Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Một rừng cây - trăm thế hệ người Cơ Tu

PV - 17:53, 03/07/2021

Khi xu hướng tiếp cận hoang dã theo phong cách mới của khách du lịch nảy sinh gần đây, khu rừng cấm còn lại những cây pơ mu cổ thụ hiện ở huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam bỗng nhiên được chú ý. Đường lên Tây Giang là lên đỉnh dãy Trường Sơn, giáp Lào và vào sâu trong lòng của đại ngàn đúng nghĩa. Rừng pơ mu này được xem là đi liền với lịch sử tộc người Cơ Tu trên dãy Trường Sơn.

Làng du lịch sinh thái Pơ mu là nơi tổ chức các lễ hội truyền thống của đồng bào Cơ Tu
Làng du lịch sinh thái Pơ mu là nơi tổ chức các lễ hội truyền thống của đồng bào Cơ Tu

Huyện miền núi biên giới Tây Giang của tỉnh Quảng Nam tách ra từ huyện Hiên là quê hương của người dân tộc thiểu số Cơ Tu, chủ nhân của dãy Trường Sơn hùng vĩ. Huyện Hiên trước đây từng là huyện biên giới có mật độ dân số thấp nhất và có diện tích rừng nhiều nhất Việt Nam. Nhiều thế hệ người dân Cơ Tu cư trú rải rác, không tụ thành làng bản như những dân tộc khác, sống hoàn toàn phụ thuộc vào rừng và lưu truyền nhiều phong tục riêng, trong đó có tục thờ thần rừng, kiêng cữ và quy ước các vùng rừng ma, rừng cấm xâm phạm. Đây là lý do chính khiến khu rừng gỗ pơ mu cổ thụ còn lại đến ngày nay.

Hội bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam đã công nhận quần thể 1.146 cây pơ mu ở đây là Cây di sản Việt Nam. Địa phương này cũng đã xây dựng khu vực chỉ dấu dành cho tham quan và nghiên cứu tại xã A Xan, một xã biên giới cách trung tâm Tây Giang khoảng 40km về phía biên giới Việt - Lào.

Quần thể cây di sản hiện nằm chủ yếu ở 2 xã A Xan và Tr’Hy của huyện Tây Giang mới phát lộ được hơn một thập kỷ, do chính những người dân ở đây tìm kiếm, đánh dấu và thống kê lại chủ yếu nằm ở độ cao 1.500m so với mặt nước biển, dưới chân núi Zi’lieng. Những cây pơ mu chủ yếu có tuổi từ hơn 300 năm đến 1.000 năm. Đường kính cây pơ mu lớn nhất gần 5,5m và chỗ tập trung nhiều cây pơ mu nằm ở địa phận xã A Xan trong tổng thể 90 ngàn ha rừng tự nhiên.

Không chỉ có cây pơ mu quý hiếm, đại ngàn Tây Giang còn nhiều loại gỗ quý như lim, đỗ quyên, đa sộp, dổi..., vì vậy, rừng ở khu vực này còn nguyên vẻ hoang sơ, kì bí, là một điểm cuốn hút đặc biệt đối với những người ưa thích du lịch khám phá, tìm hiểu thiên nhiên.

Nếu may mắn, du khách đến tham quan rừng tự nhiên pơ mu tại A Xan còn được lưu trú tại làng sinh thái pơ mu tại đây, tham dự lễ tạ ơn thần rừng tổ chức vào mùa Xuân, mùa lễ hội và tham dự lễ cưới, hoặc lễ đâm trâu của người Cơ Tu. Dân tộc Cơ Tu vốn là những “cánh chim dũng mãnh” của đại ngàn Trường Sơn. Họ có kiến trúc nhà truyền thống, có dân ca, dân vũ, lễ hội, có lời ca tung tung ja já, nói lí, hát lí, có kỹ thuật may thêu thổ cẩm riêng, có tục cúng rừng và cả một tổ hợp các kỹ nghệ săn rừng, chinh phục tự nhiên và những cách thức trấn áp nỗi sợ hãi từ rừng thiêng nước độc, sơn lam chướng khí để tồn tại và lưu truyền nòi giống đến ngày nay.

Quần thể rừng pơ mu Tây Giang đã minh chứng một điều, thiên nhiên không tách rời đời sống con người. Khu rừng thiêng Tây Giang luôn đi liền với văn hóa, đời sống của người Cơ Tu, chính là đã gìn giữ, bảo tồn rừng tự nhiên như áo mặc của mình. Đối với người Cơ Tu, rừng là nguồn sống, là gốc gác văn hóa phát triển tộc người và quy định lại văn hóa tộc người.

