Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Thăm nhà rông lớn nhất Tây Nguyên

PV - 12:02, 06/06/2021

Trong hương men rượu cần nồng nàn bên mái nhà rông, già làng Sôn, làng Kon Sơ Lăl, xã Hà Tây (huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai) nói với chúng tôi rằng: Với người làng Kon Sơ Lăl, nhà rông là hồn cốt dân tộc, là văn hóa mà ông bà để lại từ hàng ngàn đời nay. Vì vậy, ông luôn tìm mọi cách để giữ gìn vốn quý đó. Và đó cũng là lý do mà căn nhà rông được mệnh danh lớn nhất Tây Nguyên được ra đời.

Nhà rông làng Kon Sơ Lăl lớn nhất Tây Nguyên. Ảnh: Thùy Dung
Nhà rông làng Kon Sơ Lăl lớn nhất Tây Nguyên. Ảnh: Thùy Dung

Theo lời hẹn trước, già làng Sôn đón chúng tôi từ đầu làng. Già Sôn là người đã chứng kiến bao thăng trầm lịch sử của làng Kon Sơ Lăl. Chúng tôi theo chân già Sôn đến nhà rông, từ xa, nhà rông hiện lên thật sừng sững và uy nghi. Cùng chúng tôi vào tham quan nhà rông, già làng Sôn lấy một ghè rượu cần để mời khách quý. Trong hương men rượu cần, già Sôn bắt đầu đưa chúng tôi ngược dòng kí ức: “Đối với người làng Kon Sơ Lăl, ai cũng tự hào vì làng mình có nhà rông lớn nhất Tây Nguyên. Không những thế, nhà rông còn là hồn cốt, là văn hóa mà ông cha để lại, nó gắn liền với cuộc đời của mỗi con người và là niềm tự hào của dân tộc”.

“Tuy nhiên, ít ai biết rằng, người làng Kon Sơ Lăl từng phải chứng kiến cảnh nhà rông bị cháy. Đó là nhà rông ở làng Kon Sơ Lăl cũ cách làng mới khoảng chừng 4km. Ngày trước, hầu hết người làng đều ở đó, sau này chính quyền đã vận động người dân chuyển đến khu tái định cư gần trung tâm xã để thuận lợi cho việc phát triển kinh tế. Về làng mới, người làng tiếp tục dựng một nhà rông mới. Đồng thời, vẫn giữ gìn nhà rông ở làng cũ vì nó đã gắn bó với người làng bao đời nay”- già Sôn kể.

Những tưởng mọi thứ đều yên bình, nhưng một chiều tháng 4-2015, một cơn mưa giông, sấm sét đánh vang rền, phá tan sự yên bình vốn có của ngôi làng cũ. Nhà rông sừng sững bao năm qua bỗng cháy rực như ngọn đuốc trong sự bất lực của dân làng. Sau trận hỏa hoạn, ngôi làng trở nên trầm mặc. Người già trong làng đưa đôi mắt buồn hoang vắng bên những tàn tích còn sót lại như cố giữ lại những ngày hội, những đêm say rượu cần bên nhịp xoang, tiếng chiêng trong tiềm thức.

Sau bao đêm suy nghĩ, già làng Sôn quyết định bàn với những Người có uy tín ở làng để kêu gọi sức dân xây dựng lại căn nhà rông mới và làm theo kiến trúc nhà rông cũ. Sau khi hội đồng làng đã thống nhất, họ liền thông báo với người dân trong niềm vui mừng, phấn khởi và già làng Sôn là người chỉ đạo chính.

Ông Yưuh (thôn trưởng cũ làng Kon Sơ Lăl) cho biết: “Dựng nhà rông mới mất 1 năm. Tiền dựng nhà rông có được nhờ bán các trụ gỗ còn sót lại của nhà rông cũ. Chúng tôi huy động hết sức lực của dân làng để cùng chung sức xây dựng nhà rông. Cả làng chia làm 6 tổ. Mỗi tổ sẽ phải chịu trách nhiệm lên rừng lấy 2 cái trụ gỗ, 1 đà (xà) trên, 1 đà dưới. Các tổ tiếp tục phân chia công việc cho nhau, đàn ông, thanh niên trai tráng trong làng thì lên rừng lấy gỗ, mây, tre, nứa. Phụ nữ trong làng lên rừng lấy tranh về lợp mái, cứ 1 người thì phải lấy được 10 bó tranh”.

