Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tính ưu việt trong chính sách dân tộc của Việt Nam: Phát huy sức mạnh nội sinh trong phát triển (Bài 4)

Cù Hương - Tùng Nguyên - 10:50, 02/12/2023

Văn hóa được xác định là sức mạnh nội sinh trong phát triển đất nước. Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách nhằm phát triển văn hóa, trong đó có chính sách bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa các DTTS, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Các giá trị văn hoá gắn với đời sống tinh thần của đồng bào các dân tộc được phục dựng, tổ chức thường xuyên trong cộng đồng. (Trong ảnh: Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQVN Đỗ Căn Chiến chung vui với đồng bào các dân tộc trong lễ khai mạc Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hoá Việt Nam” năm 2023 tổ chức ngày 23/11, tại Làng Văn hoá - Du lịch các dân tộc Việt Nam)
Các giá trị văn hoá gắn với đời sống tinh thần của đồng bào các dân tộc được phục dựng, tổ chức thường xuyên trong cộng đồng. (Trong ảnh: Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQVN Đỗ Văn Chiến chung vui với đồng bào các dân tộc trong lễ khai mạc Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hoá Việt Nam” năm 2023 tổ chức ngày 23/11, tại Làng Văn hoá - Du lịch các dân tộc Việt Nam)

Gìn giữ sự đa dạng

Hội nhập quốc tế đang là một xu thế khách quan, một mặt tạo cơ hội để mở rộng giao lưu, tiếp biến văn hóa giữa các dân tộc, quốc gia; mặt khác làm nảy sinh nguy cơ mai một các giá trị văn hóa truyền thống của từng dân tộc. Chính vì vậy, Đảng, Nhà nước ta đặc biệt chú trọng công tác gìn giữ, phát huy các bản sắc văn hóa truyền thống trong quá trình tiếp nhận những giá trị mới, tiến bộ, hiện đại, nhân văn của văn hóa nhân loại.

Trong cuốn sách “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” (Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật năm 2022), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã phân tích, chỉ ra quá trình phát triển, hoàn thiện nhận thức của Đảng ta về văn hóa và con người. Trong đó, văn hóa được coi là một trong 4 trụ cột chính sách, là nền tảng tinh thần, đồng thời cũng là nguồn lực nội sinh, động lực phát triển kinh tế - xã hội (KT – XH).

Quá trình thực hiện chính sách dân tộc những qua cho thấy, cùng với đầu tư, hỗ trợ phát triển KT – XH thì công tác bảo tồn, phát triển văn hóa các DTTS là lĩnh vực được quan tâm đặc biệt. Trong giai đoạn 2011 – 2020, trong 445 văn bản chính sách được ban hành để triển khai Nghị định số 05/2011/NĐ-CP ngày 14/1/2011 của Chính phủ về Công tác dân tộc, xét về số lượng thì lĩnh vực bảo tồn và phát triển văn hóa đứng thứ 3 - với 33 văn bản, chỉ sau chính sách đầu tư phát triển bền vững (163 văn bản) và chính sách phát triển giáo dục và đào tạo (94 văn bản).

Việc thực hiện có hiệu quả các chương trình, dự án đã góp phần quan trọng nâng cao đời sống văn hoá tinh thần, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá các DTTS. (Trong ảnh: Tiết mục của đồng bào dân tộc Mường tỉnh Thanh Hóa trong chương trình nghệ thuật với chủ đề: “Sắc màu hội tụ và tỏa sán”, chào mừng Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hoá Việt Nam” năm 2023)
Việc thực hiện có hiệu quả các chương trình, dự án đã góp phần quan trọng nâng cao đời sống văn hoá tinh thần, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá các DTTS. (Trong ảnh: Tiết mục của đồng bào dân tộc Mường tỉnh Thanh Hóa trong chương trình nghệ thuật với chủ đề: “Sắc màu hội tụ và tỏa sáng”, chào mừng Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hoá Việt Nam” năm 2023)

Theo PGS.TS. Nguyễn Ngọc Thanh, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dân tộc học (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam), hệ thống chính sách dân tộc trên lĩnh vực văn hóa những năm qua đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần phục dựng, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể của các DTTS. Dưới tác động của các chính sách, các giá trị văn hoá gắn với đời sống tinh thần của đồng bào các dân tộc được phục dựng, tổ chức thường xuyên trong cộng đồng; nhiều phong tục, tập quán gắn với lối sống truyền thống của các DTTS được gạn đục, khơi trong, phù hợp với sự phát triển của đất nước.

