Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Ama H’Loan với tình yêu âm nhạc dân tộc

Hồng Minh - 15:53, 25/04/2020

Tôi gặp nghệ nhân Ama H’Loan trong ngôi nhà dài của người Ê-đê tại Làng Văn hóa, Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Hà Nội) khi ông đang ngồi chơi đinh năm - một loại nhạc cụ truyền thống của người Ê-đê. Nhìn ông cầm nhạc cụ trên tay và biểu diễn say sưa, tôi mới hiểu hết được tình yêu của người nghệ nhân đã ở tuổi 80 dành cho văn hóa dân tộc mình.

Nghệ nhân Ama H’Loan biểu diễn nhạc cụ dân tộc tại Làng Văn hóa, Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Hà Nội)
Nghệ nhân Ama H’Loan biểu diễn nhạc cụ dân tộc tại Làng Văn hóa, Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Hà Nội)

Sinh ra và lớn lên ở buôn làng người Ê-đê thuộc xã Cư Pơng, huyện Krông Búk (Đăk Lăk), những mạch nguồn văn hóa của người Ê-đê thấm sâu vào tâm thức của “lão nghệ nhân” Ama H’Loan.

Năm 10 tuổi, bằng đôi bàn tay khéo léo, niềm đam mê và tinh thần chịu khó học hỏi từ nghệ nhân lớn tuổi, ông đã chế tác được những nhạc cụ tre, nứa đầu tiên. Không chỉ dành tình yêu cho nhạc cụ dân tộc, ông Ama H’Loan còn mang tình yêu đó vào tình yêu đất nước. Năm 13 tuổi, ông xung phong tham gia làm cách mạng.

Âm nhạc truyền thống cùng ông trên mọi nẻo đường trong suốt những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước cho đến những năm sau giải phóng, khi ông làm Phó Bí thư Tỉnh đoàn rồi công tác ở Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Đăk Lăk và nghỉ hưu năm 2000.

Sau khi nghỉ hưu, nghệ nhân Ama H’Loan có nhiều thời gian hơn để dành cho niềm đam mê nhạc cụ truyền thống. Trăn trở trước thực trạng những nhạc cụ dân tộc đang có nguy cơ bị mai một, thất truyền, ông đã tự mình đi nhiều nơi, gặp nhiều người để sưu tầm, ghi chép lại tài liệu về nhạc cụ của người Ê-đê. Nhờ đó, ông am hiểu và nắm vững cấu trúc cũng như diễn xướng và chế tác thành thạo nhạc cụ truyền thống. 

Nghệ nhân Ama H’Loan là người đầu tiên sử dụng gỗ xoan, gỗ hương, gỗ trắc để chế tác kipăh (tù và) để thay thế sừng trâu. Những chiếc kipăh của ông chế tác bằng nguyên liệu này có âm thanh không kém so với làm bằng sừng trâu.

Không chỉ chế tác thành thạo, nghệ nhân Ama H’Loan còn sử dụng nhuần nhuyễn, am hiểu, nắm vững cấu trúc cũng như diễn xướng nhạc cụ truyền thống từ tre nứa đến cồng chiêng Ê-đê. Ông là một trong số nghệ nhân hiếm hoi ở Đăk Lăk giữ được bí quyết tạo ra thanh âm, điệu thức chuẩn xác và giàu bản sắc nhất cho mỗi loại nhạc cụ làm bằng tre, trúc. Ông cũng là người có khả năng thẩm âm, chỉnh chiêng theo đúng chuẩn của âm nhạc truyền thống dân gian Tây Nguyên. 

Cũng vì thế, ông được Bảo tàng tỉnh Đăk Lăk mời về để nhờ chỉnh chiêng, phục chế nhạc cụ và là người giới thiệu với du khách các sản phẩm nhạc cụ dân tộc Ê-đê. Ngoài ra, ông đã giúp sửa chữa, hoàn thiện nhiều bộ chiêng hỏng ở các buôn làng trong tỉnh. 

Năm 2014, ông có dịp cùng các nghệ nhân của tỉnh Đăk Lăk đi biểu diễn trong Chương trình Festival âm nhạc dân gian quốc tế Sommelo tại Phần Lan. Tại đây ông đã có dịp giới thiệu văn hóa Ê-đê với thế giới.

