Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Khi đồng bào Cơ Tu làm du lịch

Tiêu Dao - 12:06, 21/05/2021

Vẫn là ngôi làng mang dáng dấp kiến trúc truyền thống với nếp nhà lá dừa, vách nứa mộc mạc, gần gũi, nhưng làng Toom Sara của đồng bào Cơ Tu, xã Hòa Vang, huyện Hòa Vang (TP. Đã Nẵng) hôm nay đã khoác trên mình một diện mạo mới, hướng tới mô hình du lịch cộng đồng.

Những em bé người Cơ Tu ở làng Toom Sara được lớn lên từ cái nôi văn hóa truyền thống do người lớn truyền dạy lại
Những em bé người Cơ Tu ở làng Toom Sara được lớn lên từ cái nôi văn hóa truyền thống do người lớn truyền dạy lại

Làng nhỏ bình yên

Làng Toom Sara nằm nép mình giữa núi rừng xã Hòa Phú, huyện Hòa Vang, cách trung tâm TP. Đà Nẵng chừng 30km. Toom Sara là tên vùng đất lâu đời của người Cơ Tu ở Hòa Phú. Trong tiếng Cơ Tu, "Toom" có nghĩa là suối, còn "Sara" là tên một loại hoa. Nơi đây quanh năm đều có hoa nở, mỗi loài hoa mang một vẻ đẹp riêng.

Những ngày đầu hè, khi dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp tại TP. Đà Nẵng thì ngôi làng vẫn khoác lên mình màu xanh mơn mởn tràn đầy sức sống. Sáng sớm không khí trong lành, chiều giảm nắng, đêm xuống thì mát mẻ, càng về khuya tiết trời càng se lạnh, dễ chịu cho một giấc ngủ sâu. Đặc biệt, ngôi làng vẫn giữ cho riêng mình nét thâm trầm, bình yên, khác xa với sự xô bồ của phố thị phồn hoa đông đúc.

Một góc làng truyền thống Toom Sara của đồng bào Cơ Tu.
Một góc làng truyền thống Toom Sara của đồng bào Cơ Tu.

Không gian bên trong nhà gươl và các nhà moong đều được xây dựng nguyên bản như nhiều nhà truyền thống khác của người Cơ Tu. Xung quanh làng đặt những bức tượng gỗ được điêu khắc tỉ mỉ, mô tả hình ảnh đời sống sinh hoạt của người Cơ Tu như: Điệu múa tung tung-da dá, con ma rừng, con trâu...

Khoảng sân trước nhà gươl có dựng cây nêu (x’nur), đây là vật linh thiêng của người Cơ Tu, mang ý nghĩa kết nối với tổ tiên, thần linh, cầu cho cuộc sống bình an, mưa gió thuận hòa. Những mái nhà moong nằm quây quần, được đặt theo tên của nghệ nhân đã làm ra chúng. Nhà moong giữ nguyên nét kiến trúc độc đáo với nhiều cột phụ xung quanh (không có cột cái), nhà được làm từ nhiều loại vật liệu như mây, gỗ, tre nứa, lồ ô, lá nón, lá mây...; có 1 hoặc 2 cửa nhỏ, vách bằng tấm phên lồ ô. Vì thế, ngôi nhà mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông.

Già làng A Lăng Đợi giới thiệu về cây cột
Già làng A Lăng Đợi giới thiệu về cây nêu (x’nur) - vật linh thiêng của người Cơ Tu.

Nhà gươl là trung tâm sinh hoạt của cả buôn làng, là linh hồn và biểu tượng văn hóa của người Cơ Tu. Theo ông A Lăng Đợi, già làng Toom Sara, các nghệ nhân và thanh niên ở địa phương đã bỏ công sức phục dựng lại nhà gươl tại đây từ ngôi nhà gươl lâu đời ở thôn Arơh (xã Lăng, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam). Toom Sara được các nghệ nhân Cơ Tu phục dựng đúng theo mô hình một ngôi làng Cơ Tu truyền thống, với nhà gươl và nhiều nhà moong xung quanh.