Đặc biệt, với quyết tâm gìn giữ sự đa dạng trong nền văn hóa đậm đà bản sắc Việt Nam, chính sách bảo tồn, phát triển văn hóa ưu tiên hướng tới khôi phục, phát huy những bản sắc đặc trưng của các dân tộc rất ít người. Kết quả của những nỗ lực đó đã được hội tụ, lan tỏa trong Ngày hội Văn hóa các dân tộc số dân dưới 10 nghìn người lần thứ I năm 2023 được tổ chức đầu tháng 11 vừa qua tại tỉnh Lai Châu.

Lần đầu tiên, những nghi thức, lễ hội truyền thống của các dân tộc có số dân dưới 10 nghìn người cùng được tái hiện trong không gian văn hóa cộng đồng. Đó là Lễ hội “Mở kho lúa” của dân tộc Brâu, là “Tết Ngô” của đồng bào Cống, là Lễ “Mừng tiếng sấm đầu năm” của dân tộc Ơ Đu,… Tất cả đã tạo nên bức tranh văn hóa rực rỡ đa sắc màu - là “quả ngọt” cho những nỗ lực, tâm huyết phục dựng, bảo tồn văn hóa truyền thống các DTTS được thực hiện liên tục trong những năm qua.

Bảo tồn trong phát triển

Từ năm 1991, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (bổ sung, phát triển 2011) đã xác định xây dựng và phát triển văn hóa, con người là sức mạnh nội sinh của phát triển bền vững. Công tác bảo tồn văn hóa được đặt trong sự vận động, phù hợp với sự phát triển KT – XH của đất nước.

Theo bà Nguyễn Thị Hải Nhung, Vụ trưởng Vụ Văn hóa dân tộc - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL), những năm qua, Bộ VHTT&DL đã tích cực triển khai thực hiện Chương trình MTQG về văn hóa giai đoạn 2012 – 2015 theo Quyết định số 1211/QĐ-TTg, Chương trình mục tiêu phát triển văn hoá giai đoạn 2016 – 2020 theo Quyết định số 936/QĐ-TTg. Việc thực hiện có hiệu quả các chương trình, dự án đã góp phần quan trọng nâng cao đời sống văn hoá tinh thần, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá các dân tộc, đặc biệt là các vùng khó khăn, vùng đồng bào DTTS.

Đến nay đã có gần 90 lễ hội truyền thống tiêu biểu của các DTTS được Bộ VHTT&DL hỗ trợ các địa phương tổ chức phục dựng, bảo tồn và phát triển đúng mục đích, phù hợp với từng dân tộc. Có trên 32 làng, bản, buôn truyền thống của 25 dân tộc thuộc các tỉnh đại diện cho vùng, miền trên cả nước được hỗ trợ đầu tư bảo tồn gắn phát triển du lịch khai thác tiềm năng từ văn hoá truyền thống tiêu biểu của dân tộc, từ đó nhân rộng, phát triển để xây dựng các làng văn hoá - du lịch, điểm văn hoá du lịch, tạo đà chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đẩy mạnh tốc độ xóa đói, giảm nghèo cho đồng bào ở địa bàn vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Những nghi thức, lễ hội truyền thống của các dân tộc có số dân dưới 10 nghìn người cùng được tái hiện trong không gian văn hóa cộng đồng tại “Ngày hội Văn hóa các dân tộc số dân dưới 10 nghìn người” lần thứ I năm 2023 được tổ chức đầu tháng 11 vừa qua tại tỉnh Lai Châu.
Những nghi thức, lễ hội truyền thống của các dân tộc có số dân dưới 10 nghìn người cùng được tái hiện trong không gian văn hóa cộng đồng tại “Ngày hội Văn hóa các dân tộc số dân dưới 10 nghìn người” lần thứ I năm 2023 được tổ chức đầu tháng 11 vừa qua tại tỉnh Lai Châu.

Giai đoạn 2021 – 2025, chính sách bảo tồn văn hóa các DTTS gắn với phát triển du lịch được tích hợp vào Chương trình MTQG phát triển KT – XH vùng đồng bào DTS và miền núi (Dự án 6) theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg. Việc triển khai chính sách bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống các DTTS gắn với phát triển du lịch là hướng đi hiệu quả, góp phần vừa phục hồi, bảo tồn, phát huy nhiều giá trị văn hóa đặc trưng, tiêu biểu của các vùng, miền trên cả nước, vừa tạo thêm việc làm, tăng thu nhập; qua đó, thúc đẩy quá trình xóa đói, giảm nghèo tại vùng đồng bào dân tộc DTTS và miền núi.

