Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Thăm nhà rông lớn nhất Tây Nguyên

PV - 12:02, 06/06/2021

Trong hương men rượu cần nồng nàn bên mái nhà rông, già làng Sôn, làng Kon Sơ Lăl, xã Hà Tây (huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai) nói với chúng tôi rằng: Với người làng Kon Sơ Lăl, nhà rông là hồn cốt dân tộc, là văn hóa mà ông bà để lại từ hàng ngàn đời nay. Vì vậy, ông luôn tìm mọi cách để giữ gìn vốn quý đó. Và đó cũng là lý do mà căn nhà rông được mệnh danh lớn nhất Tây Nguyên được ra đời.

Nhà rông làng Kon Sơ Lăl lớn nhất Tây Nguyên. Ảnh: Thùy Dung
Nhà rông làng Kon Sơ Lăl lớn nhất Tây Nguyên. Ảnh: Thùy Dung

Theo lời hẹn trước, già làng Sôn đón chúng tôi từ đầu làng. Già Sôn là người đã chứng kiến bao thăng trầm lịch sử của làng Kon Sơ Lăl. Chúng tôi theo chân già Sôn đến nhà rông, từ xa, nhà rông hiện lên thật sừng sững và uy nghi. Cùng chúng tôi vào tham quan nhà rông, già làng Sôn lấy một ghè rượu cần để mời khách quý. Trong hương men rượu cần, già Sôn bắt đầu đưa chúng tôi ngược dòng kí ức: “Đối với người làng Kon Sơ Lăl, ai cũng tự hào vì làng mình có nhà rông lớn nhất Tây Nguyên. Không những thế, nhà rông còn là hồn cốt, là văn hóa mà ông cha để lại, nó gắn liền với cuộc đời của mỗi con người và là niềm tự hào của dân tộc”.

“Tuy nhiên, ít ai biết rằng, người làng Kon Sơ Lăl từng phải chứng kiến cảnh nhà rông bị cháy. Đó là nhà rông ở làng Kon Sơ Lăl cũ cách làng mới khoảng chừng 4km. Ngày trước, hầu hết người làng đều ở đó, sau này chính quyền đã vận động người dân chuyển đến khu tái định cư gần trung tâm xã để thuận lợi cho việc phát triển kinh tế. Về làng mới, người làng tiếp tục dựng một nhà rông mới. Đồng thời, vẫn giữ gìn nhà rông ở làng cũ vì nó đã gắn bó với người làng bao đời nay”- già Sôn kể.

Những tưởng mọi thứ đều yên bình, nhưng một chiều tháng 4-2015, một cơn mưa giông, sấm sét đánh vang rền, phá tan sự yên bình vốn có của ngôi làng cũ. Nhà rông sừng sững bao năm qua bỗng cháy rực như ngọn đuốc trong sự bất lực của dân làng. Sau trận hỏa hoạn, ngôi làng trở nên trầm mặc. Người già trong làng đưa đôi mắt buồn hoang vắng bên những tàn tích còn sót lại như cố giữ lại những ngày hội, những đêm say rượu cần bên nhịp xoang, tiếng chiêng trong tiềm thức.

Sau bao đêm suy nghĩ, già làng Sôn quyết định bàn với những Người có uy tín ở làng để kêu gọi sức dân xây dựng lại căn nhà rông mới và làm theo kiến trúc nhà rông cũ. Sau khi hội đồng làng đã thống nhất, họ liền thông báo với người dân trong niềm vui mừng, phấn khởi và già làng Sôn là người chỉ đạo chính.

Ông Yưuh (thôn trưởng cũ làng Kon Sơ Lăl) cho biết: “Dựng nhà rông mới mất 1 năm. Tiền dựng nhà rông có được nhờ bán các trụ gỗ còn sót lại của nhà rông cũ. Chúng tôi huy động hết sức lực của dân làng để cùng chung sức xây dựng nhà rông. Cả làng chia làm 6 tổ. Mỗi tổ sẽ phải chịu trách nhiệm lên rừng lấy 2 cái trụ gỗ, 1 đà (xà) trên, 1 đà dưới. Các tổ tiếp tục phân chia công việc cho nhau, đàn ông, thanh niên trai tráng trong làng thì lên rừng lấy gỗ, mây, tre, nứa. Phụ nữ trong làng lên rừng lấy tranh về lợp mái, cứ 1 người thì phải lấy được 10 bó tranh”.

