Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tính ưu việt trong chính sách dân tộc của Việt Nam: Phát huy sức mạnh nội sinh trong phát triển (Bài 4)

Cù Hương - Tùng Nguyên - 10:50, 02/12/2023

Văn hóa được xác định là sức mạnh nội sinh trong phát triển đất nước. Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách nhằm phát triển văn hóa, trong đó có chính sách bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa các DTTS, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Các giá trị văn hoá gắn với đời sống tinh thần của đồng bào các dân tộc được phục dựng, tổ chức thường xuyên trong cộng đồng. (Trong ảnh: Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQVN Đỗ Căn Chiến chung vui với đồng bào các dân tộc trong lễ khai mạc Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hoá Việt Nam” năm 2023 tổ chức ngày 23/11, tại Làng Văn hoá - Du lịch các dân tộc Việt Nam)
Các giá trị văn hoá gắn với đời sống tinh thần của đồng bào các dân tộc được phục dựng, tổ chức thường xuyên trong cộng đồng. (Trong ảnh: Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQVN Đỗ Văn Chiến chung vui với đồng bào các dân tộc trong lễ khai mạc Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hoá Việt Nam” năm 2023 tổ chức ngày 23/11, tại Làng Văn hoá - Du lịch các dân tộc Việt Nam)

Gìn giữ sự đa dạng

Hội nhập quốc tế đang là một xu thế khách quan, một mặt tạo cơ hội để mở rộng giao lưu, tiếp biến văn hóa giữa các dân tộc, quốc gia; mặt khác làm nảy sinh nguy cơ mai một các giá trị văn hóa truyền thống của từng dân tộc. Chính vì vậy, Đảng, Nhà nước ta đặc biệt chú trọng công tác gìn giữ, phát huy các bản sắc văn hóa truyền thống trong quá trình tiếp nhận những giá trị mới, tiến bộ, hiện đại, nhân văn của văn hóa nhân loại.

Trong cuốn sách “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” (Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật năm 2022), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã phân tích, chỉ ra quá trình phát triển, hoàn thiện nhận thức của Đảng ta về văn hóa và con người. Trong đó, văn hóa được coi là một trong 4 trụ cột chính sách, là nền tảng tinh thần, đồng thời cũng là nguồn lực nội sinh, động lực phát triển kinh tế - xã hội (KT – XH).

Quá trình thực hiện chính sách dân tộc những qua cho thấy, cùng với đầu tư, hỗ trợ phát triển KT – XH thì công tác bảo tồn, phát triển văn hóa các DTTS là lĩnh vực được quan tâm đặc biệt. Trong giai đoạn 2011 – 2020, trong 445 văn bản chính sách được ban hành để triển khai Nghị định số 05/2011/NĐ-CP ngày 14/1/2011 của Chính phủ về Công tác dân tộc, xét về số lượng thì lĩnh vực bảo tồn và phát triển văn hóa đứng thứ 3 - với 33 văn bản, chỉ sau chính sách đầu tư phát triển bền vững (163 văn bản) và chính sách phát triển giáo dục và đào tạo (94 văn bản).

Việc thực hiện có hiệu quả các chương trình, dự án đã góp phần quan trọng nâng cao đời sống văn hoá tinh thần, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá các DTTS. (Trong ảnh: Tiết mục của đồng bào dân tộc Mường tỉnh Thanh Hóa trong chương trình nghệ thuật với chủ đề: “Sắc màu hội tụ và tỏa sán”, chào mừng Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hoá Việt Nam” năm 2023)
Việc thực hiện có hiệu quả các chương trình, dự án đã góp phần quan trọng nâng cao đời sống văn hoá tinh thần, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá các DTTS. (Trong ảnh: Tiết mục của đồng bào dân tộc Mường tỉnh Thanh Hóa trong chương trình nghệ thuật với chủ đề: “Sắc màu hội tụ và tỏa sáng”, chào mừng Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hoá Việt Nam” năm 2023)

Theo PGS.TS. Nguyễn Ngọc Thanh, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dân tộc học (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam), hệ thống chính sách dân tộc trên lĩnh vực văn hóa những năm qua đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần phục dựng, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể của các DTTS. Dưới tác động của các chính sách, các giá trị văn hoá gắn với đời sống tinh thần của đồng bào các dân tộc được phục dựng, tổ chức thường xuyên trong cộng đồng; nhiều phong tục, tập quán gắn với lối sống truyền thống của các DTTS được gạn đục, khơi trong, phù hợp với sự phát triển của đất nước.