Già làng A Lăng Đợi cho biết, người Cơ Tu sống quây quần thành từng làng nhỏ, nhà này cách nhà kia 5 - 7m, được xếp thành hình tròn, hình bầu dục, tạo thành một vòng khép kín san sát. Mỗi làng của người Cơ Tu có một ranh giới nhất định, tách biệt với các làng khác. Ranh giới giữa các làng thường là một khu rừng, cây cổ thụ, hay con suối lớn. Ở giữa làng, trước nhà hay trước cổng làng sẽ có những tượng gỗ được chạm trổ, điêu khắc thủ công đẹp mắt với những ý nghĩa, biểu tượng thiêng liêng. Niềm tin của đồng bào vùng cao cầu mong sự an lành, sự bảo hộ của thiên nhiên được thể hiện rõ nét qua truyền thống điêu khắc gỗ, đặt tượng giữa làng. Bên cạnh đó, theo quan niện của người Cơ Tu, tượng điêu khắc còn có khả năng nhìn được cái tâm sáng, tâm thiện lương của cư dân trong làng.

Phát triển du lịch cộng đồng không chỉ giúp đồng bào Cơ Tu ở làng truyền thống Toom Sara tăng thêm thu nhập mà còn góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc.
Phát triển du lịch cộng đồng không chỉ giúp đồng bào Cơ Tu ở làng truyền thống Toom Sara tăng thêm thu nhập mà còn góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc.

Một trong những bản sắc văn hóa của đồng bào Cơ Tu phải kể đến là trang phục truyền thống, trên trang phục là những nét dệt thêu tỉ mỉ từ đôi bàn tay phụ nữ Cơ Tu. Chị Alăng Thị Phương, một thợ dệt lành nghề trong làng chia sẻ, nghề này bà con trong làng mình không ai là không biết. Tay phải khéo lắm, kinh nghiệm lắm thì mới dệt được nốt chỉ đều, mũi kim thẳng để chồng con được mặc nếp vải thơm tho.

Đẩy mạnh phát triển du lịch cộng đồng

Vùng đất nơi dân làng Toom Sara định cư đất đai màu mỡ do được bồi đắp bởi phù sa của con sông Lỗ Đông. Cạnh đó còn có con suối hiền hòa chảy qua, cung cấp nguồn nước sạch đầu nguồn tự nhiên của khu bảo tồn Bà Nà Núi Chúa. Đây là những điều kiện thuận lợi để bà con dân tộc Cơ Tu có thể phát triển kinh tế du lịch dựa vào khu du lịch Suối Hoa. Với tất cả các yếu tố đó, đầu năm 2020, khu làng Toom Sara được già làng Alăng Đợi phối hợp với chính quyền địa phương và ngành Du lịch TP. Đà Nẵng triển khai xây dựng như một ngôi làng cổ thu nhỏ, hội tụ đầy đủ các yếu tố văn hóa truyền thống với 8 ngôi nhà có nhà gươl, nhà moong, nhà dài, nhà củi…

Rượu cần- thức uoogns đặc sản của đồng bào dân tộc Cơ Tu
Rượu cần- thức uống đặc sản của đồng bào dân tộc Cơ Tu

Cùng với đó là việc khôi phục và phát huy các nghề đã dần mai một: Nghề điêu khắc gỗ, nghề đan lát, dệt thổ cẩm… Các dịch vụ đi kèm dành cho du khách cũng được quan tâm như dịch vụ Homestay Cơ Tu, khu nhà xông hơi, ngâm chân nước lá truyền thống, dịch vụ cho thuê trang phục truyền thống chụp ảnh, các trò chơi bắn nỏ, nhảy sạp, biểu diễn nghệ thuật âm nhạc Cơ Tu.

Mô hình du lịch cộng đồng, du lịch xanh tại Toom Sara vừa kết hợp tham quan và nghỉ dưỡng Homestay, trải nghiệm các loại hình văn hóa truyền thống như dệt thổ cẩm; xem múa cồng chiêng, múa tung tung-da dá; thưởng thức đặc sản Cơ tu như rượu cần Phú Túc, thịt nướng, cơm lam, bánh sừng trâu...