Cứ thế, nhà rông Kon Sơ Lăl được xây dựng trong vòng 4 tháng, bắt đầu từ tháng 4-2017. Trước đó, người dân đã bỏ ra 1 năm để chuẩn bị nguyên liệu. Khi thi công, người dân bỏ gần 4.000 ngày công. Nhà rông được hoàn thành vào tháng 8-2017 và trở thành nhà rông lớn nhất Tây Nguyên, với chiều dài là 23m, cao 20m, rộng chính giữa là 12m, rộng 2 bên, mỗi bên 10m.

Già làng Sôn (thứ 2 từ trái qua) và ông Yưuh - một trong những người có uy tín của làng Kon Sơ Lăl kể về những ngày dựng nhà rông. Ảnh: Thùy Dung
Già làng Sôn (thứ 2 từ trái qua) và ông Yưuh - một trong những người có uy tín của làng Kon Sơ Lăl kể về những ngày dựng nhà rông. Ảnh: Thùy Dung

Và một điều đặc biệt khi xây dựng căn nhà rông lớn nhất Tây Nguyên, đó là già làng Sôn không biết chữ, ông không vẽ bản thiết kế. Cách ông hướng dẫn người làng thực hiện các công việc là từ trí óc và con mắt. “Tôi không vẽ bản thiết kế nào cả, vì tôi không biết chữ, tất cả tôi chỉ nghĩ trong đầu. Tôi nói với bà con, nhà rông mới được dựng giống nhà rông ở làng cũ để bà con dễ hiểu. Bà con góp ý lại rằng, muốn làm nhà rông to hơn để chứa hết cả làng. Khi bắt tay vào thực hiện, những Người có uy tín trong làng đã cùng tôi giám sát các quy trình để đưa ra những phán đoán chuẩn xác nhất để dân làng mình thực hiện” - Già làng Sôn nói.

“Người làng lấy dây thừng làm thước đo. Dân mình làm nhà sàn ở quen rồi, cứ thế mà làm tuần tự thôi, dựng cột, đóng khung, đặt đà, lợp mái. Mà khó nhất là đặt đà ngang, nhìn không kĩ là sẽ làm nhà rông bị méo mó. Chúng tôi nhiều lần phải cùng nhau đứng xem và chỉnh sửa mới được như thế này”- Già làng Sôn cho biết thêm.

Cùng chúng tôi đi tham quan nhà rông, già làng Sôn trầm tư nói: “Nhà rông này được dựng lên để xoa dịu nỗi mất mát trong cơn hỏa hoạn năm xưa của dân làng. Nó được dựng lên theo đúng kiểu nhà rông truyền thống của người Ba Na. Để làm thành công nhà rông này là nhờ sự đoàn kết, cùng nhau chung sức, đồng lòng của dân làng. Đến nay, Kon Sơ Lăl được công nhận là làng văn hóa rồi, chỉ hy vọng sau này, thế hệ trẻ vẫn tích cực bảo tồn nhà rông của làng, giữ gìn hồn cốt dân tộc trên mảnh đất đại ngàn này”.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
“Báu vật sống” của làng Chăm Phú Nhuận

“Báu vật sống” của làng Chăm Phú Nhuận

Nghệ nhân Châu Thị Đông được cộng đồng dân cư làng Chăm Phú Nhuận (xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) trân trọng gọi là “báu vật sống”. Bà vượt qua định kiến giới, nỗ lực tự học chữ Chăm, học ngâm diễn Ariya và trình diễn dân ca Chăm, trở thành người truyền cảm hứng trong hành trình gìn giữ di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc mình.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Xây dựng Trung tâm Hội trợ Triển lãm Quốc gia xứng tầm truyền thống văn hóa – lịch sử và sự phát triển của đất nước

Thủ tướng: Xây dựng Trung tâm Hội trợ Triển lãm Quốc gia xứng tầm truyền thống văn hóa – lịch sử và sự phát triển của đất nước

Sáng 19/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã kiểm tra tiến độ xây dựng Trung tâm Hội trợ Triển lãm Quốc gia tại huyện Đông Anh, TP. Hà Nội và có cuộc làm việc về chuẩn bị tổ chức tại đây Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh.
Thủ tướng: Xây dựng Trung tâm Hội trợ Triển lãm Quốc gia xứng tầm truyền thống văn hóa – lịch sử và sự phát triển của đất nước

Thủ tướng: Xây dựng Trung tâm Hội trợ Triển lãm Quốc gia xứng tầm truyền thống văn hóa – lịch sử và sự phát triển của đất nước

