Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Ươm mầm tình yêu cho câu hò, điệu ví

PV - 15:33, 15/11/2021

Đến giờ, chị Trần Thúy Ái (sinh năm 1975), công tác tại Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh không thể nhớ hết số lần đứng lớp truyền dạy dân ca. Một cách lặng lẽ và cần mẫn, chị đã ươm mầm tình yêu cho những câu hò, điệu ví đến với nhiều người dân trên địa bàn. Với chị Thúy Ái, đây cũng là một cách để mình tri ân với đời, với nghề.

Hằng ngày, chị Thúy Ái miệt mài tập luyện dân ca. (Ảnh: Q.H)
Hằng ngày, chị Thúy Ái miệt mài tập luyện dân ca. (Ảnh: Q.H)

Ánh sáng cuộc đời

Theo dõi các lễ hội bài chòi quy mô lớn ở Quảng Trị, khó ai có thể rời mắt trước một chị hiệu xinh đẹp, có giọng dân ca như rót mật vào tai. Ít ai biết, phần lớn người hô thai trong lễ hội đều do chị hiệu ấy và đồng nghiệp đào tạo, chỉ dẫn. Chị cũng chính là người “bài binh, bố trận” để hội bài chòi thu hút ngay cả những khán giả khó tính nhất. Cũng vì thế, nên phần lớn người yêu bài chòi đều biết đến chị Trần Thúy Ái.

Nhìn chị Thúy Ái biểu diễn dưới ánh đèn sân khấu, hay hòa mình trong lễ hội bài chòi, hiếm ai nghĩ, người phụ nữ này lại lớn lên trong mặn chát nước mắt và mồ hôi. Sinh ra trong một gia đình nông dân, đông anh em, chị Thúy Ái sớm quen với cảnh nghèo khổ. Năm chị lên 9 tuổi, căn bệnh hiểm nghèo đã cướp đi người mẹ dịu hiền của chị. Hai năm sau đó, ba chị Ái cũng qua đời, để lại 7 người con bơ vơ. “Là con gái út, tôi thèm hơi ấm của ba mẹ lắm. Lúc còn nhỏ, hầu như tối nào tôi cũng thấy ba mẹ về, ru con ngủ bằng những làn điệu dân ca”, chị Thúy Ái bùi ngùi kể.

Sau khi ba mẹ qua đời, gia đình chị Thúy Ái phải sống trong cảnh ly tán. Các anh, chị của chị Thúy Ái phải bươn bả nhiều nơi để tìm đường sống. Ở nhà lo việc khói hương, mỗi lần nghe làn điệu dân ca cất lên từ chiếc loa phóng thanh thôn, nỗi nhớ ba mẹ, anh chị lại cuộn dâng trong trái tim cô gái nhỏ. Không biết từ bao giờ, chị Thúy Ái chọn điệu ví, câu hò để nói hộ lòng mình. Giọng hát của chị được bà con chòm xóm rất yêu thích. Dẫu vậy, không ai ngờ cô gái ngày ngày chăn trâu, bứt cỏ lại quyết định thi tuyển vào Trường Đại học Sân khấu và Điện ảnh Hà Nội, lớp được tổ chức tại Trường Trung cấp Văn hóa nghệ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế.

Chị Thúy Ái chia sẻ: “Nghe đoàn công tác của nhà trường về các địa phương tìm người có năng khiếu, tôi mượn tấm áo của chị dâu để đi dự thi. Tôi hy vọng đây là con đường để mình thoát cảnh đói ăn, khát chữ. Trên cả mong đợi, cả lần thi ở Quảng Trị lẫn tại Thừa Thiên Huế, điểm số của tôi đều thuộc tốp đầu”.

Đối với chị Thúy Ái, việc trúng tuyển vào ngôi trường mơ ước như ánh nắng ấm áp giữa tuổi thơ đầy giông gió. Từ đây, được sự quan tâm của nhà trường, chị không còn phải sống trong nỗi lo cơm áo. Ước mơ đến trường, học những làn điệu dân ca trở thành hiện thực đối với chị. Vì thế, chị Thúy Ái trân quý từng ngày được đào tạo, tập luyện. Mọi khó khăn, thử thách buổi đầu làm quen với kịch hát dân tộc, dân ca trở nên nhẹ bẫng đối với chị. Ngay trong thời gian đi học, chị Thúy Ái đã kiếm được tiền nhờ giọng hát của mình.

