Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Dựng chòi “vượt cạn”

Thanh Hải - 12:04, 01/06/2021

Nơi thượng nguồn sông Gianh, bao phụ nữ đã từng phải dựng chòi “vượt cạn”! Họ lặng lẽ chịu đớn đau, đối mặt với bao hiểm nguy có thể đến, thậm chí là những điều xấu nhất. Tập tục ấy đến tận hôm nay vẫn chưa thể xóa hết, nó như một nốt trầm buồn nơi vùng giáp biên Dân Hóa (Minh Hóa, Quảng Bình).

Trạm trưởng Cao Xuân Tiêm cùng cán bộ quân y trong những chuyến đi về các bản xa tham khám sức khỏe cho người dân
Trạm trưởng Cao Xuân Tiêm cùng cán bộ quân y trong những chuyến đi về các bản xa tham khám sức khỏe cho người dân

Sau những căn chòi tạm…

Trong cơn mưa chiều dai dẳng, Trạm Y tế xã Dân Hóa, huyện Minh Hóa (Quảng Bình) ít người đến thăm khám hơn. Thế nên chúng tôi có nhiều thời gian để chuyện trò với Trạm trưởng- bác sĩ Cao Xuân Tiêm.

Cởi bỏ chiếc Blouse trắng, Tiêm khoe: Một sản phụ vừa được cán bộ trạm đỡ đẻ thành công. Mẹ tròn con vuông đấy. Họ đang ở kia, dưới phòng hậu sản.

Vừa lúc ấy, tiếng oa oa của đứa trẻ vang lên. Tôi đọc được trong mắt Tiêm, anh như đang vui lây với người mẹ. Nhưng rồi, Tiêm lại trầm tư, tránh ánh nhìn của tôi khi anh hướng mặt ra khoảnh sân con trước trạm phập phồng những bong bóng mưa. 

“Mỗi năm ở đây cũng có đến hơn vài chục trường hợp tự ở nhà sinh con; tự xoay xở một mình để vượt cạn. Đa phần các trường hợp này đều ở các bản xa như K-Ai, Ôốc, Tà Rà, Ba Loóc”, anh Tiêm kể.

Dân Hóa và những bản giáp ranh của xã Trọng Hóa, là địa bàn vùng biên huyện Minh Hóa - nơi sinh sống của đồng bào dân tộc Chứt, dân tộc Bru - Vân Kiều. Vì nhiều lí do như Trạm Y tế ở xa, đời sống khó khăn không có tiền thuê mượn xe chở đến trạm, nhận thức chưa đầy đủ,... nhiều phụ nữ nơi đây vẫn còn được người thân, gia đình dựng cho một chòi tạm ở góc vườn hay mé rừng để tự sinh con. 

Chúng tôi hoàn toàn bất ngờ khi anh Tiêm chia sẻ rằng, anh nhận việc ở đây từ năm 2016 và đã chứng kiến nhiều trường hợp phụ nữ tự sinh con ở nhà. Năm nào cũng có vài ba chục trường hợp tự sinh con ở nhà.

Chủ tịch UBND xã Dân Hóa, ông Đoàn Phúc Hạnh, cũng không hề dấu diếm: Năm 2020, toàn xã có 86 trẻ được sinh ra, thì có đến 30 cháu được sinh tại nhà; quý 1 năm 2021 toàn xã có 27 cháu mới sinh thì cũng đã có 13 trường hợp được sinh tại gia.

Trong số hàng trăm trường hợp tự sinh con tại nhà, khi gặp biến chứng nguy hiểm, người thân mới vội vàng “cầu cứu” cán bộ y tế xã. Và chúng tôi thật đau lòng trước những trường hợp thật đáng thương mà Tiêm thông tin: chị Hồ Thị T. (có chồng là Hồ Bông) ở bản K – Ai, tự ở nhà sinh được 5 người con, thì chỉ một cháu khỏe mạnh, một cháu bị tai biến và ba cháu đã không giữ được. Chị Hồ Thị T., ở bản K – Oóc, xã Trọng Hóa (Minh Hóa) tự ở nhà sinh được 10 người con, nhưng chỉ còn 4 cháu…

Chúng tôi còn được nghe kể lại một tập tục đáng buồn ở vùng đất này. Sau khi vượt cạn một mình ở chòi tạm, người phụ nữ phải chờ đủ thời gian nhất định rồi mới làm lễ “rửa bẩn” trước khi được đón vào nhà. 

Tảo hôn, đời sống khó khăn cùng với tập tục ấy, đã khiến nhiều phụ nữ sinh con một mình ngoài chòi riêng, mà không được chăm sóc sức khỏe sinh sản chu đáo nên những tai biến sản khoa là điều khó tránh. Cũng có người kể lại, nhiều năm trước, có  trường hợp người mẹ khi vượt cạn chẳng may không qua khỏi, đứa trẻ bắt buộc phải đi theo cùng mẹ.