Nói về nỗi lo mai một nhạc cụ truyền thống, Ama H’Loan cho biết, cả tỉnh Đăk Lăk hiện chỉ còn 2 nghệ nhân nhạc cụ truyền thống, ngoài ông ra, còn Ama Kim. “Thế hệ trẻ bây giờ mê các loại nhạc cụ du nhập từ nước ngoài hơn là thích những nhạc cụ truyền thống của ông cha. Người biết chế tác, sử dụng nhạc cụ dân tộc ngày càng hiếm hoi. Giờ đây, ở các buôn làng không còn mấy người biết chế tác, chỉnh sửa nhạc cụ nữa. Tôi tuổi cao, sức yếu, chỉ mong có người kế thừa nhưng vẫn chưa tìm được”, nghệ nhân trải lòng.

Mong rằng nghệ nhân Ama H’Loan sẽ sớm tìm được người giữ lửa tình yêu với nhạc cụ của người Ê-đê để những tiếng chiêng, đinh puốt, đinh năm được vang mãi ở mỗi buôn làng.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Ông Quảng Văn Đại “từ điển sống” của đồng bào Chăm

Ông Quảng Văn Đại “từ điển sống” của đồng bào Chăm

Cả sư Đổng Bạ, Phó Chủ tịch Hội đồng Chức sắc Chăm Bàlamôn tỉnh Ninh Thuận, giới thiệu ông Quảng Văn Đại là cố vấn phong tục của Hội đồng. Ông là người tận tâm, tâm huyết với việc nghiên cứu phong tục, tập quán và sưu tầm di sản văn hóa Chăm trên địa bàn tỉnh. Với tri thức uyên thâm và sự cống hiến không ngừng nghỉ, ông được xem là tấm gương trí thức tiêu biểu, “từ điển sống” trong công tác bảo tồn và phát triển văn hóa Chăm.
Tin nổi bật trang chủ
Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung tiếp xã giao Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế tại Việt Nam

Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung tiếp xã giao Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế tại Việt Nam

Ngày 21/5, tại trụ sở Bộ Dân tộc và Tôn giáo, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung đã tiếp xã giao bà Ingrid Christensen, Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Việt Nam. Tham dự buổi tiếp có lãnh đạo một số vụ, đơn vị thuộc Bộ Dân tộc và Tôn giáo, Văn phòng ILO tại Việt Nam.
Nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương từ trần

Nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương từ trần

Thời sự - PV - 5 phút trước
Đồng chí Trần Đức Lương, sinh ngày 5/5/1937, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã từ trần hồi 22 giờ 51 phút ngày 20/5/2025, tại Nhà riêng, hưởng thọ 88 tuổi.
Bóng đá Việt Nam thuộc nhóm hạt giống số 1 tại SEA Games 33 - Thái Lan 2025

Bóng đá Việt Nam thuộc nhóm hạt giống số 1 tại SEA Games 33 - Thái Lan 2025

Thể thao - Hoàng Minh - 2 giờ trước
Ban Thi đấu Liên đoàn Bóng đá Đông Nam Á (AFF) vừa có cuộc họp tại Bangkok (Thái Lan), nhằm thảo luận, thông qua kế hoạch tổ chức các giải bóng đá ở giai đoạn còn lại của năm 2025 và các giải đấu quan trọng của năm 2026, trong đó trọng tâm là môn bóng đá nam và nữ tại SEA Games 33.
Ông Quảng Văn Đại “từ điển sống” của đồng bào Chăm

Ông Quảng Văn Đại “từ điển sống” của đồng bào Chăm

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 2 giờ trước
Cả sư Đổng Bạ, Phó Chủ tịch Hội đồng Chức sắc Chăm Bàlamôn tỉnh Ninh Thuận, giới thiệu ông Quảng Văn Đại là cố vấn phong tục của Hội đồng. Ông là người tận tâm, tâm huyết với việc nghiên cứu phong tục, tập quán và sưu tầm di sản văn hóa Chăm trên địa bàn tỉnh. Với tri thức uyên thâm và sự cống hiến không ngừng nghỉ, ông được xem là tấm gương trí thức tiêu biểu, “từ điển sống” trong công tác bảo tồn và phát triển văn hóa Chăm.
Kon Tum: Khánh thành nhiều công trình ý nghĩa dành cho đồng bào Xơ Đăng ở xã Ngọc Linh

Kon Tum: Khánh thành nhiều công trình ý nghĩa dành cho đồng bào Xơ Đăng ở xã Ngọc Linh