Đặc biệt, với quyết tâm gìn giữ sự đa dạng trong nền văn hóa đậm đà bản sắc Việt Nam, chính sách bảo tồn, phát triển văn hóa ưu tiên hướng tới khôi phục, phát huy những bản sắc đặc trưng của các dân tộc rất ít người. Kết quả của những nỗ lực đó đã được hội tụ, lan tỏa trong Ngày hội Văn hóa các dân tộc số dân dưới 10 nghìn người lần thứ I năm 2023 được tổ chức đầu tháng 11 vừa qua tại tỉnh Lai Châu.

Lần đầu tiên, những nghi thức, lễ hội truyền thống của các dân tộc có số dân dưới 10 nghìn người cùng được tái hiện trong không gian văn hóa cộng đồng. Đó là Lễ hội “Mở kho lúa” của dân tộc Brâu, là “Tết Ngô” của đồng bào Cống, là Lễ “Mừng tiếng sấm đầu năm” của dân tộc Ơ Đu,… Tất cả đã tạo nên bức tranh văn hóa rực rỡ đa sắc màu - là “quả ngọt” cho những nỗ lực, tâm huyết phục dựng, bảo tồn văn hóa truyền thống các DTTS được thực hiện liên tục trong những năm qua.

Bảo tồn trong phát triển

Từ năm 1991, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (bổ sung, phát triển 2011) đã xác định xây dựng và phát triển văn hóa, con người là sức mạnh nội sinh của phát triển bền vững. Công tác bảo tồn văn hóa được đặt trong sự vận động, phù hợp với sự phát triển KT – XH của đất nước.

Theo bà Nguyễn Thị Hải Nhung, Vụ trưởng Vụ Văn hóa dân tộc - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL), những năm qua, Bộ VHTT&DL đã tích cực triển khai thực hiện Chương trình MTQG về văn hóa giai đoạn 2012 – 2015 theo Quyết định số 1211/QĐ-TTg, Chương trình mục tiêu phát triển văn hoá giai đoạn 2016 – 2020 theo Quyết định số 936/QĐ-TTg. Việc thực hiện có hiệu quả các chương trình, dự án đã góp phần quan trọng nâng cao đời sống văn hoá tinh thần, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá các dân tộc, đặc biệt là các vùng khó khăn, vùng đồng bào DTTS.

Đến nay đã có gần 90 lễ hội truyền thống tiêu biểu của các DTTS được Bộ VHTT&DL hỗ trợ các địa phương tổ chức phục dựng, bảo tồn và phát triển đúng mục đích, phù hợp với từng dân tộc. Có trên 32 làng, bản, buôn truyền thống của 25 dân tộc thuộc các tỉnh đại diện cho vùng, miền trên cả nước được hỗ trợ đầu tư bảo tồn gắn phát triển du lịch khai thác tiềm năng từ văn hoá truyền thống tiêu biểu của dân tộc, từ đó nhân rộng, phát triển để xây dựng các làng văn hoá - du lịch, điểm văn hoá du lịch, tạo đà chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đẩy mạnh tốc độ xóa đói, giảm nghèo cho đồng bào ở địa bàn vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Những nghi thức, lễ hội truyền thống của các dân tộc có số dân dưới 10 nghìn người cùng được tái hiện trong không gian văn hóa cộng đồng tại “Ngày hội Văn hóa các dân tộc số dân dưới 10 nghìn người” lần thứ I năm 2023 được tổ chức đầu tháng 11 vừa qua tại tỉnh Lai Châu.
Những nghi thức, lễ hội truyền thống của các dân tộc có số dân dưới 10 nghìn người cùng được tái hiện trong không gian văn hóa cộng đồng tại “Ngày hội Văn hóa các dân tộc số dân dưới 10 nghìn người” lần thứ I năm 2023 được tổ chức đầu tháng 11 vừa qua tại tỉnh Lai Châu.

