Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Sene Dolta - mùa tri ân, báo hiếu: Nhớ về cội nguồn (Bài 1)

N.Tâm – H.Diễm - 04:04, 24/09/2022

Hàng năm cứ vào ngày 29 tháng 8 đến ngày mùng 01 tháng 9 Âm lịch, trên khắp các phum sóc, các chùa trong vùng đồng bào Khmer các tỉnh Nam bộ lại nhộp nhịp không khí của lễ Sene Dolta (lễ cúng ông bà). Đây là thời gian bà con đã xong vụ cấy lúa mùa, mọi người thường tranh thủ đi thăm hỏi ông bà, cha mẹ, người thân. Một hoạt động không thể thiếu của đồng bào Khmer trong dịp này là lên chùa để tham gia các lễ tưởng nhớ công ơn và cầu phước cho linh hồn của các bậc sinh thành, những người trong thân tộc quá cố và tri ân tổ tiên đã khai phá đất đai, phù hộ cho phum, sóc được an lành, hạnh phúc, ấm no.


Phật tử và các vị sư đang tất bật treo cờ trong khung viên chùa chuẩn bị cho lễ Sen Dolta
Phật tử và các vị sư đang tất bật treo cờ trong khuôn viên chùa chuẩn bị cho lễ Sen Dolta

Bảo tồn trong xu hướng hội nhập 

Theo tiếng Khmer, từ “Sen” có nghĩa là cúng, còn “Dol” có nghĩa là bà, “Ta” nghĩa là ông. Lễ Sen Dolta của đồng bào dân tộc Khmer thể hiện tấm lòng thành kính với ông bà, tổ tiên đã khuất. Dịp lễ này, trong gia đình có người đi làm ăn hay đi học xa nhà sẽ tranh thủ về sum vầy.

Lễ Sene Dolta rất trang nghiêm nên việc chuẩn bị cần phải chu đáo, với nhiều nghi lễ mang đậm nét văn hóa đặc trưng riêng của đồng bào Khmer. Tại các chùa thì treo cờ phướn, quét dọn khuôn viên, sơn phết. Đặc biệt là sơn và di tu những tháp đựng cốt…; còn các gia đình thì dọn dẹp nhà cửa, bàn thờ và chuẩn bị nhiều món ăn truyền thống để dâng cúng ông bà, tổ tiên.

Theo nghi lễ truyền thống, Lễ Sen Dolta thường được tổ chức trong thời gian nửa tháng, với 4 nghi thức chính: lễ dâng cơm vắt (Bos Bai Ben), lễ cúng ông bà (Sen Dolta), lễ rước ông bà (Phchum Ben) và lễ đưa tiễn ông bà (chun Đôn Ta).Thời gian gần đây, đồng bào Khmer cũng đã có những cải tiến, chắt lọc những nét đặc trưng của dân tộc để phù hợp hơn với điều kiện thực tế nhưng vẫn giữ được những ngày lễ truyền thống của dân tộc. Theo đó, Lễ Sen Dolta được ấn định tổ chức trong 3 ngày. Năm 2022, Sen Dolta sẽ diễn ra từ 29/8 đến mùng 1/9 âm lịch (ngày 24,25 và 26/9 dương lịch).

 “Thay áo mới” tại chùa Khmer Tà Mơn nhân dịp đón lễ Sen Dolta năm 2022
Chùa Khmer Tà Mơn chỉnh trang khuôn viên nhân dịp đón lễ Sen Dolta năm 2022

Hoà thượng Đào Như, Viện trưởng Học viện Phật giáo Nam tông cho biết: Cùng với chính trị, kinh tế và xã hội, thì văn hóa là một trong các trụ cột phát triển đất nước. Lễ Sen Dolta được bảo tồn qua năm tháng, trở thành thói quen trong đời sống của đồng bào Khmer, được tiếp nối từ thế hệ này qua thế hệ khác. 

"Khi xã hội văn minh, con người tiến bộ, chúng ta cũng phải biết sắp xếp các nghi lễ cho phù hợp để bảo tồn, nếu không thì níu kéo văn hóa trở về với quá khứ, làm cho văn hóa dân tộc khó thích nghi với thời đại mới, rồi kêu mai một không bảo tồn", Hòa thượng Đào Như nhìn nhận.