Trang địa phương - Ngọc Chí - 2 giờ trước
Trong không khí vui mừng, phấn khởi, đồng bào Xơ Đăng ở xã Ngọc Linh, huyện Đăk Glei đã cùng với lãnh đạo tỉnh Kon Tum khánh thành công trình đường giao thông, nhà rông, trường học. Những công trình ý nghĩa, thắm đượm nghĩa tình này được đầu tư từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS giai đoạn 2021 – 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719) và nguồn xã hội hóa do chính các đồng chí lãnh đạo tỉnh Kon Tum kêu gọi. Giờ đây, đồng bào Xơ Đăng ở vùng khó khăn này có điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và con em có trường lớp khang trang để học tập.
Bổ sung 5 địa điểm tôn trí Xá lợi Đức Phật tại Việt Nam từ ngày 22/5 đến ngày 02/6

Bổ sung 5 địa điểm tôn trí Xá lợi Đức Phật tại Việt Nam từ ngày 22/5 đến ngày 02/6

Thời sự - Thanh Huyền - 2 giờ trước
Vừa qua, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã có văn bản gửi Bộ Dân tộc và Tôn giáo về việc xin bổ sung địa điểm tôn trí Xá lợi Đức Phật –bảo vật Quốc gia Ấn Độ từ ngày 22/5 đến ngày 02/6/2025. Theo đó, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đề nghị bổ sung địa điểm tôn trí Xá lợi Đức Phật tại 5 tỉnh, thành tại Việt Nam, phục vụ nhân dân chiêm bái, gồm: chùa Bái Đính, Ninh Bình (21 đến 22/5); chùa Phúc Sơn, Bắc Giang (22 đến 24/5); Cung Trúc Lâm Yên Tử, Quảng Ninh (25 đến 28/5); chùa Chuông, Hưng Yên (28 đến 29/5); chùa Ngũ Hành Sơn, TP. Đà Nẵng (30/5 đến 2/6).
Hà Nội là điểm đến văn hóa, nghệ thuật hàng đầu châu Á

Hà Nội là điểm đến văn hóa, nghệ thuật hàng đầu châu Á

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 20/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Hà Nội là điểm đến văn hóa, nghệ thuật hàng đầu châu Á. Công nhận 108 “hóa thạch sống” ở Lâm Đồng là Cây di sản Việt Nam. Bảo tồn di sản ở Bản Cuôn. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Khẩn trương hoàn thiện xây dựng nghị định về phân cấp, phân quyền lĩnh vực dân tộc, tôn giáo

Khẩn trương hoàn thiện xây dựng nghị định về phân cấp, phân quyền lĩnh vực dân tộc, tôn giáo

Thời sự - PV - 2 giờ trước
Sáng 21/5, Phó Thủ tướng Mai Văn Chính đã chủ trì cuộc họp với Bộ Dân tộc và Tôn giáo về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong lĩnh vực công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Bảo vệ và phát huy giá trị Di sản thế giới dựa vào cộng đồng vì sự phát triển bền vững

Bảo vệ và phát huy giá trị Di sản thế giới dựa vào cộng đồng vì sự phát triển bền vững

Tin tức - Minh Nhật - 5 giờ trước
Việc để cộng đồng, người dân địa phương tham gia vào quá trình ra quyết định, tổ chức các hoạt động văn hóa và hưởng lợi về mặt kinh tế và xã hội từ các sáng kiến ​​liên quan đến di sản bảo đảm tính bền vững lâu dài của di sản.
Quốc hội thông qua Nghị quyết rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV - Bầu cử Quốc hội khoá XVI vào ngày 15/3/2026

Quốc hội thông qua Nghị quyết rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV - Bầu cử Quốc hội khoá XVI vào ngày 15/3/2026

Thời sự - Hoàng Quý - 5 giờ trước
Ngày 21/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã biểu quyết tán thành thông qua Nghị quyết của Quốc hội về việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026 và Ngày bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031.
Lào Cai đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số đến các vùng lõm, vùng đồng bào DTTS

Lào Cai đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số đến các vùng lõm, vùng đồng bào DTTS

Tin tức - Trọng Bảo - 5 giờ trước
Sáng ngày 21/5, Tỉnh ủy Lào Cai đã tổ chức Hội nghị trực tuyến triển khai Kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Triển khai Phong trào “Bình dân học vụ số”.
Các tổ chức chính trị - xã hội được tổ chức và hoạt động thống nhất trong Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Các tổ chức chính trị - xã hội được tổ chức và hoạt động thống nhất trong Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Thời sự - Hoàng Quý - 5 giờ trước
Ngày 21/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã nghe Tờ trình và Báo cáo Thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.