Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Khi đồng bào Cơ Tu làm du lịch

Tiêu Dao - 12:06, 21/05/2021

Vẫn là ngôi làng mang dáng dấp kiến trúc truyền thống với nếp nhà lá dừa, vách nứa mộc mạc, gần gũi, nhưng làng Toom Sara của đồng bào Cơ Tu, xã Hòa Vang, huyện Hòa Vang (TP. Đã Nẵng) hôm nay đã khoác trên mình một diện mạo mới, hướng tới mô hình du lịch cộng đồng.

Những em bé người Cơ Tu ở làng Toom Sara được lớn lên từ cái nôi văn hóa truyền thống do người lớn truyền dạy lại
Những em bé người Cơ Tu ở làng Toom Sara được lớn lên từ cái nôi văn hóa truyền thống do người lớn truyền dạy lại

Làng nhỏ bình yên

Làng Toom Sara nằm nép mình giữa núi rừng xã Hòa Phú, huyện Hòa Vang, cách trung tâm TP. Đà Nẵng chừng 30km. Toom Sara là tên vùng đất lâu đời của người Cơ Tu ở Hòa Phú. Trong tiếng Cơ Tu, "Toom" có nghĩa là suối, còn "Sara" là tên một loại hoa. Nơi đây quanh năm đều có hoa nở, mỗi loài hoa mang một vẻ đẹp riêng.

Những ngày đầu hè, khi dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp tại TP. Đà Nẵng thì ngôi làng vẫn khoác lên mình màu xanh mơn mởn tràn đầy sức sống. Sáng sớm không khí trong lành, chiều giảm nắng, đêm xuống thì mát mẻ, càng về khuya tiết trời càng se lạnh, dễ chịu cho một giấc ngủ sâu. Đặc biệt, ngôi làng vẫn giữ cho riêng mình nét thâm trầm, bình yên, khác xa với sự xô bồ của phố thị phồn hoa đông đúc.

Một góc làng truyền thống Toom Sara của đồng bào Cơ Tu.
Một góc làng truyền thống Toom Sara của đồng bào Cơ Tu.

Không gian bên trong nhà gươl và các nhà moong đều được xây dựng nguyên bản như nhiều nhà truyền thống khác của người Cơ Tu. Xung quanh làng đặt những bức tượng gỗ được điêu khắc tỉ mỉ, mô tả hình ảnh đời sống sinh hoạt của người Cơ Tu như: Điệu múa tung tung-da dá, con ma rừng, con trâu...

Khoảng sân trước nhà gươl có dựng cây nêu (x’nur), đây là vật linh thiêng của người Cơ Tu, mang ý nghĩa kết nối với tổ tiên, thần linh, cầu cho cuộc sống bình an, mưa gió thuận hòa. Những mái nhà moong nằm quây quần, được đặt theo tên của nghệ nhân đã làm ra chúng. Nhà moong giữ nguyên nét kiến trúc độc đáo với nhiều cột phụ xung quanh (không có cột cái), nhà được làm từ nhiều loại vật liệu như mây, gỗ, tre nứa, lồ ô, lá nón, lá mây...; có 1 hoặc 2 cửa nhỏ, vách bằng tấm phên lồ ô. Vì thế, ngôi nhà mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông.

Già làng A Lăng Đợi giới thiệu về cây cột
Già làng A Lăng Đợi giới thiệu về cây nêu (x’nur) - vật linh thiêng của người Cơ Tu.

Nhà gươl là trung tâm sinh hoạt của cả buôn làng, là linh hồn và biểu tượng văn hóa của người Cơ Tu. Theo ông A Lăng Đợi, già làng Toom Sara, các nghệ nhân và thanh niên ở địa phương đã bỏ công sức phục dựng lại nhà gươl tại đây từ ngôi nhà gươl lâu đời ở thôn Arơh (xã Lăng, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam). Toom Sara được các nghệ nhân Cơ Tu phục dựng đúng theo mô hình một ngôi làng Cơ Tu truyền thống, với nhà gươl và nhiều nhà moong xung quanh.

Già làng A Lăng Đợi cho biết, người Cơ Tu sống quây quần thành từng làng nhỏ, nhà này cách nhà kia 5 - 7m, được xếp thành hình tròn, hình bầu dục, tạo thành một vòng khép kín san sát. Mỗi làng của người Cơ Tu có một ranh giới nhất định, tách biệt với các làng khác. Ranh giới giữa các làng thường là một khu rừng, cây cổ thụ, hay con suối lớn. Ở giữa làng, trước nhà hay trước cổng làng sẽ có những tượng gỗ được chạm trổ, điêu khắc thủ công đẹp mắt với những ý nghĩa, biểu tượng thiêng liêng. Niềm tin của đồng bào vùng cao cầu mong sự an lành, sự bảo hộ của thiên nhiên được thể hiện rõ nét qua truyền thống điêu khắc gỗ, đặt tượng giữa làng. Bên cạnh đó, theo quan niện của người Cơ Tu, tượng điêu khắc còn có khả năng nhìn được cái tâm sáng, tâm thiện lương của cư dân trong làng.