 Chị Thúy Ái trong một lễ hội bài chòi. (Ảnh: Q.H)
Chị Thúy Ái trong một lễ hội bài chòi. (Ảnh: Q.H)

Duyên nợ với điệu ví, câu hò

Chị Thúy Ái luôn tin vào chữ duyên. Dù khởi đầu bằng sự lựa chọn, nhưng cái duyên đã giúp chị gắn bó đậm sâu với dân ca. Thực tế, học kịch hát dân tộc, dân ca dễ mà khó. Dễ là hầu như ai cũng có thể hát được, còn khó ở chỗ làm sao để thể hiện trọn vẹn mọi cung bậc tình cảm trong từng nốt nhạc, cách luyến láy, nhịp phách… Cùng vào lớp với chị Ái, nhiều người đã ngậm ngùi bỏ cuộc giữa chừng. Về phần mình, sau khi tốt nghiệp, cũng có thời điểm, chị Thúy Ái đã rẽ sang lối khác. Thế nhưng, cái duyên với nghề vẫn son đỏ, đưa chị quay trở lại.

Sau khi tốt nghiệp và về làm việc ở Đoàn Ca kịch Thừa Thiên Huế, rồi tiếp tục vào TP. Hồ Chí Minh học tập, cuối cùng, tiếng gọi của trái tim đã thôi thúc chị Ái trở về quê hương. 13 năm làm cán bộ Tỉnh đoàn, giọng dân ca ngọt ngào theo chị Ái vang lên trong nhiều hoạt động, phong trào. Bấy giờ, các đoàn viên, thanh niên luôn mong có dịp được nghe chị hát. Mọi người ví giọng dân ca của chị có… men say.

Tiếng thơm về một nữ cán bộ đoàn có tiếng hát làm say lòng người, lại được đào tạo bài bản sớm truyền đến tai những cán bộ làm công tác văn hóa của tỉnh. Không lâu sau đó, chị Thúy Ái được mời về dạy dân ca. Đây cũng chính là điểm khởi đầu cho sự nghiệp ươm mầm của chị.

Sau khi đến công tác tại Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh, chị Thúy Ái có nhiều thời gian hơn để sống, làm việc với những làn điệu dân ca. Là Trưởng phòng Nghiệp vụ văn hóa, chị Thúy Ái cùng đồng nghiệp dồn sức hồi sinh, bảo tồn, phát triển những làn điệu dân ca.

Để làm được điều đó, chị đã bỏ rất nhiều thời gian, công sức. Người cán bộ tâm huyết đến từng miền quê để khảo sát, tìm hiểu, làm việc với lãnh đạo địa phương đặt vấn đề mở lớp dân ca. Thông thường, mỗi lớp dạy hát dân ca kéo dài 15 - 20 ngày với sự tham gia của khoảng 40 học viên. Việc giữ vững sĩ số là thử thách rất lớn đối với người đứng lớp. Vì thế, chị Ái luôn nhắc nhủ anh em trong phòng phải dồn tất cả tâm huyết với công việc này.

Điều khiến chị Ái rất mừng, là tình yêu dân ca của người đứng lớp đã được truyền sang trọn vẹn cho các học viên. Có những ngày cô trò say sưa tập luyện đến mức quên giờ nghỉ. Kết thúc khóa học, nhiều học viên xin cô giáo đi theo để học nghề hoặc tham gia lớp kế tiếp. Đó là điều khiến chị rất mừng. Một niềm vui còn lớn hơn, là chị Ái và đồng nghiệp đã phát hiện nhiều giọng dân ca quý. Họ sớm trở thành bạn diễn với chị Thúy Ái ở các hội thi, hội diễn, sân khấu lớn và cùng gặt hái nhiều thành tích cao.

Chị Thúy Ái (người đứng) hướng dẫn học viên hát dân ca. (Ảnh: NVCC)
Chị Thúy Ái (người đứng) hướng dẫn học viên hát dân ca. (Ảnh: NVCC)

Niềm vui người gieo hạt

Đến giờ, chị Thúy Ái đã giảng dạy hàng chục lớp dân ca với sự tham gia của hàng trăm học viên. Cái tên “cô giáo dân ca” được mọi người trìu mến đặt cho chị. Trong công việc, điều trăn trở duy nhất với chị Thúy Ái là số lượng bạn trẻ yêu và gắn bó với dân ca chỉ đếm trên đầu ngón tay. Ước mong thấy mình năm 16 tuổi ở một học viên nào đó vì thế cứ rưng rức trong chị. “Để các bạn trẻ theo học dân ca, điều đầu tiên là phải thu hút, giúp họ thấy cái hay, cái đẹp của những làn điệu mà ông cha để lại”, chị Thúy Ái xác định.