Theo Gs.Ts. Lê Hữu Nghĩa, Chủ tịch Hội Triết học - nguyên Giám đốc Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, xây dựng một nền văn hóa tiên tiến, mang đậm bản sắc dân tộc đòi hỏi vừa phải kế thừa, phát triển bản sắc văn hóa của các dân tộc trong 54 dân tộc Việt Nam, vừa phải tiếp thu những giá trị của tinh hoa văn hóa nhân loại. Sự kết hợp hài hòa những giá trị tiên tiến với những giá trị mang đậm bản sắc dân tộc thể hiện tính ưu việt của CNXH mà Nhân dân ta đang xây dựng trên lĩnh vực văn hóa, làm cho văn hóa trở thành sức mạnh nội sinh quan trọng của phát triển.

Thực tế, việc kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại là một trong những bài học lớn, xuyên suốt trong quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc và xây dựng đất nước ta. Trong lĩnh vực công tác dân tộc, thực hiện chính sách dân tộc, việc tăng cường qua hệ hữu nghị, hợp tác trên cơ sở đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển đã được thực thi hiệu quả, góp phần nâng cao vị thế đất nước, thu hút được nguồn lực đầu tư của cộng đồng quốc tế cho vùng đồng bào DTTS và miền núi của Việt Nam.

Bộ VHTT&DL đang xây dựng Dự thảo Chương trình MTQG về chấn hưng và phát triển văn hóa Việt Nam giai đoạn 2026- 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Việc xây dựng và triển khai Chương trình nhằm thiết thực đưa các Nghị quyết, định hướng phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam của Đảng vào cuộc sống, làm cho văn hóa không chỉ thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội mà còn là nguồn lực nội sinh quan trọng, đóng góp vào quá trình phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Báo Dân tộc và Phát triển sẽ phản ánh nội dung này trong số báo tiếp theo.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Những năm qua, tỉnh Khánh Hoà dành nhiều sự quan tâm cho giáo dục miền núi, đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ học sinh có điều kiện ăn ở ổn định. Ngoài các chính sách theo quy định của Chính phủ, tỉnh Khánh Hòa thực hiện hỗ trợ chi phí từ khi học mẫu giáo đến tốt nghiệp đại học; hỗ trợ gạo, miễn, giảm học phí…; tặng quà, học bổng từ các tổ chức chính trị xã hội, cá nhân trong và ngoài tỉnh dành cho học sinh, sinh viên DTTS.
Tin nổi bật trang chủ
Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung dự Lễ khánh thành Trường phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Đồng Nai

Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung dự Lễ khánh thành Trường phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Đồng Nai

Ngày 19/4, UBND tỉnh Đồng Nai tổ chức Lễ khánh thành công trình cải tạo, nâng cấp hoàn chỉnh Trường phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Đồng Nai tại xã Trung Hòa (huyện Trảng Bom). Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung đã đến dự và phát biểu tại buổi lễ.
Pháo hoa thắp sáng bầu trời TP. Hồ Chí Minh, chào mừng kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước

Pháo hoa thắp sáng bầu trời TP. Hồ Chí Minh, chào mừng kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước

Tin tức - Tào Đạt - 23:21, 19/04/2025
Tối 19/4, tại công viên bờ sông Sài Gòn, TP. Thủ Đức (TP. Hồ Chí Minh) đã diễn ra màn bắn pháo hoa tầm cao chào mừng kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025). Sự kiện thu hút hàng nghìn người dân và du khách.
Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc dự lễ bàn giao nhà cho hộ nghèo ở thị xã Ninh Hòa

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc dự lễ bàn giao nhà cho hộ nghèo ở thị xã Ninh Hòa

Thời sự - T.Nhân-H.Trường - 22:23, 19/04/2025
Ngày 19/4, UBND thị xã Ninh Hòa (Khánh Hoà) tổ chức lễ bàn giao nhà ở theo Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh. Đến dự có Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc và các ông: Nghiêm Xuân Thành, Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa; Nguyễn Tấn Tuân, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, Bí thư Đảng ủy UBND tỉnh; bà Trần Thu Mai, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam tỉnh, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy các cơ quan Đảng tỉnh.
Quảng Ngãi dự kiến còn 55 đơn vị hành chính cấp xã và đặc khu Lý Sơn

Quảng Ngãi dự kiến còn 55 đơn vị hành chính cấp xã và đặc khu Lý Sơn

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 22:18, 19/04/2025
Theo Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi để lấy ý kiến cử tri vào ngày 20/4 tới, toàn tỉnh sẽ có 56 đơn vị hành chính cấp xã (gồm 49 xã, 6 phường và 1 đặc khu Lý Sơn), đạt tỷ lệ 32,35%.
Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang họp bàn xây dựng phương án hợp nhất hai đơn vị

Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang họp bàn xây dựng phương án hợp nhất hai đơn vị

