Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Độc đáo Lễ cúng trỉa lúa của người Brâu

Ngọc Chí - 22:52, 08/06/2024

Làng Đắk Mế, xã Pờ Y, huyện Ngọc Hồi (Kon Tum) là nơi sinh sống tập trung của dân tộc Brâu, một trong những dân tộc thiểu số ít người hiện nay ở Kon Tum nói riêng và cả nước nói chung. Xuất phát từ yếu tố mùa vụ và tín ngưỡng đa thần, vạn vật hữu linh, cộng đồng người Brâu đã hình thành và lưu giữ một kho tàng văn hóa truyền thống độc đáo. Trong đó, Lễ cúng trỉa lúa là một hoạt động dân gian tiêu biểu, phản ánh những ước mong, hy vọng của người Brâu về một vụ mùa thu hoạch được nhiều lúa, nhà nhà ấm no, hạnh phúc.

Trước đây, với hình thức canh tác du canh du cư, nên trước mỗi mùa rẫy, người Brâu tiến hành tìm khu rẫy mới. Khi đã chọn được khu đất ưng ý, chủ nhà lấy cây Hla Klro đánh dấu vị trí khu đất của gia đình mình. Theo người Brâu, đất nào có cây Hla Klro thì lúa rẫy mới xanh tốt. Sau khi đánh dấu đất xong sẽ tiến hành phát một khoảng nhỏ để làm phép.

Ông Thao La, làng Đăk Mế, xã Pờ Y, huyện Ngọc Hồi cho biết: Trong quá trình phát rẫy, chủ nhà khấn thần linh “hôm nay mình làm phát rẫy, từ nay đất này đã có chủ rồi, xin cho khu đất của nhà mình sau này trồng gì cũng đẹp, cũng tốt, không cho con heo, con chim, con khỉ vào phá rẫy”.

Sau mùa đốt rẫy khoảng 1 đến 2 tháng, người Brâu làm Lễ cúng trỉa lúa. Đây là lễ hội đầu tiên trong năm của người Brâu. Là phần lễ khởi đầu cho một vụ mùa, nên việc tổ chức lễ và cúng tế phải thể hiện được sự linh thiêng và trang trọng.

Phụ nữ bóc vỏ cây mây đắng để chế biến phục vụ cho Lễ cúng trỉa lúa
Phụ nữ bóc vỏ cây mây đắng để chế biến phục vụ cho Lễ cúng trỉa lúa

Để chuẩn bị cho ngày lễ, trước đó vài ngày, già làng kêu gọi dân làng chuẩn bị mỗi nhà một ghè rượu, thanh niên trai tráng trong làng thì vào rừng chặt mây đắng; nhóm khác thì đi bẫy con chim, con chuột còn phụ nữ thì đi xúc cá, hái rau rừng; một nhóm khác nữa thì ở nhà trang trí nơi cúng lễ, dựng cây nêu. Vào ngày tổ chức lễ hội, già làng thông báo bà con tập trung lên nhà Rông. Tham gia lễ người Brâu bắt buộc phải mặc các trang phục truyền thống, đối với đàn ông thì mặc khố, đàn bà mặc Ktu.

Già làng A Ốt, làng Đăk Mế, xã Pờ Y, huyện Ngọc Hồi chia sẻ: Theo tập quán, người Brâu thường gieo lẫn các loại hạt giống bầu bí, cà cùng với giống lúa nên người phụ nữ chủ gia đình sẽ chuẩn bị các loại hạt giống như: lúa, bầu, bí, bắp... bỏ vào gùi đem lên nhà Rông. Sau khi các công đoạn đã chuẩn bị xong, vật hiến sinh được lần lượt đưa vào cây nêu. Thầy cúng thường là già làng uy tín tiến hành nghi thức cúng.

Thực hiện nghi thức cúng chiêng Tha, đây là nghi thức quan trọng nhất trong Lễ cúng trỉa lúa
Thực hiện nghi thức cúng chiêng Tha, đây là nghi thức quan trọng nhất trong Lễ cúng trỉa lúa

Trong Lễ cúng trỉa lúa cũng như các lễ hội khác, thủ tục cúng chiêng Tha và mời Tha ăn là quan trọng nhất, vì người Brâu cho rằng, chiêng Tha không chỉ là nhạc khí mà còn là thần linh, là tổ tiên của họ. Vì vậy, để mời Tha nói trước tiên phải làm lễ mời Tha ăn, mời Tha uống. Để thực hiện nghi thức, già làng lấy tiết gà bôi vào lòng 2 chiếc chiêng rồi rót rượu vào chiêng vừa khấn mời Tha ăn, Tha uống.