Giai đoạn 2021 – 2025, chính sách bảo tồn văn hóa các DTTS gắn với phát triển du lịch được tích hợp vào Chương trình MTQG phát triển KT – XH vùng đồng bào DTS và miền núi (Dự án 6) theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg. Việc triển khai chính sách bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống các DTTS gắn với phát triển du lịch là hướng đi hiệu quả, góp phần vừa phục hồi, bảo tồn, phát huy nhiều giá trị văn hóa đặc trưng, tiêu biểu của các vùng, miền trên cả nước, vừa tạo thêm việc làm, tăng thu nhập; qua đó, thúc đẩy quá trình xóa đói, giảm nghèo tại vùng đồng bào dân tộc DTTS và miền núi.

Theo Gs.Ts. Lê Hữu Nghĩa, Chủ tịch Hội Triết học - nguyên Giám đốc Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, xây dựng một nền văn hóa tiên tiến, mang đậm bản sắc dân tộc đòi hỏi vừa phải kế thừa, phát triển bản sắc văn hóa của các dân tộc trong 54 dân tộc Việt Nam, vừa phải tiếp thu những giá trị của tinh hoa văn hóa nhân loại. Sự kết hợp hài hòa những giá trị tiên tiến với những giá trị mang đậm bản sắc dân tộc thể hiện tính ưu việt của CNXH mà Nhân dân ta đang xây dựng trên lĩnh vực văn hóa, làm cho văn hóa trở thành sức mạnh nội sinh quan trọng của phát triển.

Thực tế, việc kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại là một trong những bài học lớn, xuyên suốt trong quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc và xây dựng đất nước ta. Trong lĩnh vực công tác dân tộc, thực hiện chính sách dân tộc, việc tăng cường qua hệ hữu nghị, hợp tác trên cơ sở đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển đã được thực thi hiệu quả, góp phần nâng cao vị thế đất nước, thu hút được nguồn lực đầu tư của cộng đồng quốc tế cho vùng đồng bào DTTS và miền núi của Việt Nam.

Bộ VHTT&DL đang xây dựng Dự thảo Chương trình MTQG về chấn hưng và phát triển văn hóa Việt Nam giai đoạn 2026- 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Việc xây dựng và triển khai Chương trình nhằm thiết thực đưa các Nghị quyết, định hướng phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam của Đảng vào cuộc sống, làm cho văn hóa không chỉ thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội mà còn là nguồn lực nội sinh quan trọng, đóng góp vào quá trình phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Báo Dân tộc và Phát triển sẽ phản ánh nội dung này trong số báo tiếp theo.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Những năm qua, tỉnh Khánh Hoà dành nhiều sự quan tâm cho giáo dục miền núi, đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ học sinh có điều kiện ăn ở ổn định. Ngoài các chính sách theo quy định của Chính phủ, tỉnh Khánh Hòa thực hiện hỗ trợ chi phí từ khi học mẫu giáo đến tốt nghiệp đại học; hỗ trợ gạo, miễn, giảm học phí…; tặng quà, học bổng từ các tổ chức chính trị xã hội, cá nhân trong và ngoài tỉnh dành cho học sinh, sinh viên DTTS.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Xây dựng Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia xứng tầm truyền thống văn hóa – lịch sử và sự phát triển của đất nước

Thủ tướng: Xây dựng Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia xứng tầm truyền thống văn hóa – lịch sử và sự phát triển của đất nước

Sáng 19/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã kiểm tra tiến độ xây dựng Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia tại huyện Đông Anh, TP. Hà Nội và có cuộc làm việc về chuẩn bị tổ chức tại đây Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh.
Bảo tồn múa phồn thực trong Lễ hội Rija Nưgar

Bảo tồn múa phồn thực trong Lễ hội Rija Nưgar

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 20:25, 19/05/2025
Chiều ngày 10/5/2025, tại làng Chăm Bỉnh Nghĩa thuộc xã Bắc Sơn, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận, Ban Phong tục thôn tổ chức Lễ hội Rija Nưgar đón mừng năm mới theo Chăm lịch. Nét độc đáo của Bỉnh Nghĩa là trong nghi lễ Rija Nưgar có hai tiểu lễ ở các làng khác không có, đó là hát đối đáp nam nữ (Adaoh pasa) và múa phồn thực (Tamia klai kluk) do các vị chức sắc và người dân tham gia thực hiện. Nghi lễ múa phồn thực thể hiện tư duy cặp đôi, âm dương hòa hợp, khát vọng về sự sinh sôi nảy nở của vạn vật.
Tuyên Quang đang ở trong mức độ thiên tai cấp rất nguy hiểm