Phát triển du lịch cộng đồng không chỉ giúp đồng bào Cơ Tu ở làng truyền thống Toom Sara tăng thêm thu nhập mà còn góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc.
Phát triển du lịch cộng đồng không chỉ giúp đồng bào Cơ Tu ở làng truyền thống Toom Sara tăng thêm thu nhập mà còn góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc.

Một trong những bản sắc văn hóa của đồng bào Cơ Tu phải kể đến là trang phục truyền thống, trên trang phục là những nét dệt thêu tỉ mỉ từ đôi bàn tay phụ nữ Cơ Tu. Chị Alăng Thị Phương, một thợ dệt lành nghề trong làng chia sẻ, nghề này bà con trong làng mình không ai là không biết. Tay phải khéo lắm, kinh nghiệm lắm thì mới dệt được nốt chỉ đều, mũi kim thẳng để chồng con được mặc nếp vải thơm tho.

Đẩy mạnh phát triển du lịch cộng đồng

Vùng đất nơi dân làng Toom Sara định cư đất đai màu mỡ do được bồi đắp bởi phù sa của con sông Lỗ Đông. Cạnh đó còn có con suối hiền hòa chảy qua, cung cấp nguồn nước sạch đầu nguồn tự nhiên của khu bảo tồn Bà Nà Núi Chúa. Đây là những điều kiện thuận lợi để bà con dân tộc Cơ Tu có thể phát triển kinh tế du lịch dựa vào khu du lịch Suối Hoa. Với tất cả các yếu tố đó, đầu năm 2020, khu làng Toom Sara được già làng Alăng Đợi phối hợp với chính quyền địa phương và ngành Du lịch TP. Đà Nẵng triển khai xây dựng như một ngôi làng cổ thu nhỏ, hội tụ đầy đủ các yếu tố văn hóa truyền thống với 8 ngôi nhà có nhà gươl, nhà moong, nhà dài, nhà củi…

Rượu cần- thức uoogns đặc sản của đồng bào dân tộc Cơ Tu
Rượu cần- thức uống đặc sản của đồng bào dân tộc Cơ Tu

Cùng với đó là việc khôi phục và phát huy các nghề đã dần mai một: Nghề điêu khắc gỗ, nghề đan lát, dệt thổ cẩm… Các dịch vụ đi kèm dành cho du khách cũng được quan tâm như dịch vụ Homestay Cơ Tu, khu nhà xông hơi, ngâm chân nước lá truyền thống, dịch vụ cho thuê trang phục truyền thống chụp ảnh, các trò chơi bắn nỏ, nhảy sạp, biểu diễn nghệ thuật âm nhạc Cơ Tu.

Mô hình du lịch cộng đồng, du lịch xanh tại Toom Sara vừa kết hợp tham quan và nghỉ dưỡng Homestay, trải nghiệm các loại hình văn hóa truyền thống như dệt thổ cẩm; xem múa cồng chiêng, múa tung tung-da dá; thưởng thức đặc sản Cơ tu như rượu cần Phú Túc, thịt nướng, cơm lam, bánh sừng trâu...

Ông Nguyễn Ngọc Hải, Bí thư Đảng ủy xã Hòa Phú cho biết: “Du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái là một trong những chiến lược thu hút du khách trong năm 2021 và những năm tiếp theo của TP. Đà Nẵng. Chúng tôi mong muốn du lịch văn hóa cộng đồng của đồng bào Cơ Tu sẽ là điểm nhấn để vừa gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc, vừa tạo ra việc làm, thu nhập cho đồng bào vùng cao.

Làng Toom Sara của đồng bào Cơ Tu vẫn giữa được những nếp nhà truyền thống
Làng Toom Sara của đồng bào Cơ Tu vẫn giữa được những nếp nhà truyền thống
Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Rực rỡ Đêm hội Raglay Ninh Thuận