Đặc sắc nghi lễ Sen Dolta 

Trong những ngày này, khắp trong phum, sóc tràng ngập không khí của ngày lễ Sen Dolta, nhất là tại các chùa Khmer. Trong 3 ngày lễ Sen Dolta, ngoài dâng hương và mâm lễ ở nhà, mọi nghi thức quan trọng đều diễn ra tại chùa-“ngôi nhà” chung của cả phum, sóc. 

Có mặt tại điểm chùa Som Rong, phường 5, TP. Sóc Trăng. Mới 4 giờ sáng, tại đây đã nhộn nhịp, các phật tử đã có mặt để chuẩn bị cho việc dâng cơm phiên. Người người miệt mài với việc làm cắt cờ cá sấu, cờ tre để chuẩn bị trang trí các mâm bai-band (cơm vắt) rất đẹp mắt.

Nghi thức dâng cơm phiên tại chùa
Nghi thức dâng cơm phiên tại chùa

Bà Nguyễn Thị Hoàng, 68 tuổi ngụ phường 5, TP. Sóc Trăng cho biết: Mâm vật phẩm không có qui định gồm lễ vật gì, nhưng theo truyền thống, tôi chuẩn bị những món ăn mà người thân khi còn sống thích…; Đồng thời, món không thể thiếu trong ngày lễ chính là món cơm vắt, bánh tét và bánh gừng. Riêng lễ dâng cơm phiên, tôi chuẩn bị trước ở nhà, 4 giờ lên chùa, chờ các vị chư tăng đánh trống (trước 5h sáng), tôi cùng bà con phật tử bưng mâm cơm, lễ vật lên chánh điện để làm lễ dâng cơm các vị chư tăng tụng kinh, cầu siêu cho thân tộc đã khuất...”.

Cùng đi chùa dâng cơm như bà Hoàng, bà Thạch Thị Phụng, nhà ở phường 5 (TP. Sóc Trăng) chia sẻ: “Từ nhỏ tôi đã theo gia đình lên chùa làm lễ, còn ở nhà thì phụ làm các loại bánh. Bây giờ có gia đình riêng, tôi làm theo phong tục của gia đình, tất cả những vật phẩm dâng lên tổ tiên, phải tự tay các thành viên trong gia đình làm nên, mâm lễ vật càng chu đáo, càng thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên...”

Theo Thượng tọa Lý Minh Đức, Đại biểu Quốc hội, Phó Hội trưởng Hội Đoàn kết sư sãi tỉnh Sóc Trăng, Trụ trì chùa Som Rong, Sen Dolta, là lễ hội lớn trong năm của đồng bào Khmer mang màu sắc tín ngưỡng dân gian xen lẫn tôn giáo, chứa đựng nhiều yếu tố tích cực, không lẫn lộn một nghi lễ nào. Đặc biệt, tất cả lễ vật phải tự tay người dâng cúng làm, những nguyên liệu phải lấy tại phum sóc.

 Lễ Sene Dolta mang đậm tính nhân văn và giáo dục đạo đức sâu sắc, nhắc nhở mọi người về lòng hiếu thảo với ông bà, cha mẹ; tri ân những bậc tổ tiên đã đóng góp cho công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. Lễ hội mang lại cho mỗi gia đình không khí đầm ấm, sum vầy và thắt chặt tình đoàn kết thương yêu giúp đỡ nhau trong phum sóc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Về tham gia hoạt động tháng 5 “Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam”, sáng 18/5, tại Làng Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội, đồng bào dân tộc Cơ Tu huyện A Lưới, TP. Huế đã tổ chức tái hiện Lễ hội Tác Giảng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (cúng thần núi, cúng thần rừng).
Tin nổi bật trang chủ
Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Sắc màu 54 - Minh Anh - 4 giờ trước
Về tham gia hoạt động tháng 5 “Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam”, sáng 18/5, tại Làng Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội, đồng bào dân tộc Cơ Tu huyện A Lưới, TP. Huế đã tổ chức tái hiện Lễ hội Tác Giảng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (cúng thần núi, cúng thần rừng).
Linh Trường (Quảng Trị): Nơi toàn dân lập bàn thờ Bác Hồ