Tin tức - Vũ Mừng - 18:47, 19/04/2025
Ngày 19/4, tại thành phố Hà Giang, Sở Dân tộc và Tôn giáo hai tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang đã có buổi làm việc nhằm xây dựng phương án hợp nhất hai đơn vị. Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tuyên Quang Ma Quang Hiếu; Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Hà Giang Chu Thị Ngọc Diệp đồng chủ trì buổi làm việc.
Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân thăm, làm việc tại huyện biên giới Giang Thành tỉnh Kiên Giang

Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân thăm, làm việc tại huyện biên giới Giang Thành tỉnh Kiên Giang

Tin tức - Như Văn - 18:27, 19/04/2025
Ngày 19/4, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân dẫn đầu Đoàn công tác của Chủ tịch nước đến thăm, làm việc tại huyện biên giới Giang Thành và Trung đoàn Bộ binh 20, thuộc Sư đoàn 330 (Quân khu 9) đóng trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. Tiếp và làm việc với Đoàn công tác có ông Nguyễn Tiến Hải - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Kiên Giang; Trung tướng Nguyễn Xuân Dắt - Tư lệnh Quân khu 9; cùng đại diện lãnh đạo tỉnh Kiên Giang, thành phố Hà Tiên và huyện Giang Thành.
Có một địa đạo ở trung tâm TP. Hồ Chí Minh

Có một địa đạo ở trung tâm TP. Hồ Chí Minh

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 19/4, có những thông tin đáng chú ý sau: Có một địa đạo ở trung tâm TP. Hồ Chí Minh. Nhà thờ Chính tòa Hải Phòng. Lễ cúng vào nhà mới của người Hrê. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Có một địa đạo ở trung tâm TP. Hồ Chí Minh

Có một địa đạo ở trung tâm TP. Hồ Chí Minh

Media - BDT - 16:46, 19/04/2025
Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 19/4, có những thông tin đáng chú ý sau: Có một địa đạo ở trung tâm TP. Hồ Chí Minh. Nhà thờ Chính tòa Hải Phòng. Lễ cúng vào nhà mới của người Hrê. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Thông xe kỹ thuật cao tốc Bắc - Nam đoạn Bùng - Vạn Ninh

Thông xe kỹ thuật cao tốc Bắc - Nam đoạn Bùng - Vạn Ninh

Tin tức - Khánh Ngân - 16:42, 19/04/2025
Ngày 19/4, Bộ Xây dựng phối hợp với UBND tỉnh Quảng Bình tổ chức Lễ thông xe kỹ thuật dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn Bùng - Vạn Ninh.
Xây dựng lòng yêu quê hương, niềm tự hào dân tộc từ lớp học

Xây dựng lòng yêu quê hương, niềm tự hào dân tộc từ lớp học

Giáo dục - Mỹ Dung - 16:35, 19/04/2025
Quảng Ninh là một trong những địa phương đi đầu trong cả nước đưa nội dung giáo dục địa phương vào giảng dạy tại các trường học trên địa bàn. Không chỉ đơn thuần là việc bổ sung thông tin, kiến thức, đây còn là bước đi mang tính chiến lược nhằm khơi dậy lòng yêu quê hương, gắn bó với quê hương, hun đúc niềm tự hào dân tộc của thế hệ trẻ.
Hồ Thầu yên ả ...

Hồ Thầu yên ả ...

Phóng sự - Vũ Mừng - 16:31, 19/04/2025
Mới đây về công tác tại Hoàng Su Phì, huyện biên giới phía Tây của tỉnh Hà Giang, tìm lên thăm mảnh đất Hồ Thầu nằm cách huyện lỵ hơn 30 cây số. Suốt chặng đường, sau mỗi khúc cua, núi xanh lơ xếp nếp lớp lớp sương giăng sớm càng tô thêm cho sự hùng vĩ và huyền ảo nơi đây. Lần đầu tiên được về vùng đất còn nhiều gian khó dưới lưng chừng đỉnh Chiêu Lầu Thi sương giăng ấy, thấy lòng dâng lên thật nhiều cảm xúc...
Giải quyết tồn đọng ở các dự án thủy điện tại Nghệ An: Lên mốc thời gian cụ thể

Giải quyết tồn đọng ở các dự án thủy điện tại Nghệ An: Lên mốc thời gian cụ thể

Xã hội - An Yên - 16:28, 19/04/2025
Tháng 7 tới đây, cấp huyện sẽ xóa bỏ theo phương án sắp xếp, tinh gọn bộ máy. Thời gian đếm ngược ngày một rút ngắn nhưng bao vấn đề nổi cộm, tồn đọng tại các dự án thủy điện ở Nghệ An vẫn đang hiện hữu. Vì vậy, xử lý những tồn đọng này cần phải rốt ráo thực hiện, không thể chần chừ thêm.