Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

“Rượu trời” của người Cơ Tu

Minh Ngọc - 15:23, 16/09/2021

Trên vùng cao biên giới Tây Giang (Quảng Nam) quanh năm mù sương có một loại rượu đặc biệt, gọi là rượu tr’đin. Loại rượu này được người Cơ Tu lấy từ ngọn cây tr’đin trên núi và được coi là thứ “rượu trời”.

Phóng viên đi cùng đồng bào Cơ Tu lên rừng lấy rượu tr’đin
Phóng viên đi cùng đồng bào Cơ Tu lên rừng lấy rượu tr’đin

Sinh sôi hồn rừng

Một ngày trên vùng cao biên giới, anh Bh’ling Khôi (ở xã Tr’hy, huyện Tây Giang) dẫn chúng tôi đi tìm những cây “rượu trời” cách cửa khẩu chừng 5 km. Trên những thân cây đã treo sẵn chiếc can nhựa, nối với thân cây bằng một ống nứa. Nước từ thân cây nhỏ giọt theo máng xuống chai nhựa. Anh Khôi bảo rằng, đây là thức uống độc đáo của người Cơ Tu, là loại “rượu trời”.

Anh Khôi thông tin thêm, người Cơ Tu không chỉ có loại “rượu trời” này, mà còn có rượu tà vạc (đoác), adương (song mây) uống rất ngon và bổ. Nhưng “Thiên hạ đệ nhất tửu" ở Trường Sơn vẫn là rượu tr’đin, được khai thác từ cây tr’đin. Mùa Xuân, mùa Hè, người Cơ Tu uống rượu tà vạc, mùa Thu, mùa Đông sẽ uống rượu tr’đin. Các làng người Cơ Tu ở miền sơn cước Quảng Nam nơi nào cũng có cây tà vạc, nhưng cây tr’đin thì chỉ có ở Tây Giang, vùng sát biên giới Việt - Lào.

Một thân cây tr’đin đang cho rượu
Một thân cây tr’đin đang cho rượu

Rượu tr’đin không phải chưng cất từ men với gạo mà được chiết xuất từ những giọt nhựa quý của cây tr’đin. Trước tiên, bằng con mắt “nhà nghề”, người Cơ Tu, chỉ cần nhìn lên cây tr’đin là xác định được cây có trúng thời điểm đục thân ra nước hay không. 

Để có rượu tr’đin, người Cơ Tu lấy vỏ cây chuồn, loại cây này có hai loại: apăng và zuôn lột ra phơi khô và ngâm vào ống đựng nước tr’đin, dung dịch sẽ lên men. Rượu có vị thơm như sâm banh, hơi chát làm tê tê đầu lưỡi. Nước tr’đin dành cho trẻ con và phụ nữ uống thì không bỏ vào apăng để lên men, nước sẽ ngọt lịm và thơm ngon như hương vị đường thốt nốt.

Anh Khôi giải thích, cây tr’đin thường mọc ở những nơi ẩm ướt, nhất là những khu vực gần khe hoặc suối. Nước có màu trắng đục, vị ngọt như đường. Trung bình mỗi ngày, cây tr’đin to thường cho khoảng 5 - 10 lít/ ngày, đêm. Muốn lấy rượu tr’đin thì phải dùng dao, rựa đục vào thân cây. Tính từ ngọn xuống chừa lại 4 cuống lá già, tại cuống lá già thứ tư từ trên xuống, đục đối diện với cuống lá này sẽ thấy ở trong đọt trắng mềm là khả năng ra nước nhiều. Ngược lại, nếu đọt trong cứng vàng thì nước ít.

Người dân nơi đây thường dùng dao thật sắc xén phía trên ngọn, cố gắng làm sao cho vết cắt thật ngọt để ngọn cây không bị thối, cho ra nhiều rượu trong thời gian dài. Nếu cây lâu năm, không bị sâu, ngày đầu tiên có thể hứng được cả chục lít. Mỗi cây tr’đin trưởng thành cho rượu khoảng 3 đến 4 tháng mới hết. Sau đó người dân sẽ cho cây nghỉ. Lần sau muốn lấy tiếp phải dùng dao hớt ngắn đi một đoạn giúp cây cho rượu mới.

Một phụ nữ Cơ Tu trèo lên cây t'rđin để hứng rượu
Phụ nữ Cơ Tu trèo lên cây tr'đin để hứng rượu

Rượu của trời, tình của làng

Anh Bh’ling Khôi thích thú kể rằng, người làng đi lấy rượu theo từng nhóm bạn thân nhau hoặc cả gia đình. Bởi vậy, việc lấy rượu còn thể hiện tinh thần đoàn kết, gắn bó của người dân. Không chỉ thế, khách dưới xuôi lên, người Cơ Tu sẽ sẵn sàng mời uống rượu, nếu có thời gian thì khách còn được chủ mời cùng đi lên rừng lấy rượu.

Ở vùng biên giới Tây Giang, không chỉ riêng anh Khôi mà người dân Cơ Tu đều luôn tự hào về rượu tr’đin, vì đây là thứ "rượu trời" sạch tuyệt đối. Anh Bh’ling Đan khoe về đặc sản của làng mình: “Rượu tr’đin như là cái hồn của rừng núi, của người dân nơi đây. Từ già tới trẻ ai cũng thích uống. Đàn ông mê rượu, uống rượu này nhiều đến mấy cũng không say mà chỉ thêm khỏe thôi!”.

Rượu tr’đin có màu đục đục như nước đậu nành, sủi bọt và có mùi gần giống mùi của bia pha lẫn mùi men đặc trưng của rượu, khi uống vào thì không nóng rát như uống rượu mà mát rười rượi. Đó cũng là lý do phụ nữ ở Tây Giang không bao giờ ngăn cản chồng đi tìm “rượu trời” này. 

Rượu tr’đin có màu đục đục như nước đậu nành và uống vào rất mát
Rượu tr’đin có màu đục đục như nước đậu nành và uống vào rất mát

Thời gian qua, nhiều du khách lên bản làng Cơ Tu ở Tây Giang tham quan, trải nghiệm du lịch sinh thái, văn hóa cộng đồng rất thích thú khi được đồng bào mời thưởng thức rượu tr’đin. Nhiều người lần đầu được nếm thử “rượu trời” đã ví đây chính là “rượu sâm banh tr’đin” đặc biệt. Rượu tr’đin được nhiều du khách mua về làm quà cho gia đình, bè bạn và giới thiệu tới nhiều địa phương khác.

Để tạo ra loại rượu đặc sản này nhiều hơn nhằm phục vụ nhu cầu thưởng thức của du khách, một số thôn làng ở vùng Tây Giang đã nhân giống, mở rộng diện tích trồng cây tr’đin. Điển hình như tại thôn Arung (xã Bhalêê, huyện Tây Giang) có gia đình ông Ploong Cril (71 tuổi) trồng hàng trăm cây tr’đin để thu hoạch lấy rượu. Mỗi lít rượu tr’đin được ông Ploong Cril bán với giá từ 15.000 đồng -20.000 đồng.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Kon Tum: Dự án 6, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS

Kon Tum: Dự án 6, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS

Nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch, tỉnh Kon Tum đã triển khai có hiệu quả Dự án 6, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719).
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.