Cứ thế, nhà rông Kon Sơ Lăl được xây dựng trong vòng 4 tháng, bắt đầu từ tháng 4-2017. Trước đó, người dân đã bỏ ra 1 năm để chuẩn bị nguyên liệu. Khi thi công, người dân bỏ gần 4.000 ngày công. Nhà rông được hoàn thành vào tháng 8-2017 và trở thành nhà rông lớn nhất Tây Nguyên, với chiều dài là 23m, cao 20m, rộng chính giữa là 12m, rộng 2 bên, mỗi bên 10m.

Già làng Sôn (thứ 2 từ trái qua) và ông Yưuh - một trong những người có uy tín của làng Kon Sơ Lăl kể về những ngày dựng nhà rông. Ảnh: Thùy Dung
Già làng Sôn (thứ 2 từ trái qua) và ông Yưuh - một trong những người có uy tín của làng Kon Sơ Lăl kể về những ngày dựng nhà rông. Ảnh: Thùy Dung

Và một điều đặc biệt khi xây dựng căn nhà rông lớn nhất Tây Nguyên, đó là già làng Sôn không biết chữ, ông không vẽ bản thiết kế. Cách ông hướng dẫn người làng thực hiện các công việc là từ trí óc và con mắt. “Tôi không vẽ bản thiết kế nào cả, vì tôi không biết chữ, tất cả tôi chỉ nghĩ trong đầu. Tôi nói với bà con, nhà rông mới được dựng giống nhà rông ở làng cũ để bà con dễ hiểu. Bà con góp ý lại rằng, muốn làm nhà rông to hơn để chứa hết cả làng. Khi bắt tay vào thực hiện, những Người có uy tín trong làng đã cùng tôi giám sát các quy trình để đưa ra những phán đoán chuẩn xác nhất để dân làng mình thực hiện” - Già làng Sôn nói.

“Người làng lấy dây thừng làm thước đo. Dân mình làm nhà sàn ở quen rồi, cứ thế mà làm tuần tự thôi, dựng cột, đóng khung, đặt đà, lợp mái. Mà khó nhất là đặt đà ngang, nhìn không kĩ là sẽ làm nhà rông bị méo mó. Chúng tôi nhiều lần phải cùng nhau đứng xem và chỉnh sửa mới được như thế này”- Già làng Sôn cho biết thêm.

Cùng chúng tôi đi tham quan nhà rông, già làng Sôn trầm tư nói: “Nhà rông này được dựng lên để xoa dịu nỗi mất mát trong cơn hỏa hoạn năm xưa của dân làng. Nó được dựng lên theo đúng kiểu nhà rông truyền thống của người Ba Na. Để làm thành công nhà rông này là nhờ sự đoàn kết, cùng nhau chung sức, đồng lòng của dân làng. Đến nay, Kon Sơ Lăl được công nhận là làng văn hóa rồi, chỉ hy vọng sau này, thế hệ trẻ vẫn tích cực bảo tồn nhà rông của làng, giữ gìn hồn cốt dân tộc trên mảnh đất đại ngàn này”.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Tin nổi bật trang chủ
Không khí chuẩn bị đón Tết Chôl Chnăm Thmây rộn ràng nơi phum, sóc

Không khí chuẩn bị đón Tết Chôl Chnăm Thmây rộn ràng nơi phum, sóc

Thời sự - Phương Nghi - 7 giờ trước
Về với đồng bào Khmer ở các tỉnh như Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu… mới cảm nhận được không khí đón Tết cổ truyền Chôl Chnăm Thmây của đồng bào Khmer đang tới gần. Đi qua từng phum sóc, chúng tôi cảm nhận được không khí rộn ràng, náo nức chuẩn bị đón tết cổ truyền của đồng bào qua từng việc làm, hoạt động cụ thể.
Lễ hội