Cán bộ trạm y tế xã Dân Hóa tuyên truyền vận động người dân nên đến cơ sở y tế để sinh đẻ 1
Cán bộ trạm y tế xã Dân Hóa tuyên truyền vận động người dân nên đến cơ sở y tế để sinh đẻ 1

Những cuộc gọi giữa đêm tối

Bất kể ngày hay đêm, thậm chí là cắt rừng, vượt lũ…, những y, bác sĩ trạm y tế xã Dân Hóa hiện là những bà đỡ "di động" nơi đại ngàn cho bà con người Chứt, Bru - Vân Kiều.

Sản phụ Hồ Thị Lan ở bản Tà Rà xã Dân Hóa chuyển dạ từ mờ sáng ngày 18/10/2020, khi cơn mưa rừng ập đến từ tối hôm trước biến vùng đất Tà Rà thành ốc đảo. Chồng chị Lan hốt hoảng gọi điện cho Trạm y tế với tâm trạng bất an, lo lắng. 

Có một thứ luôn được cán bộ Trạm kiểm tra hàng ngày và luôn trong tư thế sẵn sàng là bộ đồ nghề và thuốc men phục vụ cho việc hộ sinh, đỡ đẻ. Chỉ cần nhận được thông tin có sản phụ đang chuyển dạ ở nhà là chúng tôi lập tức lên đường.

Bác sỹ Cao Xuân TiêmTrạm trưởng Trạm Y tế xã Dân Hóa

Khi nhận điện thoại đến khi xuất phát, Bác sĩ Cao Xuân Tiêm cùng điều dưỡng Hồ Kinh mất chưa đầy 5 phút. Sau 2 giờ vượt dòng lũ dữ nơi thượng nguồn sông Gianh, bấm chân trên những con dốc trơn trượt… cán bộ của Trạm Y tế mới đến được nhà sản phụ Hồ Thị Lan. Và cuộc vượt cạn tại nhà của Lan đã “mẹ tròn con vuông”.

Mới đây, đêm 9/3/2021, Hồ Thị Phai (19 tuổi) ở bản Ôốc chuyển dạ, sinh con đầu lòng. Do có con lần đầu, chị Phai không tính được thời gian sinh của mình. Chỉ đến khi sản phụ Phai vỡ ối, người bắt đầu kiệt sức, thì gia đình mới gọi điện đến trạm, lúc đó đã 12 giờ đêm. 

Trực ở Trạm y tế xã Dân Hóa lúc này bác sỹ Hồ Văn Khăm và nữ hộ sinh Đinh Thị Mai. Không đắn đo, 2 cán bộ Trạm Y tế chỉ kịp cầm lấy hộp đồ nghề rồi băng rừng, lội suối đến ngay bản Ôốc. Lúc này Phai đang trong tình trạng nguy hiểm. Thật may mắn, khi bế đứa bé gái khóc oa oa trên tay, biết ca đỡ đẻ đã thành công, người nhà Phai đã vỡ òa trong hạnh phúc; lắc lắc đôi tay của cán bộ trạm y tế mà chẳng thốt nên lời.

Trước thực tế này, bằng rất nhiều cách từ tuyên truyền, vận động… của cán bộ Trạm Y tế, của chính quyền địa phương, bà con người Chứt, Bru - Vân Kiều nơi đây đã dần thay đổi nhận thức, tự tìm đến cơ sở y tế để “vượt cạn” cho an toàn. Những cuộc tuyên truyền ấy được lấy ví dụ thực tế từ chính những ca đỡ đẻ tại nhà của cán bộ trạm y tế. 

Dẫu thế, để thay đổi tập quán, nhận thức… trong một thời gian ngắn là điều không dễ dàng. Chưa kể, đời sống khó khăn, người dân không có điều kiện để đến các cơ sở y tế cũng là nguyên nhân khiến những bà đỡ di động đau đầu.

Chúng tôi rời Dân Hóa khi trời đã xẩm tối, bỏ lại sau lưng một niềm riêng chung đau đáu. Dẫu rằng, số lượng sản phụ đến Trạm Y tế để sinh nở tăng lên qua từng năm, là tín hiệu rất đáng mừng, biểu hiện cho sự thay đổi dần nhận thức; thể hiện cho niềm tin mà đồng bào Bru Vân Kiều, Chứt dành cho cán bộ trạm y tế…; Nhưng hình ảnh những căn chòi tạm mà người nhà dựng lên để người phụ nữ tự vượt cạn vẫn cứ mãi ám ảnh tôi suốt cả quãng đường rừng khi ra về...


Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Liên tiếp xảy ra các vụ học sinh nghi bị ngộ độc thực phẩm

Liên tiếp xảy ra các vụ học sinh nghi bị ngộ độc thực phẩm

Những ngày qua, tại nhiều địa phương trên cả nước, đã xuất hiện các trường hợp học sinh ngộ độc sau khi ăn các loại kẹo lạ bán trước cổng trường, một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về nguy cơ mất an toàn từ các loại thực phẩm không rõ nguồn gốc.
Tin nổi bật trang chủ
Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Thời sự - Sỹ Hào - 7 giờ trước
Quỹ bình ổn giá xăng dầu đang dư hàng nghìn tỷ đồng nhưng lại không sử dụng để điều tiết giá xăng dầu trên thị trường. Đặc biệt người dân ở nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi phải mua giá xăng dầu theo giá vùng 2, gánh thêm một khoản chi phí, khiến cho cuộc sống đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.
Lễ hội

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Sắc màu 54 - Hà Minh Hưng - 7 giờ trước
Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Công tác Dân tộc - Thúy Hồng - 7 giờ trước
Sau gần 4 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: 2021 -2025 (Chương trình MTQG 1719), huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Việc triển khai thực hiện hiệu quả các dự án của Chương trình đã giúp người dân được thụ hưởng các chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước kịp thời, qua đó, góp phần nâng cao đời sống của đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện.
Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Công tác Dân tộc - Trọng Bảo - 7 giờ trước
Là huyện 30a của tỉnh Lào Cai, nhiều năm qua, huyện Si Ma Cai đã nhận được sự quan tâm đầu tư từ các chương trình, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Hiện nay, huyện đang tập trung triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719). Để nâng cao chất lượng, hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ các chương trình, huyện Si Ma Cai đặc biệt chú trọng công tác luân chuyển cán bộ, góp phần củng cố hệ thống chính trị, nâng cao năng lực lãnh đạo chỉ đạo, quản lý, giám sát nguồn vốn đầu tư.
Khâu Vai mùa hoa ban nở

Khâu Vai mùa hoa ban nở

Sắc màu 54 - Quỳnh Lưu - 7 giờ trước
Được triển khai trồng từ năm 2020 với hơn 300 cây hoa ban tím, hoa ban trắng; đến nay sau hơn 3 năm, cây hoa ban tại Mê cung đá, xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang đã phát triển tốt và bắt đầu nở hoa.
Tin trong ngày - 28/3/2024

Tin trong ngày - 28/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 28/3, có những thông tin đáng chú ý sau: Bệnh lây từ động vật sang người gia tăng, khó khăn kiểm soát nguồn lây. Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện. Mưa đá xối xả, dày đặc ở Mù Cang Chải (Yên Bái). Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Du lịch - Doãn Đạt - 7 giờ trước
Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) thu hút lượng khách du lịch đông đảo với mức tăng trưởng bình quân trên 20%/năm, doanh thu bình quân 15,5%/năm. Năm 2023, tổng lượt khách du lịch đạt 586.000 lượt, tổng thu từ khách du lịch đạt 2.088 tỷ đồng.
Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo dục - Tiêu Dao - 8 giờ trước
Dạy học tích hợp vẫn luôn là bài toán khó, nhất là đối với các trường ở vùng sâu, vùng xa vì điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện chuyên môn và nhiều vấn đề liên quan khác.
Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Khởi nghiệp - T.Nhân-H.Trường - 8 giờ trước
Quảng Nam có 9 huyện miền núi là nơi sinh sống chủ yếu đồng bào DTTS. Khu vực này địa hình, thổ nhưõng, khí hậu...thường khó khăn, khắc nghiệt nên vấn đề sinh kế đối với người dân luôn là vấn đề quan tâm, trăn trở của các cấp chính quyền địa phương. Theo đó, khơi dậy ý chí thoát nghèo, hỗ trợ thúc đẩy xây dựng các mô hình khởi sự, khời nghiệp từ những sản vật của quê hương...là giải pháp đang được thực hiện và nhân rộng hiệu quả trong Nhân dân.
Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Thời sự - Sỹ Hào - Như Tâm - 8 giờ trước
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cùng một số tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long đang nghiên cứu xây dựng hệ thống thủy lợi dẫn nước ngọt từ sông Hậu, sông Đồng Nai về để giải bài toán thiếu nước ngọt trầm trọng trong mùa khô. Trước biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, ý tưởng đầu tư công trình để dẫn nước về cho vùng sông nước không còn là một nghịch lý “chở củi về rừng”.
Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Pháp luật - Văn Long - Minh Triết - 8 giờ trước
Sáng 28/3, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng tổ chức Hội nghị tổng kết Chuyên án ST1223. Đại tá Trịnh Kim Khâm - Chỉ huy trưởng BĐBP tỉnh dự, chỉ đạo hội nghị; Đại tá Bùi Văn Bình - Phó chỉ huy trưởng Nghiệp vụ BĐBP tỉnh chủ trì hội nghị.