Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

“Rượu trời” của người Cơ Tu

Minh Ngọc - 15:23, 16/09/2021

Trên vùng cao biên giới Tây Giang (Quảng Nam) quanh năm mù sương có một loại rượu đặc biệt, gọi là rượu tr’đin. Loại rượu này được người Cơ Tu lấy từ ngọn cây tr’đin trên núi và được coi là thứ “rượu trời”.

Phóng viên đi cùng đồng bào Cơ Tu lên rừng lấy rượu tr’đin
Phóng viên đi cùng đồng bào Cơ Tu lên rừng lấy rượu tr’đin

Sinh sôi hồn rừng

Một ngày trên vùng cao biên giới, anh Bh’ling Khôi (ở xã Tr’hy, huyện Tây Giang) dẫn chúng tôi đi tìm những cây “rượu trời” cách cửa khẩu chừng 5 km. Trên những thân cây đã treo sẵn chiếc can nhựa, nối với thân cây bằng một ống nứa. Nước từ thân cây nhỏ giọt theo máng xuống chai nhựa. Anh Khôi bảo rằng, đây là thức uống độc đáo của người Cơ Tu, là loại “rượu trời”.

Anh Khôi thông tin thêm, người Cơ Tu không chỉ có loại “rượu trời” này, mà còn có rượu tà vạc (đoác), adương (song mây) uống rất ngon và bổ. Nhưng “Thiên hạ đệ nhất tửu" ở Trường Sơn vẫn là rượu tr’đin, được khai thác từ cây tr’đin. Mùa Xuân, mùa Hè, người Cơ Tu uống rượu tà vạc, mùa Thu, mùa Đông sẽ uống rượu tr’đin. Các làng người Cơ Tu ở miền sơn cước Quảng Nam nơi nào cũng có cây tà vạc, nhưng cây tr’đin thì chỉ có ở Tây Giang, vùng sát biên giới Việt - Lào.

Một thân cây tr’đin đang cho rượu
Một thân cây tr’đin đang cho rượu

Rượu tr’đin không phải chưng cất từ men với gạo mà được chiết xuất từ những giọt nhựa quý của cây tr’đin. Trước tiên, bằng con mắt “nhà nghề”, người Cơ Tu, chỉ cần nhìn lên cây tr’đin là xác định được cây có trúng thời điểm đục thân ra nước hay không. 

Để có rượu tr’đin, người Cơ Tu lấy vỏ cây chuồn, loại cây này có hai loại: apăng và zuôn lột ra phơi khô và ngâm vào ống đựng nước tr’đin, dung dịch sẽ lên men. Rượu có vị thơm như sâm banh, hơi chát làm tê tê đầu lưỡi. Nước tr’đin dành cho trẻ con và phụ nữ uống thì không bỏ vào apăng để lên men, nước sẽ ngọt lịm và thơm ngon như hương vị đường thốt nốt.

Anh Khôi giải thích, cây tr’đin thường mọc ở những nơi ẩm ướt, nhất là những khu vực gần khe hoặc suối. Nước có màu trắng đục, vị ngọt như đường. Trung bình mỗi ngày, cây tr’đin to thường cho khoảng 5 - 10 lít/ ngày, đêm. Muốn lấy rượu tr’đin thì phải dùng dao, rựa đục vào thân cây. Tính từ ngọn xuống chừa lại 4 cuống lá già, tại cuống lá già thứ tư từ trên xuống, đục đối diện với cuống lá này sẽ thấy ở trong đọt trắng mềm là khả năng ra nước nhiều. Ngược lại, nếu đọt trong cứng vàng thì nước ít.

Người dân nơi đây thường dùng dao thật sắc xén phía trên ngọn, cố gắng làm sao cho vết cắt thật ngọt để ngọn cây không bị thối, cho ra nhiều rượu trong thời gian dài. Nếu cây lâu năm, không bị sâu, ngày đầu tiên có thể hứng được cả chục lít. Mỗi cây tr’đin trưởng thành cho rượu khoảng 3 đến 4 tháng mới hết. Sau đó người dân sẽ cho cây nghỉ. Lần sau muốn lấy tiếp phải dùng dao hớt ngắn đi một đoạn giúp cây cho rượu mới.

Một phụ nữ Cơ Tu trèo lên cây t'rđin để hứng rượu
Phụ nữ Cơ Tu trèo lên cây tr'đin để hứng rượu

Rượu của trời, tình của làng

Anh Bh’ling Khôi thích thú kể rằng, người làng đi lấy rượu theo từng nhóm bạn thân nhau hoặc cả gia đình. Bởi vậy, việc lấy rượu còn thể hiện tinh thần đoàn kết, gắn bó của người dân. Không chỉ thế, khách dưới xuôi lên, người Cơ Tu sẽ sẵn sàng mời uống rượu, nếu có thời gian thì khách còn được chủ mời cùng đi lên rừng lấy rượu.

