Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

“Rượu trời” của người Cơ Tu

Minh Ngọc - 15:23, 16/09/2021

Trên vùng cao biên giới Tây Giang (Quảng Nam) quanh năm mù sương có một loại rượu đặc biệt, gọi là rượu tr’đin. Loại rượu này được người Cơ Tu lấy từ ngọn cây tr’đin trên núi và được coi là thứ “rượu trời”.

Phóng viên đi cùng đồng bào Cơ Tu lên rừng lấy rượu tr’đin
Phóng viên đi cùng đồng bào Cơ Tu lên rừng lấy rượu tr’đin

Sinh sôi hồn rừng

Một ngày trên vùng cao biên giới, anh Bh’ling Khôi (ở xã Tr’hy, huyện Tây Giang) dẫn chúng tôi đi tìm những cây “rượu trời” cách cửa khẩu chừng 5 km. Trên những thân cây đã treo sẵn chiếc can nhựa, nối với thân cây bằng một ống nứa. Nước từ thân cây nhỏ giọt theo máng xuống chai nhựa. Anh Khôi bảo rằng, đây là thức uống độc đáo của người Cơ Tu, là loại “rượu trời”.

Anh Khôi thông tin thêm, người Cơ Tu không chỉ có loại “rượu trời” này, mà còn có rượu tà vạc (đoác), adương (song mây) uống rất ngon và bổ. Nhưng “Thiên hạ đệ nhất tửu" ở Trường Sơn vẫn là rượu tr’đin, được khai thác từ cây tr’đin. Mùa Xuân, mùa Hè, người Cơ Tu uống rượu tà vạc, mùa Thu, mùa Đông sẽ uống rượu tr’đin. Các làng người Cơ Tu ở miền sơn cước Quảng Nam nơi nào cũng có cây tà vạc, nhưng cây tr’đin thì chỉ có ở Tây Giang, vùng sát biên giới Việt - Lào.

Một thân cây tr’đin đang cho rượu
Một thân cây tr’đin đang cho rượu

Rượu tr’đin không phải chưng cất từ men với gạo mà được chiết xuất từ những giọt nhựa quý của cây tr’đin. Trước tiên, bằng con mắt “nhà nghề”, người Cơ Tu, chỉ cần nhìn lên cây tr’đin là xác định được cây có trúng thời điểm đục thân ra nước hay không. 

Để có rượu tr’đin, người Cơ Tu lấy vỏ cây chuồn, loại cây này có hai loại: apăng và zuôn lột ra phơi khô và ngâm vào ống đựng nước tr’đin, dung dịch sẽ lên men. Rượu có vị thơm như sâm banh, hơi chát làm tê tê đầu lưỡi. Nước tr’đin dành cho trẻ con và phụ nữ uống thì không bỏ vào apăng để lên men, nước sẽ ngọt lịm và thơm ngon như hương vị đường thốt nốt.

Anh Khôi giải thích, cây tr’đin thường mọc ở những nơi ẩm ướt, nhất là những khu vực gần khe hoặc suối. Nước có màu trắng đục, vị ngọt như đường. Trung bình mỗi ngày, cây tr’đin to thường cho khoảng 5 - 10 lít/ ngày, đêm. Muốn lấy rượu tr’đin thì phải dùng dao, rựa đục vào thân cây. Tính từ ngọn xuống chừa lại 4 cuống lá già, tại cuống lá già thứ tư từ trên xuống, đục đối diện với cuống lá này sẽ thấy ở trong đọt trắng mềm là khả năng ra nước nhiều. Ngược lại, nếu đọt trong cứng vàng thì nước ít.

Người dân nơi đây thường dùng dao thật sắc xén phía trên ngọn, cố gắng làm sao cho vết cắt thật ngọt để ngọn cây không bị thối, cho ra nhiều rượu trong thời gian dài. Nếu cây lâu năm, không bị sâu, ngày đầu tiên có thể hứng được cả chục lít. Mỗi cây tr’đin trưởng thành cho rượu khoảng 3 đến 4 tháng mới hết. Sau đó người dân sẽ cho cây nghỉ. Lần sau muốn lấy tiếp phải dùng dao hớt ngắn đi một đoạn giúp cây cho rượu mới.

Một phụ nữ Cơ Tu trèo lên cây t'rđin để hứng rượu
Phụ nữ Cơ Tu trèo lên cây tr'đin để hứng rượu

Rượu của trời, tình của làng

Anh Bh’ling Khôi thích thú kể rằng, người làng đi lấy rượu theo từng nhóm bạn thân nhau hoặc cả gia đình. Bởi vậy, việc lấy rượu còn thể hiện tinh thần đoàn kết, gắn bó của người dân. Không chỉ thế, khách dưới xuôi lên, người Cơ Tu sẽ sẵn sàng mời uống rượu, nếu có thời gian thì khách còn được chủ mời cùng đi lên rừng lấy rượu.

