Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Cà Mau: Chung tay bảo tồn nghệ thuật nhạc trống lớn của đồng bào Khmer

S. Vy – H.Diễm - 15:24, 19/09/2022

Trong nền âm nhạc truyền thống của dân tộc Khmer, nghệ thuật nhạc trống lớn trên vùng đất Cà Mau luôn giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của đồng bào. Đây cũng là di sản văn hoá phi vật thể cấp quốc gia đầu tiên của đồng bào Khmer tại địa phương.

Các nghệ nhân biểu diễn nhạc trước khuôn viên chùa
Các nghệ nhân biểu diễn nhạc trước khuôn viên chùa

Nói đến âm nhạc của đồng bào Khmer, là phải nói đến dàn nhạc và những nhạc cụ cấu thành nên dàn nhạc đó. Nhạc cụ truyền thống của đồng bào người Khmer có rất nhiều loại và được kết cấu thành nhiều dàn nhạc khác nhau như: dàn nhạc Khmer (plêng Khmer), dàn nhạc dù kê (Plêng lakhon Bassak), dàn nhạc ro băm, dàn nhạc ngũ âm (plêng pưn pet), dàn nhạc lễ cưới (plêng ka), dàn nhạc mahôri, dàn nhạc a - reat, dàn nhạc khlon khech, dàn nhạc trống chhay dzăm, dàn nhạc trống lớn (plêng skô thum)… Tuỳ theo cuộc lễ mà người Khmer lựa chọn sử dụng dàn nhạc với các nhạc cụ khác nhau để biểu diễn.

Đồng bào Khmer Cà Mau thường sử dụng dàn nhạc trống lớn trong các nghi lễ, lễ hội lớn ở chùa như: Lễ An vị tượng Phật, lễ đắp núi cát ở đêm cuối Tết Chôl Chnăm Thmây, lễ nhập hạ và ra hạ của các vị sư sãi; lễ khánh thành ngôi tháp, lễ hội  Om Bok, lễ Sene Ðôlta, lễ vào chùa tu, Pithi chol A-Reat (lễ mời thần A-Reat), Neak ta, lễ cầu an trong salatel hoặc ở ngôi chùa… Những nghi lễ, lễ hội lớn đều được sử dụng dàn nhạc trống lớn, đặc biệt là trong tang lễ.

Đồng bào Khmer Cà Mau vui mừng khi đón nhận Bằng công nhận “Nghệ thuật nhạc trống lớn của dân tộc Khmer huyện Thới Bình” Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia
Đồng bào Khmer Cà Mau vui mừng khi đón nhận Bằng công nhận “Nghệ thuật nhạc trống lớn của dân tộc Khmer huyện Thới Bình” là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia

Ông Quách Việt Hùng, Người có uy tín ấp Đường Đào, xã Hồ Thị Kỹ (Thới Bình), là người thường xuyên kiểm tra và mang trống đi tham dự những sự kiện trong phum sóc cho biết: Hiện nay, tỉnh Cà Mau chỉ có huyện Thới Bình còn lưu giữ và phát huy dàn nhạc Plêng Skô Thum, gồm khu vực chùa Rạch Giồng (chủ yếu là ấp Cây Khô, xã Hồ Thị Kỷ) và chùa Cao Dân, Ấp 7, xã Tân Lộc. Dàn nhạc trống lớn gồm 15 loại nhạc cụ (skor thom, koông thom, skor đay (2 cái), t’ruô -u, t’ruô - khse bây (t’ruô Khmer, t’ruô nguôk), t’ruô – sô, chapay-chomriêng, pay puốc, pay - o, khloy, khưm, chhưng, tà khê và krap). 

 “Dàn nhạc trống lớn thường được biểu diễn trên một chiếc chiếu, được trải phía trước nhà. Trước khi diễn xướng, bắt buộc phải có một mâm lễ cúng tổ, được bố trí ở trung tâm của dàn nhạc. Chiếc trống lớn chủ đạo được bố trí ở trung tâm hoặc một góc thuận tiện để nghệ nhân trình diễn. Các nghệ nhân sử dụng các loại nhạc cụ khác được bố trí ngồi quanh chiếc chiếu”, ông Hùng mô tả quá trình thực hiện.

Còn ông Thạch Ngọc Đức, Người có uy tín ấp 7, xã Tân Lộc Bắc (Thới Bình) say mê nói về nhạc trống: Tôi năm nay tròn 80 tuổi, nếu hỏi biết nhạc trống lớn khi nào, thì chỉ nhớ là từ khi biết vỗ tay là vỗ theo tiếng trống. Nhạc trống lớn ở Cà Mau, đã tồn tại theo chiều dài lịch sử của cộng đồng đồng bào Khmer đi khai phá vùng đất mới hàng trăm năm. Tiếng trống có khi bi ai; có tiếng trống tựu trường và tiếng trống báo hiệu có sự sinh tồn trong cuộc sống. 

"Vì lẽ đó, tôi và nhiều vị cao niên khác đều có suy nghĩ phải có trách nhiệm với bản sắc văn hoá của dân tộc mình, luôn kêu gọi thế hệ trẻ, các nghệ nhân từ người chơi trống đến sản xuất trống phải cảm nhận giá trị sâu sắc mà cố gắng giữ gìn”.

Nhạc trống lớn cần được tạo nguồn là những người trẻ để giữ gìn và phát triển
Nhạc trống lớn cần được tạo nguồn là những người trẻ để giữ gìn và phát triển

Hiện nay, số lượng các nghệ nhân ở Cà Mau còn tham gia diễn tấu, hoà tấu được trong dàn nhạc trống lớn khoảng 30 người, tập trung chủ yếu ở xung quanh các điểm chùa Rạch Giồng, Cao Dân (huyện Thới Bình). 

Nghệ nhân Sơn Xà Phál (ấp Cây Khô, xã Hồ Thị Kỷ), bày tỏ quyết tâm giữ gìn di sản: “Chúng tôi sẽ cố gắng truyền nghề cho các thế hệ con em dân tộc Khmer, tạo nên những lớp nghệ nhân giỏi kế thừa, và phát huy nhiều hơn nữa loại hình nghệ thuật này. Đây là di sản quốc gia chứ không phải riêng của Cà Mau, riêng của đồng dân tộc Khmer”. 

Nghệ thuật dân tộc nhạc trống lớn của đồng bào Khmer, đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, là niềm tự hào khi nét văn hóa đặc trưng của đồng bào được công nhận và bảo tồn.

Ông Trần Hoàng Nhỏ, Trưởng ban Dân tộc tỉnh Cà Mau nhìn nhận: Việc đưa nghệ thuật nhạc trống lớn vào danh mục Di sản văn hoá phi vật thể cấp quốc gia để phát huy và bảo tồn đã trở thành niềm tự hào rất lớn của đồng bào Khmer. Trong đó, ghi nhận sự đóng góp tích cực của các vị Người có uy tín trong phum sóc, đã cùng các thế hệ nghệ nhân lưu truyền và gìn giữ bản sắc. Trong thời gian tới, tỉnh tiếp tục xây dựng kế hoạch lồng ghép các chương trình dự án, ưu tiên nguồn lực để tiếp hỗ trợ các chùa Khmer và salatel, có thêm điều kiện bảo tồn và phát huy bản sắc văn hoá của dân tộc, trong đó có di sản trống lớn này.


Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.