninh, Nghi Sơn 1, Thái Bình 2) đã được khẩn trương xử lý khắc phục.