Linh Trường (Quảng Trị): Nơi toàn dân lập bàn thờ Bác Hồ

Vấn đề - Sự kiện - Đức Việt - 23:56, 18/05/2025
Với lòng tôn kính và biết ơn, suốt hàng chục năm qua, hàng trăm gia đình người đồng bào dân tộc Vân Kiều ở xã Linh Trường, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị, đã lập bàn thờ Bác Hồ một cách trang trọng. Vào mỗi dịp Tết, lễ kỷ niệm của quê hương, đất nước, hay những sự kiện quan trọng trong gia đình, người dân nơi đây luôn chăm sóc, thắp hương trên bàn thờ Bác với tấm lòng thành kính.
Hội thảo khoa học quốc tế: Triển khai mô hình kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế

Hội thảo khoa học quốc tế: Triển khai mô hình kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế

Sức khỏe - Minh Nhật - 23:30, 18/05/2025
Việc tiến hành nghiên cứu khoa học, học hỏi kinh nghiệm quốc tế và triển khai các mô hình kết hợp trong thực tiễn, xây dựng bộ tiêu chí chuẩn hóa năng lực bác sĩ y học cổ truyền là các bước quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế tại Việt Nam.
Sắc hoa thổ cẩm trên

Sắc hoa thổ cẩm trên "vùng đất khô" Cán Tỷ

Sắc màu 54 - Vũ Mừng - 18:46, 18/05/2025
Những năm qua, HTX Dệt lanh Cán Tỷ, xã Cán Tỷ, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang đã xây dựng và khẳng định thương hiệu trên thị trường bởi những sản phẩm độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Mông.
Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Tin tức - Minh Nhật - 18:43, 18/05/2025
Ngày 18/5, tại phường Vân Sơn, thị xã Mộc Châu, UBND tỉnh Sơn La đã tổ chức Lễ khởi công Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu đoạn tuyến thuộc địa bàn tỉnh Sơn La.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Sắc màu 54 - Mỹ Dung - 18:39, 18/05/2025
Trong 2 ngày (17 - 18/5), tại xã Hải Sơn, Tp. Móng Cái (Quảng Ninh) đã diễn ra Lễ hội “Hoa sim biên giới năm 2025”, với chủ đề “Sắc tím biên cương - Kết nối di sản”. Đây là năm thứ 4 sự kiện được tổ chức, thu hút đông đảo người dân, du khách trong và ngoài tỉnh tham gia, trải nghiệm.
Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Tin tức - Minh Anh - 18:37, 18/05/2025
Hưởng ứng Ngày Quốc tế Bảo tàng 18/5, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam tổ chức hoạt động trải nghiệm “Giữ màu di sản”, nơi người tham gia có cơ hội tìm hiểu một kỹ thuật tạo hoa văn trên vải của phụ nữ dân tộc Mông ở Mù Cang Chải, Yên Bái, mang đến cơ hội khám phá và kết nối sâu sắc với di sản văn hóa địa phương.
Sau chùa Tam Chúc, dự kiến Xá lợi Đức Phật sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (Bắc Giang) trong 2 ngày

Sau chùa Tam Chúc, dự kiến Xá lợi Đức Phật sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (Bắc Giang) trong 2 ngày

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Tào Đạt - 18:33, 18/05/2025
Theo thông tin từ Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, sau chùa Tam Chúc (Hà Nam), dự kiến Xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni - Bảo vật quốc gia của Ấn Độ, sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (huyện Tân Yên, Bắc Giang) trong 2 ngày (20, 21/5).
Nhiều hoạt động ý nghĩa tại Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực”

Nhiều hoạt động ý nghĩa tại Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực”

Xã hội - Văn Hoa - 18:29, 18/05/2025
Sáng 18/5, tại Công viên Biên Hùng Tp. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên (LHTN) Việt Nam, Tỉnh đoàn Đồng Nai phối hợp cùng Công ty TNHH TCP Việt Nam (Nhãn hàng Red Bull) và các đơn vị tổ chức Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực” năm 2025.
Mưa lớn gây lũ quét ở Bắc Kạn, 4 người thiệt mạng, nhiều khu vực bị cô lập

Mưa lớn gây lũ quét ở Bắc Kạn, 4 người thiệt mạng, nhiều khu vực bị cô lập

Tin tức - Minh Nhật - 18:26, 18/05/2025
Theo thống kê từ Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai tỉnh Bắc Kạn, đã có 4 người thiệt mạng do lũ quét và sạt lở đất do mưa lũ xảy ra đêm 17 và sáng 18/5.