Suy nghĩ như thế, nên chị Thúy Ái rất vui khi năm 2017, bài chòi được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đúng như dự đoán của chị Thúy Ái, UBND tỉnh Quảng Trị sớm có đề án về việc truyền dạy, giữ gìn nghệ thuật bài chòi. Xác định đây là cơ hội để thu hút mọi người, đặc biệt là các bạn trẻ đến với dân ca, chị Thúy Ái cùng các hạt nhân dân ca khác đã nghiên cứu, tìm hiểu, tập luyện, lên chương trình bài chòi. 30 con bài được xướng lên bằng những làn điệu dân ca từ xa lạ bỗng trở nên gần gũi, quen thuộc với chị Thúy Ái.

Là chủ công trong những lễ hội bài chòi, chị Ái và đồng sự phải dồn rất nhiều tâm sức. Việc tập ngày, tập đêm trở thành chuyện cơm bữa đối với chị. Đến giờ, chị vẫn nhớ như in lễ hội bài chòi đầu tiên do tỉnh tổ chức tại Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải. Để chương trình thành công, trong một thời gian ngắn chuẩn bị, chị cùng các anh hiệu, chị hiệu khác phải ráo riết tập luyện. Hôm công diễn, ngoài làm chị hiệu, chị Ái còn lo liệu nhiều công việc khác. Dẫu bận rộn nhưng gương mặt chị vẫn luôn rạng rỡ. Chị vui vì trong số khán giả của mình, có khá đông các bạn trẻ và có người đã tìm đến chị hỏi về bài chòi, về dân ca.

Từ ngày “cô giáo dân ca” trở thành chị hiệu, công việc của chị Ái bận rộn, vất vả hơn. Dẫu vậy, chị không cảm thấy mỏi mệt. Chị hạnh phúc với công việc ý nghĩa mà mình đã và đang làm. Từ sâu thẳm, người phụ nữ yêu dân ca như máu thịt này tự hứa với lòng mình sẽ dồn hết tâm sức để gìn giữ, phát huy những làn điệu cha ông để lại như một cách tri ân với đời, với nghề./.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung tiếp xã giao Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế tại Việt Nam

Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung tiếp xã giao Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế tại Việt Nam

Ngày 21/5, tại trụ sở Bộ Dân tộc và Tôn giáo, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung đã tiếp xã giao bà Ingrid Christensen, Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Việt Nam. Tham dự buổi tiếp có lãnh đạo một số vụ, đơn vị thuộc Bộ Dân tộc và Tôn giáo, Văn phòng ILO tại Việt Nam.
Nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương từ trần

Nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương từ trần

Thời sự - PV - 20:00, 21/05/2025
Đồng chí Trần Đức Lương, sinh ngày 5/5/1937, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã từ trần hồi 22 giờ 51 phút ngày 20/5/2025, tại Nhà riêng, hưởng thọ 88 tuổi.
Bóng đá Việt Nam thuộc nhóm hạt giống số 1 tại SEA Games 33 - Thái Lan 2025

Bóng đá Việt Nam thuộc nhóm hạt giống số 1 tại SEA Games 33 - Thái Lan 2025

Thể thao - Hoàng Minh - 18:56, 21/05/2025
Ban Thi đấu Liên đoàn Bóng đá Đông Nam Á (AFF) vừa có cuộc họp tại Bangkok (Thái Lan), nhằm thảo luận, thông qua kế hoạch tổ chức các giải bóng đá ở giai đoạn còn lại của năm 2025 và các giải đấu quan trọng của năm 2026, trong đó trọng tâm là môn bóng đá nam và nữ tại SEA Games 33.
Ông Quảng Văn Đại “từ điển sống” của đồng bào Chăm

Ông Quảng Văn Đại “từ điển sống” của đồng bào Chăm

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 18:55, 21/05/2025
Cả sư Đổng Bạ, Phó Chủ tịch Hội đồng Chức sắc Chăm Bàlamôn tỉnh Ninh Thuận, giới thiệu ông Quảng Văn Đại là cố vấn phong tục của Hội đồng. Ông là người tận tâm, tâm huyết với việc nghiên cứu phong tục, tập quán và sưu tầm di sản văn hóa Chăm trên địa bàn tỉnh. Với tri thức uyên thâm và sự cống hiến không ngừng nghỉ, ông được xem là tấm gương trí thức tiêu biểu, “từ điển sống” trong công tác bảo tồn và phát triển văn hóa Chăm.
Kon Tum: Khánh thành nhiều công trình ý nghĩa dành cho đồng bào Xơ Đăng ở xã Ngọc Linh

Kon Tum: Khánh thành nhiều công trình ý nghĩa dành cho đồng bào Xơ Đăng ở xã Ngọc Linh