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Sắc màu 54 - Hà Minh Hưng - 7 giờ trước
Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Công tác Dân tộc - Thúy Hồng - 7 giờ trước
Sau gần 4 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: 2021 -2025 (Chương trình MTQG 1719), huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Việc triển khai thực hiện hiệu quả các dự án của Chương trình đã giúp người dân được thụ hưởng các chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước kịp thời, qua đó, góp phần nâng cao đời sống của đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện.
Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Công tác Dân tộc - Trọng Bảo - 7 giờ trước
Là huyện 30a của tỉnh Lào Cai, nhiều năm qua, huyện Si Ma Cai đã nhận được sự quan tâm đầu tư từ các chương trình, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Hiện nay, huyện đang tập trung triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719). Để nâng cao chất lượng, hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ các chương trình, huyện Si Ma Cai đặc biệt chú trọng công tác luân chuyển cán bộ, góp phần củng cố hệ thống chính trị, nâng cao năng lực lãnh đạo chỉ đạo, quản lý, giám sát nguồn vốn đầu tư.
Khâu Vai mùa hoa ban nở

Khâu Vai mùa hoa ban nở

Sắc màu 54 - Quỳnh Lưu - 7 giờ trước
Được triển khai trồng từ năm 2020 với hơn 300 cây hoa ban tím, hoa ban trắng; đến nay sau hơn 3 năm, cây hoa ban tại Mê cung đá, xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang đã phát triển tốt và bắt đầu nở hoa.
Tin trong ngày - 28/3/2024

Tin trong ngày - 28/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 28/3, có những thông tin đáng chú ý sau: Bệnh lây từ động vật sang người gia tăng, khó khăn kiểm soát nguồn lây. Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện. Mưa đá xối xả, dày đặc ở Mù Cang Chải (Yên Bái). Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Du lịch - Doãn Đạt - 7 giờ trước
Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) thu hút lượng khách du lịch đông đảo với mức tăng trưởng bình quân trên 20%/năm, doanh thu bình quân 15,5%/năm. Năm 2023, tổng lượt khách du lịch đạt 586.000 lượt, tổng thu từ khách du lịch đạt 2.088 tỷ đồng.
Quảng Nam: Phấn đấu giảm 2.900 hộ nghèo trong năm 2024

Quảng Nam: Phấn đấu giảm 2.900 hộ nghèo trong năm 2024

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường - 7 giờ trước
UBND tỉnh Quảng Nam vừa có Quyết định giao chỉ tiêu giảm nghèo năm 2024 cho các địa phương trong tỉnh.
Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo dục - Tiêu Dao - 8 giờ trước
Dạy học tích hợp vẫn luôn là bài toán khó, nhất là đối với các trường ở vùng sâu, vùng xa vì điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện chuyên môn và nhiều vấn đề liên quan khác.
Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Khởi nghiệp - T.Nhân-H.Trường - 8 giờ trước
Quảng Nam có 9 huyện miền núi là nơi sinh sống chủ yếu đồng bào DTTS. Khu vực này địa hình, thổ nhưõng, khí hậu...thường khó khăn, khắc nghiệt nên vấn đề sinh kế đối với người dân luôn là vấn đề quan tâm, trăn trở của các cấp chính quyền địa phương. Theo đó, khơi dậy ý chí thoát nghèo, hỗ trợ thúc đẩy xây dựng các mô hình khởi sự, khời nghiệp từ những sản vật của quê hương...là giải pháp đang được thực hiện và nhân rộng hiệu quả trong Nhân dân.
Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Thời sự - Sỹ Hào - Như Tâm - 8 giờ trước
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cùng một số tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long đang nghiên cứu xây dựng hệ thống thủy lợi dẫn nước ngọt từ sông Hậu, sông Đồng Nai về để giải bài toán thiếu nước ngọt trầm trọng trong mùa khô. Trước biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, ý tưởng đầu tư công trình để dẫn nước về cho vùng sông nước không còn là một nghịch lý “chở củi về rừng”.