Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Người “giữ lửa” nghệ thuật bài Chòi

Sơn Gia Phúc - 17:04, 21/07/2020

Năm nay, Nghệ nhân Ưu tú Đặng Đức Lai ở thôn Kỳ Phú, xã Tam Phước, huyện Phú Ninh (Quảng Nam) đã bước sang tuổi 74. Dù hoàn cảnh khó khăn, nhưng với niềm đam mê cháy bỏng, hết mình với loại hình nghệ thuật hô bài chòi, nghệ nhân đã dày công “truyền lửa”, đào tạo thế hệ trẻ phát triển bài Chòi, đem lại món ăn tinh thần ở vùng quê nông thôn mới Kỳ Phú.

Bài Chòi được tổ chức ở vùng quê xã Tam Phước, huyện Phú Ninh (Quảng Nam)
Bài Chòi được tổ chức ở vùng quê xã Tam Phước, huyện Phú Ninh (Quảng Nam)

Theo lời Nghệ nhân Đặng Đức Lai, bài Chòi là loại hình văn hóa độc đáo, là niềm đam mê cháy bỏng, là tiếng lòng của quê hương. Bài Chòi, tạo nên đời sống tinh thần phong phú hơn. Xưa, các loại nhạc cụ dùng trong bài chòi đơn giản, giờ đây có đầy đủ trống, kèn và đàn nữa. 

Để chơi, diễn bài Chòi, thường có 9 - 11 chòi làm bằng tre lợp tranh hay rạ… Xưa, bài Chòi thường được tổ chức những ngày đầu Xuân, dịp tết Nguyên đán. Nay, được chính quyền địa phương tạo điều kiện nên bài Chòi được tổ chức vào dịp Kỷ niệm ngày Quốc khánh (2/9), Ngày miền Nam giải phóng, đất nước thống nhất (30/4), Ngày hội Đại đoàn kết, hay trong các dịp lễ hội truyền thống khác. 

Trò chơi bài Chòi được mở màn bằng câu hát mở đầu của người hô chính (Hiệu) đứng hô bài chòi, nơi có đặt ống đựng bài, trong ống thường có 32 tấm thẻ bài. Mỗi thẻ bài đều ghi tên một con bài, chia đều cho 10 người, mỗi người 3 quân, 2 quân để lại. Người cầm chịch cuộc chơi cũng có một bộ thẻ bài như vậy đựng trong một chiếc ống cao vừa đủ để anh, chị Hiệu rút được nó. Khi anh hay chị Hiệu rút con bài nào thì không đọc tên mà hát các câu ca dao, điển tích liên quan đến tên con bài đó. Người chơi nào thuộc nhiều ca dao, điển tích gắn với tên các con bài và nhanh trí đoán ra trước thì người đó thắng cuộc. 

Khoảng 5 năm trở lại đây, người dân các thôn: Cẩm Khê, Kỳ Phú, Phú Mỹ, Thành Mỹ xã Tam Phước, huyện Phú Ninh và một số xã vùng phụ cận, đã quen với hình ảnh ông Đặng Đức Lai - thành viên Câu lạc bộ (CLB) hô hát bài Chòi thôn Kỳ Phú với chiếc loa sắt trên xe máy và tiếng rao vang vọng xóm làng vào mỗi chiều, để thông báo chương trình phục vụ bài Chòi tại sân Nhà Văn hóa thôn. Hàng trăm buổi hô hát bài Chòi trong và ngoài xã đã diễn ra và cùng với đó là những niềm vui đọng lại nơi các thành viên trong CLB, cũng như khán giả quê nhà… Chính ông Lai cùng lực lượng nòng cốt trong CLB tham gia biểu diễn ở nhiều nơi, góp phần giữ gìn và truyền ngọn lửa đam mê nghệ thuật bài Chòi đến với công chúng, nhất là giới trẻ. 