Ở vùng biên giới Tây Giang, không chỉ riêng anh Khôi mà người dân Cơ Tu đều luôn tự hào về rượu tr’đin, vì đây là thứ "rượu trời" sạch tuyệt đối. Anh Bh’ling Đan khoe về đặc sản của làng mình: “Rượu tr’đin như là cái hồn của rừng núi, của người dân nơi đây. Từ già tới trẻ ai cũng thích uống. Đàn ông mê rượu, uống rượu này nhiều đến mấy cũng không say mà chỉ thêm khỏe thôi!”.

Rượu tr’đin có màu đục đục như nước đậu nành, sủi bọt và có mùi gần giống mùi của bia pha lẫn mùi men đặc trưng của rượu, khi uống vào thì không nóng rát như uống rượu mà mát rười rượi. Đó cũng là lý do phụ nữ ở Tây Giang không bao giờ ngăn cản chồng đi tìm “rượu trời” này. 

Rượu tr’đin có màu đục đục như nước đậu nành và uống vào rất mát
Rượu tr’đin có màu đục đục như nước đậu nành và uống vào rất mát

Thời gian qua, nhiều du khách lên bản làng Cơ Tu ở Tây Giang tham quan, trải nghiệm du lịch sinh thái, văn hóa cộng đồng rất thích thú khi được đồng bào mời thưởng thức rượu tr’đin. Nhiều người lần đầu được nếm thử “rượu trời” đã ví đây chính là “rượu sâm banh tr’đin” đặc biệt. Rượu tr’đin được nhiều du khách mua về làm quà cho gia đình, bè bạn và giới thiệu tới nhiều địa phương khác.

Để tạo ra loại rượu đặc sản này nhiều hơn nhằm phục vụ nhu cầu thưởng thức của du khách, một số thôn làng ở vùng Tây Giang đã nhân giống, mở rộng diện tích trồng cây tr’đin. Điển hình như tại thôn Arung (xã Bhalêê, huyện Tây Giang) có gia đình ông Ploong Cril (71 tuổi) trồng hàng trăm cây tr’đin để thu hoạch lấy rượu. Mỗi lít rượu tr’đin được ông Ploong Cril bán với giá từ 15.000 đồng -20.000 đồng.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Quản lý hiệu quả nguồn tiền công đức để tái đầu tư, tu bổ các di tích

Quản lý hiệu quả nguồn tiền công đức để tái đầu tư, tu bổ các di tích

Toàn tỉnh Lào Cai hiện có 22 di tích lịch sử, văn hóa đã được xếp hạng cấp Quốc gia; 40 danh lam, thắng cảnh được xếp hạng cấp tỉnh. Các di tích này đã và đang là địa chỉ thu hút du khách khi đến với Lào Cai. Thời gian qua, công tác quản lý nguồn tiền công đức được các cơ quan chức năng chú trọng và sử dụng đúng mục đích để tái đầu tư, tu bổ các di tích.
Tin nổi bật trang chủ
Cần bố trí cán bộ công tác dân tộc, tôn giáo riêng biệt, không lồng ghép

Cần bố trí cán bộ công tác dân tộc, tôn giáo riêng biệt, không lồng ghép

Dân tộc - Tôn giáo - Tào Đạt - 22:06, 09/09/2025
Đây là đề nghị của Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Y Vinh Tơr khi đến kiểm tra công tác vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo tại xã An Cư và Tri Tôn, tỉnh An Giang.
Thầy cô nghẹn ngào nhớ lại khoảnh khắc cơn lũ ập xuống trong đêm

Thầy cô nghẹn ngào nhớ lại khoảnh khắc cơn lũ ập xuống trong đêm

Xã hội - Vũ Mừng - 19:25, 09/09/2025
Cơn lũ ống bất ngờ đổ về trường trong đêm, trong tình huống khẩn cấp, các thầy cô giáo cùng lực lượng Công an xã, cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Biên phòng, dân quân đã kịp thời sơ tán toàn bộ 301 học sinh ra khỏi khu vực nguy hiểm. Thế nhưng khoảnh khắc đầy ám ảnh đó vẫn khiến các thầy cô, các em học sinh cùng mọi người bàng hoàng.
Bộ Chính trị cho ý kiến về công tác chuẩn bị Đại hội Đảng bộ các cơ quan Đảng Trung ương