Ông A Dua, làng Đăk Mế, xã Pờ Y, huyện Ngọc Hồi, người phụ trách nghi thức cúng cho biết: Khi các nghi thức cúng hồn lúa đã hoàn tất thầy cúng uống cang rượu đầu tiên, sau đó dân làng cùng đến uống ché rượu thiêng để mong thần linh chứng giám, phù hộ cho gia đình mình. Những người tham dự cũng được mời uống để sẻ chia sự khẩn cầu và niềm vui vào mùa vụ gieo trồng mới.

Già làng thực hiện nghi thức cúng trên ghè rượu mời thần linh về uống, chứng giám cho dân làng
Già làng thực hiện nghi thức cúng trên ghè rượu mời thần linh về uống, chứng giám cho dân làng

Sau phần lễ là phần hội diễn ra tưng bừng, vui vẻ với sự tham gia của cả cộng đồng. Không gian lễ cúng trỉa lúa rộn rã trong nhịp trống, tiếng cồng chiêng, tiếng đàn đing put, dân ca, dân vũ..., những cô gái Brâu trong trang phục truyền thống uyển chuyển trong các điệu múa, cùng các chàng trai bên ché rượu cần. Tất cả hòa quyện, tạo nên một lễ hội đậm bản sắc văn hóa.

Sau phần lễ hội, già làng sẽ gói các hạt giống đã cúng tế chia cho các gia đình về làm phép. Những hạt giống đó được mang về trộn chung với hạt giống của mỗi gia đình, và họ đem đi trỉa đại trà trên rẫy để khởi đầu cho một vụ mùa mới.

 Dân làng được mời uống rượu ghè và thưởng thức các vật cúng tế sau lễ cúng
Dân làng được mời uống rượu ghè và thưởng thức các vật cúng tế sau lễ cúng

Ông Phan Văn Hoàng, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Kon Tum cho biết: Lễ cúng trỉa lúa là lễ hội nông nghiệp có ý nghĩa trong cuộc sống của người Brâu, chuẩn bị cho một mùa vụ trồng trọt và đưa hạt giống về với nương rẫy. Việc tổ chức phục dựng Lễ cúng trỉa lúa ngoài mục đích bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống thì đây cũng là dịp để bà con kết nối, tạo sự đoàn kết trong cộng đồng làng.

Lễ cúng trỉa lúa là một nét đẹp văn hóa của dân tộc Brâu ở Kon Tum mang đậm tín ngưỡng đa thần, vạn vật hữu linh. Người Brâu tin rằng, sau lễ cúng trỉa lúa, các Yàng đã nhận lời khẩn cầu và sẽ phù trợ cho hạt giống gieo xuống nảy mầm, cây trồng tươi tốt, nhà nhà no đủ.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Đình Lập (Lạng Sơn): Ra mắt câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa dân gian

Đình Lập (Lạng Sơn): Ra mắt câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa dân gian

Sở Văn hóa, Thể Thao và Du lịch tỉnh Lạng Sơn phối hợp với huyện Đình Lập vừa tổ chức Lễ ra mắt mắt Câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa dân gian dân tộc Tày, Nùng, Dao trên địa bàn xã Kiên Mộc. Câu lạc bộ được thành lập và ra mắt theo kế hoạch thực hiện Dự án số 6 “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch”, thuộc Chương trình MQTG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Tin nổi bật trang chủ
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tiếp Đoàn đại biểu Hội Phụ nữ Lào và Campuchia

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tiếp Đoàn đại biểu Hội Phụ nữ Lào và Campuchia

Thời sự - PV - 12:30, 04/07/2024
Sáng 4/7, tại Nhà Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã tiếp Đoàn đại biểu Hội Liên hiệp Phụ nữ và nữ doanh nhân Lào và Campuchia nhân dịp Đoàn tham dự Diễn đàn kết nối và giao lưu nữ doanh nhân ba nước với chủ đề “Nữ doanh nhân và Kinh tế xanh”.
Xây dựng Nông thôn mới ở các huyện vùng cao Nghệ An - Khó khăn trăm bề: Nhìn từ huyện “trắng” xã NTM (Bài 1)

Xây dựng Nông thôn mới ở các huyện vùng cao Nghệ An - Khó khăn trăm bề: Nhìn từ huyện “trắng” xã NTM (Bài 1)

Phóng sự - Thanh Nguyễn - 08:22, 04/07/2024
LTS: Ở những bản làng vùng cao đã đạt chuẩn xây dựng Nông thôn mới sẽ là bộ mặt khang trang, sạch đẹp; đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng lên… Nhưng, mảng màu sáng ấy lại như những nét chấm nhỏ trên bản đồ nông thôn mới các huyện miền núi xứ Nghệ. Bởi còn quá nhiều vùng đất mà sự đầu tư, hỗ trợ từ chương trình xây dựng Nông thôn mới chưa vươn tới và phủ hết…
Thủ tướng Phạm Minh Chính kết thúc tốt đẹp chuyến thăm Hàn Quốc