Thời sự - PV - 1 giờ trước
Sáng 19/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã kiểm tra tiến độ xây dựng Trung tâm Hội trợ Triển lãm Quốc gia tại huyện Đông Anh, TP. Hà Nội và có cuộc làm việc về chuẩn bị tổ chức tại đây Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh.
Thủ tướng phát lệnh khởi công cầu Tứ Liên (Hà Nội)

Thủ tướng phát lệnh khởi công cầu Tứ Liên (Hà Nội)

Thời sự - PV - 4 giờ trước
Sáng 19/5, tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Lễ khởi công dự án đầu tư xây dựng cầu Tứ Liên và đường hai đầu cầu (từ nút giao với đường Nghi Tàm đến nút giao với đường Trường Sa) với tổng mức đầu tư gần 20.000 tỷ đồng.
Du lịch tâm linh về Ninh Thuận

Du lịch tâm linh về Ninh Thuận

Dân tộc - Tôn giáo - Thái Sơn Ngọc - 5 giờ trước
Ninh Thuận sở hữu tiềm năng du lịch đa dạng, đang được đầu tư khai thác hiệu quả, thu hút đông đảo du khách. Hệ thống chùa, thiền viện mang kiến trúc cổ xen hiện đại, hòa quyện thiên nhiên, mở ra triển vọng phát triển du lịch tâm linh. Nhân Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc 2025, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, quảng bá hình ảnh du lịch tâm linh Ninh Thuận.
“Báu vật sống” của làng Chăm Phú Nhuận

“Báu vật sống” của làng Chăm Phú Nhuận

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 7 giờ trước
Nghệ nhân Châu Thị Đông được cộng đồng dân cư làng Chăm Phú Nhuận (xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) trân trọng gọi là “báu vật sống”. Bà vượt qua định kiến giới, nỗ lực tự học chữ Chăm, học ngâm diễn Ariya và trình diễn dân ca Chăm, trở thành người truyền cảm hứng trong hành trình gìn giữ di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc mình.
Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Sắc màu 54 - Minh Anh - 15 giờ trước
Về tham gia hoạt động tháng 5 “Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam”, sáng 18/5, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Cơ Tu huyện A Lưới, TP. Huế đã tổ chức tái hiện Lễ hội Tác Giảng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (cúng thần núi, cúng thần rừng).
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Hội thảo khoa học quốc tế: Triển khai mô hình kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế

Hội thảo khoa học quốc tế: Triển khai mô hình kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế

Sức khỏe - Minh Nhật - 23:30, 18/05/2025
Việc tiến hành nghiên cứu khoa học, học hỏi kinh nghiệm quốc tế và triển khai các mô hình kết hợp trong thực tiễn, xây dựng bộ tiêu chí chuẩn hóa năng lực bác sĩ y học cổ truyền là các bước quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế tại Việt Nam.
Sắc hoa thổ cẩm trên

Sắc hoa thổ cẩm trên "vùng đất khô" Cán Tỷ

Sắc màu 54 - Vũ Mừng - 18:46, 18/05/2025
Những năm qua, HTX Dệt lanh Cán Tỷ, xã Cán Tỷ, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang đã xây dựng và khẳng định thương hiệu trên thị trường bởi những sản phẩm độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Mông.
Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Tin tức - Minh Nhật - 18:43, 18/05/2025
Ngày 18/5, tại phường Vân Sơn, thị xã Mộc Châu, UBND tỉnh Sơn La đã tổ chức Lễ khởi công Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu đoạn tuyến thuộc địa bàn tỉnh Sơn La.
Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Sắc màu 54 - Mỹ Dung - 18:39, 18/05/2025
Trong 2 ngày (17 - 18/5), tại xã Hải Sơn, Tp. Móng Cái (Quảng Ninh) đã diễn ra Lễ hội “Hoa sim biên giới năm 2025”, với chủ đề “Sắc tím biên cương - Kết nối di sản”. Đây là năm thứ 4 sự kiện được tổ chức, thu hút đông đảo người dân, du khách trong và ngoài tỉnh tham gia, trải nghiệm.
Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Tin tức - Minh Anh - 18:37, 18/05/2025
Hưởng ứng Ngày Quốc tế Bảo tàng 18/5, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam tổ chức hoạt động trải nghiệm “Giữ màu di sản”, nơi người tham gia có cơ hội tìm hiểu một kỹ thuật tạo hoa văn trên vải của phụ nữ dân tộc Mông ở Mù Cang Chải, Yên Bái, mang đến cơ hội khám phá và kết nối sâu sắc với di sản văn hóa địa phương.