Ở vùng biên giới Tây Giang, không chỉ riêng anh Khôi mà người dân Cơ Tu đều luôn tự hào về rượu tr’đin, vì đây là thứ "rượu trời" sạch tuyệt đối. Anh Bh’ling Đan khoe về đặc sản của làng mình: “Rượu tr’đin như là cái hồn của rừng núi, của người dân nơi đây. Từ già tới trẻ ai cũng thích uống. Đàn ông mê rượu, uống rượu này nhiều đến mấy cũng không say mà chỉ thêm khỏe thôi!”.

Rượu tr’đin có màu đục đục như nước đậu nành, sủi bọt và có mùi gần giống mùi của bia pha lẫn mùi men đặc trưng của rượu, khi uống vào thì không nóng rát như uống rượu mà mát rười rượi. Đó cũng là lý do phụ nữ ở Tây Giang không bao giờ ngăn cản chồng đi tìm “rượu trời” này. 

Rượu tr’đin có màu đục đục như nước đậu nành và uống vào rất mát
Rượu tr’đin có màu đục đục như nước đậu nành và uống vào rất mát

Thời gian qua, nhiều du khách lên bản làng Cơ Tu ở Tây Giang tham quan, trải nghiệm du lịch sinh thái, văn hóa cộng đồng rất thích thú khi được đồng bào mời thưởng thức rượu tr’đin. Nhiều người lần đầu được nếm thử “rượu trời” đã ví đây chính là “rượu sâm banh tr’đin” đặc biệt. Rượu tr’đin được nhiều du khách mua về làm quà cho gia đình, bè bạn và giới thiệu tới nhiều địa phương khác.

Để tạo ra loại rượu đặc sản này nhiều hơn nhằm phục vụ nhu cầu thưởng thức của du khách, một số thôn làng ở vùng Tây Giang đã nhân giống, mở rộng diện tích trồng cây tr’đin. Điển hình như tại thôn Arung (xã Bhalêê, huyện Tây Giang) có gia đình ông Ploong Cril (71 tuổi) trồng hàng trăm cây tr’đin để thu hoạch lấy rượu. Mỗi lít rượu tr’đin được ông Ploong Cril bán với giá từ 15.000 đồng -20.000 đồng.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Phát hiện hài cốt "chiến binh" 13.000 năm tuổi, cao 1m70 ở Tràng An, Ninh Bình

Phát hiện hài cốt "chiến binh" 13.000 năm tuổi, cao 1m70 ở Tràng An, Ninh Bình

Một bộ xương người cổ đại có niên đại khoảng 13.000 năm tuổi, nam giới, cao 1m70, qua đời khi 35 tuổi, được mệnh danh là "Chiến binh Tràng An", vừa được phát hiện tại Ninh Bình. Phát hiện này có thể là bằng chứng lâu đời nhất về xung đột giữa con người ở Đông Nam Á lục địa.
Tin nổi bật trang chủ
Việt Nam sẽ cập nhật chiến lược AI quốc gia và Luật AI vào cuối năm 2025

Việt Nam sẽ cập nhật chiến lược AI quốc gia và Luật AI vào cuối năm 2025

Khoa học - Công nghệ - Minh Nhật - 15 phút trước
Cuối năm nay, Việt Nam sẽ có bản cập nhật Chiến lược AI quốc gia và Luật AI. Đây không chỉ là khung pháp lý, mà còn là tuyên ngôn về tầm nhìn quốc gia, AI phải trở thành hạ tầng trí tuệ của đất nước, phục vụ Nhân dân, phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
An cư cho đồng bào DTTS vùng sạt lở Mường Lý vẫn chưa trọn vẹn

An cư cho đồng bào DTTS vùng sạt lở Mường Lý vẫn chưa trọn vẹn

Dân tộc - Tôn giáo - Quỳnh Trâm - 16 phút trước
Trước nguy cơ sạt lở rất cao ở xã Mường Lý (Thanh Hóa), những năm qua, chính quyền địa phương đã nhanh chóng có giải pháp đầu tư để xây dựng các khu tái định cư đảm bảo cuộc sống của các hộ đồng bào DTTS nơi đây được an toàn, nhất là trong những ngày mưa lũ. Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều hộ dân dù được bố trí nơi ở mới nhưng đến nay vẫn chưa thể dựng nhà...
Người Xơ Đăng bảo tồn giống sâm quý trên đỉnh Ngọc Linh

Người Xơ Đăng bảo tồn giống sâm quý trên đỉnh Ngọc Linh

Photo - Nguyễn Quang Vinh - 1 giờ trước
Mùa mưa lại đến trên những khoảnh rừng phòng hộ xã Đăk Sao, phía Tây tỉnh Quảng Ngãi, bà con người Xơ Đăng hàng ngày cần mẫn bảo vệ chăm sóc rừng đã giao khoán, đồng thời phát triển mô hình kinh tế vườn rừng vun trồng giống sâm Ngọc Linh quý hiếm - Bảo vật Quốc gia.
Phá đường dây chế tạo, mua bán, tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng với quy mô lớn