Ông Nguyễn Ngọc Hải, Bí thư Đảng ủy xã Hòa Phú cho biết: “Du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái là một trong những chiến lược thu hút du khách trong năm 2021 và những năm tiếp theo của TP. Đà Nẵng. Chúng tôi mong muốn du lịch văn hóa cộng đồng của đồng bào Cơ Tu sẽ là điểm nhấn để vừa gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc, vừa tạo ra việc làm, thu nhập cho đồng bào vùng cao.

Làng Toom Sara của đồng bào Cơ Tu vẫn giữa được những nếp nhà truyền thống
Làng Toom Sara của đồng bào Cơ Tu vẫn giữa được những nếp nhà truyền thống
Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Cộng đồng dân tộc Cống nỗ lực bảo tồn trang phục truyền thống

Cộng đồng dân tộc Cống nỗ lực bảo tồn trang phục truyền thống

Nằm yên bình bên dòng Nậm Núa, bản Púng Bon, xã Pa Thơm, huyện Điện Biên có 54 hộ dân, với hơn 250 nhân khẩu đồng bào Cống - một trong những dân tộc rất ít người sinh sống tại tỉnh Điện Biên. Với sự tiếp sức của các cấp, ngành, người Cống nơi đây đang nỗ lực giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc mình, trong đó có trang phục truyền thống.
Tin nổi bật trang chủ
Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội hướng dẫn triển khai công tác bình đẳng giới năm 2023

Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội hướng dẫn triển khai công tác bình đẳng giới năm 2023

Văn bản chính sách mới - T.Hợp - 1 giờ trước
Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội ban hành công văn hướng dẫn triển khai công tác bình đẳng giới năm 2023. Theo đó, thời gian tới, các bộ, ngành, địa phương chỉ đạo các đơn vị chức năng, các sở, ban, ngành liên quan tập trung triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm về công tác bình đẳng giới trong năm 2023.
Kinh nghiệm đăng kiểm xe ở các nước trên thế giới

Kinh nghiệm đăng kiểm xe ở các nước trên thế giới

Xã hội - PV - 1 giờ trước
Các nước trên thế giới có những thủ tục đăng kiểm xe khác nhau, tùy thuộc vào quy định và tiêu chuẩn an toàn đường bộ của từng quốc gia.
Thông tư 04 gỡ khó cho hệ thống trường Dân tộc nội trú

Thông tư 04 gỡ khó cho hệ thống trường Dân tộc nội trú

Giáo dục dân tộc - Thuý Hồng - 2 giờ trước
Để mô hình trường nội trú phát triển, phát huy được chức năng, hiệu quả giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư số 04/2023/TT-BGDĐT về quy chế tổ chức và hoạt động của trường PTDTNT. Nội dung thông tư mới được đánh giá sẽ khắc phục được những khó khăn bất cập về chế độ chính sách trong giai đoạn mới.
Tin trong ngày - 20/3/2023

Tin trong ngày - 20/3/2023

Media - BDT - 2 giờ trước
Kính mời quý vị và các bạn theo dõi bản Tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin hôm nay có những thông tin chính sau: Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tòa án và kiểm sát; Nhiều hoạt động ý nghĩa của UBDT tại Ngày hội hoa Sơn Tra năm 2023; Ứng dụng công nghệ số chống buôn lậu, gian lận thương mại; cùng các tin tức thời sự khác. Sau đây là thông tin chi tiết.
Ứng dụng công nghệ số chống buôn lậu, gian lận thương mại

Ứng dụng công nghệ số chống buôn lậu, gian lận thương mại

Pháp luật - BĐT - 3 giờ trước
Bộ Giao thông Vận tải vừa có văn bản yêu cầu các cơ quan, đơn vị đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, kiểm tra, kiểm soát thường xuyên tại các đầu mối giao thông, các tuyến đường bộ, đường sắt, đường thủy, đường biển và hàng không.
"Lương thực cho em" - Mô hình hiệu quả cần được nhân rộng