Thủ tướng Phạm Minh Chính kết thúc tốt đẹp chuyến thăm Hàn Quốc

Thời sự - PV - 08:20, 04/07/2024
Theo đặc phái viên TTXVN, tối 3/7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu Việt Nam đã về tới Hà Nội, kết thúc tốt đẹp chuyến thăm chính thức Hàn Quốc từ ngày 30/6 đến ngày 3/7 theo lời mời của Thủ tướng Đại Hàn Dân Quốc Han Duck Soo và Phu nhân.
Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách trong bối cảnh mới

Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách trong bối cảnh mới

Tin tức - Mai Hương - 08:16, 04/07/2024
Mới đây, tại Hà Nội, Ban Kinh tế Trung ương phối hợp với Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh và Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) tổ chức Hội thảo khoa học "Định hướng, nhiệm vụ và giải pháp tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội trong bối cảnh mới". Hội thảo nhằm phục vụ xây dựng Đề án tổng kết Chỉ thị số 40 ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư khóa XI về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội.
Phú Bình (Thái Nguyên): Phát huy hiệu quả vai trò Người có uy tín trong cộng đồng

Phú Bình (Thái Nguyên): Phát huy hiệu quả vai trò Người có uy tín trong cộng đồng

Công tác Dân tộc - Vân Khánh - 07:53, 04/07/2024
Những năm qua, nhờ thực hiện tốt các chính sách đối với Người có uy tín, huyện Phú Bình đã phát huy hiệu quả vai trò trong việc tuyên truyền, vận động đồng bào thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, đặc biệt là trong phong trào phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn khối đại đoàn kết toàn dân.
Tin trong ngày - 3/7/2024

Tin trong ngày - 3/7/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 3/7, có những thông tin đáng chú ý sau: Giải ngân các chương trình mục tiêu quốc gia còn chậm. Bảo tồn, phát huy giá trị các loại hình nghệ thuật khu vực Việt Bắc. Diện mạo mới trên bản người Mảng. Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Ưu đãi 40% khi mua bảo hiểm du lịch tại BIC

Ưu đãi 40% khi mua bảo hiểm du lịch tại BIC

Kinh tế - Khánh Sơn - 07:44, 04/07/2024
Hưởng ứng không khí sôi động mùa du lịch hè 2024, Tổng Công ty Bảo hiểm BIDV (BIC) gửi tặng khách hàng chương trình khuyến mại “Vi vu muôn nơi, an tâm tận hưởng”, giảm phí các sản phẩm bảo hiểm du lịch từ ngày 01/7/2024 đến ngày 30/9/2024.
Đại hội Đại biểu các DTTS cấp huyện ở Gia Lai: Dấu ấn giảm nghèo sau 5 năm thực hiện Quyết tâm thư

Đại hội Đại biểu các DTTS cấp huyện ở Gia Lai: Dấu ấn giảm nghèo sau 5 năm thực hiện Quyết tâm thư

Công tác Dân tộc - Ngọc Thu - 07:43, 04/07/2024
Thực hiện Quyết tâm thư Đại hội Đại biểu các DTTS lần thứ III, giai đoạn 2019 - 2024, các địa phương của tỉnh Gia Lai đã tập trung mọi nguồn lực, thực hiện tốt các chương trình, chính sách dân tộc dành cho đồng bào. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân từ 3- 5%/năm; đời sống Nhân dân từng bước được cải thiện và nâng cao.
Loại quả dễ bị

Loại quả dễ bị "phun đẫm" hóa chất?

Sức khỏe - Minh Nhật - 07:21, 04/07/2024
Khi đi chợ nếu không quan sát kỹ bạn có thể mua phải hoa quả bị ngâm hóa chất để ép chín, cực kỳ hại cho sức khỏe.
Kon Tum: Nâng cao kiến thức pháp luật và kỹ năng truyền thông, vận động nhằm giảm thiểu tình trạng tảo hôn

Kon Tum: Nâng cao kiến thức pháp luật và kỹ năng truyền thông, vận động nhằm giảm thiểu tình trạng tảo hôn

Chuyên đề - Ngọc Chí - 07:09, 04/07/2024
Trong 02 ngày (2-3/7), Ban Dân tộc tỉnh Kon Tum phối hợp với UBND huyện Tu Mơ Rông tổ chức Lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật và kỹ năng truyền thông, vận động phòng chống nhằm giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống cho đội ngũ làm công tác tuyên truyền ở cơ sở.
Chủ động ứng phó với đợt mưa lớn tại khu vực Bắc Bộ

Chủ động ứng phó với đợt mưa lớn tại khu vực Bắc Bộ

Tin tức - H.T - 07:06, 04/07/2024
Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang vừa ký Công điện số 65/CĐ-TTg ngày 02/7/2024 của Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương chủ động ứng phó với đợt mưa lớn tại khu vực Bắc Bộ.