Phá đường dây chế tạo, mua bán, tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng với quy mô lớn

Pháp luật - Minh Nhật - 1 giờ trước
Cục Cảnh sát Hình sự (Bộ Công an), Phòng Cảnh sát Hình sự Công an các tỉnh Lai Châu, Hà Tĩnh, Bắc Ninh và Hải Phòng, huy động gần 200 cán bộ, chiến sĩ để triệt phá đường dây này.
Vinamilk và bài học biến chi phí xanh thành sức mạnh thương hiệu

Vinamilk và bài học biến chi phí xanh thành sức mạnh thương hiệu

Kinh tế - Pv - 1 giờ trước
Một cải tiến về nắp chai đã giúp Vinamilk loại bỏ hơn 5 triệu ống hút nhựa và góp phần mang về mức tăng trưởng gần 80% tại thị trường New Zealand. Giải pháp nhỏ từ ông lớn ngành sữa cho thấy, cắt giảm phát thải không phải hoàn toàn là bài toán chi phí, mà có thể là tấm “thẻ ưu tiên” giúp sản phẩm mở rộng sự hiện diện tại các thị trường cao cấp và nâng tầm giá trị thương hiệu.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Tịnh xá Ngọc Châu Như, lan tỏa thông lệ nghĩa tình trong mùa hiếu hạnh ở TP. Cần Thơ

Tịnh xá Ngọc Châu Như, lan tỏa thông lệ nghĩa tình trong mùa hiếu hạnh ở TP. Cần Thơ

Dân tộc - Tôn giáo - Như Tâm - 1 giờ trước
Tịnh xá Ngọc Châu Như (tọa lạc tại phường Vĩnh Châu, TP. Cần Thơ), bao năm qua dưới sự hướng dẫn của sư cô Thích Nữ Như Liên đã trở thành một điểm sáng trong cộng đồng Phật giáo hệ phái Khất Sĩ (Giáo đoàn I - Ni giới), nơi lan tỏa mạnh mẽ tinh thần từ bi và phụng sự nhân sinh. Đặc biệt, năm nay, trong không khí trang nghiêm và thanh tịnh của mùa Vu Lan báo hiếu, mùa của tình người, tình đạo và lòng tri ân sâu sắc, Tịnh xá đã vận động gần 4 tỷ đồng hỗ trợ đồng bào phật tử.
Tiếp tục thực hiện hiệu quả chính sách đào tạo, phát triển nguồn nhân lực vùng DTTS và miền núi

Tiếp tục thực hiện hiệu quả chính sách đào tạo, phát triển nguồn nhân lực vùng DTTS và miền núi

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Thu - 1 giờ trước
Trong bối cảnh cả nước đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt nhân lực ở vùng đồng bào DTTS đã trở thành yêu cầu cấp thiết.
Án mạng thương tâm từ bi kịch gia đình – Báo động về văn hóa ứng xử

Án mạng thương tâm từ bi kịch gia đình – Báo động về văn hóa ứng xử

Sự kiện - Bình luận - Minh Nhật - 1 giờ trước
Liên tiếp những vụ án mạng đau lòng xuất phát từ mâu thuẫn gia đình khiến nhiều người bàng hoàng. Chỉ vì những mâu thuẫn nhỏ, nhưng tích tụ lâu ngày đến lúc không kiểm soát được bản thân mà án mạng xảy ra. Những tấn bi kịch đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về văn hóa ứng xử trong gia đình hiện nay.
Giảm thủ tục hành chính giúp học sinh vùng đặc biệt khó khăn thụ hưởng chính sách

Giảm thủ tục hành chính giúp học sinh vùng đặc biệt khó khăn thụ hưởng chính sách

Giáo dục dân tộc - Lê Hường - 2 giờ trước
Nhằm tạo điều kiện để các chế độ, chính sách đến với học sinh nhanh chóng, kịp thời và đúng đối tượng, xã Cư Pơng, tỉnh Đắk Lắk yêu cầu các trường học giảm thủ tục hành chính không cần thiết.
Khánh Hòa: Tìm hướng đi bền vững cho các sản phẩm cây trồng

Khánh Hòa: Tìm hướng đi bền vững cho các sản phẩm cây trồng

Kinh tế - T.Nhân - H.Trường - 2 giờ trước
Những năm gần đây, tại xã miền núi tỉnh Khánh Hòa, người dân liên tục mở rộng diện tích trồng sầu riêng, chuối, mít Thái, măng cụt... Nhờ đó, nhiều hộ nghèo đã có thu nhập khá và đang vươn lên làm giàu. Tuy nhiên, tình trạng người dân mở rộng diện tích theo kiểu “tự phát” nên giá trị đầu ra sản phẩm thiếu tính bền vững...