Rực rỡ Đêm hội Raglay Ninh Thuận

Tối 16/5, tại xã Phước Đại, UBND huyện Bác Ái đã diễn ra Chương trình nghệ thuật với chủ đề “Đêm hội Raglay”. Đây là chuỗi hoạt động nằm trong chương trình Lễ hội Văn hóa Raglay huyện Bác Ái lần thứ III- năm 2025. Chương trình có sự tham gia biểu diễn của trên 200 nghệ nhân, diễn viên đến từ các xã trên địa bàn huyện và diễn viên Trung tâm Văn hóa- Nghệ thuật tỉnh. Đến dự có ông Phạm Văn Hậu, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy- Chủ tịch HĐND tỉnh; lãnh đạo các sở ngành và đông đảo người dân địa phương.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Chiều 17/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp triển khai kế hoạch rà soát các nhiệm vụ phân cấp, phân quyền thuộc phạm vi lĩnh vực của các bộ, cơ quan ngang bộ khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Nhịp cầu nhân ái - Văn Long - Tào Đạt - 21:00, 17/05/2025
Nhân dịp Kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), Đồn Biên phòng Lai Hòa, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng, đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa, chăm lo cho người nghèo trên địa bàn khu vực biên giới biển do đơn vị quản lý.
Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tin tức - Trọng Bảo - 17:23, 17/05/2025
Chiều ngày 17/5, các lực lượng chức năng đã tìm thấy 02 thi thể cuối cùng trong vụ sạt lở khi đang thi công tại công trường thủy điện Tả Páo Hồ 1A, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.
Bình Định: Tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh mở rộng

Bình Định: Tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh mở rộng

Thể thao - T.Nhân - H.Trường - 16:40, 17/05/2025
Hướng tới Kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025) và tiếp tục thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại”, ngày 17/5, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bình Định tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh Bình Định mở rộng năm 2025, với sự tham gia của 150 vận động viên.
Tạo điều kiện thuận lợi khi thực hiện thủ tục nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam

Tạo điều kiện thuận lợi khi thực hiện thủ tục nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam

Thời sự - Hoàng Quý - 16:16, 17/05/2025
Ngày 17/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam.
Bình Định: Phấn đấu giảm 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025

Bình Định: Phấn đấu giảm 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025

Công tác Dân tộc - T.Nhân - H.Trường - 16:04, 17/05/2025
Theo kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, tỉnh Bình Định đặt ra mục tiêu phấn đấu giảm từ 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Phú Yên: Tập huấn, nâng cao năng lực giám sát Chương trình MTQG 1719

Phú Yên: Tập huấn, nâng cao năng lực giám sát Chương trình MTQG 1719

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường - 15:33, 17/05/2025
Nhằm nâng cao năng lực giám sát cho đội ngũ cán bộ, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Phú Yên vừa tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực tham gia giám sát, đánh giá thực hiện các dự án, tiểu dự án, nội dung thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719).
Dấu ấn 100 năm báo chí cách mạng hội tụ tại Quảng Ninh

Dấu ấn 100 năm báo chí cách mạng hội tụ tại Quảng Ninh

Trang địa phương - Mỹ Dung - 15:31, 17/05/2025
Sáng 17/5, tại Bảo tàng tỉnh Quảng Ninh, Hội Nhà báo tỉnh, Trung tâm Truyền thông tỉnh, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Bảo tàng Báo chí Việt Nam đã tổ chức khai mạc Triển lãm “100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam” nhằm tái hiện chặng đường vẻ vang của báo chí cách mạng, tôn vinh những đóng góp của người làm báo trong sự nghiệp phát triển quê hương, đất nước.
Kon Tum: Chủ trương tháo dỡ nhà rông để xây dựng phòng học của huyện Đăk Hà là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh

Kon Tum: Chủ trương tháo dỡ nhà rông để xây dựng phòng học của huyện Đăk Hà là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh

Pháp luật - Ngọc Chí - 13:34, 17/05/2025
Sáng ngày 17/5, trao đổi với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, ông Phan Văn Hoàng – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Kon Tum cho biết, việc huyện Đăk Hà yêu cầu dân làng dỡ bỏ nhà rông để xây dựng phòng học, trong khi người dân không đồng tình như báo nêu là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh.
JICA tổ chức hội thảo hỗ trợ kỹ thuật trồng tỏi cho đồng bào DTTS tại Nghệ An

JICA tổ chức hội thảo hỗ trợ kỹ thuật trồng tỏi cho đồng bào DTTS tại Nghệ An

Kinh tế - An Yên - 13:30, 17/05/2025
Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An vừa phối hợp với Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) tổ chức hội thảo phổ biến kỹ thuật trồng tỏi Sanuki cho đồng bào DTTS vùng núi cao Nghệ An. Hội thảo còn hướng đến mục tiêu quan trọng hơn là xây dựng chuỗi giá trị từ sản xuất đến bán hàng, góp phần thay đổi từ tư duy sản xuất ứng dụng KHCN đến quá trình tiêu thụ sản phẩm.
Đã tìm thấy thi thể 3 nạn nhân vụ sạt lở tại công trình thi công thủy điện trên địa bàn huyện Phong Thổ

Đã tìm thấy thi thể 3 nạn nhân vụ sạt lở tại công trình thi công thủy điện trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tin tức - Trọng Bảo - 13:27, 17/05/2025
Thông tin từ lực lượng cứu nạn, cứu hộ cho biết, đến cuối giờ trưa nay (17/5) lực lượng chức năng đã tìm thấy thi thể 03 nạn nhân trong vụ sạt lở tại công trình thi công thủy điện Tả Páo Hồ 1A, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.