"Lương thực cho em" - Mô hình hiệu quả cần được nhân rộng

Sau khi Quyết định 861 có hiệu lực, nhiều trường học trên địa bàn tỉnh Lào Cai gặp không ít khó khăn do nguồn hỗ trợ của Nhà nước không còn. “Cái khó ló cái khôn”, nhiều cách làm hay, sáng tạo của các trường học đã kịp thời tháo gỡ nút thắt. Một trong những cách làm sáng tạo, phù hợp với điều kiện thực tế đó là mô hình "Lương thực cho em" được Trường Tiểu học và THCS Bản Xèo duy trì 2 năm nay. Mô hình đã giúp cho hoạt động bán trú cũng như các hoạt động giáo dục khác của nhà trường ổn định trong thời gian vừa qua.

"Chìa khóa" giảm nghèo bền vững cho thanh niên DTTS

Nghề nghiệp - Việc làm - Trọng Bảo - 3 giờ trước
Theo số liệu thống kê của ngành Lao động Thương binh và Xã hội, hiện nay tỉnh Lào Cai có hơn 70% lao động là người DTTS tập trung ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Chính vì vậy, công tác đào tạo nghề gắn với thực tế vùng miền và việc làm, chính là chìa khóa cho công tác giảm nghèo và bảo đảm an sinh xã hội của địa phương.
Cộng đồng dân tộc Cống nỗ lực bảo tồn trang phục truyền thống

Cộng đồng dân tộc Cống nỗ lực bảo tồn trang phục truyền thống

Sắc màu 54 - Diệp Chi - 3 giờ trước
Nằm yên bình bên dòng Nậm Núa, bản Púng Bon, xã Pa Thơm, huyện Điện Biên có 54 hộ dân, với hơn 250 nhân khẩu đồng bào Cống - một trong những dân tộc rất ít người sinh sống tại tỉnh Điện Biên. Với sự tiếp sức của các cấp, ngành, người Cống nơi đây đang nỗ lực giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc mình, trong đó có trang phục truyền thống.
Tự hào khi được tham gia bảo vệ đường biên, cột mốc

Tự hào khi được tham gia bảo vệ đường biên, cột mốc

Pháp luật - Lê Hường - 3 giờ trước
Định kỳ hằng quý, chính quyền, Nhân dân các dân tộc xã Krông Na, huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk lại cùng cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Sêrêpốk tuần tra biên cương, mốc giới. Đây là một trong những hoạt động phối hợp thiết thực, thường xuyên giữa quân và dân nơi biên giới nhằm bảo vệ toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ Quốc gia.
Bình Thuận: Phát huy tối đa nguồn lực, nâng cao đời sống cho đồng bào DTTS

Bình Thuận: Phát huy tối đa nguồn lực, nâng cao đời sống cho đồng bào DTTS

Công tác Dân tộc - L.Phương - 3 giờ trước
Tỉnh Bình Thuận có 34 dân tộc thiểu số (DTTS) với hơn 100.000 người, chiếm khoảng 8% dân số toàn tỉnh. Thời gian qua, các chương trình, chính sách dân tộc đã được triển khai hiệu quả, đồng bộ trên địa bàn, góp phần từng bước ổn định và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào DTTS, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.
Gia Lai: Gia tăng tai nạn giao thông trong thanh thiếu niên DTTS

Gia Lai: Gia tăng tai nạn giao thông trong thanh thiếu niên DTTS

Pháp luật - Ngọc Thu - 3 giờ trước
Theo thống kê của Ban An toàn giao thông (ATGT) tỉnh Gia Lai, trong tổng số vụ tai nạn giao thông (TNGT) trong thời gian qua có tới 70% số vụ liên quan đến độ tuổi trẻ em là người DTTS. Trước diễn biến phức tạp về trật tự ATGT, Ban ATGT tỉnh Gia Lai đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó, tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật, trang bị kiến thức, kỹ năng thực hành lái xe gắn máy an toàn cho học sinh THPT, nơi có đông đồng bào DTTS sinh sống.