Tuyên Quang đang ở trong mức độ thiên tai cấp rất nguy hiểm

Tin tức - Minh Nhật - 17:50, 19/05/2025
Theo thông tin từ Đài khí tượng thủy văn tỉnh Tuyên Quang, trong 24 giờ qua, trên địa bàn đã có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to, báo động mức độ thiên tai ở cấp rất nguy hiểm, đồng thời cảnh báo nguy cơ sạt lở cao trong 6 giờ tới.
Lào Cai tiếp tục triển khai, quán triệt thực hiện nghiêm túc, đầy đủ nội dung Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị

Lào Cai tiếp tục triển khai, quán triệt thực hiện nghiêm túc, đầy đủ nội dung Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị

Trang địa phương - Trọng Bảo - 16:29, 19/05/2025
Sáng 19/5, Tỉnh ủy Lào Cai đã tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị, về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và Kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025).
Rào cản thoát nghèo do tình trạng chồng lấn địa giới hành chính: Cái nghèo đu bám (Bài 1)

Rào cản thoát nghèo do tình trạng chồng lấn địa giới hành chính: Cái nghèo đu bám (Bài 1)

Xã hội - Huy Trường - Thanh Huyền - 16:22, 19/05/2025
Dưới cái nắng tháng 5, chúng tôi trở lại vùng chồng lấn địa giới hành chính (ĐGHC) xã Trà Vinh (huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam) và xã Đăk Nên (huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum). Hàng chục năm nay, người dân nơi đây bị cái nghèo đu bám do việc chồng lấn địa giới hành chính chưa được giải quyết.
Thúc đẩy quảng bá giá trị văn hóa Việt trên nền tảng số

Thúc đẩy quảng bá giá trị văn hóa Việt trên nền tảng số

Bản sắc và hội nhập - Minh Nhật - 16:18, 19/05/2025
Nhằm hợp tác thúc đẩy quảng bá văn hóa, thể thao và du lịch của Việt Nam trên môi trường số. Ngày 19/5, tại Hà Nội, Cục Hợp tác quốc tế (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) và TikTok Việt Nam đã ký biên bản ghi nhớ hợp tác phối hợp quảng bá hoạt động của Nhà Triển lãm Việt Nam tại EXPO 2025 Osaka, Kansai, Nhật Bản - một trong những sự kiện toàn cầu lớn nhất trong năm 2025.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Thanh Hóa: Nhiều hộ nuôi tôm trái phép tại khu vực ven biển

Thanh Hóa: Nhiều hộ nuôi tôm trái phép tại khu vực ven biển

Media - Quỳnh Trâm - CTV - 16:15, 19/05/2025
Theo thống kê của thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa, trên địa bàn hiện có khoảng 60 trường hợp nuôi tôm tự phát, trái phép trên đất nông nghiệp, đất dự án. Dù chính quyền địa phương đã có những giải pháp xử lý vi phạm, thế nhưng đến nay vẫn chưa giải quyết dứt điểm tình trạng này, gây ra nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến môi trường trên địa bàn, hiện UBND thị xã Nghi Sơn đang triển khai các giải pháp để giải quyết dứt điểm, tình trạng này.
Người có uy tín phát huy vai trò trên nhiều lĩnh vực

Người có uy tín phát huy vai trò trên nhiều lĩnh vực

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Thu - 16:12, 19/05/2025
Trong những năm qua, được sự quan tâm hỗ trợ về vật chất, động viên tinh thần, bồi dưỡng kiến thức của các địa phương, đội ngũ Người có uy tín trong đồng bào DTTS đã và đang phát huy mạnh mẽ vai trò trên nhiều lĩnh vực.
Bình Định: Lãnh đạo tỉnh dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành

Bình Định: Lãnh đạo tỉnh dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 16:08, 19/05/2025
Nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), sáng 19/5, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Bình Định tổ chức Lễ dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành.
Trình Quốc hội xem xét Dự án đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku

Trình Quốc hội xem xét Dự án đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku

Thời sự - Hoàng Quý - 16:07, 19/05/2025
Ngày 19/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV họp phiên toàn thể tại hội trường, để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku.
Trình Quốc hội xem xét điều chỉnh Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu

Trình Quốc hội xem xét điều chỉnh Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu

Thời sự - Hoàng Quý - 16:06, 19/05/2025
Ngày 19/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV họp phiên toàn thể tại hội trường để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1.