Khách du lịch gán cho khu rừng rất nhiều cái tên mĩ lệ: “Vương quốc pơ mu” “công chúa ngủ trong rừng”, “đại ngàn lâm mộc ngũ hổ pơ mu”... chính vì quá yêu mến và choáng ngợp trước thiên nhiên ở nơi này. Chỉ cần tới được nơi đặt chỉ dấu thì đã sờ được vào những thân pơ mu xù xì hơn cả ngàn năm tuổi. Mỗi gốc cây có hình thù khác nhau, cây như rồng cuộn, cây như hổ ngồi. Du khách tận mắt thấy những nhà gươl - nhà cộng đồng bằng gỗ được chạm, khắc, vẽ đậm chất văn hóa dân gian. Du khách còn được gặp gỡ và trò chuyện với cán bộ Kiểm lâm bảo vệ rừng ở trạm bảo vệ rừng cách đó không xa. Họ thường tự hào rằng, vì ở quá lâu với rừng, với cộng đồng người Cơ Tu nên họ thuộc từng cây, từ cây nào to nhất, cây nào có năm mưa bão sét đánh gãy cành, đến cây nào phải đi bộ vất vả trèo núi lội suối hết hơi mới tới nơi được...

Các ngôi làng của người Cơ Tu hiện nay đã được quy hoạch lại để đồng bào được cư trú gần đường giao thông, gần nguồn nước và có khu canh tác lúa nước tập trung tiện cho thủy lợi. Không có ở đâu, địa phương làm quyết liệt, triệt để để có thể gom toàn bộ dân cư rải rác trong các cánh rừng về lại một nơi, làm mặt bằng để dân làm nhà sàn, sinh sống như ở Tây Giang và đã làm thành công.

Một cây pơ mu ngàn tuổi ở Tây Giang. Ảnh: TTH
Một cây pơ mu ngàn tuổi ở Tây Giang. Ảnh: TTH

Người dân Cơ Tu còn tự nguyện dành tiền bảo vệ rừng hằng năm, đối ứng với khoản hỗ trợ của chính quyền nhằm làm đường giao thông nông thôn để tiện đi lại, hướng cuộc sống ra ngoài, hướng về miền xuôi, bớt phụ thuộc vào rừng sâu. Đây cũng là cách bảo vệ rừng hữu hiệu, tiến tới có thể làm du lịch cộng đồng, sống nhờ vẻ đẹp của rừng, nhưng biến rừng thành tài nguyên phục vụ con người. Trước đây, các làng Cơ Tu không biết trồng cấy, chăn nuôi, bây giờ, đến đầu làng đã có cổng chào, vườn rau, ao cá, cuộc sống xanh tươi bên cạnh những cánh rừng bạt ngàn.

Gần đây nhất, vào tháng 3-2021, làng sinh thái pơ mu tại xã A Xan đã tổ chức lễ tạ ơn rừng nhằm ra mắt cộng đồng du lịch trong và ngoài nước, đồng thời cũng muốn duy trì và biến hoạt động này trở thành thường niên, là một sản phẩm du lịch cộng đồng đặc trưng. Trước đây, lễ tạ ơn rừng chỉ được làm quy mô làng bản, nay địa phương làm thành lễ hội văn hóa tổ chức khơi mào cho hoạt động du lịch cộng đồng theo kiểu sinh thái bền vững. Đồng bào tự hào về bản sắc văn hóa riêng và quần thể cây pơ mu, rừng nguyên sinh, rừng tự nhiên còn giữ được. Người Cơ Tu không chỉ là tộc người giữ được nét văn hóa riêng, họ còn có lối sống cộng đồng, tộc họ rất rõ thể hiện qua các lễ hội săn bắn, tế thần, luôn ăn chung mâm cả làng vào ngày hội thể hiện sự đoàn kết ý chí và tính thống nhất rất cao.

Du lịch ngắm rừng sẽ là hành trình du lịch mới mẻ và hấp dẫn ở Tây Giang. Ngoài thiên nhiên hùng vĩ choáng ngợp hiện ra trước mắt, du khách còn có cơ hội được thưởng thức văn hóa tộc người Cơ Tu đặc sắc và thăm cột cờ Tổ quốc trên đỉnh Zi’lieng, thăm thung lũng A Xan, cổng trời Tây Giang...

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.