Bộ Chính trị cho ý kiến về công tác chuẩn bị Đại hội Đảng bộ các cơ quan Đảng Trung ương

Thời sự - PV - 18:50, 09/09/2025
Sáng 9/9, tại Trụ sở Trung ương Đảng, dưới sự chủ trì của Tổng Bí thư Tô Lâm, Bộ Chính trị đã làm việc với Ban Thường vụ Đảng ủy các cơ quan Đảng Trung ương để cho ý kiến vào dự thảo các văn kiện, phương án nhân sự và công tác chuẩn bị Đại hội đại biểu Đảng bộ các cơ quan Đảng Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030.
Quốc hội Việt Nam - 80 năm khẳng định vai trò xuyên suốt trong sự phát triển của đất nước

Quốc hội Việt Nam - 80 năm khẳng định vai trò xuyên suốt trong sự phát triển của đất nước

Thời sự - Hoàng Quý - 18:33, 09/09/2025
Chiều 9/9, tại Nhà Quốc hội, Đảng ủy Quốc hội phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề “Quốc hội Việt Nam - 80 năm hình thành và phát triển”. Đây là sự kiện quan trọng hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (6/1/1946 - 6/1/2026).
Lễ hội đền Bảo Hà tôn vinh tri ân công lao các bậc tiền nhân

Lễ hội đền Bảo Hà tôn vinh tri ân công lao các bậc tiền nhân

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Minh Nhật - 18:32, 09/09/2025
Sáng 8/9, xã Bảo Hà (tỉnh Lào Cai) tưng bừng tổ chức Lễ hội đền Bảo Hà năm 2025 để tri ân và tưởng nhớ tới Thần vệ quốc Hoàng Bảy, vị tướng đã có công dẹp giặc phương Bắc giữ yên non sông bờ cõi, mang lại cuộc sống ấm no hạnh phúc cho Nhân dân.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Quảng Ninh phát động thi đua, hướng tới thành phố trực thuộc Trung ương

Quảng Ninh phát động thi đua, hướng tới thành phố trực thuộc Trung ương

Trang địa phương - Mỹ Dung - 18:18, 09/09/2025
Ngày 9/9, Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ VI của tỉnh Quảng Ninh (2025 - 2030) khơi dậy tinh thần thi đua mới, hướng tới mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030. Đại hội diễn ra với sự tham dự của Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân.
Lá thư tay xúc động của người phụ nữ dân tộc Dao viết trong căn nhà mới

Lá thư tay xúc động của người phụ nữ dân tộc Dao viết trong căn nhà mới

Xã hội - Thúy Hồng - 17:54, 09/09/2025
Dù không biết chữ nhưng để bày tỏ tình cảm, lòng biết ơn đối với chính quyền, các nhà hảo tâm và bộ đội biên phòng đã giúp gia đình có ngôi nhà mới khang trang thay thế ngôi nhà tạm dột nát, bà Phùng Tả Mẩy ở Lai Châu đã nhờ con dâu viết một lá thư tay để gửi cho các đơn vị, tổ chức.
Trao 200 suất học bổng cho học sinh khu vực biên giới biển TP. Cần Thơ

Trao 200 suất học bổng cho học sinh khu vực biên giới biển TP. Cần Thơ

Tin tức - Văn Long - Minh Triết - 17:48, 09/09/2025
Trong 2 ngày 8 - 9/9, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng TP. Cần Thơ phối hợp với Hội Khuyến học TP. Cần Thơ tổ chức Lễ trao học bổng thực hiện chương trình “Nâng bước em tới trường” năm 2025 cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn khu vực biên giới biển của thành phố.
Xây trường nội trú liên cấp: Thắp sáng tương lai cho học sinh vùng biên

Xây trường nội trú liên cấp: Thắp sáng tương lai cho học sinh vùng biên

Giáo dục - Minh Anh - 17:42, 09/09/2025
Ngày 18/7/2025, Bộ Chính trị ban hành Thông báo kết luận số 81-TB/TW về chủ trương xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền. Hiện nay, các địa phương đã và đang tiến hành các bước để cụ thể hóa chủ trương này. Khi các trường học được xây dựng không chỉ giải quyết bài toán về thiếu cơ sở vật chất mà còn mở rộng cơ hội học tập cho nhiều học sinh nội trú.
Gia Lai tăng cường công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp

Gia Lai tăng cường công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp

Trang địa phương - T.Nhân - H.Trường - 16:51, 09/09/2025
UBND tỉnh Gia Lai đã có văn bản yêu cầu, các địa phương tăng cường công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) đợt cao điểm, chuẩn bị làm việc với Đoàn Thanh tra Ủy ban châu Âu (lần thứ 5).