Trang địa phương - Ngọc Chí - 18:52, 21/05/2025
Trong không khí vui mừng, phấn khởi, đồng bào Xơ Đăng ở xã Ngọc Linh, huyện Đăk Glei đã cùng với lãnh đạo tỉnh Kon Tum khánh thành công trình đường giao thông, nhà rông, trường học. Những công trình ý nghĩa, thắm đượm nghĩa tình này được đầu tư từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS giai đoạn 2021 – 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719) và nguồn xã hội hóa do chính các đồng chí lãnh đạo tỉnh Kon Tum kêu gọi. Giờ đây, đồng bào Xơ Đăng ở vùng khó khăn này có điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và con em có trường lớp khang trang để học tập.
Bổ sung 5 địa điểm tôn trí Xá lợi Đức Phật tại Việt Nam từ ngày 22/5 đến ngày 02/6

Bổ sung 5 địa điểm tôn trí Xá lợi Đức Phật tại Việt Nam từ ngày 22/5 đến ngày 02/6

Thời sự - Thanh Huyền - 18:50, 21/05/2025
Vừa qua, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã có văn bản gửi Bộ Dân tộc và Tôn giáo về việc xin bổ sung địa điểm tôn trí Xá lợi Đức Phật –bảo vật Quốc gia Ấn Độ từ ngày 22/5 đến ngày 02/6/2025. Theo đó, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đề nghị bổ sung địa điểm tôn trí Xá lợi Đức Phật tại 5 tỉnh, thành tại Việt Nam, phục vụ nhân dân chiêm bái, gồm: chùa Bái Đính, Ninh Bình (21 đến 22/5); chùa Phúc Sơn, Bắc Giang (22 đến 24/5); Cung Trúc Lâm Yên Tử, Quảng Ninh (25 đến 28/5); chùa Chuông, Hưng Yên (28 đến 29/5); chùa Ngũ Hành Sơn, TP. Đà Nẵng (30/5 đến 2/6).
Hà Nội là điểm đến văn hóa, nghệ thuật hàng đầu châu Á

Hà Nội là điểm đến văn hóa, nghệ thuật hàng đầu châu Á

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 20/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Hà Nội là điểm đến văn hóa, nghệ thuật hàng đầu châu Á. Công nhận 108 “hóa thạch sống” ở Lâm Đồng là Cây di sản Việt Nam. Bảo tồn di sản ở Bản Cuôn. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Khẩn trương hoàn thiện xây dựng nghị định về phân cấp, phân quyền lĩnh vực dân tộc, tôn giáo

Khẩn trương hoàn thiện xây dựng nghị định về phân cấp, phân quyền lĩnh vực dân tộc, tôn giáo

Thời sự - PV - 18:07, 21/05/2025
Sáng 21/5, Phó Thủ tướng Mai Văn Chính đã chủ trì cuộc họp với Bộ Dân tộc và Tôn giáo về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong lĩnh vực công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Bảo vệ và phát huy giá trị Di sản thế giới dựa vào cộng đồng vì sự phát triển bền vững

Bảo vệ và phát huy giá trị Di sản thế giới dựa vào cộng đồng vì sự phát triển bền vững

Tin tức - Minh Nhật - 15:48, 21/05/2025
Việc để cộng đồng, người dân địa phương tham gia vào quá trình ra quyết định, tổ chức các hoạt động văn hóa và hưởng lợi về mặt kinh tế và xã hội từ các sáng kiến ​​liên quan đến di sản bảo đảm tính bền vững lâu dài của di sản.
Quốc hội thông qua Nghị quyết rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV - Bầu cử Quốc hội khoá XVI vào ngày 15/3/2026

Quốc hội thông qua Nghị quyết rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV - Bầu cử Quốc hội khoá XVI vào ngày 15/3/2026

Thời sự - Hoàng Quý - 15:45, 21/05/2025
Ngày 21/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã biểu quyết tán thành thông qua Nghị quyết của Quốc hội về việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026 và Ngày bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031.
Lào Cai đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số đến các vùng lõm, vùng đồng bào DTTS

Lào Cai đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số đến các vùng lõm, vùng đồng bào DTTS

Tin tức - Trọng Bảo - 15:38, 21/05/2025
Sáng ngày 21/5, Tỉnh ủy Lào Cai đã tổ chức Hội nghị trực tuyến triển khai Kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Triển khai Phong trào “Bình dân học vụ số”.
Các tổ chức chính trị - xã hội được tổ chức và hoạt động thống nhất trong Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Các tổ chức chính trị - xã hội được tổ chức và hoạt động thống nhất trong Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Thời sự - Hoàng Quý - 15:32, 21/05/2025
Ngày 21/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã nghe Tờ trình và Báo cáo Thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.