Ông Phạm Hồng Phước, Chủ nhiệm CLB bài Chòi thôn Kỳ Phú cho biết: Ông Lai thường dạy miễn phí cho những ai say mê các làn điệu bài Chòi cổ. CLB đã phối hợp với Trung tâm học tập cộng đồng xã Tam Phước mở lớp hát dân ca nhằm giúp lớp trẻ biết thêm những làn điệu dân ca, trong đó đặc biệt là dân ca bài Chòi xứ Quảng, góp phần khôi phục và lưu giữ lại các làn điệu dân ca cho các thế hệ mai sau. Ông Lai được tín nhiệm giao nhiệm vụ đến với lớp học cộng đồng xã Tam Phước, để truyền cho lớp con cháu âm nhạc truyền thống. Lớp học không chỉ dạy lý thuyết đơn thuần, vào những đêm 16 âm lịch hằng tháng, các em còn được CLB cho hô hát bài Chòi, giúp các em yêu quý hơn những giá trị nghệ thuật dân tộc để phục vụ tích cực đời sống tinh thần của bà con sau này.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Nghệ thuật trình diễn trống đôi, một nét văn hóa rất riêng của người Chăm Hroi

Nghệ thuật trình diễn trống đôi, một nét văn hóa rất riêng của người Chăm Hroi

Với người Chăm Hroi (nhánh địa phương của dân tộc Chăm) sinh sống ở xã Vân Canh (Gia Lai), múa trống đôi là di sản văn hóa độc đáo. Mỗi khi tiếng trống đôi vang lên là báo hiệu làng sắp có hội. Ở đó, nghệ thuật trình diễn trống đôi đầy cuốn hút sẽ là tâm điểm, giúp không khí lễ hội thêm phần náo nhiệt và gắn kết cộng đồng.
Lựa chọn nhân sự giới thiệu tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIV

Lựa chọn nhân sự giới thiệu tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIV

Thời sự - PV - 13 phút trước
Tại Hội nghị này, Ban chấp hành Trung ương sẽ cho ý kiến về số lượng Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư nhiệm kỳ Đại hội XIV và lựa chọn nhân sự giới thiệu tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIV. Đây là công việc đặc biệt hệ trọng, là cốt lõi của cốt lõi vì mọi việc đều quyết định bởi con người.
Khai mạc Hội thi sản phẩm trà Shan tuyết và kỹ thuật pha chế trà năm 2025 tại Tuyên Quang

Khai mạc Hội thi sản phẩm trà Shan tuyết và kỹ thuật pha chế trà năm 2025 tại Tuyên Quang

Ẩm thực - Vũ Mừng - 14 phút trước
Sáng 5/11, tại Nhà văn hóa Trung tâm, phường An Tường, tỉnh Tuyên Quang, Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Trung tâm Khuyến nông Quốc gia tổ chức khai mạc Hội thi sản phẩm trà Shan tuyết và kỹ thuật pha chế trà năm 2025.
Gia Lai cho học sinh nghỉ học phòng tránh bão Kalmaegi

Gia Lai cho học sinh nghỉ học phòng tránh bão Kalmaegi

Giáo dục - Ngọc Thu - 27 phút trước
Ngày 5/11, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Gia Lai đã có công văn cho học sinh nghỉ học để phòng tránh bão số 13 - Kalmaegi.
4.000 vận động viên tham gia tranh tài tại Giải đua ghe Ngo tỉnh An Giang

4.000 vận động viên tham gia tranh tài tại Giải đua ghe Ngo tỉnh An Giang

Sắc màu 54 - Tào Đạt - 30 phút trước
Năm nay, Giải đua ghe Ngo trong khuôn khổ Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch đồng bào Khmer tỉnh An Giang thu hút 4.000 vận động viên tham gia.
Sườn núi xuất hiện vết nứt kéo dài, di dời gấp 46 hộ dân

Sườn núi xuất hiện vết nứt kéo dài, di dời gấp 46 hộ dân

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 34 phút trước
Ngày 5/11, chính quyền xã Tây Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi, đã tổ chức di dời khẩn cấp 46 hộ dân, với 188 nhân khẩu, đến nơi an toàn, sau khi phát hiện nhiều vết nứt lớn chạy dài trên sườn núi, có nguy cơ gây sạt lở, đe dọa khu dân cư.
Đảm bảo các mục tiêu bình đẳng giới trong kỷ nguyên mới

Đảm bảo các mục tiêu bình đẳng giới trong kỷ nguyên mới

Ở những bản làng vùng sâu, vùng xa - nơi cuộc sống còn nhiều thiếu thốn và định kiến giới vẫn âm ỉ tồn tại - hành trình bình đẳng giới chưa bao giờ là dễ dàng. Từ năm 2021, Dự án 8 Thực hiện Bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết của phụ nữ và trẻ em” được triển khai, những mô hình gần gũi và hiệu quả như “Tổ truyền thông cộng đồng”, “Địa chỉ tin cậy”, hay “Thủ lĩnh của sự thay đổi” đã thổi luồng sinh khí mới vào đời sống, từng bước làm thay đổi nhận thức và hành động của người dân, mở ra cơ hội để phụ nữ và trẻ em DTTS vươn lên khẳng định vai trò của mình trong cộng đồng.
Khoa học kỹ thuật là “chìa khóa” giúp bà con vùng cao Thái Nguyên từng bước giảm nghèo

Khoa học kỹ thuật là “chìa khóa” giúp bà con vùng cao Thái Nguyên từng bước giảm nghèo

Khoa học - Công nghệ - Thảo Khánh - 2 giờ trước
Những năm gần đây, việc ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp đã mở ra nhiều hướng đi mới giúp đồng bào vùng cao Thái Nguyên nâng cao đời sống. Minh chứng như mô hình trồng na rải vụ đã mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần cải thiện kinh tế cho bà con, hướng tới mục tiêu giảm nghèo bền vững.
Thanh Hóa chi hơn 640 tỷ đồng khắc phục hạ tầng giao thông sau bão lũ

Thanh Hóa chi hơn 640 tỷ đồng khắc phục hạ tầng giao thông sau bão lũ

Trang địa phương - Quỳnh Trâm - 4 giờ trước
Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Nguyễn Hoài Anh vừa phê duyệt hỗ trợ hơn 640 tỷ đồng để khắc phục hậu quả bão số 10 và các đợt thiên tai xảy ra từ đầu năm 2025. Mưa bão đã gây thiệt hại nghiêm trọng, đặc biệt tại các khu dân cư, tuyến giao thông trọng yếu.
Đặt công tác phòng, chống bão số 13 trong tình trạng khẩn cấp hơn, nguy hiểm hơn

Đặt công tác phòng, chống bão số 13 trong tình trạng khẩn cấp hơn, nguy hiểm hơn

Thời sự - Minh Thu - 6 giờ trước
Sáng 5/11, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia đã chủ trì cuộc họp trực tiếp kết nối trực tuyến với các tỉnh, thành phố về triển khai công tác ứng phó với bão số 13 (bão Kalmaegi).
Nét đẹp Lễ cúng Trăng, đút cốm dẹp của đồng bào Khmer

Nét đẹp Lễ cúng Trăng, đút cốm dẹp của đồng bào Khmer

Bản sắc và hội nhập - Tào Đạt - Như Tâm - 6 giờ trước
Trong khuôn khổ Lễ hội Oóc Om Bóc, khi trăng tròn đầy và sáng nhất, cũng là lúc đồng bào Khmer ở Cần Thơ long trọng tổ chức Lễ cúng Trăng để tưởng nhớ công ơn vị thần mặt trăng đã giúp bảo vệ mùa màng, điều hòa thời tiết, mang lại no ấm cho bà con trong phum, sóc.
Ghe ngo rẽ sóng, tranh tài trong ngày hội lớn của đồng bào Khmer Nam Bộ

Ghe ngo rẽ sóng, tranh tài trong ngày hội lớn của đồng bào Khmer Nam Bộ

Du lịch - Tào Đạt - Như Tâm - 6 giờ trước
Tiếng trống vang lên dồn dập, tiếng còi, tiếng hò reo trên dòng sông Maspero, mở màn cho giải đua ghe ngo truyền thống của đồng bào Khmer Nam Bộ năm 2025. Hàng chục nghìn người dân và du khách đã đổ về để chứng kiến cuộc tranh tài của 61 đội ghe ngo đến từ nhiều địa phương của TP. Cần Thơ và tỉnh Cà Mau.